Buk Bilong Baibel Namba 12—2 King
Man Bilong Raitim: Jeremaia
Ples Em i Bin Raitim: Jerusalem na Isip
Raitim Pinis: 580 B.C.E.
Taim: 920-580 B.C.E. samting
1. Namba Tu King i stori long wanem ol samting i bin kamap long bipo? Wanem samting i kamap long ples klia?
NAMBA Tu King i stori moa long ol samting i bin painim 10-pela lain bilong Israel na tupela lain bilong Juda. Elisa i kisim klos bilong Elaija, na strong Jehova i bin givim long Elaija, i stap nau long Elisa. Em i wokim 16 mirakel—Elaija i wokim 8-pela tasol. Elisa i wok long mekim tok profet long ol Israel i givim baksait pinis long Jehova, ol bai kisim strafe—Jehu wanpela tasol i givim bel tru long Em. Ol king bilong Israel i mekim pasin nogut moa moa yet i go inap long yia 740 B.C.E., em yia Asiria i daunim 10-pela lain bilong Israel i stap long hap bilong not. Sampela king tasol bilong tupela lain bilong Juda i stap long hap bilong saut, olsem Jehosafat, Joas, Hesekia, Josaia, ol i kirapim Juda long lotuim tru Jehova. Tasol long yia 607 B.C.E., Jehova i mekim wok long Nebukatnesar bilong mekim save long tupela lain bilong Juda—Nebukatnesar i bagarapim Jerusalem na haus lotu bilong en, na graun bilong Juda. Long dispela rot Jehova i truim ol tok profet bilong em na i kamapim long ples klia olsem tok bilong em i stret!
2. Olsem wanem yumi inap save, Jeremaia i raitim tok bilong 2 King na ol tok bilong en i hap tru bilong Baibel? Em i stori long ol samting i bin kamap long wanem taim?
2 Pastaim 1 King na 2 King em i wanpela buk tasol. Olsem na ol samting mipela i stori pinis long en bilong makim olsem 1 King em hap tru bilong Baibel na Jeremaia i bin raitim ol tok bilong en, ol dispela tok i stret tu long 2 King. Em i raitim pinis ol tok bilong en long yia 580 B.C.E. Ol samting 2 King i stori long en i bin kamap long taim bilong Ahasia, king bilong Israel, long yia 920 B.C.E. samting na i go inap long yia 580 B.C.E., em namba 37 yia bilong Jehoiakin i stap kalabus long Babilon.—1:1; 25:27.
3. Ol i painim pinis wanem ol samting bilong bipo na dispela i helpim yumi long save olsem ol tok bilong 2 King i stret?
3 Ol samting bilong bipo ol man i painim pinis em tu i helpim yumi long save olsem ol tok bilong 2 King i stret. Olsem Ston Bilong Ol Moap. Ol rait bilong en i kamapim stori bilong King Mesa bilong Moap long taim ol Moap i pait long ol Israel. (3:4, 5) Na blakpela ston bilong Salmanesar Namba 3 bilong Asiria, em yumi ken lukim long Haus Tumbuna long Landon, i kamapim nem bilong Jehu, king bilong Israel. Na i gat ol rait bilong Tiklat Pileser Namba 3 (Pul), king bilong Asiria, em ol i kamapim nem bilong sampela king bilong Israel na Juda, olsem Menahem, Ahas, Peka.—15:19, 20; 16:5-8.a
4. Wanem samting i kamapim klia olsem 2 King em i hap tru bilong Baibel?
4 Jehova i mekim kot na givim strafe long lain bilong em yet na 2 King i stori long dispela samting—em i no haitim—na dispela samting i helpim yumi long save olsem ol tok bilong 2 King i stret na yumi inap bilip tru long en. Tenpela lain bilong Israel i bagarap pastaim, na bihain, tupela lain bilong Juda, na dispela i kamapim klia olsem tok bilong Jehova long Lo 28:15–29:28 i tru. Olsem: “[Jehova] i belhat long ol manmeri bilong en na i mekim ol dispela kain kain samting nogut i stap long dispela buk i kamap long graun bilong ol.” (Lo 29:27; 2 Kin 17:18; 25:1, 9-11) Ol narapela hap bilong Baibel i stori moa long ol samting 2 King i stori long en. Olsem: Long Luk 4:24-27, Jisas i stori long Elaija na meri bilong Sarefat, man bilong em i dai pinis, na bihain em i stori long Elisa na Naman. Jisas i stori long ol, long wanem, ol wanples bilong em ol i no laik harim tok bilong em, long wanem, em i wanpela profet. Ol dispela samting i helpim yumi long save, 1 King na 2 King ol i hap tru bilong Baibel.
HELPIM YUMI OLSEM WANEM?
33. Namba 2 King i stori long husat i stap olsem gutpela piksa na yumi ken bihainim?
33 Tru, 2 King i stori long ol Kingdom bilong Juda na Israel i go nogut na i bagarap, tasol tu, em i stori gut tru long planti man na meri i kisim blesing bilong Jehova, long wanem, ol i bin laikim tru Jehova na ol lo bilong em. Olsem meri wanpis bilong Sarefat i kisim bikpela blesing, bihain meri Sunem i kisim tu, long wanem, em i mekim gutpela pasin long profet bilong God. (4:8-17, 32-37) Jehova inap lukautim ol wokboi bilong em. Dispela i bin kamap ples klia taim Elisa i givim kaikai long 100 man long 20 liklik bret tasol, wankain olsem Jisas i bin mekim bihain. (2 Kin 4:42-44; Mt 14:16-21; Mk 8:1-9) Wanpela blesing Jonadap i kisim i olsem: Jehu i singautim em long kam antap long karis bilong em na em i lukim bikpela bagarap i painim ol man i lotuim god Bal. Na bilong wanem em i kisim dispela blesing? Long wanem, em i mekim gutpela wok na painim Jehu bilong givim gude long em. (2 Kin 10:15, 16) Na gutpela pasin bilong Hesekia na Josaia i stap olsem gutpela piksa tru, ol i gat pasin daun na tingim tru Lo na nem bilong Jehova. (19:14-19; 22:11-13) Ol i stap olsem gutpela piksa tru na yumi ken bihainim pasin bilong ol.
34. Yumi mas i gat wanem kain tingting long ol wokboi bilong God na long pasin bilong kapsaitim blut, olsem 2 King i skulim yumi?
34 Jehova i no orait sapos wanpela man i hambak long ol wokboi bilong em. Taim ol bikhetmanki i tok bilas long Elisa, em profet bilong God, Jehova i bekim kwik rong bilong ol. (2:23, 24) Jehova i save tingim blut bilong ol man i no gat rong. Em i strafim tru lain bilong Ahab, long wanem, ol i lotuim god Bal na kapsaitim blut bilong planti man taim ol i lotuim dispela god giaman. Olsem na Jehova i makim Jehu long “bekim stret pasin nogut bilong Kwin Jesebel. Em dispela meri bipo i bin kilim ol profet bilong mi na ol arapela wokman bilong mi.” Taim bagarap i painim Joram, Jehu i tingim tok profet bilong Jehova olsem em bai bekim blut bilong “Nabot wantaim ol pikinini man bilong en.” (9:7, 26) Olsem tasol Manase i gat asua long blut, na dispela i hariapim bagarap i painim lain Juda. Manase i no lotu long ol god giaman tasol, em i “kilim i dai planti stretpela manmeri” tu long Jerusalem. Maski bihain Manase i sori tru long ol pasin nogut bilong em, asua bilong blut i stap yet long em. (2 Sto 33:12, 13) Gutpela wok king em Josaia i mekim taim em i rausim olgeta god giaman, i no inap tekewe dispela asua long blut i stap yet long lain Juda, em ol i bin kisim long taim bilong Manase. Bihain, taim Jehova i salim ol man bilong bagarapim Jerusalem, em i tok em i mekim olsem, long wanem, Manase i “bin kilim i dai planti stretpela manmeri i no gat rong long olgeta hap bilong Jerusalem, na Bikpela i no laik lusim dispela rong bilong Manase.” (2 Kin 21:16; 24:4) Olsem tasol Jisas i bin tok, Jerusalem i stap long taim bilong ol aposel em bai bagarap, long wanem, ol pris bilong en i olsem ol pikinini bilong ol man i bin kilim i dai ol profet, olsem na ‘asua bilong ol man i bin kilim i dai ol stretpela man i stap long ol tasol.’ (Mt 23:29-36) God i tokaut long olgeta man bilong graun, em bai bekim blut bilong ol man i no gat rong, na em bai strong long bekim blut bilong ol “manmeri i bin holim strong tok bilong God, . . . na ol birua i kilim ol i dai.”—KTH 6:9, 10.
35. (a) Olsem wanem yumi save, Elaija, Elisa, na Aisaia, ol i profet tru bilong God? (b) Taim Pita i toktok long Elaija em i tok wanem long ol tok profet?
35 Namba 2 King i soim yumi klia olsem Jehova i save truim olgeta tok profet bilong em, no gat wanpela inap lus. Yumi kisim save long tripela strongpela profet, em Elaija, Elisa, na Aisaia. Ol tok profet bilong tripela i gat bikpela truim bilong en. (2 Kin 9:36, 37; 10:10, 17; 3:14, 18, 24; 13:18, 19, 25; 19:20, 32-36; 20:16, 17; 24:13) Elaija i stap wantaim profet Moses na Bikpela Profet Krais Jisas antap long maunten, taim bodi bilong Jisas i senis na i kamap narakain. Dispela tu i kamapim klia olsem Elaija em i trupela profet. (Mt 17:1-5) Bihain Pita i toktok long dispela samting olsem: “Olsem na mipela i save bilip strong moa long tok bilong ol profet, na sapos yupela tu i holim strong tok bilong ol, em i gutpela. Tok bilong ol profet em i olsem lam i lait i stap long ples tudak.”—2 Pi 1:19.
36. Bilong wanem Jehova i marimari long lain bilong em, na olsem wanem dispela i strongim bilip bilong yumi long Kingdom bilong Pikinini bilong promis?
36 Ol samting 2 King i stori long en i kamapim long ples klia olsem Jehova bai bagarapim ol man i bihainim lotu giaman na i kapsaitim blut bilong ol man i no gat rong. Tasol Jehova i mekim gutpela pasin na i marimari long ol lain manmeri bilong em, long wanem, em i tingim “kontrak bipo em i bin mekim wantaim Abraham na Aisak na Jekop.” (2 Kin 13:23) Em i lukautim lain bilong em, long wanem, em i “tingim wokman bilong en, Devit.” (8:19) Long nau, sapos yumi go klostu long God, em bai mekim wankain pasin marimari long yumi. Taim yumi lukim ol dispela tok bilong Baibel na ol tok promis, bilip bilong yumi i kamap strong moa long ol samting bai kamap long Kingdom bilong ‘pikinini bilong Devit,’ em Krais Jisas. Long Kingdom bilong em, no gat wanpela man bai kapsaitim blut o i mekim pasin nogut moa!—Mt 1:1; Ais 2:4; Sng 145:20.
[Futnot]
a Buk Insight on the Scriptures, Vol. 1, pes 152, 325; Vol. 2, pes 908, 1101.