Kasiodoro De Reina i Winim Planti Hevi Long Kamapim Baibel Long Tok Spen
BIHAIN long yia 1500, ol man inap kisim nogut sapos ol i kaunim Baibel long Spen. Misin Katolik i bin tokim Kot Bilong Misin long bagarapim olgeta man i no wanbel long ol tok bilong misin. Tasol wanpela yangpela man long hap saut bilong Spen em i save kaunim Baibel, na i no dispela tasol, em i pasim tok strong long bel bilong em long tanim tok bilong en i go long tok Spen bambai olgeta man bilong Spen inap long kaunim. Nem bilong em, Kasiodoro de Reina.
Reina i kirap laikim ol tok bilong Baibel long ol yia em i bin stap long haus bruder bilong San Isidro del Kampo, long arere bilong taun Sevil long Spen. Long ol yia namel long 1550 na 1560, klostu olgeta bruder long dispela narapela kain haus bruder ol i save lusim planti aua long kaunim Baibel—winim taim ol i lusim long mekim ol wok bilong ol long haus bruder. Na tok bilong Baibel i senisim tingting bilong ol. Ol i sakim tok bilong misin long mekim wok long ol piksa bilong lotu na tok bilong klinpaia. Tasol bihain, ol man long hap bilong ol i kisim save long tingting bilong ol, na nau ol bruder i pret—nogut Kot Bilong Misin bilong Spen i holim ol—olsem na ol i pasim tok long ranawe i go long narapela kantri. Reina em wanpela bilong 12-pela bruder i bin ranawe i go long Jeniva, long Swiselan.
Klostu ol birua i holim Reina, olsem na bihain long dispela taim em i save raun long ol narapela narapela biktaun bilong Yurop, na oltaim em i mas wok long abrusim ol birua bilong em. Long 1562 lain bilong Kot Bilong Misin i bel nogut tru long Reina na ol i kukim wanpela piksa bilong em long Sevil, tasol pasin nogut ol i wokim bilong mekim pretim em, dispela tu i no mekim Reina i surik long wok bilong em long tanim tok bilong Baibel. Maski ol birua bilong em i putim tok long baim husat man i holim em, na oltaim em i save pret long ol bai holimpas em, em i no lusim liklik dispela wok bilong em long tanim tok bilong Baibel i go long tok Spen. Em i tok: ‘Oltaim mi holim pen na wok i stap, . . . taim mi sik o mi raun, long dispela taim tasol mi lusim wok.’
Insait long 10-pela yia Reina i pinisim dispela wok. Long 1569 ol i wokim Baibel olgeta bilong Reina long Basel, Swiselan. Dispela em i namba wan taim ol i bin tanim Baibel olgeta long tok Spen, em i bin kisim tok bilong en long Baibel ol i bin raitim pastaim long tok ples Hibru na Aram na Grik. Inap planti handet yia ol man inap kisim ol Baibel Rom, tasol tok Rom em tok ples bilong ol man i bin kisim bikpela skul. Reina i ting Baibel em bilong olgeta man i ken kisim save long en, na em i redi long i dai bilong helpim ol long mekim olsem.
Long ol tok i go pas long Baibel bilong em, em i kamapim tingting bilong em olsem: “Pasin bilong tambuim ol man long kaunim Baibel Holi long tok ples bilong ol i mekim nogut long God na i nogutim ol man. Dispela tambu em i wok tru bilong Satan na ol man em i bosim. . . . God i givim Tok bilong em long ol man na em i laik bai olgeta i mas save long en na bihainim, olsem na husat man i laik putim tambu long en long wanem wanem tok ples, em i gat tingting nogut na i mekim olsem.”
Dispela tok em strongpela tok, long wanem, 18-pela yia tasol bipo, Kot Bilong Misin i bin wokim wanpela lista bilong ol buk i tambu, na ol i tambuim Baibel “long olpela tok Spen o long narapela tok ples bilong ol man nating.” Tru tumas, Reina i no larim pasin bilong pret long man i pasim em long laikim tok i tru.
Reina i no tingting tasol long kamapim wanpela Baibel ol man i mekim tok Spen inap long kisim, nogat; em i laik kamapim wanpela Baibel i bihainim stret ol tok ples bilong pastaim. Long ol tok i go pas long Baibel bilong em, em i stori gut long ol gutpela samting bilong dispela pasin bilong tanim tok. Em i kamapim olsem sampela popaia i bin kam insait long Baibel Rom (Vulgate). Wanpela bikpela popaia, em ol i rausim nem bilong God.
Nem Bilong God Long Ol Baibel Spen
Reina i save olsem nem bilong God, Jehova, i mas stap long olgeta Baibel ol i tanim stret, olsem em i stap long ol rait bilong pastaim. Em i sakim pasin bilong rausim nem bilong God na raitim ol biknem olsem “God” o “Bikpela.” Long ol tok i go pas long Baibel bilong em, em i tokaut klia long as na em i mekim olsem.
“Dispela nem (Iehoua) mipela i holim i stap, na i gat sampela bikpela as na mipela i mekim olsem: Namba wan, long olgeta hap yu lukim dispela nem long Baibel bilong mipela, em i stap tu long ol rait Hibru, na mipela i ting sapos mipela i rausim o senisim dispela nem bai mipela i mekim bikpela rong na brukim lo bilong God em i tok man i no ken rausim o skruim wanpela tok long en. . . . Dispela pasin [bilong rausim nem] em wok bilong Satan, na em i kamap long wanpela bilip giaman bilong ol tisa bilong lotu Juda long nau em ol i tok ol i litimapim nem bilong God, tasol ol i haitim nem holi bilong Em, na long mekim olsem ol i kirapim ol manmeri bilong God long lusim tingting long dispela nem em God i laik yumi mas tingim bilong makim em i narapela kain long ol narapela . . . god.”
Dispela gutpela laik bilong Reina long litimapim nem bilong God i kamapim gutpela samting inap longtaim bihain. Inap long taim bilong yumi, klostu olgeta Baibel long tok Spen—bilong ol Katolik na ol Talatala—ol i bihainim pasin em i mekim, na nem bilong God i stap long olgeta hap bilong ol dispela Baibel. Dispela bikpela wok Reina i mekim em i as na long klostu olgeta Baibel long tok Spen, ol man i kaunim ol inap luksave hariap olsem God i gat wanpela nem na dispela i makim em i narapela kain long ol narapela god.
Na i gutpela tru long lukim nem bilong Jehova long tok Hibru i stap ples klia long namba wan pes bilong Baibel bilong Reina. Reina i givim laip bilong em olgeta long gutpela wok bilong lukautim Tok Bilong God, na long kamapim Baibel long wanpela tok ples em planti milion manmeri inap long kaunim.