Jehova i Orait Long Josaia, Em Man i Gat Pasin Daun
JOSAIA i gat 5-pela krismas, em pikinini bilong king bilong Juda, em i pret. Mama bilong em Jedida i wok long krai. Jedida i krai, long wanem, tumbuna bilong Josaia, King Manase i dai.—2 King 21:18.
Papa bilong Josaia, em Amon, em bai kamap king bilong Juda. (2 Stori 33:20) Tupela yia bihain (659 B.C.E.), ol wokman bilong Amon i kilim em i dai. Ol manmeri i kisim ol man i bin bagarapim em na ol i kilim ol i dai, na ol i makim yangpela Josaia long kamap king. (2 King 21:24; 2 Stori 33:25) Taim Amon i stap king, Josaia i lain pinis long smel bilong ol smok i gat gutpela smel i save pulap long Jerusalem, em ol manmeri i save mekim long ol alta antap long het bilong haus na ol i brukim skru long ol god giaman. Ol man inap lukim ol pris haiden i wokabaut long dispela hap, na ol manmeri i save mekim ol dispela lotu, na sampela em ol i tok ol i save lotuim Jehova—olgeta i mekim tok tru antap long god Malkam.—Sefanaia 1:1, 5.
Josaia i save Amon i mekim pasin nogut tru na lotu long ol god giaman. Na tu, dispela yangpela king bilong ol Juda i kisim gut save long ol tok bilong profet bilong God, em Sefanaia. Taim Josaia i gat 15 krismas (652 B.C.E.) em i mekim wok king inap 8-pela yia pinis na em i strong long bihainim tok bilong Sefanaia. Josaia i kirap long painim Jehova taim em i manki yet.—2 Stori 33:21, 22; 34:3.
Josaia i Rausim Ol God Giaman!
Fopela yia i lus pinis na Josua i kirap rausim ol lotu giaman long Juda na Jerusalem (648 B.C.E.). Em i bagarapim ol imis, ol pos ston, na ol alta bilong mekim smok i gat gutpela smel em ol i mekim wok long en bilong lotuim god Bal. Josaia i tok na ol i memeim ol imis bilong ol god giaman na i kamap paura na ol i kapsaitim long matmat bilong ol man i bin mekim ofa long ol dispela god. Josaia i tokim ol long brukbrukim na rausim ol alta ol i bin wokim bilong mekim lotu giaman.—2 King 23:8-14.
Taim Jeremaia, pikinini bilong wanpela pris Livai, i kam long Jerusalem (647 B.C.E.), wok Josaia i kirapim bilong rausim ol samting nogut bilong lotu giaman, em i go bikpela. God Jehova i makim yangpela Jeremaia olsem profet bilong em, na em i autim strong ol tok bilong Jehova long bagarap bai painim ol lotu giaman! Josaia i gat wankain krismas olsem bilong Jeremaia. Maski Josaia i strong long pinisim olgeta samting bilong lotu giaman, na Jeremaia i no pret long autim tok, kwiktaim ol manmeri i kirap gen long lotuim ol god giaman.—Jeremaia 1:1-10.
Ol i Painim Samting i Gutpela Tru!
Orait nau 5-pela yia i go pinis. Josua i gat 25 krismas na em i bosim kantri inap 18 yia pinis. Em i singautim Safan, em kuskus bilong em, na Masea, namba wan kiap bilong taun, na Joa, kuskus bilong em, long i kam long em. Em i tokim Safan: ‘Tokim Hilkia i mas kisim ol dispela mani na givim long ol man i bosim wok bilong stretim haus bilong Bikpela. Na ol i mas baim ol wokman i mekim wok bilong stretim dispela haus [bilong Jehova].’—2 King 22:3-6; 2 Stori 34:8.
Kirap long moningtaim tru, ol man bilong stretim tempel i wok strong tru. Yumi save Josua i tok tenkyu long Jehova long ol wokman i wok long rausim ol samting em sampela lain tumbuna nogut bilong em i bin wokim bilong bagarapim haus bilong God. Ol i wok long mekim dispela wok na Safan i kam bilong ripot long em. Tasol wanem dispela ripot? Em i karim wanpela buk i kam! Em i tok olsem Hetpris Hilkia i bin painim dispela “buk i gat tok bilong lo bipo Bikpela i bin givim long ol Israel long han bilong Moses.” (2 Stori 34:12-18) Man! Ol i painim samting i gutpela tru—dispela em Lo bipo God i bin givim long Moses!
Josaia i laik tru long harim olgeta tok bilong dispela buk. Taim Safan i kaunim buk, king i skelim ol tok bambai em i ken save olsem wanem ol dispela tok i stret long em na long ol manmeri. Em i pilim tru ol tok buk i mekim long lotu i tru na i toktok long ol hevi na bagarap bai painim ol manmeri sapos ol i lotuim ol god giaman. Josaia i kisim save olsem ol manmeri i no bin bihainim olgeta lo bilong God, olsem na em i kirap brukim klos bilong em na em i tokim Hilkia, Safan na ol narapela olsem: ‘Ol tumbuna bilong yumi i no bin bihainim dispela tok. Olsem na dispela i mekim Bikpela i belhat moa yet long yumi. Mi laik yupela i go askim Bikpela na painimaut wanem samting em i laik bai yumi mekim.’—2 King 22:11-13; 2 Stori 34:19-21.
Ol i Tokim Em Long Ol Tok Bilong Jehova
Ol i kisim tok bilong Josaia i go long Hulda, em wanpela profet meri i stap long Jerusalem, na taim ol i kam bek ol i kisim toksave i kam. Hulda i kamapim tok bilong Jehova long ol na em i makim olsem ol hevi na bagarap dispela buk i stori long en bai kamap long dispela kantri i bikhet na givim baksait long Jehova. Tasol Josaia i bin daunim em yet long ai bilong God Jehova, olsem na em bai i no inap lukim dispela bagarap bai painim dispela kantri. Em bai i dai na ol bai planim em long matmat na bihain dispela bagarap bai kamap.—2 King 22:14-20; 2 Stori 34:22-28.
Tasol Josaia i dai long pait, olsem na tok profet bilong Hulda i stret o olsem wanem? (2 King 23:28-30) Em i stret, long wanem, taim em i dai na ol i planim em long matmat, i olsem “em i stap gut tasol” na dispela “bagarap” i mas kamap long ol Juda i no painim em. (2 King 22:20; 2 Stori 34:28) Josaia i dai paslain long bagarap i kamap long yia 609-607 B.C.E., taim Babilon i kam banisim Jerusalem na bagarapim. Taim man i dai long pait, i no olsem em i dai long “bagarap” i kamap, nogat. Baibel i kolim wankain tok taim em i stori long man i dai long pait na long taim man i no dai long pait.—Lo 31:16; 1 King 2:10; 22:34, 40.
Lotu i Tru i Kamap Strong
Josaia i bungim ol manmeri bilong Jerusalem long tempel na em i kisim dispela buk ol i bin painim insait long haus bilong God na kaunim “olgeta tok bilong buk long ol.” Na em i wokim kontrak bilong “bihainim olgeta tok . . . long dispela buk. Em i promis long em bai i gat wanpela laik na tingting tasol, em long bihainim tru olgeta lo na tok bilong Bikpela.” Olgeta manmeri i mekim wankain promis long bihainim tok bilong dispela kontrak.—2 King 23:1-3.
Nau King Josaia i kirapim narapela wok, em bilong daunim ol lotu giaman, na dispela em strongpela wok tru. Dispela i pinisim wok bilong ol pris bilong Juda ol i save mekim ofa long ol god giaman. Ol i rausim ol pris bilong lain Livai i bin insait long lotu giaman na ol i no wok moa long alta bilong Jehova, na ol i bagarapim ol ples lotu ol i bin wokim long taim Solomon i stap king na nau ol i no gutpela moa bilong mekim lotu. Ol i mekim dispela wok tu long hap bipo 10-pela lain bilong Israel i bin bosim, em dispela hap bipo ol Asiria i bin kam na daunim (740 B.C.E.).
Bilong truim tok em “wanpela profet bilong God” i bin mekim long 300 yia paslain long dispela taim, Josaia i kukim bun bilong ol pris bilong Bal long alta em King Jeroboam Namba Wan i bin wokim long Betel. Ol i rausim ol dispela ples lotu long dispela hap na long ol narapela taun, na ol i kukim ol pris nogut long ol dispela alta ol yet i bin mekim ol ofa long en.—1 King 13:1-4; 2 King 23:4-20.
Ol i Mekim Wanpela Bikpela Pasova
God i bin helpim wok Josaia i mekim bilong kamapim lotu i tru. I go inap long taim em i dai, em bai tenkyu long God long “ol manmeri i strong long bihainim God, Bikpela bilong ol tumbuna bilong ol, na ol i no lusim Bikpela.” (2 Stori 34:33) Na Josaia i no inap lusim tingting long wanpela gutpela samting i bin kamap long namba 18 yia bilong wok king bilong em.
King i tokim ol manmeri olsem: “Yumi mas mekim dispela kaikai bilong tingim de, God, Bikpela bilong yumi, i bin larim ol tumbuna i stap gut long Isip, olsem ol i bin raitim long buk bilong kontrak [em nau tasol ol i painim]. Yumi mas bihainim olgeta tok i stap insait long dispela buk.” (2 King 23:21) Josaia i amamas tru long lukim ol manmeri i bihainim tok bilong em. Em yet i givim 30,000 animal bilong mekim Pasova long en, na 3,000 bulmakau man bilong mekim dispela bung. Man! Em i bikpela Pasova tru! Ol i givim planti ofa tru, na ol i stretim gut dispela bung, na planti manmeri i kam bilong mekim lotu, na dispela Pasova i winim tru ol narapela Pasova ol i bin mekim kirap long taim bilong profet Samuel.—2 King 23:22, 23; 2 Stori 35:1-19.
Ol i Krai Nogut Tru Long Taim Em i Dai
Josaia i mekim wok king inap 31 yia (659-629 B.C.E.), na em stap gutpela king tru. Klostu long taim wok king bilong em i laik pinis, em i harim olsem King Neko bilong Isip i tingting long kam long hap bilong ol Juda na i go banisim ol ami bilong Babilon na helpim king bilong Asiria long Karkemis long wara Yufretis. Josaia i laik i go na pait long ol Isip, na yumi no save i gat wanem as na em i laik mekim olsem. Neko i salim ol man i kam toksave long em olsem: “God i stap wantaim mi na i tokim mi long hariap i go pait long ol. Olsem na yu no ken pasim em. Nogut em i bagarapim yu.” Tasol Josaia i senisim klos king na i putim narapela klos na bai ol Isip i no ken luksave long em, na em i go bilong pasim ol Isip long Megido na bai ol i tanim i go bek.—2 Stori 35:20-22.
Sori tru long dispela king bilong Juda! Taim ol birua i sutim spia i go, spia i sutim em, na em i tokim ol wokboi bilong em olsem: “Mi kisim bikpela bagarap pinis. Yupela kisim mi i go na lusim ples bilong pait.” Orait ol i rausim Josaia long karis bilong em na putim em long narapela karis, na bringim em i go long Jerusalem. Ating em i dai long dispela hap o long taim ol i bringim em long Jerusalem. Baibel i tok: “Em i dai na ol i planim em long matmat bilong ol king, na olgeta manmeri bilong Juda na Jerusalem i sori tru long Josaia i dai pinis na ol i krai long em.” Jeremaia i raitim wanpela singsing sori long Josaia, na ol i mekim yet dispela singsing sori long ol bikpela bung bilong tingim em.—2 Stori 35:23-25.
Em nau, King Josaia i mekim bikpela popaia taim em i go pait long ol Isip. (Song 130:3) Tasol em i bin mekim pasin daun na em i holimpas lotu i tru, na God i orait long em. Stori bilong i stap bilong Josaia i kamapim klia olsem Jehova i save orait long ol gutpela wokman bilong em ol i gat pasin daun!—Sindaun 3:34; Jems 4:6.
[Piksa long pes 29]
Yangpela King Josaia i bin wok strong long painim Jehova
[Piksa long pes 31]
Josaia i bagarapim ol ples bilong mekim lotu giaman na em i strongim lotu i tru