Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • w04 9/15 p. 29-31
  • Lukim Ol Gutpela Gutpela Samting Bilong Chester Beatty

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Lukim Ol Gutpela Gutpela Samting Bilong Chester Beatty
  • Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2004
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • Em i Bungim Wanem Ol Samting?
  • Em i Laikim Tru Ol Buk
  • Ol Olpela Rait Bilong Baibel
  • Ol Rait Long Pepa Ol i Wokim Long Wel Pitpit
  • Baibel i Abrusim Bagarap Maski Ol i Traim Long Senisim Ol Tok
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova (Bilong Pablik)—2016
  • Gutpela Samting Ol i Kisim Long Ples Pipia Long Isip
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1992
Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2004
w04 9/15 p. 29-31

Lukim Ol Gutpela Gutpela Samting Bilong Chester Beatty

“OL GUTPELA gutpela samting bilong planti lain bilong bipo yet, . . . ol naispela liklik piksa ol i bin penim long ol kain kain samting na ol narapela piksa ol i bin penim.” Em tok bilong R. J. Hayes, bipo em i bin lukautim Laibreri Bilong Chester Beatty long Dublin, Aialan. Long dispela haus ol i bungim planti planti samting bilong bipo i gat bikpela pe tru bilong en, em ol kain kain piksa na ol naispela samting ol man i bin sapim olsem piksa, na ol buk na rait i no gat planti ol dispela kain buk na rait long graun na ol i no inap kaunim pe bilong ol. Tasol Chester Beatty em i husat? Na em i bin bungim wanem ol gutpela samting?

Mama i bin karim Alfred Chester Beatty long 1875 long New York, Amerika. Ol tumbuna bilong em ol i bilong Skotlan, Aialan na Inglan. Em i bin mekim wok olsem ensinia na dairekta bilong ol main, na taim em i gat 32 krismas em i maniman tru. Em i bin tromoi bikpela hap mani bilong em long baim na bungim ol naispela samting na ol samting i nambawan tru. Em i dai long 1968 taim em i gat 92 krismas, na em i lusim olgeta dispela samting long ol manmeri bilong Aialan.

Em i Bungim Wanem Ol Samting?

Beatty i bin bungim planti kain kain samting. Ol i no save putim olgeta wantaim bilong ol man i ken lukim​—⁠ol i putim liklik hap tasol​—⁠olsem 1 pesen​—⁠long wan wan taim. Em i bin bungim ol samting i hatwok tru long painim na ol gutpela samting bilong planti lain i bin stap long ol narapela narapela taim bipo insait long planti tausen yia​—⁠long Yurop na ol kantri long Esia na Afrika. Olsem: Em i bin bungim ol piksa ol Japan i bin katim long hap plang na i luk nais tru, ol man i ting ol i winim olgeta dispela kain samting long graun.

Na i gat ol samting i narapela kain tru long ol dispela naispela piksa samting​—⁠em winim 100 rait bilong Babilonia na Sumeria bilong bipo yet em ol i bin katim long ston. Ol lain i bin stap long Mesopotemia olsem 4,000 yia i go pinis, ol i bin kisim graun malumalum na wokim olsem plet na raitim olgeta hap stori long i stap bilong ol na kukim long aven na bai em i kamap strong. I gat planti ston olsem i stap yet, na ol i kamapim klia olsem ol lain bilong bipo yet ol i gat save long rait.

Em i Laikim Tru Ol Buk

I luk olsem Chester Beatty i gat bikpela laik tru long ol naispela buk i gat gutpela bilas long en na i kamapim save bilong ol man long wokim buk. Em i bin bungim planti tausen buk, sampela em ol buk bilong lotu na sampela nogat, na sampela buk bilong Koran i gat ol naispela bilas tru long en. Wanpela man bilong raitim buk i tok, Beatty i “laikim tru ol rait Arap bilong en, . . . na bel bilong em i kirap tru long ol gutpela kala bilong ol hanrait, em ol i bilasim long gol na silva na ol narapela samting olsem i gat kala.”

Chester Beatty i laikim tru wanpela kain ston ol i kolim jeid, olsem sampela king bilong Saina long bipo ol tu i laikim. Ol i ting gutpela jeid i nambawan tru i winim gol. Ol dispela king i bin tokim ol man i gat bikpela save long katim ston long kisim ol bikpela hap jeid na katim i go olsem pes bilong buk. Orait nau ol saveman i wokim ol naispela rait na piksa long ol dispela pes jeid na bilasim long gol. Ol dispela buk i narakain tru na ol man i kirap nogut long en. Ol dispela buk Beatty i bin bungim ol i gat nem tru long olgeta hap graun.

Ol Olpela Rait Bilong Baibel

Long ol man i laikim tru Baibel, ol nambawan gutpela samting bilong Chester Beatty em planti olpela rait bilong Baibel bilong bipo yet. Ol dispela naispela rait i gat gutpela bilas long en i kamapim klia olsem ol man i bin raitim long han ol dispela rait, ol i gat save na ol i no save les kwik. Na ol buk bilong Baibel ol i bin prinim long bipo ol i kamapim klia save bilong ol man bilong bipo long prinim ol buk na pasim karamap long en. Olsem: Long 1479 Anton Koberger i bin prinim Baibel Biblia Latina long Nuremberg. Em i bin stap long taim bilong Johannes Gutenberg na ol i tok “em i bin mekim ol bikpela wok tru bilong prinim ol buk long bipo.”

Long Laibreri Bilong Chester Beatty i gat wanpela rait i gat nem, em bilong Ephraem, wanpela saveman bilong Siria; em i raitim long skin bilong pikinini sipsip o meme samting, inap 300 yia samting bihain long Krais. Long dispela rait, planti taim Ephraem i kamapim tok bilong Diatessaron, em wanpela buk Tatian i bin raitim 200 yia samting paslain long em. Long dispela buk Tatian i bin bungim 4-pela Gutnius bilong Jisas Krais i go long wanpela buk tasol. Ol man bilong raitim buk bihain long dispela taim, ol i bin kamapim sampela tok bilong buk Diatessaron, tasol i no gat sampela rait bilong en i stap. Sampela saveman bilong 1850 samting ol i ting dispela buk i no bin stap tru. Tasol long 1956 Beatty i painim rait bilong Ephraem i stori long buk Diatessaron bilong Tatian​—⁠dispela em narapela samting i kamapim klia olsem tok bilong Baibel i tru na yumi inap bilip tru long en.

Ol Rait Long Pepa Ol i Wokim Long Wel Pitpit

Beatty i bungim tu planti rait long pepa ol i bin wokim long wel pitpit, sampela i bilong lotu na sampela nogat. I gat olsem 50 buk ol i bin wokim long wel pitpit na ol i bilong 300 yia samting bihain long Krais. Sampela ol i bin kisim long ol bikpela hip pepa ol i bin tromoi long ples pipia na ol i bin stap inap sampela handet yia long ples wesan bilong Isip na i no gat man i painim. Taim ol i oksenim ol dispela pepa, planti i bruk bruk. Ol bisnisman i pulimapim ol dispela hap pepa long ol katon na karim i kam. Charles Horton, em i save lukautim wanpela hap bilong Laibreri Bilong Chester Beatty, em i tok: “Ol man i gat laik long baim, ol i putim han insait long bokis na kisim wanem hap pepa i bikpela liklik na i gat planti rait long en.”

Horton i tok “nambawan gutpela samting tru ol i bin painim,” em ol rait bilong Baibel “i gat ol olpela rait bilong Olpela na Nupela Testamen Kristen.” Ol man i save long bikpela pe bilong ol dispela buk, ating ol inap kisim bikpela mani moa sapos ol i brukim brukim na salim ol hap hap bilong en long narapela narapela man. Tasol Beatty inap long baim klostu olgeta dispela buk. Orait ol i bikpela samting olsem wanem? Bikman Frederic Kenyon i stori long ol dispela rait ol i bin painim na em i tok, dispela “em i bikpela samting tru, winim ol arapela samting ol i bin painim” bihain long taim Tischendorf i bin painim rait Codex Sinaiticus, long 1844.

Ol dispela rait bilong Baibel i bilong 100 i go inap 300 yia samting bihain long Krais. Sampela em ol buk bilong Ol Skripsa Hibru bilong Baibel Grik Septuagint, na namel long ol i gat tupela bilong Buk Stat. Kenyon i tok dispela em i bikpela samting tru, “long wanem, klostu olgeta hap bilong [Buk Stat] i no stap long Vaticanus na Sinaiticus,” em ol rait bilong Baibel ol i raitim 300 yia samting bihain long Krais. Tripela buk i gat sampela buk bilong Ol Skripsa Grik. Wanpela i gat klostu olgeta 4-pela Gutnius na bikpela hap bilong Buk Aposel. Namba tu buk i gat sampela pes moa em Beatty i bin kisim bihain na i gat ol pas bilong Pol​—⁠pas Pol i bin raitim long ol Hibru tu i stap. Namba 3 buk i gat bikpela hap bilong Buk Kamapim Tok Hait. Kenyon i tok ol dispela rait ol i bin painim “ol i strongim tru as na yumi ken bilip long ol tok bilong Nupela Testamen yumi holim long nau.”

Ol dispela rait bilong Baibel em Chester Beatty i bin kisim, i soim olsem paslain long 100 C.E. ol Kristen i bin kirap mekim wok long Baibel i gat ol pes long en, na ol i lusim ol longpela pepa samting ol i save rolim na pasim. Na ol dispela rait i soim tu olsem, ol pepa samting bilong rait long en i sot tru, olsem na ol man bilong raitim raitim Baibel ol i bin yusim gen ol olpela pepa i gat rait long en. Olsem: Long wanpela pepa Koptik i gat sampela hap bilong Gutnius Jon i Raitim, ol i bin raitim long “samting i luk olsem skul buk i gat ol namba Grik olsem matematiks long en.”

Tru, ol dispela rait long pepa ol i wokim long wel pitpit i no luk nais tumas, tasol pe bilong ol i antap tru. Ol i soim yumi klia tru long ol samting bilong lotu Kristen taim em i kirap nupela yet. Charles Horton i tok: “Long ol dispela rait, yumi lukim ol kain buk em sampela Kristen long bipo i bin mekim wok long en na i bikpela samting tru long ol.” (Sindaun 2:​4, 5) Sapos bihain rot i op long yu ken i go lukim ol dispela gutpela samting tru i stap long Laibreri Bilong Chester Beatty, bai yu amamas tru long en.

[Piksa long pes 31]

Wanpela piksa long hap diwai em Katsushika Hokusai bilong Japan i wokim

[Piksa long pes 31]

Ol i bin prinim “Biblia Latina” klostu long taim ol i kirap nupela long prinim ol Baibel

[Piksa long pes 31]

Ol tok Ephraem i mekim long “Diatessaron” bilong Tatian i kamapim klia olsem tok bilong Baibel i tru

[Piksa long pes 31]

Chester Beatty P45, em wanpela olpela rait tru, em i gat klostu olgeta 4-pela Gutnius na bikpela hap bilong Buk Aposel insait long wanpela buk tasol

[Piksa Kredit Lain long pes 29]

Reproduced by kind permission of The Trustees of the Chester Beatty Library, Dublin

[Piksa Kredit Lain long pes 31]

All images: Reproduced by kind permission of The Trustees of the Chester Beatty Library, Dublin

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim