Yumi Laik Painim Rot Bilong Stap Longpela Taim Moa
“Mipela ol manmeri i save stap sotpela taim tasol long graun, na stat long taim mama i karim mipela, ol kain kain [hevi] i save kamap long mipela. Mipela i olsem ol plaua i kamap long moningtaim na long apinun ol i drai pinis. Na tu mipela i olsem tewel san i mekim i kamap, na i save pinis kwik taim klaut i karamapim lait bilong san.”—Jop 14:1, 2.
MASKI ol i raitim dispela tok olsem 3,500 yia i go pinis, klostu olgeta man long nau ol i wanbel long dispela tok olsem yumi save stap sotpela taim tasol. Long bipo yet na i kam inap nau, ol man i tingim olsem taim bilong i stap yangpela na skin i strong em i save stap sotpela taim tasol na bihain ol i go lapun na dai, na ol i no amamas long dispela. Olsem na kirap long bipo yet na i kam inap nau, ol man i bin traim kain kain rot bilong helpim ol long i stap planti yia moa.
Long taim bilong Jop, ol Isip i save kaikai bol bilong animal, long wanem, ol i ting long dispela rot bai ol inap kamap yangpela gen, tasol dispela i no bin helpim ol liklik. Sampela handet yia paslain long taim bilong yumi, ol man i laik wokim wanpela kain marasin bilong helpim ol long i stap planti yia. Na sampela i bin bilip olsem, sapos ol man yet inap wokim gol, orait dispela gol bai helpim ol long kisim laip i no save dai, na ol i ting sapos ol i kisim kaikai long plet gol dispela bai helpim ol long i stap longpela taim. Ol man bilong lotu Tao long Saina long bipo ol i bilip olsem sapos ol i sindaun longpela taim na tingting strong long wanpela samting, o bihainim sampela kain pasin bilong pulim win, o tambuim sampela kaikai, orait dispela bai kamapim sampela senis insait long skin na long dispela rot ol inap kisim laip i no save dai.
Juan Ponsa de Leon bilong Spen em i wanpela man bilong raun na painim ol narapela kantri, na em i bin wok strong tru long painim wanpela kain wara ol man i ken dring long en na stap yangpela oltaim. Inap olsem 200 yia samting bipo, wanpela dokta i raitim buk (Hermippus Redivivus) na em i tok sapos ol i putim ol yangpela nupela meri long wanpela liklik rum na kisim win ol i winim na putim long botol, orait ol inap mekim wok long dispela win olsem wanpela kain marasin bilong helpim man long i stap planti yia moa. Tasol yumi save pinis, ol dispela samting hia i no bin helpim man liklik.
Long nau, olsem 3,500 yia bihain long taim Moses i kamapim dispela tok bilong Jop, ol man i bin wokabaut long mun, na wokim ka na kompyuta, na kisim save long ol atom na ol liklik hap bilong skin ol i kolim sel. Tasol maski save bilong saiens i bin kamapim planti kain samting olsem, yumi long nau i “save stap sotpela taim tasol” na “ol kain kain [hevi] i save kamap” long yumi. Tru, long ol kantri i gat planti wok bisnis, ol man i save stap longpela taim, winim ol man i bin stap 100 yia bipo. Tasol bikpela as bilong dispela i olsem: Nau i gat kain kain nupela samting bilong lukautim skin, na gutpela toilet, na gutpela kaikai, winim bilong bipo. Olsem: Long Swiden long yia olsem 1850 samting ol man i save stap inap 40 krismas tasol, na ol meri inap olsem 44 krismas, tasol isi isi ol i wok long winim bikpela krismas liklik, na i kam inap long 1990, ol man i save stap inap 75 krismas na ol meri olsem 80 krismas. Tasol olsem wanem? Dispela inapim pinis laik bilong man long i stap planti yia moa?
Nogat, long wanem, maski long sampela kantri planti man i save stap longpela taim, tok Moses i raitim planti tausen yia i go pinis em i stret yet long taim bilong yumi, olsem: “Mipela i save stap inap 70 yia tasol. Na sapos mipela i gat strong, mipela i ken i stap inap 80 yia. Tasol . . . dispela olgeta yia i pinis kwiktaim, na mipela tu i go pinis.” (Song 90:10) Olsem wanem? Yu ting liklik taim bai yumi lukim senis i kamap? Yu ting ol man inap i stap planti yia moa? Stori i kamap bihain long dispela bai bekim ol dispela askim.