Buk Bilong Baibel Namba 14—2 Stori
Man Bilong Raitim: Esra
Ples Em i Bin Raitim: Jerusalem (?)
Raitim Pinis: 460 B.C.E. samting
Taim: 1037–537 B.C.E.
1. Long wanem taim Esra i pinis long raitim Namba 2 Stori, na bilong wanem em i raitim?
PASTAIM Namba 1 Stori na Namba 2 Stori ol i wanpela buk tasol, olsem na ol tok i stap long sapta paslain long dispela ol i toktok long wanem as na ol i raitim, na husat i bin raitim, na taim ol i bin raitim, na bilong wanem em i hap tru bilong Baibel na yumi ken bilipim tok bilong em. Ol dispela tok i stret long tupela buk wantaim. Olsem mipela kamapim pinis, ating Esra i raitim pinis Namba 2 Stori long Jerusalem long yia 460 B.C.E. samting. Esra i laik raitim gut ol samting bilong bipo, nogut ol dispela samting i lus. Gutpela save bilong em long raitim gut ol samting bilong bipo, na spirit holi i helpim Esra long raitim stret ol tok na dispela tok inap stap longtaim tru. Esra i tingim ol samting tru i bin kamap long bipo na em i raitim bambai ol man long bihain i ken save long en. Wok bilong em i bikpela samting tru, long wanem, long dispela taim ol i mas bungim ol hap bilong Ol Skripsa Hibru, em ol i bin raitim long ol yia i go pinis.
2. Bilong wanem yumi no ken ting olsem tok bilong Namba 2 Stori i no stret?
2 Stori God i kirapim Esra long raitim i helpim tru ol Juda long taim bilong Esra. Em i raitim dispela tok bilong skulim ol na kirapim ol long sanap strong. Ol tok bilong Baibel i strongim ol na bai ol i ken wetim ol gutpela samting bilong bihain. Ol Juda i tingim Buk Stori olsem hap tru bilong Baibel. Ol i bin save ol i ken bilip tru long en. Ol inap skelim wantaim ol narapela hap bilong Baibel na wantaim planti ol narapela buk bilong ol man bilong bipo, em Esra i bin kamapim sampela tok bilong ol. Ol narapela buk bilong ol man bilong bipo i lus, long wanem, ol Juda i no tingim, tasol rait bilong Buk Stori ol i lukautim gut. Ol man i tanim tok long Baibel Septuagint i tingim Buk Stori olsem hap bilong Baibel Hibru.
3. Olsem wanem sampela narapela skripsa i kamapim klia olsem yumi ken bilipim tok bilong Buk Stori?
3 Jisas Krais na ol man i raitim Ol Skripsa Grik ol i ting spirit holi i bin kamapim tok bilong Buk Stori na yumi ken bilip tru long en. Ating Jisas i tingim tok olsem i stap long 2 Stori 24:21 taim em i tokaut olsem ol man bilong Jerusalem i kilim i dai ol profet na ol wokboi bilong Jehova. (Mt 23:35; 5:12; 2 Sto 36:16) Taim Jems i kolim Abraham olsem ‘Pren bilong Jehova’ ating em i kamapim tok bilong Esra long 2 Stori 20:7. (Je 2:23) Buk Stori i kamapim tu ol tok profet, em ol i kamap tru pinis.—2 Sto 20:17, 24; 21:14-19; 34:23-28; 36:17-20.
4. Samting ol saveman bilong digim graun i painim pinis, olsem wanem dispela i strongim yumi long bilipim tok bilong Namba 2 Stori?
4 Ol saveman bilong painim ol samting bilong bipo i kamapim tu long ples klia olsem yumi ken bilipim tok bilong Namba 2 Stori. Taim ol i digim graun long hap bilong Babilon bilong bipo ol i painim sampela plet ston i gat rait long en na i toktok long taim Nebukatnesar i stap king. Rait long wanpela plet i tok, “Yaukin, king bilong kantri Yahud,” em i olsem “Jehoiakin, king bilong kantri Juda.”a Dispela tok i stret wantaim tok bilong Baibel olsem Jehoiakin i bin kalabus long Babilon long namba 7 yia bilong wok king bilong Nebukatnesar.
5. Namba 2 Stori i stori long wanem hap taim? Bilong wanem em i tokaut long ol samting bilong lain Juda na i no stori long ol samting bilong kingdom bilong 10-pela lain?
5 Namba 2 Stori i tokaut long ol samting i kamap long Juda long taim Solomon i mekim wok king, kirap long yia 1037 B.C.E. i go inap long 537 B.C.E., taim Sairus i tokaut long wokim gen haus bilong Jehova long Jerusalem. Ol dispela tok i stori long ol samting i bin kamap insait long 500 yia, tasol Namba 2 Stori i toktok tasol long kingdom bilong 10-pela lain taim ol i insait long sampela samting bilong lain Juda. Na Namba 2 Stori i no toktok liklik long bagarap i bin painim dispela kingdom long hap bilong not long yia 740 B.C.E. Bilong wanem em i no toktok long dispela? Long wanem, namba wan samting pris Esra i bin tingim, em lotu bilong Jehova long haus bilong Em long Jerusalem, na kingdom bilong Devit na ol lain tumbuna bilong em, em Jehova i bin mekim kontrak wantaim ol. Olsem na Esra i toktok long kingdom bilong saut, long wanem, dispela kingdom i strongim lotu i tru na ol i wetim king i mas kamap long lain Juda.—Stt 49:10.
6. Wanem samting long Namba 2 Stori i gutpela tru?
6 Esra i gat gutpela tingting tru. Namba 2 Stori i gat 36 sapta, na ol 9-pela sapta i kam paslain i toktok long taim Solomon i mekim wok king, na 6-pela bilong ol i toktok long olsem wanem ol i bin wokim na dediketim haus bilong Jehova. Namba 2 Stori i no tokaut long Solomon i lusim God. Long ol narapela 27 sapta, inap 14 i toktok long ol 5-pela king i bin bihainim pasin bilong Devit long givim bel tru long lotuim Jehova, em Asa, Jehosafat, Jotam, Hesekia, na Josaia. Na long ol narapela 13 sapta Esra i wok long kamapim sampela gutpela samting ol king nogut i bin mekim. Olgeta taim em i toktok long ol samting i bin kamap bilong stretim bek na lukautim lotu i tru. Em i gutpela tru!
HELPIM YUMI OLSEM WANEM?
34. Ol samting Esra i stori long en i kamapim klia wanem samting? Dispela i helpim lain Israel olsem wanem?
34 Namba 2 Stori em tu i stori gut long ol samting i bin kamap namel long yia 1037 na yia 537 B.C.E. Buk i stori long sampela samting ol narapela buk bilong Baibel i no stori long en, olsem long sapta 19, na 20, na sapta 29 i go 31. Ol samting Esra i stori long en i kamapim klia ol bikpela samting bilong stori bilong ol Israel long bipo, olsem ol pris na wok bilong ol, na haus lotu, na kontrak bilong Kingdom. Dispela i helpim ol long givim bel long wetim dispela man God i makim na Kingdom bilong em.
35. Ol tok long pinis bilong Namba 2 Stori i givim wanem save long yumi?
35 Ol ves long pinis bilong Namba 2 Stori (36:17-23) i helpim yumi long save long truim bilong Jeremaia 25:12, na i makim olsem yumi mas kaunim 70 yia olgeta, kirap long taim kantri Juda i bagarap na i kam inap long taim ol i kirapim gen lotu bilong Jehova long Jerusalem long yia 537 B.C.E. Olsem na yumi save dispela bagarap i kirap long yia 607 B.C.E.b—Jer 29:10; 2 Kin 25:1-26; Esr 3:1-6.
36. (a) Ol tok bilong Namba 2 Stori inap givim wanem gutpela tingting long yumi? (b) Olsem wanem ol dispela tok i strongim bilip bilong yumi long Kingdom?
36 Namba 2 Stori inap givim gutpela tingting long ol Kristen. Planti king bilong Juda, pastaim ol i gutpela, tasol bihain ol i kirap mekim pasin nogut tru. Dispela stori i kamapim klia olsem yumi mas i stap gut long God bambai yumi ken i stap gutpela! Yumi mas was gut, nogut yumi “surik na lus.” Yumi mas “bilip na kisim laip.” (Hi 10:39) Gutpela King Hesekia i hambak taim sik bilong em i pinis, tasol kwiktaim em i mekim pasin daun na long dispela rot em i abrusim belhat bilong Jehova. Namba 2 Stori i litimapim tru ol gutpela pasin bilong Jehova na nem na wok king bilong em. Dispela stori i kamapim klia olsem yumi mas givim bel olgeta long Jehova wanpela tasol. Buk i stori gut long lain king bilong Juda, na dispela i strongim bilip bilong yumi olsem Kingdom bilong Jisas Krais, “em i bilong lain bilong Devit,” bai kam na litimapim lotu i tru i go antap.—Mt 1:1; Ap 15:16, 17.
[Ol Futnot]
a Buk Insight on the Scriptures, Vol. 1, pes 147.
b Buk Insight on the Scriptures, Vol. 1, pes 463; Vol. 2, pes 326.