Ol Referens Bilong Laip na Wok Autim Tok Miting Wok Buk
© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
NOVEMBA 3-9
GUTPELA SAVE I KAM LONG BAIBEL SONG BILONG SOLOMON 1-2
Stori Bilong Pasin Laikim Tru
Yu Ting Pasin Laikim Inap i Stap Strong Yet?
9 Taim man na meri i mekim kontrak bilong marit, ol i mas i gat pasin laikim na pasin bilong tingim tru narapela narapela. Ol Kristen i mas i gat pasin laikim insait long marit bilong ol. Tasol pasin laikim bilong ol i wanem kain? Yu ting ol stiatok bilong Baibel i as bilong dispela pasin laikim? (1 Jon 4:8) Yu ting pasin laikim bilong ol i kain olsem pasin laikim i stap namel long ol wanfamili? Yu ting pasin laikim bilong ol i kain olsem pasin laikim i stap namel long 2-pela pren? (Jon 11:3) O yu ting pasin laikim bilong ol i kain olsem pasin laikim i stap namel long man na meri? (Snd. 5:15-20) Olgeta dispela pasin laikim i kirapim ol marit Kristen long laikim tru narapela narapela, na pasin laikim bilong ol i stap strong inap longpela taim. Toktok na pasin bilong man bai helpim meri long luksave olsem man i laikim em tru. Ol poroman marit i gat ol wok bilong mekim long olgeta wan wan de, tasol ol i no ken larim ol dispela samting i pasim ol long kamapim klia olsem ol i laikim tru narapela narapela! Dispela bai strongim marit na ol bai i stap amamas. Long sampela ples, ol papamama i save makim poroman marit bilong ol pikinini. Long ol kain marit olsem, ol poroman marit i no save gut yet long narapela narapela. Olsem na em i bikpela samting long man na meri i mas tokaut olsem ol i laikim narapela narapela, na dispela bai strongim pasin laikim namel long ol na marit bai i stap gut.
10 Sapos ol poroman marit i kamapim klia olsem ol i laikim narapela narapela, dispela inap helpim ol long narapela rot tu. King Solomon i tok long “wokim sampela bilas gol na ol arapela bilas silva” na givim long meri Sulam. Solomon i litimapim tru nem bilong meri Sulam na em i tok: “Pes bilong en i olsem san i laik kamap na i lait olsem biksan, na pes bilong en i klia tru olsem lait bilong mun.” (Sol. 1:9-11; 6:10) Tasol yangpela meri i laikim tumas wasman bilong sipsip, na em i stap gut long dispela wasman. Wanem samting i strongim meri Sulam na mekim gut bel bilong em taim em i stap longwe long wasman? Meri Sulam yet i stori long dispela samting. (Ritim Solomon 1:2, 3.) Em i tingim yet ol toktok na ol pasin em wasman i mekim bilong soim klia pasin laikim bilong em. Long tingting bilong meri Sulam, toktok na pasin bilong wasman i gutpela tumas na “i winim swit bilong gutpela wain” na i mekim bel bilong em i amamas, na nem bilong wasman i olsem “gutpela sanda” i gat switpela smel ol i kapsaitim long het bilong meri Sulam. (Sng. 23:5; 104:15) Tru tumas, taim man na meri i tingim bek ol gutpela tok na ol gutpela pasin bilong poroman marit, dispela inap strongim pasin laikim namel long tupela. Olsem na long olgeta taim, em i bikpela samting long ol poroman marit i mas mekim ol tok na ol pasin i soim klia olsem ol i laikim tru narapela narapela!
Mekim Wok Painimaut
Yu Ting Pasin Laikim Inap i Stap Strong Yet?
11 Song Bilong Solomon i kamapim tu ol skultok we inap helpim ol Kristen i singel yet, na moa yet em ol Kristen husat i wok long painim poroman marit. Meri Sulam i no laikim Solomon, olsem na em i tokim ol meri long Jerusalem olsem: “Yupela i mas . . . mekim strongpela promis long mi, bai yupela i no ken kirapim bel bilong mitupela. Dispela i samting bilong mitupela yet.” (Sol. 2:7; 3:5) Em i mekim dispela tok, long wanem, i no stret long laikim nating wanpela man o meri. Olsem na sapos wanpela Kristen i laik marit, em i ken wet inap long em i bungim man o meri em i laikim tru.
NOVEMBA 10-16
GUTPELA SAVE I KAM LONG BAIBEL SONG BILONG SOLOMON 3-5
Ol Gutpela Pasin Em Bikpela Samting
Yu Ting Pasin Laikim Inap i Stap Strong Yet?
8 Taim wasman na meri Sulam i litimapim nem bilong narapela narapela, ol i no tingim tasol naispela skin bilong narapela narapela. Skelim tok wasman i mekim taim em i harim toktok bilong meri Sulam. (Ritim Solomon 4:7, 11.) Toktok bilong meri Sulam i olsem “hani i swit long maus,” na “i gutpela tumas olsem susu bilong dring.” Ol dispela hap tok i makim olsem toktok bilong em i nais tru olsem hani na milk. Olsem na taim wasman i tokim meri olsem, “yu naispela tumas [na] i no gat wanpela mak i stap long skin bilong yu,” dispela i makim olsem em i no tingim tasol gutpela skin bilong meri.
Tingting Bilong God Long Stretpela Pasin
17 Wanpela yangpela meri Sulam em tu i bin stap gut long Jehova. Em i yangpela na i gat naispela skin, na wanpela yangpela wasman bilong sipsip na maniman King Solomon bilong Israel ol i laikim em. Song Bilong Solomon i kamapim naispela stori bilong dispela yangpela meri bilong Sulam na olsem wanem em i bin stap stret, na long dispela as ol lain i save long em ol i tingim em olsem wanpela gutpela meri. Spirit bilong God i bin kirapim Solomon long raitim stori bilong dispela meri Sulam, maski meri i bin sakim em. Dispela wasman bilong sipsip em meri Sulam i laikim tumas, em i tingim tru pasin bilong meri Sulam long bihainim stretpela pasin. Em i tok meri Sulam i olsem “wanpela gaden i gat banis, na i no gat man i ken i go long en.” (Solomon 4:12) Long Israel long bipo ol gaden i gat kain kain sayor samting, na ol plaua i gat naispela smel, na ol bikpela diwai. Ol kain gaden olsem i gat banis i raunim, na bilong go insait i gat dua ol i save lokim. (Aisaia 5:5) Long tingting bilong yangpela wasman bilong sipsip, stretpela pasin na naispela skin bilong yangpela meri Sulam i kain olsem wanpela naispela gaden. Em i stap stret olgeta. Dispela meri bai laikim tru na givim bel bilong em long man bihain em bai maritim, na ol narapela man, nogat.
g04 12/22 9 par. 2-5
Bilas i Bikpela Samting Moa
Olsem wanem? Ol gutpela pasin inap kirapim ol narapela long laikim yu? Georgina, husat i bin marit klostu 10-pela yia, i tok: “Insait long ol dispela yia, mi laikim man bilong mi bikos em i gat ones pasin na em i save tingim mi tru. Bikpela samting moa long laip bilong em, em long amamasim God. Dispela i kirapim em long laikim na tingim ol narapela. Em i save tingim mi long taim em i mekim ol disisen na mi pilim olsem em i laikim mi. Mi save olsem em i laikim mi tru.”
Daniel, husat i marit long yia 1987, i tok: “Long mi, meri bilong mi i nais tru. Mi laikim em bikos em i luk nais, tasol samting i mekim na mi laikim em moa, em ol gutpela pasin bilong em. Em i save tingim ol narapela manmeri na i laik mekim ol samting na bai ol i amamas. Em i gat ol gutpela pasin Kristen. Dispela i mekim na mi amamas long stap wantaim em.”
Long dispela taim we ol man i no gat stretpela tingting, yumi mas holim stretpela tingting. Yumi mas save olsem i hatwok long kisim lukluk we yumi laikim—yumi no inap—na dispela i no bikpela samting. Tasol yumi inap long kisim ol gutpela pasin we inap mekim na yumi luk nais tru. Baibel i tok: “Ol switpela tok inap giaman, na naispela lukluk inap pinis hariap, tasol meri i gat pasin bilong pret long Jehova, ol bai litimapim nem bilong em.” Tasol Baibel i givim tok lukaut: “Ol switpela tok inap giaman, na naispela lukluk inap pinis hariap, tasol meri i gat pasin bilong pret long Jehova, ol bai litimapim nem bilong em.”—Provep 11:22; 31:30.
Baibel i helpim yumi long luksave olsem “bikpela samting long ai bilong God em i olsem, em i laik bai [yumi] bilasim insait bilong [yumi] long pasin isi na bel isi, ol i olsem bilas i no inap bagarap.” (1 Pita 3:4) Tru tumas, ol gutpela pasin i winim tru lukluk bilong man. Na olgeta inap long kisim ol dispela gutpela pasin.
Mekim Wok Painimaut
Sampela Bikpela Tok Bilong Song Bilong Solomon
2:7; 3:5—Wai na ol meri i stap long haus bilong king i mas mekim strongpela tok promis long “ol gasel na ol dia meri bilong bus”? Ol gasel na ol dia meri bilong bus i luk nais tru. Tasol meri Sulam i tokim ol meri i stap long haus bilong king long ol i no ken mekim ol tok bilong kirapim laik bilong em.
NOVEMBA 17-23
GUTPELA SAVE I KAM LONG BAIBEL SONG BILONG SOLOMON 6-8
Stap Olsem Banis, na i No Olsem Dua
it “Song Bilong Solomon” par. 11
Song Bilong Solomon
I luk olsem Solomon i tok orait long meri Sulam long go bek long haus bilong em. Taim ol i lukim em i kam, ol brata bilong em i askim: “Husat dispela meri i lusim ples nating na i kam, na em i holim han bilong gutpela pren bilong em?” (Sol 8:5a) Ol brata bilong meri Sulam i no luksave olsem sista bilong ol i holim yet pasin laikim bilong em. Sampela yia paslain, wanpela brata bilong ol i tok long sista bilong em: “Mipela i gat wanpela liklik susa, na susu bilong em i no kamap yet. Bai mipela i mekim wanem long susa bilong mipela taim wanpela man i kam askim long maritim em?” (8:8) Narapela brata i bekim tok: “Sapos susa bilong mipela em i wanpela banis, bai mipela i wokim bilas silva antap long em, tasol sapos em i wanpela dua, bai mipela i banisim em wantaim plang bilong diwai sida.” (8:9) Tasol meri Sulam i sakim olgeta kain tok gris, em i amamas long gaden wain bilong em yet na em i stap gut long pasin laikim bilong em long man em i laikim (8:6, 7, 11, 12), olsem na em inap long tok: “Mi wanpela banis, na susu bilong mi i olsem tupela taua. Em yet inap lukim olsem bel bilong mi i stap isi.”—8:10.
Olsem Wanem Long Mekim Maritpasin Taim Mi No Marit Yet?
Sapos yangpela man o meri i klia long pasin pamuk, dispela i helpim em long abrusim ol samting nogut, olsem sik na pen na hevi. Na dispela stretpela pasin bilong em i helpim em long narapela rot tu. Baibel i stori long wanpela yangpela meri em i pasim tok pinis long maritim wanpela yangpela man. Meri i laikim tumas dispela yangpela man, tasol em i no slip wantaim em; em i stap stret. Olsem na em inap amamas na tok olsem: “Mi olsem wanpela banis, na susu bilong mi i olsem tupela taua.” Em i no olsem wanpela dua i op kwik long man i laik pulim em. Nogat. Em i sanap strong olsem banis bilong wanpela taun em ol man i no inap kalapim na i gat ol strongpela taua ol man i no inap go antap long en! Dispela yangpela meri i strong long bihainim stretpela pasin. Olsem na i stret Baibel i kolim em “namba wan tru.” Na meri inap tok: “Pren bilong mi i save gut olsem, taim mi stap wantaim em, mi stap gut tru na bel bilong mi i stap isi.” Taim em i stap wantaim dispela yangpela man, em i no bin mekim wanpela samting em i sem long en, olsem na em i stap bel isi, na dispela samting i helpim tupela long i stap belgut na amamas wantaim.—Solomon 6:9, 10; 8:9, 10.
yp2 33
Gutpela Eksampel—Meri Sulam
Yangpela meri Sulam i save olsem em i mas holim stretpela tingting long pasin laikim namel long man na meri. Olsem na em i tokim ol pren bilong em: “Mi bai mekim yupela i tok tru antap: Yupela i no ken kirapim laik i stap long bel bilong mi i go inap long bel yet i gat dispela laik.” Meri Sulam i save olsem filings inap daunim pasin bilong skelim samting. Em i luksave olsem, ol narapela inap kirapim em long laikim wanpela husat i no inap stap olsem gutpela poroman. Na tu, filings bilong em inap pasim em long mekim gutpela disisen. So meri Sulam i stap olsem “wanpela banis.”—Song Bilong Solomon 8:4, 10.
Tingting yu holim long pasin laikim i olsem bilong bikpela man na meri olsem meri Sulam? Olsem wanem? Yu inap skelim gut ol samting na i no bihainim tasol laik bilong bel bilong yu? (Provep 2:10, 11) Sampela taim ol narapela inap fosim yu long prenim wanpela long taim yu no redi long mekim olsem. O ating yu pilim olsem em samting yu mas mekim. Olsem, taim yu lukim wanpela boi na gel i holim han na wokabaut, yu pilim olsem yu laik tru long insait long dispela kain pasin pren? Bai yu prenim wanpela husat i no gat wankain bilip long Baibel olsem yu? Meri Sulam i holim tingting olsem meri i bikpela pinis long sait bilong pasin laikim namel long man na meri. Yu tu inap mekim olsem!
Mekim Wok Painimaut
Yu Ting Pasin Laikim Inap i Stap Strong Yet?
3 Ritim Solomon 8:6. Sampela Baibel i yusim dispela hap tok, “paia bilong Ja,” na dispela hap tok i gat bikpela mining. Pasin laikim tru i olsem “paia bilong Ja,” long wanem, Jehova yet em i Papa tru bilong dispela pasin laikim. Em i wokim ol man i kamap olsem em yet, olsem na ol inap kisim dispela pasin. (Stt. 1:26, 27) Taim God i bringim Iv i go long Adam, Adam i lukim Iv na em i mekim ol naispela tok i olsem tok piksa. Iv i pas gut wantaim Adam, bikos “God i wokim em long bun bilong [Adam].” (Stt. 2:21-23) Taim Jehova i wokim man, em i inapim man wantaim dispela laik bilong laikim ol narapela, olsem na pasin laikim namel long man na meri inap i stap strong yet.
NOVEMBA 24-30
GUTPELA SAVE I KAM LONG BAIBEL AISAIA 1-2
Ol Man Em “Sin Bilong Ol i Planti Tru” Inap Wet Long Gutpela Samting
ip-1 14 par. 8
Wanpela Papa na Ol Bikhet Pikinini Bilong Em
8 Aisaia i mekim sampela moa tok we i kamapim ol strongpela tok long ol Juda: “Sori tru long dispela lain manmeri bilong mekim sin, sin bilong ol i planti tru na i daunim ol, ol i lain nogut tru, ol i pikinini i save kamapim bagarap! Ol i lusim Jehova pinis; ol i no mekim pasin i soim rispek long God Holi bilong Israel; ol i tanim baksait long em.” (Aisaia 1:4) Ol pasin nogut inap i go planti na kamap olsem samting bilong daunim man. Long taim bilong Abraham, Jehova i tok long sin bilong Sodom na Gomora olsem em i “hevi tru.” (Stat 18:20, NW ) Wankain samting i kamap long lain Juda, bikos Aisaia i tok: “Sin bilong ol i planti tru na i daunim ol.” Na tu, em i kolim ol olsem “ol i lain nogut tru, ol i pikinini i save kamapim bagarap!” Tru tumas, ol Juda i olsem ol pikinini i bikhet. Ol i “tanim baksait,” o olsem New Revised Standard Version i kolim, ol i “go longwe tru” long Papa bilong ol.
ip-1 28-29 par. 15-17
“Yumi Stretim Tok”
15 Nau tok bilong Jehova i soim olsem em i laikim ol na sori long ol. “‘Yupela kam na yumi stretim tok namel long yumi yet. Maski ol sin bilong yupela i olsem retpela kala, ol bai kamap waitpela olsem sno; maski ol i retpela olsem retpela laplap, ol bai kamap olsem waitpela wul.’” (Aisaia 1:18) Planti taim dispela naispela tok long kirap bilong ves i no klia. Olsem, The New English Bible i tok, “Yumi toktok i go i kam”—i olsem tupela sait wantaim i kam bilong stretim tok na kamap long wanpela tingting. Tasol em i no olsem! Jehova i nogat asua, em i mekim olgeta samting bilong helpim dispela bikhet lain, em ol manmeri husat i gat tupela maus. (Lo 32:4, 5) Dispela ves i no stori long tupela lain i toktok i go i kam, nogat, em bung bilong kamapim stretpela pasin. I olsem Jehova i toktok wantaim lain Israel long kot.
16 Em isi long ting olsem em i no gutpela wei bilong stretim hevi, tasol Jehova em Jas i gat pasin marimari. Pasin bilong em long fogivim sin i bikpela tru. (Buk Song 86:5) Em wanpela tasol inap rausim sin bilong ol Israel we “i olsem retpela kala” na wasim i kamap “waitpela olsem sno.” Nogat wanpela samting man i mekim, ol sakrifais, na ol beten inap rausim mak sin i putim. Pasin bilong Jehova long fogivim sin tasol inap rausim sin. God i tokaut long samting man i mas mekim na bai em i ken fogivim em, dispela i makim tu olsem em i mas tanim bel tru.
17 Dispela tok i tru i bikpela samting, olsem na Jehova i kolim gen long wanpela poem bilong soim klia—ol sin i olsem “retpela laplap” bai kamap nupela, laplap ol i no bin daim, waitpela wul. Jehova i laik bai yumi save olsem em i Man bilong fogivim ol sin, maski em ol bikpela sin tu, sapos em i luksave olsem yumi tanim bel tru. Lain husat i pilim olsem ol i hatwok long bilip olsem dispela tok i tru, orait ol i mas skelim gut ol stori olsem bilong Manase. Em i mekim ol bikpela sin—inap planti yia. Maski i olsem, em i tanim bel na God i fogivim em. (2 Stori 33:9-16) Jehova i laik bai yumi olgeta, dispela i makim tu lain i mekim ol bikpela sin, long save olsem taim i stap yet long ol inap “stretim tok” wantaim em.
Mekim Wok Painimaut
ip-1 39 par. 9
Haus Bilong Jehova i Nambawan Tru
9 Long nau, em tru olsem lain bilong God i no save bung long wanpela maunten we i gat tempel ol i wokim long ston. Long 70 C.E., ol ami bilong Rom i bin bagarapim tempel bilong Jehova long Jerusalem. Maski i olsem, aposel Pol i kamapim klia olsem tempel long Jerusalem na haus lotu sel we i bin stap long pastaim i olsem piksa tasol. Ol i makim bikpela samting long sait bilong lotu, em “trupela haus sel em Jehova yet i bin sanapim, na i no ol man.” (Hibru 8:2) Dispela haus sel em rot Jehova i makim long lotu long em long rot bilong ofa bilong baim bek ol man em Jisas Krais i givim. (Hibru 9:2-10, 23) Dispela tok i makim “dispela maunten em haus bilong Jehova i sanap long en” em Aisaia 2:2 i stori olsem em i makim lotu i klin bilong Jehova long taim bilong yumi. Lain i bihainim lotu i klin i no save go long wanpela ples stret billong mekim lotu, tasol ol i stap wanbel na mekim lotu.
DISEMBA 1-7
GUTPELA SAVE I KAM LONG BAIBEL AISAIA 3-5
I Stret Jehova i Laik Bai Ol Man i Bihainim Tok Bilong Em
ip-1 73-74 par. 3-5
Tok Lukaut i Go Long Gaden Wain i No Karim Gut!
3 Maski Aisaia i mekim dispela singsing i gat tok piksa long lain i harim tok bilong em o nogat, planti i laik save long dispela singsing. Ating planti i save long wok bilong planim gaden wain, olsem na tok bilong Aisaia i klia na ol inap long piksaim long tingting. Olsem ol man bilong planim wain long nau, man bilong planim wain i no save planim ol sid bilong greip tasol, nogat, em i makim “gutpela rop wain i save karim ol retpela greip”—rop wain ol i kisim long narapela rop wain. Na i stret tru long em i planim wain “long sait bilong wanpela liklik maunten we i save karim planti kaikai” em ples we wain bai karim gut.
4 Man i mas wok hat na bai wain i karim gut. Aisaia i stori long papa bilong gaden wain i save digim graun na rausim ol ston’—hatpela wok, wok inap mekim man i taiet! Ating em i yusim ol bikpela ston “long wokim wanpela taua.” Long bipo, dispela kain taua i stap ples bilong ol wasman i save was long gaden na bai ol stilman na animal i no ken kisim ol kaikai. Na tu, em i wokim ston wol namel long ol lain wain i gro. (Aisaia 5:5) Planti taim ol i mekim olsem na bai ren i no ken karim gutpela graun i go.
5 Papa bilong gaden wain i wok strong long lukautim wain bilong em, olsem na i stret em i ting olsem wain bai karim kaikai. Olsem na em i katim ston na wokim ples bilong krungutim ol greip. Tasol yu ting dispela samting i kamap tru? Nogat, gaden bilong em i kamapim ol wel greip.
ip-1 76 par. 8-9
Tok Lukaut i Go Long Gaden Wain i No Karim Gut!
8 Aisaia i tok long Jehova, em papa bilong gaden wain, “pren mi laikim tru.” (Aisaia 5:1) Aisaia inap tok olsem long God, olsem tok namel long tupela pren bikos em i pas gut wantaim Em. (Skelim Jop 29:4; Buk Song 25:14.) Tasol pasin laikim bilong profet long God i liklik long pasin laikim bilong God long “gaden wain” bilong em—lain em i “planim.”—Skelim Kisim Bek 15:17; Buk Song 80:8, 9.
9 Jehova i “planim” lain bilong em long graun bilong Kenan na givim ol lo long ol, na dispela i stap olsem banis bilong lukautim ol na bai ol narapela lain i no ken kirapim ol long bihainim tingting na pasin bilong ol. (Kisim Bek 19:5, 6; Buk Song 147:19, 20; Efesus 2:14) Na tu, Jehova i givim ol jas, pris, na ol profet long skulim ol. (2 King 17:13; Malakai 2:7; Aposel 13:20) Taim ol Israel i pret long ol ami bai kam mekim nogut long ol, Jehova i makim ol man bilong kisim bek ol. (Hibru 11:32, 33) Olsem na i gat risen long Jehova i askim: “Wanem samting moa bai mi mekim long gaden wain bilong mi”?
‘Helpim Diwai Wain Bilong Yu’!
Aisaia i tok “ol manmeri bilong Israel” i olsem wanpela gaden wain i wok long karim “ol pikinini i liklik tru na i pait long maus,” o ol pikinini i sting pinis. (Aisaia 5:2, 7) Ol pikinini bilong diwai wain ol man i planim ol i bikpela long ol pikinini bilong diwai wain bilong bus, em ol i liklik tru, na i no gat planti kaikai bilong en, na ol sid i pulap long en. Ol pikinini bilong diwai wain bilong bus i no gutpela bilong kaikai o wokim wain long en—dispela i makim stret dispela lain i tromoi lotu i tru em ol i kamapim kaikai olsem ol i sakim tok na ol i no bihainim stretpela pasin. Em i no asua bilong Papa bilong gaden wain na diwai wain i karim kaikai nogut, nogat. Jehova i bin mekim olgeta samting bambai dispela lain i ken kamapim planti gutpela kaikai. Em i tok: “Mi save, mi bin mekim gutpela wok bai gaden i ken karim gutpela pikinini wain.”—Aisaia 5:4.
‘Helpim Diwai Wain Bilong Yu’!
Lain Israel, ol i olsem diwai wain i no karim gutpela kaikai, olsem na Jehova i givim tok lukaut long ol olsem em bai brukim banis em i bin wokim bilong lukautim lain bilong em. Em i no mekim wok moa bilong katim ol han na digim graun long diwai wain bilong em, olsem lain Israel. Ren i save givim wara long gaden wain i no ken pundaun, na ol rop i gat nil na gras nogut bai karamapim gaden.—Aisaia 5:5, 6.
Mekim Wok Painimaut
ip-1 80 par. 18-19
Tok Lukaut i Go Long Gaden Wain i No Karim Gut!
18 Long taim bilong lain Israel long bipo, olgeta graun i bilong Jehova. Olgeta famili i kisim graun God i givim long ol, em ol i ken rentim o givim olsem dinau, tasol ol i no ken salim long wanpela long holim “inap oltaim.” (Wok Pris 25:23) Dispela lo i helpim ol na ol i abrusim ol hevi i save kamap long baim na salim graun. Na tu, dispela i helpim ol famili na bai ol i no bungim hevi bilong i stap rabis. Tasol sampela Juda i tingim ol yet na brukim ol lo bilong God. Maika i tok: “Ol i laikim ol gaden na ol i strong na kisim; ol i laikim tu ol haus na ol i kisim; ol i giamanim man na kisim haus bilong em, ol i giamanim man na kisim ol samting em i bin kisim long ol tumbuna.” (Maika 2:2) Tasol Provep 20:21 i tok lukaut: “Sapos long pastaim, man i kisim mani kago bilong em long pasin gridi, bihain em i no inap kisim blesing.”
19 Jehova i promis olsem em bai rausim samting em ol gridi manmeri i kisim long rot blong sakim lo. Ol haus ol i kisim bai “i no gat wanpela man” i stap long en. Graun bilong ol narapela em ol i kisim bai kamapim liklik kaikai tasol. Tru yumi no save long wanem taim stret na hau dispela samting bai kamap. Tasol i luk olsem, hap truim bilong en i kamap long ol lain husat bai go kalabus long Babilon.—Aisaia 27:10.
DISEMBA 8-14
GUTPELA SAVE I KAM LONG BAIBEL AISAIA 6-8
“Mi Stap! Salim Mi!”
ip-1 93-94 par. 13-14
Jehova God i Stap Long Tempel Holi Bilong Em
13 Yumi putim yau wantaim Aisaia. “Mi harim nek bilong Jehova i tok: ‘Bai mi salim husat, na husat bai bringim tok bilong yumi i go?’ Na mi tok: ‘Mi stap! Salim mi!’” (Aisaia 6:8) Askim Jehova i kamapim i soim klia stret olsem em i laik bai Aisaia i bekim, bikos i no gat narapela profet i kamap long dispela visen. I klia tru olsem dispela singaut i go long Aisaia long stap olsem man bilong bringim tok bilong Jehova. Tasol wai na Jehova i askim, “Husat bai bringim tok bilong yumi i go?” Pastaim em i yusim dispela tok “mi,” tasol bihain em i tok “yumi,” so nau Jehova i tok long em yet na narapela man. Husat dispela man? Yu ting em i makim Pikinini tru bilong em, we bihain em i kamap Jisas Krais? Yes, em i makim seim Pikinini em God i tok long em olsem, “Nau yumi mas wokim man i kamap olsem yumi yet.” (Stat 1:26; Provep 8:30, 31) Yes, Pikinini i stap wantaim Jehova long heven.—Jon 1:14.
14 Aisaia i hariap long bekim tok! Maski em i no save long wanem samting bai kamap, kwiktaim em i bekim tok: “Mi stap! Salim mi!” Na tu, em i no askim long samting em bai kisim sapos em i tok orait long mekim dispela asainmen. Pasin bilong em long redi long mekim wok i stap olsem gutpela eksampel long ol man i lotuim God long nau, em ol i kisim wok long “autim dispela gutnius bilong Kingdom long olgeta hap bilong graun.” (Matyu 24:14) Olsem Aisaia, ol i mekim gut wok bilong ol na autim tok long “olgeta lain man,” maski planti i no harim. Na ol i bilip na mekim yet wok, wankain olsem Aisaia, ol i save olsem man i gat bikpela namba i givim dispela wok long ol.
ip-1 95 par. 15-16
Jehova God i Stap Long Tempel Holi Bilong Em
15 Nau Jehova i givim tok Aisaia i mas mekim na em i tokim em long bekim bilong ol man: “Go, na tok olsem long ol dispela manmeri: ‘Yupela bai harim tok gen na gen, tasol yupela bai i no inap kliagut; yupela bai lukim gen na gen, tasol yupela bai i no inap kisim wanpela save.’ Mekim bel bilong ol dispela manmeri i pas, mekim yau bilong ol i harim tok, tasol ol i no inap mekim wanpela samting, na pasim ai bilong ol, na bai ai bilong ol i no inap lukim samting na yau bilong ol i harim tok, tasol bel bilong ol i no inap kisimgut tok na bai ol i no tanim i kam bek na kamap orait.” (Aisaia 6:9, 10) Olsem wanem? Dispela i makim olsem Aisaia i mas mekim tok long hatpela pasin na i no skelim gut tok? Na em i sakim ol Juda na mekim olsem Jehova i no stap klostu long ol? Nogat tru! Em ol lain bilong Aisaia we em i pas gut wantaim. Tasol tok bilong Jehova i soim samting ol manmeri bai mekim taim ol i harim tok bilong em, maski Aisaia i givim bel long mekim wok.
16 Ol manmeri yet i sakim tok. Aisaia bai toktok long ol “gen na gen,” tasol ol i no inap bihainm tok ol i kisim o kliagut long en. Planti bai i gat strongpela het na ol i no inap bihainim tok, i olsem ol i aipas na yaupas. Taim Aisaia i go long ol planti taim, em i soim “ol dispela manmeri” olsem ol i no laik kliagut long tok em i mekim. Ol bai kamapim olsem ol i pasim bel na tingting bilong ol long tok bilong Aisaia—tok bilong God—long ol. Wankain samting i kamap long nau! Planti manmeri i no laik harim tok bilong ol Witnes Bilong Jehova taim ol i autim gutnius long Kingdom Bilong God we klostu nau bai kam.
ip-1 99 par. 23
Jehova God i Stap Long Tempel Holi Bilong Em
23 Taim Jisas i kolim tok bilong Aisaia, em i soim olsem truim bilong tok profet i kamap long taim bilong em. Planti manmeri i holim wankain tingting olsem lain Juda i stap long taim bilong Aisaia. Ol i mekim ol yet i kamap aipas na yaupas long tok em i autim na ol tu i kisim bagarap. (Matyu 23:35-38; 24:1, 2) Dispela samting i kamap taim ami bilong Rom em Jeneral Taitus i bosim, i kam pait long Jerusalem long 70 C.E. na bagarapim siti na tempel. Tasol sampela i harim tok bilong Jisas na kamap ol disaipel bilong em. Jisas i tok ol dispela lain i ken “amamas.” (Matyu 13:16-23, 51) Em i tokim ol olsem taim ol i lukim “ol ami i kam banisim Jerusalem,” ol i mas “ranawe i go long ol maunten.” (Luk 21:20-22) Tasol “kru holi” em ol i bilip na i kamapim wanpela lain, em “lain Israel bilong God,” ol i abrusim bagarap.—Galesia 6:16.
Mekim Wok Painimaut
Sampela Bikpela Tok Bilong Buk Aisaia—Namba 1
7:3, 4—Bilong wanem Jehova i kisim bek king nogut, Ahas? King bilong Siria na king bilong Israel i tingting long rausim King Ahas bilong Juda na makim pikinini man bilong Tabel—em wanpela man i no bilong lain bilong Devit—long kamap king. Dispela wok em Satan yet i stiaim, em bai pasim kontrak bilong Kingdom em Jehova i mekim wantaim Devit. Jehova i kisim bek Ahas bambai Em i ken lukautim lain em “King bilong kamapim gutpela sindaun na bel isi” bai kamap long en.—Aisaia 9:6.
DISEMBA 15-21
GUTPELA SAVE I KAM LONG BAIBEL AISAIA 9-10
Tok Profet Bilong “Bikpela Lait”
ip-1 125-126 par. 16-17
Tok Promis Bilong Prins Bilong Bel Isi
16 Yes, tok profet bilong Aisaia long “wanpela taim bihain” i makim taim Krais i mekim wok long graun. Long taim Jisas i stap long graun, planti taim em i stap long Galili. Long distrik Galili, em i kirapim wok na tokaut: “Kingdom bilong heven i kam klostu pinis.” (Matyu 4:17) Na tu, em long Galili we em i autim fes Bikpela Tok Long Maunten, makim ol aposel, wokim fes mirakel, na kamap long klostu 500 disaipel bihain long em i kirap bek. (Matyu 5:1–7:27; 28:16-20; Mak 3:13, 14; Jon 2:8-11; 1 Korin 15:6) Long dispela rot Jisas i truim tok profet bilong Aisaia long givim biknem long “hap bilong Sebulun na hap bilong Naptali.” Jisas i autim tok long ol manmeri bilong Galili na long ol narapela hap tu. Taim Jisas i autim gutnius long olgeta hap, dispela i mekim na kantri Israel “i kisim biknem,” dispela i makim tu Juda.
17 Olsem wanem long tok bilong Matyu long “wanpela bikpela lait” long Galili? Dispela tok tu i kam long tok profet bilong Aisaia. Aisaia i tok: “Ol manmeri husat i bin wokabaut long tudak ol i lukim wanpela bikpela lait. Na ol manmeri i stap long hap we bikpela tudak i karamapim, lait i sain i go long ol.” (Aisaia 9:2) Long taim bilong ol aposel, ol bilip giaman i haitim dispela lait bilong tok i tru. Ol hetman bilong lotu Juda i mekim dispela hevi i go bikpela taim ol i bihainim ol kastam bilong lotu na ol i mekim olsem “tok bilong God i samting nating.” (Matyu 15:6) Ol man i gat pasin daun i karim hevi long dispela, ol i bihainim ol “aipas i laik soim rot long ol arapela.” (Matyu 23:2-4, 16) Taim Jisas em Mesaia i kamap, ai bilong planti man i gat pasin daun i op na ol i luksave long ol gutpela samting. (Jon 1:9, 12) Wok Jisas i mekim long taim em i stap long graun na ol blesing i kamap long sakrifais bilong em i truim tok profet Aisaia i mekim long “bikpela lait.”—Jon 8:12.
ip-1 126-128 par. 18-19
Tok Promis Bilong Prins Bilong Bel Isi
18 I gat planti risen na lain husat i luksave long lait na bihainim i ken amamas. Aisaia i tok moa: “Yu bin mekim ol manmeri bilong kantri i kamap planti tru; yu bin mekim amamas bilong en i go bikpela tru. Ol i amamas long ai bilong yu, olsem amamas bilong ol manmeri long taim bilong kisim kaikai i redi long gaden, olsem amamas bilong ol man husat i tilim ol gutpela samting ol i bin kisim long taim bilong pait.” (Aisaia 9:3) Wok autim tok bilong Jisas na ol disaipel bilong em, i helpim ol man i gat gutpela bel, na ol yet i soim olsem ol i laik lotuim Jehova long spirit na pasin i tru. (Jon 4:24) I no winim yet 4-pela yia, na planti i kamap Kristen. I gat 3,000 manmeri i kisim baptais long de bilong Pentikos bilong yia 33 C.E. Bihain liklik, “namba bilong ol man em inap olsem 5,000.” (Aposel 2:41; 4:4) Taim ol disaipel i givim bel long soim dispela lait long ol narapela, “planti manmeri moa i wok long kamap disaipel long Jerusalem. Na bikpela lain pris tu ol i bilip.”—Aposel 6:7.
19 Olsem lain i amamas long bungim planti kaikai i redi o lain i skelim ol gutpela samting bihain long ol i winim pait, ol disaipel bilong Jisas i amamas taim planti man i kam bihainim ol. (Aposel 2:46, 47) Bihain Jehova i larim lait long sain long ol man bilong narapela lain. (Aposel 14:27) So ol manmeri bilong olgeta lain i amamas olsem rot i op long ol tu inap i go klostu long Jehova.—Aposel 13:48.
ip-1 128-129 par. 20-21
Tok Promis Bilong Prins Bilong Bel Isi
20 Ol samting wok bilong Mesaia i kamapim bai stap oltaim oltaim, olsem yumi lukim long tok Aisaia bai kamapim: “Yu bin brukbrukim i go liklik liklik hap plang ol i bin karim, na stik i stap long solda bilong ol, em stik bilong bosman i givim wok long ol, olsem long taim bilong ol Midian.” (Aisaia 9:4) Planti handret yia paslain long taim bilong Aisaia, ol Midian na Moap i hait na pasim tok long giamanim ol Israel long mekim sin. (Namba 25:1-9, 14-18; 31:15, 16) Bihain, ol Midian i mekim nogut long ol Israel long taim ol i pait na stilim ol samting long viles na gaden bilong ol inap 7-pela yia. (Hetman 6:1-6) Tasol bihain Jehova, long rot bilong wokman bilong em, Gideon, i daunim ol ami bilong ol Midian. Bihain long “taim bilong ol Midian” i no gat samting i soim olsem lain bilong Jehova bai kisim gen hevi long han bilong ol Midian. (Hetman 6:7-16; 8:28) Klostu nau, Jisas Krais, em man i winim Gideon, bai mekim pait na kilim i dai ol birua bilong lain bilong Jehova long nau. (Revelesen 17:14; 19:11-21) Bihain, olsem long “taim bilong ol Midian,” em bai mekim wanpela laspela pait na winim inap oltaim oltaim, em bai mekim olsem long strong Jehova i givim na i no long strong bilong ol man. (Hetman 7:2-22) Lain bilong God bai i no kisim hevi gen long han bilong ol birua!
21 God i kamapim strong bilong em long winim pait na dispela i no bilong kisim biknem long pait, nogat. Jisas husat i kirap bek pinis em Prins Bilong Bel Isi, taim em i bagarapim ol birua bilong em, em i soim olsem em bai kamapim bel isi bilong i stap oltaim oltaim. Nau Aisaia i stori long paia bai kukim olgeta samting bilong pait: “Olgeta bikpela su i save mats i go na mekim graun i guria na olgeta laplap em blut i karamapim, ol bai kamap olsem paiawut bilong paia.” (Aisaia 9:5) Ol bai i no pilim gen guria i save kamap long su bilong ol soldia i mats. Ol bai i no lukim moa ol yunifom i save pulap long blut bilong ol strongpela soldia. Bai i no gat pait moa!—Buk Song 46:9.
Mekim Wok Painimaut
ip-1 130 par. 23-24
Tok Promis Bilong Prins Bilong Bel Isi
23 Man bilong givim gutpela tingting em man husat i save givim tok na edvais. Taim Jisas Krais i stap long graun, em i givim ol gutpela tok. Long Baibel yumi ritim olsem “bikpela lain manmeri i kirap nogut long pasin bilong em long skulim ol man.” (Matyu 7:28) Dispela Man Bilong Givim Gutpela Tingting i gat savetingting na em i save pilim hevi bilong ol narapela, na tu, em i save gut long ol manmeri. Ol tok bilong em i no strong tumas na i no bilong kotim ol man. Planti taim em i givim tok bilong helpim man na em i mekim long pasin laikim. Tok bilong Jisas i gutpela bikos em i save bihainim savetingting, ol tok bilong em i stret olgeta, na i no gat popaia. Taim man i bihainim, em bai kisim laip oltaim.—Jon 6:68.
24 Ol tok Jisas i kamapim i no bilong em yet. Olsem na, em i tok: “Tok mi skulim ol man long en i no bilong mi, em bilong man i salim mi i kam.” (Jon 7:16) Olsem Solomon, Jehova God em Man i givim savetingting long Jisas. (1 King 3:7-14; Matyu 12:42) Eksampel bilong Jisas i mas kirapim ol tisa na lain bilong givim tok insait long kongrigesen Kristen long oltaim ol i mas yusim Baibel long kisim tok ol i kamapim.—Provep 21:30.
DISEMBA 22-28
GUTPELA SAVE I KAM LONG BAIBEL AISAIA 11-13
Baibel i Mekim Wanem Tok Long Mesaia?
ip-1 159 par. 4-5
Taim Mesaia i Mekim Wok Bos Ol Man Bai Stap Amamas
4 Planti handret yia paslain long taim bilong Aisaia, ol narapela man bilong raitim Hibru Baibel i stori long Mesaia bai kam, em dispela Lida, we Jehova bai salim long lain Israel. (Stat 49:10; Lo 18:18; Buk Song 118:22, 26) Nau long rot bilong Aisaia, Jehova i mekim sampela tok moa. Aisaia i tok: “Wanpela nupela han bai kamap long as bilong diwai bilong Jesi, na nupela kru i kamap long ol rop bilong diwai bilong em bai karim kaikai.” (Aisaia 11:1; skelim Buk Song 132:11.) “Nupela han” na “nupela kru,” tupela wantaim i makim olsem Mesaia bai kamap long lain tumbuna bilong Jesi long rot bilong pikinini man bilong em Devit, ol i makim em long oil olsem king bilong Israel. (1 Samuel 16:13; Jeremaia 23:5; Revelesen 22:16) Taim Mesaia i kam, dispela “nupela kru,” long famili bilong Devit, i mas karim gutpela kaikai.
5 Jisas em dispela Mesaia God i promis long en. Man bilong raitim gutnius, em Matyu, i kolim tok bilong Aisaia 11:1 taim em i tok ol i kolim Jisas olsem em i man “Nasarin” na dispela i truim ol tok profet. Jisas i go bikpela long taun Nasaret, olsem na ol i kolim em man Nasarin, i luk olsem em tok Hibru i kam long Aisaia 11:1 bilong makim “nupela kru.”—Matyu 2:23, futnout; Luk 2:39, 40.
ip-1 159 par. 6
Taim Mesaia i Mekim Wok Bos Ol Man Bai Stap Amamas
6 Mesaia bai mekim wanem kain wok bos? Yu ting em bai mekim hatpela pasin, olsem dispela Asiria husat i save tingim laik bilong em yet, em man husat i kam bagarapim 10-pela traib kingdom bilong Israel? Nogat. Aisaia i tok long Mesaia: “Spirit bilong Jehova bai kam stap long em, olsem na em bai i gat savetingting na pasin bilong kliagut tru long ol samting, em bai givim gutpela tingting na em bai i gat bikpela strong, em bai i gat planti save na em bai i gat pasin bilong pret long Jehova. Em bai kisim amamas long pasin bilong pret long Jehova.” (Aisaia 11:2, 3a) God i makim Mesaia long holi spirit, na i no long oil. Dispela i kamap long taim Jisas i kisim baptais, em long taim Jon Bilong Baptais i lukim holi spirit i kam daun long Jisas olsem pisin balus. (Luk 3:22) Spirit bilong Jehova i kam i stap long Jisas, na em i kamapim klia dispela long ol samting em i mekim wantaim savetingting, pasin bilong kliagut, givim ol gutpela tok, na kamapim bikpela strong. Em ol gutpela pasin bilong man i mekim wok bos!
ip-1 160 par. 8
Taim Mesaia i Mekim Wok Bos Ol Man Bai Stap Amamas
8 Mesaia i kamapim olsem em i gat wanem kain pasin bilong pret long Jehova? I klia tru olsem Jisas i no pret long God, bikos long kot em bai kamapim, nogat. Tasol Mesaia i pret long God bikos em i rispektim em, na pasin laikim i kirapim em long mekim olsem. Man i gat pasin bilong pret long God i laik amamasim Em, olsem na “oltaim [em] save mekim ol samting em i laikim” wankain olsem Jisas. (Jon 8:29) Long toktok na pasin, Jisas i skulim ol man olsem taim ol i gat stretpela tingting long pasin bilong pret long Jehova, dispela bai mekim ol i stap amamas tru.
ip-1 160 par. 9
Taim Mesaia i Mekim Wok Bos Ol Man Bai Stap Amamas
9 Aisaia i kamapim sampela tok moa long ol pasin bilong Mesaia: “Em bai no jasim man long samting em i lukim tasol long ai, o stretim man long samting em i harim tasol long yau.” (Aisaia 11:2, 3b) Sapos yu mas sanap long ai bilong kot bilong lo, ating bai yu amamas sapos i gat kain jas olsem, laka? Long taim em i stap olsem Jas bilong olgeta manmeri, Mesaia bai i no inap larim ol tok pait giaman, tok win, pasin bilong giaman long harim kot, na ol narapela samting i no gat as bilong en, olsem mani kago i stiaim em. Em i no save skelim man long lukluk na toktok bilong man, nogat, em i save skelim “insait bilong [man].” (1 Pita 3:4) Nambawan gutpela eksampel bilong Jisas i ken helpim olgeta husat i save mekim wok bilong skelim ol samting long kongrigesen Kristen.—1 Korin 6:1-4.
ip-1 161 par. 11
Taim Mesaia i Mekim Wok Bos Ol Man Bai Stap Amamas
11 Taim ol disaipel i mas kisim tok bilong stretim ol, Jisas i givim tok long ol long pasin we bai helpim ol tru—gutpela eksampel long ol elda Kristen. Na long ol lain i mekim pasin nogut, ol i mas save olsem ol bai kisim helpim we i stret long pasin bilong ol. Taim God i laik skelim ol manmeri bilong dispela haptaim, Mesaia bai “paitim graun” na givim tok olsem man i gat namba, em bai tokaut long bagarap i mas painim olgeta man nogut. (Buk Song 2:9; skelim Revelesen 19:15.) Na nau ol man nogut bai i no stap moa na bagrapim bel isi bilong ol manmeri. (Buk Song 37:10, 11) Wantaim belt bilong stretpela pasin i raunim weist na hips bilong Jisas, em i gat strong long mekim olsem.—Buk Song 45:3-7.
Mekim Wok Painimaut
ip-1 165-166 par. 16-18
Taim Mesaia i Mekim Wok Bos Ol Man Bai Stap Amamas
16 Long namba wan taim hevi i kamap long lotu i klin, em long taim Adam na Iv i sakim tok bilong Jehova long Iden. I kam inap long nau, Satan i wok yet long kirapim planti long givim baksait long God. Tasol Jehova i no inap larim lotu i klin long pinis olgeta. Em i mas stretim bek nem bilong em, na tu, em i tingim ol man i lotuim em. Olsem na long rot bilong Aisaia em i mekim wanpela gutpela tok promis: “Long dispela taim, rop bilong diwai bilong Jesi bai sanap olsem wanpela signal pos bilong ol manmeri. Ol lain manmeri bai go long em bilong em i stiaim ol, na ples em i stap long en bai kamap naispela ples tru.” (Aisaia 11:10) Long 537 B.C.E., Jerusalem, em siti we Devit i mekim i kamap biktaun, i stap olsem signal pos, we i singautim ol lain Juda husat i stap gut long God long go bek na wokim gen tempel.
17 Maski i olsem, tok profet i no makim dispela tasol. Olsem yumi stori pinis, dispela i makim wok bos bilong Mesaia, em wanpela Lida bilong olgeta manmeri bilong olgeta kantri. Aposel Pol i kolim tok i stap long Aisaia 11:10 long soim olsem long de bilong em ol manmeri long olgeta kantri bai kam insait long kongrigesen Kristen. Taim ol i kisim tok bilong Septuagint i stori long dispela ves, em i tok: “Aisaia i tok: ‘Wanpela bai kamap long rop bilong diwai bilong Jesi, na wanpela bai bosim olgeta lain manmeri. Ol lain manmeri bai wetim em long mekim gutpela samting.’” (Rom 15:12) Na i gat sampela moa truim bilong dispela tok profet—long taim bilong yumi ol manmeri bilong olgeta kantri i soim olsem ol i laikim Jehova taim ol i sapotim ol brata bilong Mesaia em God i bin makim.—Aisaia 61:5-9; Matyu 25:31-40.
18 Long nau truim bilong tok bilong Aisaia long “dispela taim,” i kamap long taim Mesaia i kisim wok olsem King long Kingdom Bilong God long Heven long 1914. (Luk 21:10; 2 Timoti 3:1-5; Revelesen 12:10) Kirap long dispela taim, i klia tru olsem Jisas Krais em wanpela signal pos, long rot bilong em lain Israel bilong God na ol manmeri bilong olgeta kantri bai lukim stretpela gavman, em samting ol i wet long lukim. Olsem Jisas i bin tok profet, aninit long wok bos bilong Mesaia, bai ol i autim gutnius bilong Kingdom long olgeta kantri. (Matyu 24:14, Mak 13:10) Tru tumas, dispela gutnius i helpim planti man. ‘Bikpela lain manmeri, em ol man i no inap kaunim namba bilong ol, na ol i bilong olgeta kantri,’ i daun long Mesaia taim ol i bihainim lain remnan em God i makim long mekim lotu i klin. (Revelesen 7:9) Planti nupela manmeri i wok long kam bung long “haus bilong [Jehova] bilong mekim beten,” ol i givim glori long “ples malolo bilong [Mesaia],” em tempel spirit bilong God.—Aisaia 56:7, futnout; Hagai 2:7.
DISEMBA 29–JANUERI 4
GUTPELA SAVE I KAM LONG BAIBEL AISAIA 14-16
Ol Birua Bilong Ol Manmeri Bilong God Bai Kisim Panismen
ip-1 180 par. 16
Jehova i Daunim Siti i Gat Pasin Hambak
16 Dispela samting i no kamap kwiktaim long yia 539 B.C.E. Maski i olsem, long nau em i klia tru olsem olgeta samting Aisaia i bin tok profet long en long Babilon i kamap tru. Wanpela saveman bilong Baibel i stori long Babilon olsem “long nau, na inap planti handret yia, em ples we i bin gat bikpela bagarap, na i pulap long ol hip pipia. Em isi long tingim samting i bin kamap bikos long ol samting yu lukim i truim ol tokaut em Aisaia na Jeremaia i bin mekim i kamap tru.” I klia tru olsem i no gat man long taim bilong Aisaia inap mekim tok profet long Babilon bai pundaun na bikpela bagarap bai painim em. Bihain, ol Midia na Persia i kam bagarapim Babilon, dispela i kamap klostu 200 yia bihain long Aisaia i raitim buk bilong em! Na bihain long sampela handret yia em i bagarap olgeta. Olsem wanem? Dispela inap strongim bilip bilong yumi olsem olgeta tok i stap long Baibel em Tok Bilong God? (2 Timoti 3:16) Na tu, bikos ol tok profet bilong Jehova long bipo i bin kamap tru, yumi ken bilip olsem truim bilong ol tok profet bilong Baibel we i no kamap yet bai kamap long taim God i makim.
ip-1 184 par. 24
Jehova i Daunim Siti i Gat Pasin Hambak
24 Long Baibel ol i kolim ol king i kamap long lain bilong Devit olsem ol sta. (Namba 24:17) Kirap long taim bilong Devit, ol dispela “sta” i stap long Maunten Saion na mekim wok king. Bihain long Solomon i wokim tempel long Jerusalem, dispela nem Saion i makim siti olgeta. Aninit long kontrak bilong Lo, olgeta man long Israel i mas go long Saion 3-pela taim long 1-pela yia. So em i kamap “maunten bilong bung.” Taim Nebukatnesar i tingting strong long daunim ol king bilong Juda na rausim ol na bai ol i no ken i stap moa long dispela maunten, i olsem em i tokaut em i laik putim em yet antap long ol dispela “sta.” Long taim em i daunim ol, em i no givim glori long Jehova. Long pasin hambak em i mekim olsem em i kisim ples bilong Jehova.
ip-1 189 par. 1
Jehova i Daunim Siti i Gat Pasin Hambak
JEHOVA inap yusim ol narapela kantri long givim skul long lain bilong em bikos long pasin bikhet bilong ol. Maski i olsem, em i no larim ol dispela kantri long bikhet i gat pasin antap, na birua long lotu i tru. Paslain long dispela em i kirapim Aisaia long raitim “strongpela tokaut long samting bai painim Babilon.” (Aisaia 13:1) Tasol bihain Babilon bai birua long ol. Long taim bilong Aisaia ol Asiria i birua long lain God i mekim kontrak wantaim ol. Asiria i bagarapim kingdom bilong Israel long hap not na planti hap bilong Juda. Tasol Asiria i daunim liklik lain. Aisaia i tok: “Jehova, bosman bilong bikpela lain ami, i bin mekim tok tru antap olsem: ‘Samting mi gat laik long mekim, em bai kamap, . . . mi bai memeim Asiria long graun bilong mi, na mi bai krungutim em antap long ol maunten bilong mi. Na hap plang bilong em i stap long ol bai raus, na hevi em i putim long solda bilong ol bai raus.’” (Aisaia 14:24, 25) Bihain long Aisaia i mekim dispela tok profet, ol Juda i no pret moa long ol Asiria.
ip-1 194 par. 12
Jehovah’s Counsel Against the Nations
12 Wanem taim bai dispela tok profet i kamap tru? Klostu nau. “Dispela em tok Jehova i bin mekim long pastaim long samting bai painim Moap. Na nau Jehova i tok: ‘Insait long 3-pela yia, wankain olsem ol yia bilong man ol i haiarim bilong mekim wok, olgeta kain bagarap bai kamap na daunim na semim biknem bilong Moap, na ol manmeri i stap yet bai ol i no planti na ol i no gat strong.’” (Aisaia 16:13, 14) Dispela samting i kamap tru, wok painimaut bilong ol saveman i soim olsem namel long yia 750 B.C.E. samting, bikpela bagarap i painim Moap na i no gat planti man long planti hap bilong en. Tiglath-pileser Namba 3 i tok Salamanu bilong Moap i go lukim em bilong tok sori long em. Kamusunadbi em king bilong Moap i go tok sori long Senakerip. Ol king bilong Asiria em Esar-haddon na Ashurbanipal i tok long ol king bilong Moap em Musuri na Kamashaltu olsem ol i mekim wok aninit long ol. Inap planti handret yia, lain Moap i no stap olsem wanpela lain moa. Ol i ting ol hap pipia bilong siti ol i painim i bilong Moap, tasol graun i karamapim planti samting bilong strongpela lain birua bilong lain Israel, olsem na ol i lukim liklik hap tasol bilong ol samting i stap long dispela hap.
Mekim Wok Painimaut
Sampela Bikpela Tok Bilong Buk Aisaia—Namba 1
14:1, 2—Olsem wanem lain bilong Jehova i kamap bos bilong ol lain i bin “kalabusim” na “mekim nogut long ol”? Dispela i kamap tru long Daniel, em i holim bikpela wok long Babilon aninit long lain Midia na Persia; Esta i kamap wanpela kwin bilong Persia; na Mordekai ol i makim em long kamap praim minista bilong Persia.