Ol Wanwok Bilong Pol—Ol i Husat?

LONG Baibel long Buk Aposel na long ol pas Pol i bin raitim, i gat nem bilong klostu wan handet manmeri, em ol i bilong kongrigesen Kristen long taim bilong ol aposel na ol i bin wok wantaim aposel Pol. (Rom 11:33) Yumi save gut long sampela bilong ol dispela man na meri. Ating yu save gut long wok bilong Apolos, Barnabas, na Sailas. Tasol ating yu no save gut long Arkipus, Klodia, Damaris, Linus, Persis, Pudens, na Sopater.

Long narapela narapela taim na long taim bilong kain kain hevi, planti man na meri i bin mekim bikpela wok bilong helpim Pol long mekim wok autim tok. Ol man olsem Aristarkus, Luk, na Timoti ol i bin wok wantaim aposel Pol inap planti yia. Sampela i bin stap wantaim em taim em i stap long kalabus o ol i raun wantaim em o ol i bin lukautim em long haus bilong ol. Tasol sori tumas, sampela olsem Aleksander, Demas, Hermogenes, na Figelus ol i no bin sanap strong long bilip Kristen.

Taim yumi tingim sampela narapela poroman bilong Pol, olsem Asinkritus, Hermas, Julia, o Filologus na sampela moa, yumi save tasol long nem bilong ol. Tasol yumi no save long nem bilong sista bilong Nereus o mama bilong Rufus o famili bilong Kloe. (Rom 16:​13-​15; 1 Korin 1:​11) Taim yumi skelim dispela liklik save yumi gat long dispela wan handet samting man na meri, dispela i helpim yumi long save gut long pasin bilong aposel Pol long mekim wok. Dispela i lainim yumi tu long sampela gutpela samting yumi inap kisim taim yumi wok namel long planti wanbilip bilong yumi na wok gut wantaim ol.

Ol Man i Raun Wantaim Em, na Ol Man na Meri i Lukautim Em

Aposel Pol i mas raun planti taim bilong mekim wok autim tok. Wanpela man bilong raitim ol stori em i tok, taim yumi lukim ol tok bilong Buk Aposel yumi kisim save olsem Pol i bin raun inap 16,000 kilomita long rot na solwara. Long dispela taim bipo em i hatwok long raun, na tu, birua inap painim man. Sampela hevi i painim Pol i olsem: sip i bagarap, klostu em i lus long wara, ol stilman long rot i laik bagarapim em, hevi i painim em long graun i no gat man, na klostu em i lus long solwara. (2 Korin 11:​25, 26) Olsem na i gutpela, taim em i go long ol narapela narapela ples, ol poroman i raun wantaim Pol.

Ol man i raun wantaim Pol, ol i bin stap olsem gutpela pren, na strongim em, na helpim em long mekim wok autim tok. Sampela taim Pol i lusim ol i stap long wanpela hap bilong helpim ol nupela bilipman long ol samting bilong spirit. (Aposel 17:14; Taitus 1:⁠5) Tasol taim ol poroman i stap wantaim em, ol inap lukautim em long ol birua na helpim em long karim ol hevi em i kisim long raun bilong em. Olsem na ol kain man olsem, Sopater, Sekundus, Gaius, na Trofimus, ol i bin poromanim Pol long ol raun bilong em, ating ol i bin mekim bikpela wok tru long helpim Pol long mekim wok autim tok i kamap gutpela.​—⁠Aposel 20:⁠4.

Ol man na meri i bin lukautim Pol long haus bilong ol, ol tu i bin mekim gutpela wok. Taim Pol i kamap long wanpela taun na em i gat tingting long autim tok o malolo long nait, namba wan samting em i mas mekim em long painim ples slip. Man i raun planti olsem Pol, em i mas slip long planti narapela narapela bet. Ating em inap slip long wanpela haus pasindia samting, tasol ol saveman i tok, ol dispela ples ‘i no gutpela na birua inap painim man,’ olsem na sapos i gat rot, ating Pol i slip long haus bilong ol wanbilip.

Yumi save long nem bilong sampela man na meri i bin lukautim Pol long haus bilong ol, olsem: Akwila na Prisila, Gaius, Jeson, Lidia, Nason, Filemon na Filip. (Aposel 16:​14, 15; 17:7; 18:​2, 3; 21:​8, 16; Rom 16:23; Filemon 1, 22) Long Filipai, Tesalonaika, na Korin, haus bilong ol brata i kamap olsem hap bilong Pol i ken stap long en na stretim ol samting bilong mekim wok misineri bilong em. Long Korin, Titius Jastus i bin kisim Pol i go long haus bilong em bambai Pol i ken stap long en na mekim wok bilong em long autim tok.​—⁠Aposel 18:⁠7.

Planti Lain Poroman

Long narapela narapela pasin Pol i tingim ol wanwok bilong em, long wanem, em i bungim ol long narapela narapela taim na ples. Olsem: Maria, Persis, Fibi, Trifina, na Trifosa, Pol i tok amamas long ol dispela meri wanbilip long hatwok ol i mekim. (Rom 16:​1, 2, 6, 12) Pol i baptaisim Krispus, Gaius, na ol lain i stap long haus bilong Stefanas. Dionisius na Damaris i bilip taim ol i harim Pol i autim tok i tru long Atens. (Aposel 17:34; 1 Korin 1:​14, 16) Andronikus wantaim Junias “tupela i gat nem namel long ol aposel” na ol i bin stap long lain bilong Krais paslain long Pol, em i tok ol i bin “kalabus wantaim mi.” Ating ol i bin stap wantaim em long kalabus sampela taim. Dispela tupela man tu, Pol i kolim tupela olsem ol i ‘wanlain bilong em,’ wankain olsem em i bin tok long Herodion, Jeson, Lusius, na Sosipater. (Rom 16:​7, 11, 21) Insait bilong dispela tok Grik Pol i mekim wok long en i olsem “wankantri,” tasol bikpela insait bilong en i olsem “ol wanblut tru insait long wanpela lain famili.”

Planti poroman bilong Pol i bin raun, long wanem, ol i laik strongim wok bilong autim gutnius. Sampela bilong ol yumi no save tumas long ol em Akaikus, Fortunatus, na Stefanas. Ol i bin lusim Korin na go long Efesus bilong toktok wantaim Pol long stap bilong kongrigesen long ol samting bilong spirit. Artemas na Tikikus i redi long go raun bilong bungim Taitus, em i wok long ailan Krit, na Senas i redi long go wantaim Apolos.​—⁠1 Korin 16:17; Taitus 3:​12, 13.

Pol i stori long sampela liklik liklik samting bilong sampela poroman bilong em. Olsem: Pol i tok, Epainetus i kamap Kristen “paslain long olgeta man bilong provins Esia,” na Erastus em i “man bilong bosim mani bilong gavman” long Korin, Luk em dokta, Lidia i save wok bisnis long retpela laplap, na Tertius em man Pol i mekim wok long em bilong raitim pas long ol Rom. (Rom 16:​5, 22, 23; Aposel 16:14; Kolosi 4:​14) Long ol man i laik save gut long ol dispela man na meri, ol dispela liklik tok i gutpela samting tru.

Pol i raitim tok long sampela narapela poroman na ol dispela tok i stap long Baibel. Olsem: Taim Pol i raitim pas long ol Kolosi, Pol i tokim Arkipus, “Yu mas lukautim gut dispela wok yu bin kisim long Bikpela, na yu mas mekim gut dispela wok.” (Kolosi 4:17) Yuodia na Sintike i gat sampela hevi namel long ol yet na ol i mas stretim. Olsem na long rot bilong wanpela “wanwok” long Filipai em i no kolim nem bilong em, Pol i tokim tupela “yutupela . . . i mas kamap wanbel.” (Filipai 4:​2, 3) Tru tumas, dispela em wanpela gutpela tok bilong helpim yumi olgeta.

Ol i Helpim Gut Pol Taim Em i Stap Long Kalabus

Planti taim Pol i stap long kalabus. (2 Korin 11:23) Long ol dispela taim, ating ol Kristen i stap klostu ol i bin wok strong long mekim ol samting ol inap mekim bilong helpim em long karim dispela hevi. Taim Pol i kalabus long namba wan taim long Rom, inap tupela yia ol i larim em i stap long wanpela haus em i save baim na ol poroman bilong em inap kam lukim em. (Aposel 28:30) Long dispela taim, em i raitim pas long kongrigesen long Efesus, Filipai, na Kolosi, na tu, em i raitim pas long Filemon. Ol dispela pas i tokim yumi long ol lain i bin pas gut wantaim Pol taim em i stap kalabus.

Olsem: Yumi kisim save long Onesimus, wokboi bilong Filemon em i ranawe i go na bungim Pol long Rom, na Tikikus tu i go lukim Pol, na em i mas go wantaim Onesimus taim em i go bek long Filemon. (Kolosi 4:​7-9) Na yumi ken tingim tu Epafroditus, em i kisim wanpela presen bilong kongrigesen i go long Pol, na em i lusim Filipai na wokabaut longwe tru na em i kisim bikpela sik. (Filipai 2:​25; 4:​18) Long Rom, ol lain i bin wok gut wantaim Pol em Aristarkus, Mak, na Jisas ol i kolim Jastus, na Pol i tok long ol olsem: “Dispela ol man tasol i save wok wantaim mi long kirapim kingdom bilong God, na ol i helpim mi gut tru.” (Kolosi 4:​10, 11) Na yumi save gut long Timoti na Luk, na Demas, ol tu i save helpim Pol, tasol bihain Demas i lusim Pol, long wanem, em i laikim tumas pasin bilong dispela graun.​—⁠Kolosi 1:1; 4:​14; 2 Timoti 4:​10; Filemon 24.

Ol dispela lain i no bilong Rom, tasol ol i bin i go long Rom bilong sambai long Pol. Ating sampela i bin go bilong helpim em taim em i stap kalabus. Sampela i bin helpim em na mekim sampela wok bilong em, na Pol i salim sampela i go longwe bilong mekim wok, na sampela i raitim ol pas olsem Pol i tokim ol. Ol dispela samting i kamapim klia tru ol dispela lain i pas gut na stap gut long Pol na long wok bilong God!

Taim yumi lukim pinis bilong sampela bilong ol pas Pol i raitim, yumi save olsem ating i gat planti brata sista i bin poromanim em, winim tru ol dispela lain em yumi save long nem bilong ol. Long sampela bilong ol dispela pas, em i tok: “Olgeta manmeri bilong God ol i givim gude long yupela” na “olgeta manmeri i stap wantaim mi, ol i salim gude long yu.”​—⁠2 Korin 13:13; Taitus 3:​15; Filipai 4:​22.

Taim Pol i kalabus long namba tu taim long Rom, na klostu nau bai ol i kilim em i dai, Pol i tingim tru ol wanwok bilong em. Em i bin wok yet long lukautim na stretim wok bilong sampela bilong ol. Pol i salim Taitus na Tikikus i go bilong mekim sampela wok, Kresens i bin i go long Galesia, Erastus i bin stap long Korin, Trofimus i sik na em stap long Miletus, tasol Mak na Timoti i mas kam lukim Pol. Tasol Luk i bin stap wantaim Pol, na taim Pol i raitim namba tu pas bilong em long Timoti, sampela Kristen moa i salim gude bilong ol long em, na Yubulus, Pudens, Linus, na Klodia, ol tu i stap bilong salim gude bilong ol. Tru tumas, ol i bin wok strong tru long helpim Pol. Na tu, Pol yet i salim gude bilong em long Prisila na Akwila, na famili bilong Onesiforus. Tasol sori tumas, long taim bilong hevi Demas i lusim em, na Aleksander i mekim nogut tru long Pol.​—⁠2 Timoti 4:​9-​21.

‘Yumi Wanwok Bilong God’

Pol i no bin stap wanpis taim em mekim wok autim tok. Saveman E. Earle Ellis i tok: “Samting yumi inap lukim ples klia em olsem, dispela misineri i gat planti lain poroman. Tru tumas, klostu olgeta taim ol poroman i stap wantaim Pol.” Spirit holi bilong God i stiaim Pol na em inap kirapim planti manmeri long mekim wok na em i stretim gut ol wok misineri bilong em. Em i gat ol gutpela poroman i wok wantaim em, sampela i bin helpim em inap sotpela taim, sampela i gat strongpela pasin, na planti i gat pasin daun. Tasol ol dispela lain i no olsem wanwok tasol. Maski ol i bin wok wantaim em inap sotpela taim o longpela taim, yumi inap lukim long ples klia pasin sori Kristen na pasin pren i stap namel long ol.

Sampela man i tok, aposel Pol i gat ‘pasin bilong kamap pren bilong ol narapela.’ Em i bin mekim bikpela wok tru bilong kisim gutnius i go long ol arapela lain, tasol em i kirapim planti narapela long helpim em. Em i wok gut wantaim kongrigesen Kristen i stap pinis long dispela taim. Pol i no apim nem bilong em yet long ol gutpela samting i kamap long wok em i mekim, tasol long pasin daun em i tok olsem em i wanpela wokboi tasol na yumi mas givim biknem long God, long wanem, em i save mekim wok i go bikpela.​—⁠1 Korin 3:​5-7; 9:​16; Filipai 1:⁠1.

Long taim bilong Pol ol samting i narapela kain long ol samting long taim bilong yumi. Tasol nogat wanpela long kongrigesen Kristen long nau i ken ting olsem em i ken stap bilong em yet na mekim wok. Nogat. Long olgeta taim yumi mas wok wantaim oganaisesen bilong God, na kongrigesen bilong yumi, na ol wanbilip bilong yumi. Ol i mas helpim yumi na strongim bel bilong yumi long gutpela taim na taim nogut. I gutpela tru yumi stap insait long lain ‘manmeri bilong God i stap long olgeta hap bilong graun.’ (1 Pita 5:⁠9) Sapos yumi stap gut long ol brata na long pasin sori yumi wok gut wantaim ol, yumi tu inap tok olsem yumi “wanwok bilong God.”​—⁠1 Korin 3:​9.

[Ol Piksa long pes 31]

APOLOS

ARISTARKUS

BARNABAS

LIDIA

ONESIFORUS

TERTIUS

TIKIKUS