Yu Ting Long Olgeta Taim Bihain Yumi Mas i Gat Ol Ami?
OL AMI i mekim wok long planti samting bilong ol man na ol i bagarapim bikpela amamas bilong ol man. Olsem na sampela man i bin tingting, ‘Ol man inap kamapim tru gutpela sindaun long olgeta hap na i no gat ol ami moa?’ Long nau i gat ol samting bilong pait i nogut moa yet na ol inap bagarapim olgeta samting i gat laip, olsem na nau yumi mas tingim tru dispela askim. Olsem wanem? Yumi inap bilip tru olsem bihain bai i no gat ol ami moa long graun?
Planti samting i kamap i makim olsem taim ol kantri i wanbel wantaim ol narapela, dispela inap mekim na bai ol i pinisim sampela samting bilong pait. Pasin pren namel long Kanada na Amerika i mekim na inap olsem 150 yia ol ami i no was long boda bilong dispela tupela kantri, em bikpela bilong boda inap olsem 5,000 kilomita. Nowe na Swiden i mekim wankain samting, na planti narapela kantri tu i mekim olsem. Yu ting olgeta kantri inap pasim tok wantaim na bai i no gat ol ami long olgeta hap? Ol samting nogut bilong Namba Wan Pait i mekim na planti man moa yet i laikim dispela tingting.
Taim pait i pinis long 1918, wanpela wok em kontrak bilong Vesai i laik mekim i olsem, “em i laik kirapim olgeta kantri long ol i no ken kisim planti samting bilong pait.” Long ol yia bihain, planti man i no laikim ol samting bilong pait. Sampela man i no laikim pait ol i ting olsem pait em wanpela samting nogut tru inap painim wanpela kantri, olsem na em i nogut moa yet, winim hevi i painim kantri taim em i lus long pait. Ol birua bilong ol man i no laikim pait ol i no wanbel long dispela samting—ol i tok inap planti handet yia pinis, ol Juda i stap long ol bikpela ples ol i no bin strong long pait na sakim ol birua, tasol ol man i wok yet long mekim nogut long ol na i laik pinisim ol olgeta. Ol Afrika i no gat rot bilong pait na sakim ol man i bin kisim ol i go long Amerika long wok kalabus, tasol ol man i kisim ol i go ol i mekim nogut tru long ol inap planti handet yia.
Tasol taim Namba 2 Pait i kirap, planti man i no laikim ol samting bilong pait ol i kirap tok olsem ol kantri i mas i gat ol samting bilong lukautim ol. Olsem na taim ol man i kirapim Yunaitet Nesen bihain long Namba 2 Pait, bikpela tingting bilong ol em ol i laik kirapim ol kantri long wok bung wantaim long pasim pait, na i no bilong pinisim ol samting bilong pait. Ol kantri i memba long Yunaitet Nesen i ting olsem dispela samting ol i kamapim bai kirapim ol kantri long pinisim ol samting bilong ol long pait.
Narapela hevi i kamap ples klia tru. Planti taim hatwok wanpela kantri i mekim bilong lukautim em yet, dispela i mekim na narapela kantri i stap klostu i no stap bel isi. Dispela samting ol i mekim bilong lukautim ol yet i kirapim pasin bilong resis long wokim ol samting bilong pait. Tasol i no longtaim i go pinis, ol bikpela kantri i kamap pren liklik na dispela i strongim tingting bilong ol olsem bihain ol inap pinisim ol samting bilong pait. Tasol inap long dispela taim, pait bilong Irak na ol hevi long hap bipo ol i kolim Yugoslavia i mekim na planti lain i pilim olsem ol i no inap tingting moa long pinisim ol samting bilong pait. Long 5-pela yia i go pinis, nius Time i tok: “Maski pasin birua namel long ol bikpela kantri i pinis, graun i kamap ples nogut tru bilong kisim bagarap long en na i no kamap ples i gat liklik hevi tasol.”
Ol i Laikim “Plisman” i Lukautim Olgeta Hap
Planti man i tok, ol man i mas i gat wanpela gavman tasol i bosim olgeta man na dispela gavman i mas i gat wanpela strongpela lain ami inap long lukautim olgeta man. Yunaitet Nesen na ol strongpela ami bilong graun i no inap lukautim olgeta man, olsem na sampela i pilim olsem i no gat gutpela samting bai kamap long bihain. Tasol sapos yu bilip olsem Baibel em tok bilong God, ating yu bin tingting olsem God i Gat Olgeta Strong em bai stretim dispela hevi o nogat.
Yu ting dispela Man Baibel i kolim olsem “God bilong sori na bel isi” em bai mekim wok long ol ami bilong kamapim stretpela pasin? Sapos em i mekim olsem, orait em bai mekim wok long wanem ami? Planti ami long nau i tok God i helpim ol, tasol tru ol i mekim laik bilong God? O God i gat narapela rot bilong pinisim ol dispela lain na kamapim bel isi na gutpela sindaun?—2 Korin 13:11.
Taim Adam na Iv i mekim namba wan pasin bikhet, God i Gat Olgeta Strong i rausim tupela long gaden Iden na em i salim ol ensel long was bambai tupela i no ken kam bek. Em i tokaut tu long laik bilong em, olsem em bai bagarapim ol man i bikhet na i sakim wok bos bilong em. (Stat 3:15) Orait yu ting God bai mekim wok long ol ami long mekim dispela samting?
Baibel i stori long God i bin mekim wok long ol ami bilong givim strafe long ol lain olsem kot bilong em i makim. Olsem: Ol lain long graun bilong Kenan i save mekim pasin pamuk wantaim ol animal, na ol i kilim ol pikinini olsem ofa, na i save mekim ol pait nogut tru. God i makim ol bilong bagarap olgeta na em i salim ami bilong Josua long bagarapim ol. (Lo 7:1, 2) Olsem tasol, ami bilong King Devit i mekim wok God i givim long ol bilong bagarapim ol Filistia, na dispela i olsem piksa bilong ol samting God bai mekim bilong bagarapim ol man nogut long laspela de bilong em bilong skelim ol man long kot.
Ol dispela samting i kamap i ken lainim yumi. Jehova i kamapim olsem em i ken mekim wok long wanpela ami bilong lukautim ol man. Na tru tumas, Jehova i gat wanpela lain ami i narapela kain tru na ol bai bagarapim ol lain bilong ples antap na graun em ol i bikhet long wok bos bilong em.
“Jehova Bilong Ol Bikpela Lain Ami”
Baibel i gat dispela tok “Jehova bilong ol bikpela lain ami” inap 250 taim. Dispela tok i makim wok bilong God olsem hetman bilong ol bikpela lain ensel. Long wanpela taim profet Maika i tokim tupela King, Ahap na Jehosafat, olsem: “Mi bin lukim Bikpela i sindaun long sia king bilong en long heven, na olgeta ensel [“olgeta lain ami bilong heven,” NW] i sanap klostu long en.” (1 King 22:19) Em nau, Baibel i kolim ol dispela bikpela lain ensel olsem ol ami bilong heven. Jehova i mekim wok long ol dispela ami long lukautim ol manmeri bilong em. Taim ol birua i banisim taun Dotan, wokman bilong Elisa i pret. Tasol bilong strongim em, God i wokim mirakel na long samting olsem driman em i lukim ol ami bilong Jehova long heven, em ol ensel. “Bikpela i opim ai bilong dispela wokman na wokman i lukim ol hos na karis i inapim dispela maunten Elisa i stap long en. Ol dispela hos na karis i wankain olsem paia stret.”—2 King 6:15-17.
Yu ting dispela stori i makim olsem God i save helpim ol ami long nau? Sampela ami bilong ol lotu i gat nem Kristen bai tok ol i ami bilong God. Planti ol i bin askim ol pris pasto long blesim ol. Tasol ol ami bilong ol lotu i gat nem Kristen i save pait wantaim ol wanbilip bilong ol. Tupela bikpela pait i kamap long taim bilong yumi i bin kirap namel long ol lain ami i tok ol i Kristen. Dispela samting i bin kamap em i no wok bilong God. (1 Jon 4:20) Ating ol dispela ami bai tok ol i pait long kamapim bel isi, tasol yu ting Jisas i tokim ol lain bilong em long kamapim kain ami olsem na bai ol i ken pasim ol man i laik bagarapim bel isi bilong ol man long graun?
Wanpela bikpela hevi tru i bagarapim bel isi taim wanpela lain ami i holim ol samting bilong pait na ol i kam holim Jisas long gaden taim em i beten wantaim ol disaipel bilong em. Wanpela disaipel i kamautim bainat na katim yau bilong wanpela man namel long dispela bikpela lain. Jisas i mekim wok long dispela samting i kamap bilong kamapim wanpela bikpela lo. Em i tok: “Putim bainat bilong yu i go bek long paus bilong en. Olgeta man i pait long bainat, bainat bai i bagarapim ol. Ating yu no save, mi inap askim Papa bilong mi, na em bai i salim planti ensel moa, i winim 12-pela lain ami, na ol bai i kam helpim mi?” Jisas i gat bikpela lain ami em i bosim, tasol Pita i no wanpela soldia insait long dispela lain ami, na ol narapela manmeri tu nogat. Tasol Pita na ol narapela manmeri i bihainim Jisas, em i bin singautim ol bilong “kisim ol manmeri.” (Matyu 4:19; 26:47-53) Sampela aua bihain, Jisas i kamapim klia dispela samting long Pailat. Em i tok: “Kingdom bilong mi em i no bilong dispela graun. Sapos kingdom bilong mi em i bilong dispela graun, orait inap ol wokman bilong mi i pait, na i no gat wanpela man inap putim mi long han bilong ol Juda. Tasol kingdom bilong mi em i no bilong dispela graun.” (Jon 18:36) Kingdom em God i givim long Jisas i stap long heven na em bai kamapim bel isi long graun, na dispela kingdom i no olsem kingdom bilong Devit em God i bin kamapim long graun.
Ol Ami Bilong God i Go Insait Long Pait
Klostu nau ol ami bilong God bai kirapim pait. Taim Buk Kamapim Tok Hait long Baibel i stori long dispela pait klostu bai kamap, em i kolim Jisas olsem “Tok bilong God.” Baibel i tok: “Ol ami bilong heven ol i sindaun long ol waitpela hos bilong ol, na ol i bihainim em i go. Ol i bin putim ol naispela waitpela klos samting i klin tru. Wanpela bainat i sap tru, em i kam ausait long maus bilong dispela man i go pas long ol. Na long dispela bainat em bai i daunim ol manmeri bilong olgeta lain.” Baibel i tok dispela pait i bilong pinisim “ol king bilong graun, wantaim ol ami bilong ol.” Na ol narapela manmeri i kamapim olsem ol i no stap gut long God, tok profet i tok long ol olsem: “Dispela man i sindaun long hos, em i kilim i dai ol ami bilong ol long dispela bainat i stap long maus bilong en.” Satan tu, ol bai kalabusim em. Tru tumas, dispela bai mekim na bel isi bai kamap long graun na no gat ol ami.—KTH 19:11-21; 20:1-3.
Tingim Graun Olgeta i No Gat Pait
Yu inap tingim olgeta lain long graun i stap bel isi tru na i no gat wok long ol ami? Man bilong raitim Song i tok: “Kaman! Yupela lukim wok Bikpela i mekim. Bai bel bilong yupela i kirap nogut long planti narakain samting em i mekim long graun. Em i save mekim i dai pait long olgeta hap graun.”—Song 46:8, 9.
Em bai gutpela tru! Tingim ol bikpela hevi ol man i kisim bilong tromoi takis bilong baim ol samting bilong ol ami na ol samting bilong pait, tasol nau ol dispela hevi i pinis! Ol manmeri bai givim strong bilong ol long stretim sindaun bilong olgeta man, na ol bai wok strong long klinim graun na planim ol diwai. Bai i gat ol nupela rot bilong tingim na wokim ol kain kain nupela samting na ol dispela samting bai i helpim tru ol man.
Truim bilong dispela tok promis bai kamap long olgeta hap bilong graun, em i tok: “Long olgeta hap bilong graun yu bosim bai i no gat nois moa bilong ol man i pait nabaut na brukim na bagarapim ol samting.” (Aisaia 60:18) Bai i no gat moa planti milion refyuji i ranawe lusim ples pait, na ol i mas lusim haus na ol samting bilong ol na i go sindaun long ol kem i gat planti hevi na ol i stap nogut. Ol man bai i no krai moa long ol famili bilong ol i dai o kisim bagarap long pait i kamap namel long ol kantri. King Jehova i makim na i stap long heven em bai kamapim bel isi bilong i stap oltaim long olgeta hap bilong graun. “Taim em i stap yet ol manmeri i ken bihainim stretpela pasin tasol. Taim mun i lait yet, planti gutpela samting i ken kamap. Sapos ol man nogut i laik daunim ol na bagarapim ol, em i save kisim bek ol.”—Song 72:7, 14.
Wanpela gutpela samting tru em olsem, ol manmeri bai stap namel long ol man i lain pinis long ol i no ken birua moa—ol bai bihainim pasin bilong God long laikim ol narapela man. Baibel i tok: “Bai i no gat wanpela i mekim nogut long narapela, long wanem, olgeta samting long graun bai i save tru long Bikpela. Dispela save bai inapim olgeta hap graun olsem solwara i inapim mak bilong en olgeta.” Taim yumi sindaun wantaim ol narapela manmeri i save long Jehova na laikim em tru, yu ting i stap bilong yumi bai i olsem wanem? Dispela buk yet i tok profet olsem: “Stretpela pasin bai i kamapim pasin bel isi na ol manmeri bai i no pret moa na bai ol i sanap strong oltaim. . . . Ol manmeri bilong em [Jehova] bai i gat gutpela sindaun na bai ol i stap gut na malolo long ol ples bilong ol. Na bai ol i no pret long wanpela samting.”—Aisaia 11:9; 32:17, 18.
Ol man em save bilong Baibel i as bilong bilip bilong ol, ol i save olsem ol ami bilong God i redi long pinisim olgeta man i birua long bel isi. Dispela save ol i kisim i strongim ol long mekim ol samting em Baibel i tok ‘bai kamap long wanpela taim bihain.’ Dispela samting em olsem: “Bai ol i paitim ol bainat bilong ol i kamap olsem ol ain bilong brukim graun, na bai ol i paitim ol spia bilong ol i kamap olsem ol naip. Na olgeta lain manmeri bai i no ken pait moa, na bai ol i no skul moa long pait.”—Aisaia 2:2-4.
Ol manmeri bilong planti kantri i bin kamap Witnes Bilong Jehova ol i lusim pinis pasin bilong ‘skul long pait.’ Ol i bilip olsem ol ami bilong God long heven bai lukautim ol. Taim yu stadi long Baibel wantaim ol, yu tu inap kisim wankain bilip.
[Piksa Kredit Lain long pes 28]
U.S. National Archives photo