Bihainim Bilip Bilong Ol
Em i Bihainim Savetingting, i No Pret, na Daunim Laik Bilong Em Yet
ISI ISI Esta i go klostu long sia king, na bel bilong em i sut stret. I no gat wanpela liklik nois long dispela bikpela rum long haus king bilong Persia long taun Susa, na Esta inap harim pairap bilong klos na lek bilong em yet taim em i wokabaut. Esta i no larim wanpela samting i pulim nabaut tingting bilong em, olsem naispela bilas bilong haus king, ol stail pos, na ol gutpela rup ol i wokim long ol diwai sida bilong Lebanon. Em i putim tingting olgeta i go long dispela man i sindaun long sia king, em man husat i gat strong long makim olsem Esta bai stap laip o em bai dai.
King i lukluk gut long em taim em i kam klostu, na king i stretim han na makim Esta long stik gol bilong em. Dispela pasin i luk olsem liklik samting, tasol em i makim olsem Esta i no inap lusim laip bilong em. King i lusim rong bilong em, long wanem, i no stret long wanpela i kam lukim king sapos king yet i no bin singautim em long kam. Taim Esta i kam kamap long sia king, em i putim han i go na tatsim stik gol.—Esta 5:1, 2.a
King Serksis i gat bikpela strong na planti mani kago. Ol saveman i tok, pe bilong klos na bilas bilong ol king bilong Persia long dispela taim bipo em inap olsem planti handret milion kina. Tasol taim Esta i lukluk long ai bilong man bilong em, em i luksave olsem man bilong em i laikim em tru. King i tok: “Kwin Esta, yu laikim wanem? Sapos yu laik bai mi givim yu bikpela samting inap olsem hap kantri bilong mi, orait bai mi givim yu.”—Esta 5:3.
Esta i bin kamapim klia olsem em i gat strongpela bilip na i no pret; em i kam long king bilong askim em long lukautim lain bilong em bambai ol Persia i no ken kilim i dai dispela lain olgeta. I kam inap long dispela taim, wok bilong Esta i kamapim gutpela samting, tasol i gat bikpela hatwok moa i stap yet. Em i mas kirapim king long tingim olsem nambawan edvaisa bilong em i wanpela man nogut na i bin trikim em long kilim i dai lain olgeta bilong Esta. Olsem wanem Esta inap pulim tingting bilong king, na yumi inap kisim wanem skul long bilip bilong em?
Em i Bihainim Savetingting na Makim “Taim Bilong Toktok”
Yu ting i gutpela long Esta i kamapim dispela hevi long ai bilong olgeta wokman bilong king? Sapos em i mekim olsem, dispela inap semim king, na edvaisa bilong king, Haman, bai i gat rot long tok pait long tok bilong Esta. Olsem na Esta i mekim wanem? Sampela handret yia paslain, King Solomon i bin tok olsem: “Olgeta samting i kamap long dispela graun, i save kamap long taim bilong em yet . . . taim bilong pasim maus na taim bilong toktok.” (Saveman 3:1, 7) Yumi ken tingim olsem waspapa bilong Esta, em gutpela man Mordekai, i bin skulim gut dispela yangpela meri long ol kain stiatok olsem taim em i wok long kamap bikpela. Esta i save olsem em i bikpela samting long skelim gut “taim bilong toktok.”
Esta i tok: “King, inap yutupela Haman i ken kam long wanpela bikpela kaikai nau long nait?” (Esta 5:4) King i orait long mekim olsem, na em i tokim Haman long kam. Olsem wanem? Yu inap luksave olsem Esta i bihainim savetingting taim em i toktok? Em i rispektim tru gutnem bilong man bilong em na i wetim wanpela gutpela taim bilong kamapim tingting bilong em.
Yumi ken save olsem Esta i redim gut tru kaikai, na em i mekim olgeta samting bambai man bilong em i ken amamas tru. Na tu, dispela pati i gat gutpela wain bilong mekim man i belgut. (Song 104:15) Serksis i amamas tru long dispela pati, na em i askim gen Esta long kamapim tingting bilong em. Yu ting nau em i gutpela taim bilong Esta long toktok?
Esta i pilim olsem dispela i no gutpela taim yet bilong toktok. Olsem na em i invaitim king na Haman long kam gen long narapela pati long neks de. (Esta 5:7, 8) Bilong wanem em i no laik tokaut kwik long hevi bilong em? Tingim, lo bilong king i makim olsem ol Persia bai kilim i dai lain olgeta bilong Esta. Dispela i mekim na Esta i mas tingting gut na makim wanpela taim i stret long toktok. Olsem na em i wet, na em i laik painim narapela taim bilong soim olsem em i rispektim tru man bilong em.
Pasin bilong i stap isi na i no les kwik em wanpela pasin i dia tumas. Esta i bel hevi na i gat laik tru long kamapim tingting bilong em, tasol em i stap isi na wet long taim i stret bilong mekim olsem. Yumi inap kisim planti skul long pasin bilong em, long wanem, ating yumi olgeta i bin lukim sampela samting we i no stret na i gat wok long stretim. Sapos yumi laik kirapim wanpela bosman long stretim wanpela hevi, orait yumi ken bihainim pasin bilong Esta na mekim pasin isi. Sindaun 25:15 i tok: “Sapos yu mekim tok isi na yu no kros kwik, orait yu inap tanim bel bilong ol man i no laik harim tok bilong yu. Na yu inap senisim tingting bilong ol hetman tu.” Sapos yumi no les kwik na wetim taim stret na toktok long pasin isi, olsem Esta i bin mekim, yumi inap senisim tingting bilong man, maski em i gat strongpela het. Yu ting Jehova, em God bilong Esta, i blesim pasin bilong em long stap isi na bihainim savetingting?
I No Les Kwik na Gutpela Samting i Kamap
Pasin bilong Esta long i no les kwik i opim rot long sampela bikpela samting i kamap bihain. Taim Haman i pinis long namba 1 kaikai, em i “amamas na belgut tru,” long wanem, king na kwin i laikim em. Taim Haman i wokabaut i go long dua bilong haus king, em i lukim Mordekai, em dispela man Juda husat i no laik givim biknem long em. I no olsem Mordekai i no gat pasin rispek, nogat, em i tingim maus bilong bel bilong em na pasin bilong em long pas gut wantaim God Jehova. Tasol Haman “i belhat nogut tru.”—Esta 5:9.
Taim Haman i tokim meri na ol pren bilong em long dispela stori, ol i kirapim em long redim wanpela traipela pos, longpela bilong en inap olsem 20 mita, na bihain em bai askim king long givim tok orait long em bilong hangamapim Mordekai long en. Haman i laikim dispela tingting na wantu em i kirap mekim dispela samting.—Esta 5:12-14.
Baibel i tok, long dispela nait “king i no inap slip,” olsem na em i tokim ol wokman long ritim buk i stori long ol samting i kamap long kantri bilong em. Taim ol i ritim buk, i gat stori bilong tupela wokman bilong king i laik painim rot bilong kilim i dai king. Em i tingim samting i bin kamap; ol i bin holimpas ol dispela man na kilim ol i dai. Tasol olsem wanem long man husat i bin tokaut long dispela samting, em Mordekai? Wantu king i kirap na askim long wanem gutpela samting ol i bin givim olsem pe long Mordekai. Ol i tok wanem? Ol i tok ol i no bin mekim wanpela gutpela samting long dispela man.—Esta 6:1-3.
King i kros na em i laik save husat ofisa i stap bilong helpim em long stretim dispela samting. Haman i kam na stap pinis long haus king—em i bin kam paslain liklik long ol narapela, long wanem, em i laik kisim tok orait bilong kilim i dai Mordekai. Tasol paslain long Haman i askim king long dispela samting, king i askim Haman long wanpela gutpela rot bilong mekim gut long man em king i amamas long em. Haman i ting olsem king i laik mekim gut long em. Olsem na Haman i tokim king long mekim planti gutpela samting olsem: Pasim klos king long em, putim em long karis king na raunim taun Susa, na kolim ol gutpela tok bilong givim biknem long em na bai olgeta man i ken harim. Tingim samting Haman i pilim taim em i harim olsem dispela man em king i laik mekim gut long em, em Mordekai! Na king i makim husat long tokaut long gutnem bilong Mordekai? Em i makim Haman!—Esta 6:4-10.
Haman i bel nogut wantaim na mekim wok em king i tokim em long mekim, na bihain em i bel hevi na hariap i go bek long haus. Meri bilong em na ol pren i tok ol dispela samting i makim olsem bagarap bai painim em; em i no inap win long pait em i laik mekim long Mordekai, em dispela man Juda.—Esta 6:12, 13.
Esta i no les kwik na em i wetim wanpela de moa bilong kamapim askim bilong em long king, olsem na Haman i gat taim bilong mekim samting we i daunim em yet. Na ating God Jehova yet i mekim na king i no inap slip, a? (Sindaun 21:1) Olsem na yumi ken save olsem i gat as na Baibel i kirapim yumi long ‘wetim God i helpim’ yumi. (Maika 7:7) Taim yumi mekim olsem, yumi inap lukim olsem em i stretim hevi bilong yumi long pasin i gutpela moa winim samting yumi yet inap mekim.
Em i No Pret Long Tokaut
Esta i no laik mekim king i wet longpela taim moa; long namba 2 taim em i wokim pati, em i mas tokaut. Tasol em bai mekim olsem wanem? King i givim rot long Esta na i askim em gen long kamapim tingting bilong em. (Esta 7:1, 2) Esta i pilim olsem nau em i “taim bilong toktok.”
Yumi ken ting olsem Esta i bin beten long tingting paslain long em i mekim dispela tok: “King, sapos yu laikim mi tru, na yu laik mekim gut long mi, yu ken mekim olsem. Mi no laik bai mi wantaim ol manmeri bilong mi i mas i dai.” (Esta 7:3) Tingim, Esta i kamapim klia long king olsem em bai rispektim wanem wanem samting king i ting i gutpela long mekim. Man! Pasin bilong Esta i narapela kain tru long pasin bilong Vasti, em namba 1 meri bilong king na em i bin semim tru man bilong em! (Esta 1:10-12) Na tu, Esta i no bin sutim tok long king olsem king i bin popaia long trastim Haman, nogat. Em i askim king long lukautim em bambai ol narapela i no ken kilim em i dai.
King i kirap nogut na em i pilim tru samting Esta i askim em long en. Husat tru i laik kilim i dai kwin bilong em? Esta i tok moa: “Wanpela man i pasim tok pinis long kilim i dai mi wantaim ol manmeri bilong mi. Ol i laik bagarapim mipela olgeta. Sapos ol i laik mekim mipela i kamap wokboi na wokmeri nating na mekim mipela i wok kalabus, orait bai mi no gat tok. Long wanem, mi no laik givim hevi long yu. Tasol ol i laik pinisim mipela tru, olsem na mi mas tokaut.” (Esta 7:4) Yumi inap luksave olsem Esta i tokaut stret long hevi, tasol em i tok sapos ol i laik mekim lain bilong em i kamap wokboi na wokmeri nating, orait em bai no gat tok long dispela. Tasol sapos ol i kilim i dai lain olgeta, dispela bai putim bikpela hevi long king yet na em bai i no inap stap isi.
Pasin bilong Esta i skulim yumi long olsem wanem yumi inap pulim tingting bilong narapela long mekim samting. Sapos yu mas autim wanpela hevi long wanpela wanblut o pren o man i gat bikpela namba, orait gutpela samting inap kamap sapos yu bihainim pasin bilong i no les kwik, soim rispek, na tokaut stret long ol samting.—Sindaun 16:21, 23.
Serksis i tok strong olsem: “Husat man nogut i no pret long mekim olsem? Dispela man i stap we?” Piksaim long tingting olsem Esta i poinim pinga long dispela man na i tok: “Mi tok long Haman tasol. Em i birua bilong mipela na em i redi long bagarapim mipela.” Dispela tok i mekim wanem long Haman? Haman i pret nogut tru. Tingim, King Serksis em man bilong belhat, olsem na pes bilong em i kamap retpela taim em i luksave olsem gutpela edvaisa bilong em i bin trikim em na king i sainim wanpela lo bilong kilim i dai naispela meri em i laikim tumas! King i belhat nogut tru na em i go ausait long gaden bilong kisim stretpela tingting.—Esta 7:5-7.
Wok hait na trik bilong Haman i kamap ples klia, olsem na em i pundaun i stap long bet bilong kwin na askim kwin long marimari long em. Taim king i kam bek na em i lukim Haman i stap long bet bilong Esta na i wok long askim Esta long marimari long em, king i belhat na i sutim tok olsem Haman i laik reipim kwin insait long haus bilong king yet. Dispela tok i makim olsem ol i mas kilim i dai Haman. Ol i karamapim pes bilong Haman long laplap na kisim em i go. Orait wanpela ofisa i tokim king long dispela traipela pos em Haman i bin sanapim bilong hangamapim Mordekai long en. Wantu Serksis i tok ol i mas hangamapim Haman yet long dispela pos.—Esta 7:8-10.
Nau long dispela taim we ol man i no bihainim stretpela pasin, yumi inap pilim olsem bai i no gat rot tru bilong stretim dispela pasin. Yu save pilim olsem? I no gat wanpela taim we Esta i bin bel hevi, toktok planti, o lusim bilip, nogat tru. Long taim stret bilong en, em i no pret long askim king long stretim hevi, na em i bilip tru na lusim olgeta narapela samting long han bilong Jehova. I gutpela yumi tu i mekim olsem! Kirap long taim bilong Esta na i kam inap long nau, Jehova i no senis. Long nau tu, em inap long daunim ol man nogut na ol konman long trap bilong ol yet, wankain olsem em i bin mekim long Haman.—Song 7:11-16.
Em i Tingim Tru Jehova na Lain Bilong Em
Nau king i kisim save long Mordekai em i husat tru—em man i bin lukautim king na ol man i no kilim em i dai, na tu, em i waspapa bilong Esta. Serksis i givim wok bilong Haman olsem praim minista i go long Mordekai. King i givim haus na mani kago bilong Haman i go long Esta, na Esta i makim Mordekai long bosim ol dispela samting.—Esta 8:1, 2.
Nau Esta na Mordekai i stap gut, olsem na yu ting nau kwin i ken rileks? Em bai mekim olsem sapos em i tingim em yet tasol na i no tingim ol narapela. Tasol long dispela taim lo bilong Haman long kilim i dai olgeta Juda i wok long i go kamap long olgeta hap em Persia i bosim. Haman i bin pilai satu, olsem Purim—em wanpela kain wok bilong ol spirit nogut—bilong painimaut wanem de i gutpela bilong karimaut wok bilong em long kilim i dai olgeta Juda. (Esta 9:24-26) Sampela mun i stap yet, tasol dispela de i wok long i kam klostu. Olsem wanem? I gat rot bilong pasim dispela hevi long kamap?
Long nau gen Esta i no tingim laip bilong em yet na em i go lukim king, maski king i no singautim em. Em i krai long lain bilong em na askim man bilong em long rausim dispela lo. Tasol ol lo em king bilong Persia i kamapim i bilong stap oltaim, na ol i no inap rausim. (Daniel 6:12, 15) Olsem na king i givim namba long Esta na Mordekai long kamapim ol nupela lo. Ol i kamapim namba 2 lo i givim rait long ol Juda long bekim pait na lukautim ol yet. Ol man i kalap long ol hos na kisim dispela gutpela tok i go long ol Juda i stap long olgeta hap em Persia i bosim. Dispela tok i givim nupela strong long ol na i mekim ol i stap bel isi. (Esta 8:3-16) Yumi ken tingim olsem ol Juda i stap long olgeta hap bilong dispela bikpela kantri ol i redi long pait, em samting ol i no inap mekim sapos i no gat dispela nupela lo. Tasol bikpela samting moa, yu ting Jehova em Man i “bosim ol ami” bai sambai long lain bilong em?—1 Samuel 17:45.
Taim dispela de bilong pait i kamap, lain bilong God i redi i stap. Na tu, planti ofisa bilong Persia i stap long sait bilong ol taim tok i go long olgeta hap olsem nupela praim minista bilong ol em Mordekai, em wanpela man Juda. Jehova i helpim lain bilong em long winim tru pait. Em i helpim ol long daunim tru ol birua bambai bihain ol birua i no ken tingting moa long mekim nogut long ol Juda.b—Esta 9:1-6.
Na tu, Mordekai i no inap bosim haus bilong Haman sapos 10-pela pikinini man bilong dispela man nogut i stap yet. Ol i kilim ol tu i dai. (Esta 9:7-10) Olsem na long dispela rot wanpela tok profet bilong Baibel i kamap tru. God i bin tok profet olsem lain Amalek olgeta bai pinis, long wanem, ol i bin birua nogut tru long lain bilong em. (Lo 25:17-19) Ating ol pikinini man bilong Haman ol i laspela man bilong dispela lain em God i tok long ol i mas bagarap.
Yangpela meri Esta i karim ol bikpela hevi, olsem lo bilong king i tokaut long woa na kilim i dai ol man. I no isi long mekim olsem. Tasol em laik bilong Jehova long lukautim lain bilong em na ol i no ken pinis olgeta; Mesaia bai kamap long lain Israel na long rot bilong em tasol bai olgeta lain man i ken bilip na wet long kisim gutpela sindaun! (Stat 22:18) Ol wokman bilong God long nau i amamas long save olsem taim Mesaia, em Jisas, i kam long graun, em i tambuim ol disaipel bilong em long insait long ol pait tru.—Matyu 26:52.
Tasol ol Kristen i insait long wanpela pait bilong spirit; Satan i wok strong tru long bagarapim bilip bilong yumi long God Jehova. (2 Korin 10:3, 4) Pasin bilong Esta i stap olsem gutpela piksa tru yumi ken bihainim! I gutpela yumi tu i kamapim klia bilip bilong yumi long rot bilong bihainim savetingting na mekim pasin isi bilong pulim tingting bilong man, i no pret, na daunim laik bilong yumi yet na redi long sambai long lain bilong God.
[Ol Futnot]
a Long stori bilong Esta long wanpela Wastaua i kamap paslain, yumi kisim save olsem Esta i no gat papamama, olsem na bikpela kasen brata bilong em, Mordekai, i adoptim em, na bihain em i kamap meri bilong King Serksis bilong Persia. Haman, edvaisa bilong king, em i stretim rot bilong kilim i dai lain bilong Mordekai, em ol Juda. Mordekai i strongim Esta long askim king long helpim lain bilong em.—Lukim atikol “Bihainim Bilip Bilong Ol—Em i Sambai Long Lain Bilong God,” long Wastaua bilong Oktoba 1, 2011.
b King i givim narapela de moa long ol Juda long pinisim tru ol birua bilong ol. (Esta 9:12-14) I kam inap long nau, ol Juda i save mekim wanpela bung long olgeta yia em ol i kolim Purim. Ol i kisim nem bilong dispela bung long satu em Haman i bin pilai bilong kilim i dai lain Israel.
[Blok long pes 28]
Sampela Askim Long Esta
Bilong wanem Mordekai i larim Esta i maritim wanpela haiden?
I no gat as na sampela saveman i tok olsem Mordekai i laik bai Esta i maritim king bambai ol i ken kisim namba. Dispela gutpela bilipman Juda i no inap orait long kain marit olsem. (Lo 7:3) Sampela rait Juda bilong bipo i tok Mordekai i bin traim long pasim Esta long maritim king. Tasol yumi ken ting olsem Mordekai na Esta i no inap makim ol samting ol i laik mekim, long wanem, ol i sindaun long narapela kantri aninit long wanpela strongpela king husat i gat namba olsem wanpela god. Bihain, ol samting i kamapim klia olsem Jehova i bin yusim marit bilong Esta olsem rot bilong sambai long lain bilong em.—Esta 4:14.
Bilong wanem Buk Esta i no kolim nem bilong God, em Jehova?
God i kirapim Mordekai long raitim dispela buk. Ol i bin putim dispela buk i stap wantaim ol narapela buk bilong gavman Persia paslain long ol i bringim i go bek long Jerusalem. Sapos ol i yusim nem bilong Jehova, dispela inap kirapim ol man i lotuim ol god bilong Persia long bagarapim dispela buk. Tasol maski wanem samting i kamap, i klia tru olsem Jehova yet i bin stiaim ol samting i bin kamap. Long tok Hibru bilong pastaim em ol i bin yusim bilong raitim Buk Esta, nem bilong God i kamap 4-pela taim na i stap hait long wanpela kain pasin bilong raitim ol tok em ol i kolim akrostik, we ol fes o las leta bilong sampela tok i makim nem bilong God.
Yu ting ol tok long Buk Esta i no stret wantaim ol samting i bin kamap bipo?
Ol man bilong sutim tok long Baibel ol i tok olsem. Tasol sampela saveman i tok, man husat i bin raitim dispela buk em i kamapim ples klia olsem em i gat bikpela save long ol samting bilong ol king bilong Persia, haus king na ol haus, na ol kastam. Tru, nem bilong Kwin Esta i no stap long ol rait bilong gavman Persia, tasol i gat sampela narapela tu insait long lain king em nem bilong ol i no stap. Tasol sampela buk i kamapim olsem wanpela man nem bilong em Mardukâ, em wei bilong raitim nem Mordekai long tokples bilong Persia, em i bin mekim wok olsem ofisa bilong king long taun Susa long haptaim em Buk Esta i stori long en.
[Blok long pes 29]
Wanpela Tok Profet i Kamap Tru
Taim Esta na Mordekai i helpim lain bilong God, dispela i truim wanpela tok profet bilong Baibel. Winim 1,200 yia paslain long en, Jehova i bin kirapim bilipman Jekop long mekim dispela tok profet long wanpela pikinini man bilong em, olsem: “Benjamin em i olsem wanpela bikpela weldok i save kilim i dai ol abus. Long olgeta moning em i save kaikai ol abus em i bin kilim. Na long apinun em i wok yet long tilim ol samting em i bin kisim.” (Stat 49:27) Long “moning,” olsem long taim bilong ol fes king bilong Israel, sampela tumbuna pikinini bilong Benjamin em King Sol na sampela arapela strongpela man em ol i bin pait bilong helpim lain bilong Jehova. Long “apinun,” olsem long taim i no gat moa ol king long lain Israel, Esta na Mordekai, em tupela i bilong lain Benjamin, ol i winim pait ol i mekim wantaim ol birua bilong Jehova. Na taim ol i kisim bikpela haus na ol mani kago bilong Haman, i olsem ol i tilim ol samting ol i bin winim long pait.
[Piksa long pes 25]
Long pasin daun Esta i tenkyu long pasin marimari bilong king
[Piksa long pes 27]
Esta i no pret long tokaut long pasin nogut bilong Haman
[Piksa long pes 28]
Esta na Mordekai i salim ol toksave long ol Juda i stap long ol hap em Persia i bosim