Tok Bilong Jehova i Gat Laip
Sampela Bikpela Tok Bilong Buk Krai
PROFET Jeremaia i lukim truim bilong tok profet bilong kot bilong God em i bin tokaut long en inap 40 yia. Em i pilim olsem wanem taim em i lukim bagarap i painim taun em i laikim? Long Baibel Grik Septuagint, Buk Krai i gat sampela tok i go pas, olsem: “Jeremaia i sindaun na krai sori long Jerusalem.” Jeremaia i raitim dispela buk long yia 607 B.C.E., taim em i tingim yet ol samting i kamap insait long 18 mun we ol Babilon i banisim Jerusalem na bihain kukim taun. Dispela ol samting i stap klia yet long tingting bilong Jeremaia, na Buk Krai i kamapim klia tru bikpela bel hevi bilong Jeremaia long dispela. (Jeremaia 52:3-5, 12-14) Long bipo i no gat wanpela taun ol i bin mekim bikpela krai sori long en olsem ol i mekim long Jerusalem.
Buk Krai i gat 5-pela sapta ol i olsem 5-pela singsing. Namba 1 i go inap namba 4 em ol singsing bilong krai sori; namba 5 singsing em i wanpela beten. Jeremaia i raitim namba 1 i go inap namba 4 singsing long wanpela pasin ol i kolim akrostik. Olsem: Namba wan leta bilong olgeta wan wan ves i bihainim stret ol 22 leta bilong ABC bilong tok Hibru. Namba 5 singsing tu i gat 22 ves, wankain olsem namba bilong ol leta bilong ol ABC bilong tok Hibru, tasol em i no bihainim ol ABC bilong tok Hibru.
“MI KRAI MOA YET NA AI BILONG MI I PEN”
“Sori tru long Jerusalem, bipo em i gat planti manmeri moa, tasol tarangu, nau em i stap nating tru. Bipo em i gat biknem namel long ol arapela lain pipel, tasol nau em i gat bikpela hevi, olsem wanpela meri, man bilong en i dai pinis. Bipo em i olsem kwin na i bosim planti provins, tasol nau ol birua i daunim em pinis na em i stap olsem wokmeri nating.” Em krai sori profet Jeremaia i mekim long Jerusalem. Dispela profet i tokaut long as na bagarap i painim Jerusalem na em i tok: “Jerusalem i bin mekim planti sin, olsem na Bikpela i mekim em i karim dispela bikpela pen.”—Krai 1:1, 5.
Buk Krai i tok piksa long Jerusalem i olsem wanpela wido i krai long man na ol pikinini bilong em, na Jerusalem i tok: “Ating bipo i no gat man i bin karim dispela kain pen.” Em i beten long God long ol birua bilong em, olsem: “Mi laik bai yu tingim olgeta pasin nogut ol dispela birua i bin mekim na yu mekim save long ol long wankain pasin olsem yu bin mekim long mi. Mi wok long krai nogut . . . na bel bilong mi i bagarap.”—Krai 1:12, 22.
Jeremaia i bel hevi tru na em i tok: “Bikpela i belhat nogut tru na em i brukim strong bilong Israel. Na taim ol birua i kam, em i no helpim ol Israel. Nogat. Em i bagarapim Israel tru, olsem bikpela paia i kukim olgeta samting.” Profet i kamapim bikpela bel hevi bilong em na i tok: “Mi ting long ol samting nogut i bin kamap long Jerusalem na mi krai moa yet na ai bilong mi i pen. . . . Na mi pilim nogut tru. Lewa bilong mi i bruk olgeta.” Na ol manmeri i wokabaut long dispela hap ol i lukim Jerusalem na ol i tok: “Ating dispela taun tasol ol man i bin kolim nambawan taun tru na i naispela moa? Dispela taun tasol olgeta manmeri bilong graun i laikim tumas, a?”—Krai 2:3, 11, 15.
Bekim Bilong Ol Askim Bilong Baibel:
1:15—Olsem wanem Jehova i “krungutim ol gutpela manmeri bilong kantri Juda, olsem ol man i save krungutim ol pikinini wain”? Taim ol Babilon i bagarapim Jerusalem ol i bin kilim i dai planti manmeri na blut bilong ol i kapsait na dispela i wankain olsem ol man i save krungutim ol pikinini wain long ples bilong wokim wain. Jehova i tok profet long bagarap bai painim Jerusalem na em i larim dispela samting i kamap, olsem na yumi ken tok olsem em i ‘krungutim ol gutpela manmeri bilong kantri Juda olsem ol pikinini wain.’
2:6—Wanem samting i painim haus bilong Bikpela? Ol Babilon i “kukim haus bilong Bikpela” o tempel bilong em olsem man i brukim haus win long gaden.—Jeremaia 52:12, 13.
2:17—Wanem “samting bipo Bikpela i bin tingting long mekim” em i mekim pinis? Dispela tok long hia i stret long tok i stap long Wok Pris 26:17, i tok: “Mi yet bai mi birua long yupela, na bai mi mekim ol arapela man i kam pait long yupela na winim yupela. Na bai ol dispela man i bosim yupela. Na maski ol birua i no ranim yupela, bai yupela i pret nating na i ranawe.”
Skul Yumi Kisim:
1:1-9. Olgeta nait Jerusalem i save krai nogut tru na aiwara bilong en i kapsait na i ran i go daun. Ol dua bilong en i stap nating, na ol pris i bel hevi na i krai nogut. Ol yangpela meri bilong Saion i pilim bikpela hevi na taun Saion yet i pilim nogut tru. Bilong wanem? Long wanem, Jerusalem i bin mekim planti sin. Ol pasin nogut bilong en i bin i stap ples klia tru. Ol sin bilong en i no kamapim gutpela samting, nogat, em i krai nogut tru na em i kisim bikpela bel hevi.
1:18. Long olgeta taim Jehova i save bihainim ol stretpela lo bilong em taim em i givim strafe long ol man i mekim sin.
2:20. Ol Israel i bin kisim tok lukaut olsem, sapos ol i no bihainim tok bilong Jehova, ol bai kisim hevi. Wanpela bilong ol dispela hevi em ol bai ‘kilim na kaikai ol pikinini bilong ol’ yet. (Lo 28:15, 45, 53) Em i no savepasin long sakim tok bilong God!
“YU NO KEN PASIM YAU”
Krai sapta 3 i stori long Israel i kain olsem wanpela man. Maski dispela man i karim hevi, em i singsing olsem: “Bikpela i save mekim gut long ol manmeri i wok long painim em na i wetim em i helpim ol.” Long beten em i mekim long God tru, em i tok: “Mi bin singaut olsem, ‘Plis Bikpela, yu ken harim krai bilong mi. Yu no ken pasim yau.’ ” Em i askim Jehova long lukim pasin nogut ol birua i mekim na i tok: “Na yu bin harim dispela singaut bilong mi. Bikpela, yu ken tingim ol dispela pasin nogut bilong ol na bekim stret ol dispela rong.”—Krai 3:1, 25, 56, 64.
Jeremaia i tokaut long bel hevi bilong em long ol samting nogut i kamap insait long 18 mun ol birua i banisim Jerusalem, na em i tok: “Ol sin bilong ol Jerusalem, ol manmeri bilong mi, i winim sin bilong ol Sodom. Olsem na Bikpela i mekim save moa yet long ol Jerusalem. Tasol taim Bikpela i mekim save long ol Sodom, em i bin bagarapim taun wantu tasol. Na ol birua i no bin mekim nogut long ol Sodom olsem nau ol i mekim long Jerusalem.” Jeremaia i tok moa: “Ol man i dai pinis long taim bilong pait, ol i laki tru na i winim ol dispela lain i bin sot long kaikai na i dai. Ol dispela lain i bin hangre tumas na i karim hevi longpela taim na ol i kamap bun nating na i dai.”—Krai 4:6, 9.
Namba 5 singsing i stori long ol manmeri bilong Jerusalem long pasin i olsem ol i toktok. Ol i tok: “Bikpela, yu mas tingting long ol samting nogut i bin kamap long mipela na yu ken marimari long mipela. Lukim. Mipela i stap nogut tru na mipela i sem moa yet long ai bilong ol arapela lain manmeri.” Taim ol i stori long hevi i painim ol, ol i beten olsem: “Bikpela, yu stap king oltaim oltaim. . . . Tasol mipela i laik kam bek long yu, olsem na yu mas bringim mipela i kam bek. Na yu ken mekim mipela i stap gut olsem bipo.”—Krai 5:1, 19, 21, 22.
Bekim Bilong Ol Askim Bilong Baibel:
3:16—Wanem mining bilong dispela tok: “Em i subim pes bilong mi i go daun long graun na ol ston i brukim tit bilong mi”? Wanpela buk i tok: “Taim ol Juda i go kalabus, ol i kukim bret bilong ol insait long ol hul ol i digim long graun, olsem na bret bilong ol i miks wantaim wesan.” Sapos man i kaikai kain bret olsem, dispela bai brukim tit bilong em.
4:3, 10—Bilong wanem Jeremaia i tok ol “lain manmeri bilong mi” i kain olsem “ol muruk bilong ples drai”? Jop 39:16 i tok: “Ol muruk i save lukim ol pikinini bilong ol yet olsem pikinini bilong arapela mama, na ol i no save mekim gutpela pasin long ol.” Taim kiau i bruk na pikinini i kamap, mama muruk i save lusim pikinini na i go i stap wantaim ol arapela muruk na papa bai kirap lukautim ol pikinini. Na taim birua i laik bagarapim ol, ol muruk i save mekim wanem? Papa na mama muruk i save ranawe na lusim pikinini i stap em yet. Long taim ol Babilon i banisim Jerusalem, bikpela hangre tru i mekim na ol mama em ol i mas sori long ol pikinini bilong ol, ol i no mekim olsem, ol i mekim nogut long ol pikinini bilong ol wankain olsem ol muruk i save mekim long pikinini bilong ol. Dispela pasin i narapela kain long pasin ol weldok i save mekim, em ol i save lukautim gut ol pikinini bilong ol.
5:7—Olsem wanem? Jehova i save givim strafe long ol man long sin em ol tumbuna bilong ol i mekim? Nogat, Jehova i no save givim strafe long ol manmeri long sin em ol tumbuna bilong ol i bin mekim. Baibel i tok: “Yumi olgeta wan wan bai yumi mas tokim God long as bilong olgeta pasin yumi bin mekim.” (Rom 14:12) Tasol hevi bilong ol sin bilong ol tumbuna inap i stap yet na painim ol pikinini bilong ol i kamap bihain. Olsem, ol Israel long bipo i lotuim ol god giaman na dispela i mekim na i hatwok long ol gutpela Israel i kamap bihain long bihainim stretpela pasin.—Kisim Bek 20:5.
Skul Yumi Kisim:
3:8, 43, 44. Taim hevi i painim Jerusalem, na ol manmeri i singaut long Jehova i helpim ol, em i no harim singaut bilong ol. Bilong wanem? Long wanem, ol i bin bikhet na ol i no tanim bel. Sapos yumi laik bai Jehova i harim ol beten bilong yumi, orait yumi mas bihainim tok bilong em.—Sindaun 28:9.
3:21-26, 28-33. Olsem wanem yumi inap karim bikpela pen na hevi? Jeremaia i tokim yumi long yumi no ken lusim tingting olsem Jehova em i man bilong mekim gutpela pasin sori na em i save marimari long ol man. Yumi mas tingim tu olsem yumi stap laip na dispela em i gutpela as na yumi mas stap isi na wet, na yumi no ken toktok planti long Jehova i mas kisim bek yumi. Na tu, yumi mas daunim yumi yet na karim ol hevi i painim yumi, na yumi mas luksave olsem i gat as na God i larim ol hevi i stap.
3:27. Pasin bilong tok bilas na karim hevi i insait long ol samting i save traim bilip bilong ol man taim ol i yangpela. Tasol “i gutpela sapos ol man i karim hevi taim ol i yangpela yet.” Bilong wanem? Long wanem, man i karim hevi taim em i yangpela yet dispela bai helpim em long karim ol hevi bihain taim em i kamap bikpela man pinis.
3:39-42. I no gutpela long “toktok planti” long ol hevi yumi karim long ol sin yumi bin mekim. Tasol i gutpela “yumi mas skelim gut olgeta pasin na wokabaut bilong yumi. Na yumi mas lusim ol pasin nogut na yumi kam bek long Bikpela.” Yumi bihainim savepasin sapos yumi tanim bel na senisim ol pasin bilong yumi.
Bilip Strong Long Jehova
Buk Krai i kamapim klia tingting bilong Jehova long Jerusalem na graun bilong Juda bihain long taim ol Babilon i bagarapim dispela taun na graun i stap nating. Buk i tokaut long sin bilong ol manmeri bilong Juda na i kamapim klia tingting bilong Jehova olsem, as na bagarap i painim ol em sin bilong ol yet. Dispela buk i gat ol singsing i stori long ol manmeri i wetim Jehova i helpim ol na laik bilong ol long tanim bel na bihainim stretpela rot. Tru, dispela ol tok i no tingting bilong olgeta manmeri long taim bilong Jeremaia, tasol ol dispela tok i bilong Jeremaia na ol man i tanim bel.
Buk Krai i kamapim tingting bilong Jehova long i stap bilong Jerusalem na dispela i skulim yumi long tupela bikpela samting. Namba wan, samting i painim Jerusalem na graun bilong Juda, olsem ol i bagarap na i stap nating, i mas kirapim ol man long bihainim tok bilong Jehova, na tu, em i stap olsem tok lukaut long yumi no ken sakim laik bilong God. (1 Korin 10:11) Namba tu, pasin bilong Jeremaia i stap olsem gutpela piksa bilong yumi. (Rom 15:4) Maski i luk olsem i no gat gutpela samting bai kamap, dispela profet husat i bel hevi nogut tru i wetim Jehova i kisim bek em. Em i bikpela samting long yumi mas bilip strong long Jehova na Tok bilong em na yumi mas save olsem em tasol inap long helpim yumi.—Hibru 4:12.
[Piksa long pes 9]
Profet Jeremaia i lukim truim bilong ol tok profet em i bin autim
[Piksa long pes 10]
Ol dispela Witnes long Korea i no laik insait long pait na dispela i traim bilip bilong ol