Winim 40 Yia Mi Stap Aninit Long Gavman Komyunis i Tambuim Wok
Em Stori Bilong Mikhail Vasilevich Savitskii
Wastaua bilong Epril 1, 1956, i tok olsem, ‘wanpela bikpela wok bilong rausim’ ol Witnes Bilong Jehova i bin kamap long Epril 1, 7, na 8, 1951. Dispela Wastaua i tok: “Ol Witnes Bilong Jehova long Rasia i no inap lusim tingting long ol dispela det. Long dispela 3-pela de ol i kisim olgeta Witnes Bilong Jehova ol inap painim long Westen Yukren, Wait Rasia [Belarus], Bersarebia, Moldavia, Latvia, Lituenia, na Estonia—ol i kisim 7 tausen man na meri . . . na putim ol long ol karis, na ol i kisim ol i go long ol tren-stesin na ol i putim ol long ol ka bilong karim ol bulmakau na ol i salim ol i go longwe.”
LONG Epril 8, 1951, ol i kisim meri bilong mi, liklik pikinini man bilong mi i gat 8-pela mun, papamama bilong mi, liklik brata bilong mi, na planti narapela Witnes bilong Tenopol long Yukren na long ol hap klostu. Ol i kisim ol long haus bilong ol na putim ol long ol ka bilong ol bulmakau, na ol i ran long tren inap tupela wik. Ol i lusim tren long Saibiria (klostu long aktik, long hap i gat planti diwai) long hap wes bilong raunwara Baikal.
Bilong wanem ol i no salim mi i go long dispela hap? Pastaim long mi stori long mi bin stap we long dispela taim na wanem samting i kamap long mipela olgeta bihain, mi laik stori long yu long olsem wanem mi bin kamap wanpela Witnes Bilong Jehova.
Mipela i Kisim Save Long Tok i Tru Bilong Baibel
Long Septemba 1947, taim mi gat 15 krismas, tupela Witnes Bilong Jehova i kam long haus bilong mipela long wanpela liklik ples long Slavyatin, em i stap 50 kilomita longwe long Tenopol. Taim mitupela mama i sindaun na harim ol tok bilong dispela tupela yangpela meri—nem bilong wanpela em Maria—mi save olsem dispela em lotu i tru. Taim ol i stori long bilip bilong ol na ol i bekim ol askim bilong Baibel bilong mipela, tok bilong ol i klia tru.
Mi bilip olsem Baibel em i tok bilong God, tasol mi no amamas long ol lotu. Bubu man bilong mi i save tok: “Ol pris i save pretim ol man taim ol i toktok long ol man bai kisim pen long bikpaia, tasol ol pris yet i no save pret long wanpela samting. Ol i save stilim na giamanim ol tarangu man.” Mi tingim ol man i bin paitim na kukim haus bilong ol manmeri bilong Polan i bin sindaun long ples bilong mipela long kirap bilong Namba Tu Pait. Mi kirap nogut, long wanem, pris bilong lotu Grik Katolik i bin kamapim dispela pait. Mi lukim planti man i dai long dispela pait, na mi laik tru long save long as bilong dispela pasin nogut.
Taim mi stadi long Baibel wantaim ol Witnes, mi kirap long kisim save. Mi lain long ol as tok bilong Baibel, na tu, mi kisim stretpela save olsem i no gat wanpela bikpaia, na Satan i save mekim wok long ol lotu giaman long kamapim pait na kapsaitim blut. Long taim mi mekim stadi bilong mi yet, planti taim mi save malolo liklik na long bel olgeta mi beten bilong tok tenkyu long Jehova long ol samting mi wok long lainim. Mi kirap long toktok wantaim brata bilong mi Stakh long dispela tok i tru bilong Baibel, na mi amamas tru taim em i bihainim ol dispela tok.
Mi Bihainim Ol Samting Mi Lainim
Mi save olsem mi mas senisim ol pasin bilong mi na kwiktaim mi lusim smok. Mi kisim save olsem mi mas bung long olgeta taim wantaim ol narapela long mekim stadi bilong Baibel. Bilong mekim olsem mi save wokabaut inap 10 kilomita insait long bus bilong kamap long wanpela ples hait em mipela i save mekim ol miting long en. Sampela taim sampela meri tasol inap kam long dispela miting, na maski mi no baptais yet, ol i askim mi long lukautim miting.
Gavman inap kalabusim man i gat ol buk bilong Baibel, na sapos ol i painim man i holim ol buk, ol inap putim em long kalabus inap 25 yia. Tasol mi laik wokim laibreri bilong mi yet. Wanpela man i sindaun klostu long mipela i bin stadi wantaim ol Witnes Bilong Jehova, tasol em i pret na lusim na em i planim ol buk bilong em long gaden bilong em. Dispela man i go digim graun na kamautim olgeta buk na magasin bilong em na em i orait long mi ken kisim. Mi tenkyu tru long Jehova long dispela samting! Mi haitim ol buk long haus binen bilong papa bilong mi, long wanem, ol narapela bai i no inap tingting long go long en bilong painim ol samting.
Long Julai 1949, mi dediket long Jehova na mi kisim baptais bilong makim dediket bilong mi. Mi bin amamas tru long dispela de winim olgeta narapela de long i stap bilong mi. Dispela Witnes i bin mekim tok bilong baptais long ples hait, em i tok olsem em i no isi long i stap olsem wanpela Kristen tru na em i tok i gat planti traim bai kamap bihain. I no longtaim na mi kisim save olsem ol dispela tok i tru tumas! Tasol i stap bilong mi olsem wanpela Witnes i baptais pinis i kirap gutpela tru. Tupela mun bihain long taim mi baptais, mi maritim Maria, em wanpela bilong dispela tupela meri i kamapim tok i tru long mitupela mama.
Wantu Namba Wan Traim i Painim Mi
Long Epril 16, 1950, mi bin i go long liklik taun Padgitsi na mi laik go bek long haus na wantu ol soldia i pasim mi na ol i painim sampela buk bilong Baibel mi bin kisim i go long liklik stadi grup bilong mipela. Ol i kisim mi i go. Taim mi stap long rum-gat inap sampela de, ol soldia i paitim mi long wanpela stik na ol i no larim mi i kaikai o slip. Na tu, ol i tokim mi long putim han antap long het, na brukim skru i go daun na kam antap gen, na mekim mekim olsem inap wan handet taim, tasol mi no gat strong long pinisim dispela. Bihain long en, ol i putim mi inap 24 aua long wanpela rum i stap aninit long graun, dispela rum i kol na i gat wara long en.
Ol i mekim nogut long mi bambai mi nogat strong na bekim sampela askim bilong ol. Ol i askim mi olsem: “Yu kisim ol dispela buk long we, na yu bringim i go long husat?” Mi no laik tokaut long wanpela samting. Nau ol i kaunim long mi wanpela hap bilong lo em ol bai kotim mi long en. Dispela lo i tok olsem sapos wanpela man i tilim o holim wanpela buk i birua long gavman bilong ol, ol bai givim strafe long em, olsem kilim em i dai o kalabusim em inap 25 yia.
Ol i askim mi: “Yu laik kisim wanem strafe?”
Mi tok: “Mi no laik kisim wanpela strafe, tasol mi bilip long Jehova, na ol hevi em i larim i kamap long mi, mi bai karim sapos em i helpim mi.”
Mi kirap nogut, bihain long 7-pela de ol i larim mi i go. Dispela samting i painim mi i helpim mi long save olsem tok promis bilong Jehova em i tru, em i tok: “Bai mi no lusim yu. Bai mi no larim yu i stap nating. Nogat tru.”—Hibru 13:5.
Taim mi go bek long haus, mi sik nogut tru, tasol Papa i kisim mi i go long dokta, na mi kamap orait gen. Maski Papa i no gat wankain bilip olsem mipela ol narapela long famili, tasol em i bin helpim mipela long ol samting bilong lotu.
Kalabus na Go Sindaun Longwe Tru
Sampela mun bihain ol i singautim mi long mekim wok long ami bilong Soviet Yunion. Mi tokim ol mi no inap mekim, long wanem, bel bilong mi i gat tok long mekim olsem. (Aisaia 2:4) Tasol maski mi tok olsem, long Februeri 1951, ol i tok mi bai kalabus 4-pela yia na ol i salim mi i go kalabus long Tenopol. Bihain ol i salim mi i go long Levif, em wanpela bikpela taun i stap 120 kilomita longwe long Tenopol. Taim mi stap long kalabus long dispela hap, mi kisim save olsem ol i salim planti Witnes i go long Saibiria.
Long taim bilong san long 1951, ol i salim sampela bilong mipela i go abrusim Saibiria, i go longwe tru long hap bilong Is. Mipela i raun inap wanpela mun olgeta—inap 11,000 kilomita, em longwe tru. Tren i ran inap 2-pela wik samting, na wanpela taim tasol ol i pasim tren long wanpela ples na ol i orait long mipela i ken waswas. Em long wanpela bikpela haus waswas long Novosibirsk, long Saibiria.
Long dispela hap, namel long planti kalabus, mi harim wanpela man i tok strong olsem: “Husat bilong yupela hia i bilong famili bilong Jonadap?” Long dispela taim mipela i save mekim wok long dispela tok Jonadap bilong makim ol lain i gat tingting long i stap oltaim long graun. (2 King 10:15-17; Song 37:11, 29) Kwiktaim sampela kalabusman i tokaut olsem ol i Witnes. Mipela i amamas tru na narapela i sekanim narapela!
Ol Wok Bilong Spirit Long Haus Kalabus
Taim mipela i stap long Novosibirsk, mipela i wanbel long mekim wok long wanpela tok hait olsem mak bilong save long narapela taim mipela i kamap long ples mipela i go long en. Ol i putim mipela olgeta long wanpela haus kalabus long hap long solwara Japan, i no longwe long Vladivostok. Long dispela hap mipela i stretim rot bilong mekim ol miting long olgeta taim long stadi long Baibel. Taim mi stap wantaim ol dispela strongpela lapun brata em ol i kisim kalabus inap longpela taim, dispela i strongim mi tru long ol samting bilong spirit. Ol i bin senis senis long lukautim ol miting bilong mipela, ol i kamapim ol skripsa na tok bilong nius Wastaua em ol inap tingim yet.
Ol i kamapim ol askim, na ol brata i bekim. Planti bilong mipela i katim ol hap hap pepa bilong ol olpela bek simen na raitim sampela bekim ol brata i bin mekim long en. Mipela i bungim ol dispela pepa na pasim wantaim bilong mekim wok long en olsem laibreri bilong mipela. Sampela mun bihain, ol i salim ol brata i mas kalabus longpela taim i go long ol kem i stap longwe long hap not bilong Saibiria. Ol i salim mipela 3-pela yangpela brata i go long Nakodka, em wanpela taun klostu, na i stap olsem 650 kilomita longwe long Japan. Mi stap 2-pela yia long haus kalabus long dispela hap.
Sampela taim mipela i save kisim wanpela Wastaua. Inap sampela mun dispela Wastaua i olsem kaikai bilong spirit bilong mipela. Mipela i save kisim tu ol pas. Namba wan pas mi kisim long famili bilong mi (ol i stap pinis long narapela kantri), i mekim na aiwara bilong mi i pundaun. Olsem dispela Wastaua long kirap bilong dispela stori i bin kamapim, pas hia i tok, ol ami i go insait long haus bilong ol Witnes na ol i tokim ol famili long lusim haus insait long 2-pela aua tasol.
Mi Stap Gen Wantaim Famili Bilong Mi
Mi lusim kalabus long Disemba 1952, taim mi pinisim 2-pela yia bilong 4-pela yia ol i bin makim bilong mi mas kalabus. Mi go bungim famili bilong mi long liklik ples Gadale, klostu long Tulun, Saibiria. Ol i bin salim ol i go i stap long dispela hap. Man! Em gutpela tru long stap gen wantaim ol. Pikinini man bilong mi Ivan i gat klostu 3-pela krismas, na pikinini meri bilong mi, Anna, klostu bai em i gat 2-pela krismas. Tasol mi no stap fri olgeta. Ol lain bilong gavman long dispela ples i kisim paspot bilong mi, na ol i was long mi oltaim. Mi no inap i go longwe long haus bilong mi, inap 3 kilomita tasol mi ken i go. Bihain ol i orait long mi ken kisim hos na i go long maket long Tulun. Mi save bungim ol wanlain Witnes long dispela hap, tasol mi save was gut taim mi mekim olsem.
Long dispela taim mipela i gat 2-pela pikinini meri, Anna na Nadia, na 2-pela pikinini man, Ivan na Kolya. Long 1958 mipela i gat narapela pikinini man, em Volodya. Na bihain, long 1961, mipela i gat narapela pikinini meri, em Galia.
Planti taim ol lain KGB (wanpela lain polis bilong kantri bilong bipo) i save kisim mi na givim ol askim long mi. Ol i laik mi mas kamapim ol samting bilong kongrigesen long ol, na tu, ol i mekim olsem bai ol man i ting mi wok wantaim ol. Olsem na ol i save kisim mi i go long ol gutpela haus kaikai na ol i save traim long kisim ol poto long mi i soim olsem mi lap na amamas wantaim ol. Tasol mi luksave long tingting bilong ol, na mi wok strong long mekim pes drai long olgeta taim. Long olgeta taim ol i holim mi, mi tokim ol brata long ol samting i bin kamap. Olsem na ol brata i no gat tupela tingting long mi stap gut long ol o nogat.
Mipela i Helpim Ol Brata i Stap Long Ol Kem
Insait long planti yia, ol i putim planti handet Witnes long ol kem i olsem haus kalabus. Long dispela taim mipela i no save lusim ol brata bilong mipela i stap long kalabus, na givim ol buk na nius long ol. Olsem wanem mipela inap mekim olsem? Taim ol brata o sista i pinis long kalabus, ol i tokim mipela long olsem wanem mipela i ken kisim ol buk i go long ol brata long pasin hait, maski ol woda i save skelim ol samting. Inap 10-pela yia mipela i save givim long ol brata bilong mipela i stap long ol kem ol magasin na ol buk em mipela i kisim long Polan na ol narapela kantri.
Planti bilong ol sista Kristen bilong mipela i bin lusim planti aua tru long raitim ol tok bilong ol buk o magasin i go long ol liklik pepa na bai ol inap putim ol tok bilong wanpela nius insait long wanpela liklik samting olsem bokis bilong masis! Long 1991, taim ol i no tambuim wok bilong mipela moa na mipela i kisim ol magasin i gat gutpela kala kala long en, wanpela sista i tok: “Nau ol bai lus tingting long mipela.” Tasol tok bilong em i no stret. Tru ating ol man bai lusim tingting, tasol Jehova i no inap lusim tingting long wok bilong ol man i stap gut long em!—Hibru 6:10.
Senisim Ples na Ol Hevi
Long pinis bilong 1967 ol ami i sekim haus bilong brata bilong mi long Ikutsk. Ol i painim ol film na ol buk na nius bilong Baibel. Ol i kotim em na makim 3-pela yia kalabus bilong em. Ol i sekim haus bilong mipela, tasol ol i no painim wanpela samting. Tasol ol lain bilong gavman i ting mipela i save insait long dispela wok, olsem na famili bilong mi i lusim dispela hap. Mipela i go inap 5,000 kilomita long hap wes, long taun Nevinomisk long Kokesas. Long dispela hap mipela i wok oltaim long autim tok long kain kain taim na ples.
Wanpela hevi i kamap long namba wan de bilong malolo bilong skul long 1969. Paua i kisim pikinini man bilong mi, Kolya, em i gat 12-pela krismas, taim em i laik kisim bal klostu long wanpela masin bilong stretim strong bilong paua. Paua i kukim planti hap bilong skin bilong em. Long haus sik em i askim mi olsem: “Bai yumi inap i go bek gen long ailan?” (Em i toktok long wanpela ailan mipela i save amamas long i go raun long en.) Mi tokim em: “Yes, Kolya, bai yumi go gen long dispela ailan. Taim Krais Jisas i kirapim bek yu, tru tumas, bai yumi go gen long dispela ailan.” Maski em i hap i dai, em i wok long mekim wanpela singsing bilong Kingdom em i save laikim tumas, em dispela singsing em i save laik long winim long biugel bilong em wantaim ol brata i save mekim musik long kongrigesen. Tripela de bihain em i dai, na em i strong yet long bilip long kirap bek.
Long yia bihain, ol i singautim pikinini bilong mipela, Ivan, em i gat 20 krismas, long i go mekim wok ami. Taim em i no laik mekim dispela wok ol i holim em na em i go kalabus inap 3-pela yia. Long 1971, ol i singautim mi long go long ami, na ol i tok long kalabusim mi gen sapos mi no go. Ol i mekim kot bilong mi inap planti mun. Long dispela taim meri bilong mi i kisim sik kensa na i mas i gat man bilong helpim em. Long dispela as ol i pinisim kot bilong mi. Maria i dai long 1972. Em i gutpela poroman bilong mi, na em i stap gut long Jehova i go inap long em i dai.
Famili Bilong Mi i Go Long Narapela Narapela Hap
Long 1973, mi maritim Nina. Papa bilong em i bin rausim em long haus long 1960, long wanem, em i bin kamap wanpela Witnes. Em i wanpela strongpela wokmeri bilong God na em i wanpela bilong ol sista i bin wok strong long raitim ol tok bilong ol magasin long ol liklik pepa bilong ol brata sista i stap long ol kem. Na ol pikinini bilong mi tu i kirap long laikim em.
Ol lain bilong gavman i no amamas long wok bilong mipela long Nevinomisk na ol i subim mipela long lusim dispela taun. Olsem na long 1975, mi na meri bilong mi, na ol pikinini meri bilong mi mipela i go sindaun long hap saut bilong Kokesas long Jojia. Long wankain taim, tupela pikinini man bilong mi Ivan na Volodya ol i go long Jambul long boda long hap saut bilong Kasakstan.
Long Jojia wok bilong ol Witnes Bilong Jehova i wok long kirap nau tasol. Mipela i save autim tok long kain kain rot long Gagra na Sukumi na ol hap i stap klostu long dispela tupela taun i stap long Sukumi long nambis bilong Solwara Blaksi. Wanpela yia bihain, 10-pela nupela Witnes i baptais long wanpela wara bilong maunten. I no longtaim na ol lain bilong gavman long dispela hap i tok long mipela i mas lusim dispela hap, olsem na mipela i go sindaun long Isten Jojia. Long dispela hap, mipela i wok strong tru long painim ol man i olsem sipsip, na Jehova i mekim gut long mipela.
Mipela i bung wantaim long ol liklik grup. Mipela i gat hevi long tok ples, long wanem, mipela i no save long tok Jojia na sampela man Jojia i no save tumas long tok Rasia. Pastaim mipela i stadi wantaim ol Rasia tasol. I no longtaim, wok bilong autim tok na lainim ol man long tok Jojia i go bikpela, na nau i gat planti tausen manmeri bilong autim gutnius bilong Kingdom long Jojia.
Long 1979, ol lain KGB i mekim na bos bilong mi i tok olsem em i no amamas moa long mi stap long kantri bilong em. Em long dispela taim pikinini meri bilong mi Nadia i bam long ka na em wantaim liklik pikinini meri bilong em i dai. Mama bilong mi i stap gut long Jehova na em i dai long 1978 long Nevinomisk. Em i dai na papa na liklik brata bilong mi, tupela tasol i stap. Olsem na mipela i go bek long Nevinomisk.
Blesing Bilong Sanap Strong
Long Nevinomisk mipela i wok yet long wokim ol buk bilong Baibel long pasin hait. Long wanpela de long 1985 samting, taim ol lain bilong gavman i bin singautim mi i kam, mi tokim ol, mi bin driman olsem mi haitim ol magasin bilong mipela. Ol i lap. Taim mi lusim ol, wanpela bilong ol i tokim mi olsem: “Bai yu no ken driman moa long olsem wanem yu haitim ol buk bilong yu.” Em i pinisim tok olsem: “I no longtaim na bai yu putim ol buk long kabot bilong yu, na bai yu holim han bilong meri bilong yu taim yutupela i go long ol miting na bai yupela i holim Baibel long han bilong yupela.”
Long 1989 mipela i bel hevi tru, long wanem, pikinini meri bilong mi, Anna, i dai taim em i kisim sik long wanpela rop bilong blut long kru. Em i gat 38 krismas tasol. Long dispela yia yet, long Ogas, ol Witnes long Nevinomisk i baim wanpela tren na ol i go long Woso, long Polan, long wanpela kibung intenesenel. Inap 60,366 i bung long dispela kibung, na planti tausen ol i bilong Soviet Yunion. Mipela i bin ting olsem mipela i driman! Tupela yia i no pinis yet, na long Mas 27, 1991, mi wanpela bilong 5-pela elda bilong kongrigesen i bin stap longtaim long Soviet Yunion, mipela i sainim wanpela pepa bilong gavman long Mosko i tok orait long mipela Witnes Bilong Jehova i ken mekim wok olsem wanpela lain lotu!
Mi amamas, long wanem, ol pikinini bilong mi i stap laip yet, ol i stap gut long mekim wok bilong Jehova. Na mi wetim nupela taim em God bai kamapim na bai mi lukim gen Anna, Nadia na pikinini meri bilong em, na Kolya tu. Taim em i kirap bek, bai mi truim tok promis bilong mi long kisim em i go long dispela ailan mipela i save laikim tumas long bipo.
Long ol dispela yia, mi bin amamas tru long lukim tok i tru bilong Baibel i go bikpela long dispela bikpela kantri! Mi amamas tru long ol samting mi mekim long i stap bilong mi, na mi tenkyu long Jehova long larim mi i kamap wanpela Witnes bilong em. Mi bilip olsem tok bilong Song 34:8 em i tru olgeta. Em i tok: “Bikpela i save mekim gutpela pasin long yumi. Yupela yet i mas traim na lukim na bai yupela i save olsem Bikpela i gutpela tru. Man i save bilip tru long Bikpela, em i ken i stap belgut tru.”
[Piksa long pes 25]
Long yia mi bung wantaim famili bilong mi long Tulun
[Ol Piksa long pes 26]
Antap: Papa bilong mi na ol pikinini bilong mi ausait long haus bilong mipela long Tulun, Saibiria
Antap long han sut: Pikinini meri bilong mi Nadia, na pikinini bilong em, ol i bin i dai taim ka i bam
Han sut: Wanpela piksa bilong famili long 1968