Rot Bilong Famili i Ken Stap Amamas
Bosim Gut Mani
Man i tok: “Mi ting meri bilong mi, Laura,a em i save tromoi mani long ol samting mipela i no mas i gat—olsem samting mi ting mipela i no nidim. Na i luk olsem em i no inap bungim mani! Dispela i save kamapim bikpela hevi long taim mipela i mas baim sampela samting mipela i no ting mipela i mas baim. Planti taim mi tok, sapos meri bilong mi i gat mani long paus, em bai pinisim.”
Meri i tok: “Ating mi no save gut tumas long bungim mani, tasol man bilong mi i no save liklik long pe bilong ol samting—kaikai, ol samting bilong haus, pawa—mi save stap long haus planti taim. Mi save long ol samting mipela i mas kisim, na mi save baim maski mipela bai ‘tok pait’ long mani.”
ATING mani em i wanpela samting i hatwok tru long tupela marit i toktok long en long pasin isi. Olsem na yumi no kirap nogut olsem planti taim dispela em i namba wan samting ol marit i save tok pait long en.
Ol marit em ol i no gat stretpela tingting long mani, ating ol i wari, kros, bel hevi, na tu, dispela i nogutim pasin bilong ol long pas gut wantaim God. (1 Timoti 6:9, 10) Ol papamama em ol i no stretim gut ol samting bilong mani, planti taim ol i mas mekim sampela wok mani moa, na dispela i pasim ol long strongim bel bilong ol pikinini na poroman marit, na long helpim ol long pas gut wantaim Jehova. Na tu, ol i no skulim ol pikinini long holim stretpela tingting long mani.
Baibel i tok: “Mani . . . i save helpim yumi long taim nogut.” (Saveman 7:12) Tasol mani bai helpim marit na famili sapos yu lain long pasin bilong bosim gut mani, na tu, sapos yu lain long pasin bilong toktok gut wantaim poroman long mani.b Tupela marit i no ken tok pait long mani, sapos ol i toktok gut long ol samting bilong mani, dispela inap strongim marit bilong ol.
Tasol bilong wanem mani i save kamapim planti hevi insait long marit? Na yu ken mekim wanem bambai toktok bilong yupela long mani inap helpim yupela na i no kamapim sampela hevi?
Wanem Ol Samting i Kamapim Hevi?
Planti taim, sapos tupela marit i tok pait long mani, as bilong dispela em pasin bilong i no bilip tumas long poroman na pasin bilong pret. Olsem: Sapos man i tok meri i mas tokaut long olgeta liklik mani em i save tromoi, i olsem man i tok em i no bilip tumas long save bilong meri long lukautim mani bilong famili. Na sapos meri i tok man bilong em i no save gut long bungim mani, em i kamapim olsem em i pret long wanpela samting bai kamap bihain na dispela bai givim hevi bilong mani long famili.
Ol marit i gat narapela hevi tu—ol i kamap bikpela long narapela narapela famili. Matthew, em i marit inap 8-pela yia, em i tok: “Meri bilong mi i kam long wanpela famili we ol i bin lukautim gut mani. Em i no save pret olsem mi. Papa bilong mi i bin dring na smok oltaim, na em i no bin holim wok mani inap longpela taim. Planti taim mipela i no gat ol samting mipela i mas i gat, na mi kisim pasin bilong pret tru olsem mipela bai i gat dinau. Sampela taim, dispela pasin bilong pret i as na mi no mekim stretpela pasin long meri bilong mi long ol samting bilong mani.” Maski wanem samting i kamapim hevi, yu inap mekim wanem bambai mani i helpim marit bilong yu, na i no kamapim hevi long yupela?
Fopela Rot Bilong Helpim Yumi
Baibel i no wanpela buk bilong stori tasol long pasin bilong lukautim mani. Tasol Baibel i gat planti gutpela tok bilong helpim ol marit long abrusim hevi bilong mani. Em i gutpela sapos yu skelim ol gutpela tok bilong en na traim long bihainim ol tok daunbilo.
1. Lain long mekim tok isi taim yu toktok long mani. “Sapos man i larim ol arapela man i givim tingting long em, orait dispela man i gat gutpela tingting na save.” (Sindaun 13:10) Sindaun yu bin kamap bikpela long en inap mekim na i hatwok long yu long toktok long narapela, na moa yet long poroman marit bilong yu, long ol samting bilong mani. Tasol yu bihainim savepasin sapos yu lain long toktok long dispela bikpela samting. Olsem, tokim poroman marit long yu ting olsem wanem pasin bilong papamama bilong yu i bin stiaim tingting bilong yu long ol samting bilong mani. Na tu, traim long kliagut long olsem wanem sindaun bilong poroman bilong yu i bin stiaim tingting bilong em long mani.
Yu no ken wet inap hevi i kamap na nau yu toktok long mani. Wanpela man bilong raitim Baibel i tok: “Olsem wanem tupela man inap wokabaut wantaim, sapos tupela i no pasim tok pastaim?” (Amos 3:3) Olsem wanem yumi inap bihainim dispela stiatok? Sapos yu makim wanpela taim stret bilong toktok long ol samting bilong mani, bai i no gat planti tingting kranki i kamap na yupela bai i no tok pait planti taim long en.
TRAIM MEKIM OLSEM: Makim wanpela taim bilong toktok long mani bilong famili. Yu inap toktok long en long namba wan de bilong olgeta wan wan mun o long wanpela de yupela i makim long olgeta wik. No ken toktok longpela taim long en, ating inap 15 minit o aninit long en. Makim wanpela taim we yutupela wantaim i stap isi. Wanbel long no ken toktok long mani long taim yupela i kaikai o taim yupela i malolo wantaim ol pikinini.
2. Wanbel long tingting bilong yupela long mani yupela i kisim. “Yupela i mas strong long litimapim nem bilong ol arapela.” (Rom 12:10) Sapos yu wanpela tasol i kisim mani long wok, yu inap soim rispek long poroman marit bilong yu long rot bilong tingim dispela mani olsem mani bilong famili, na i no mani bilong yu tasol.—1 Timoti 5:8.
Sapos yutupela wantaim i kisim mani long wok, narapela inap soim rispek long narapela sapos em i tokaut long hamas mani em i kisim na tokaut long mani em i save tromoi bilong baim ol bikpela samting. Sapos yu haitim dispela samting long poroman bilong yu, i olsem yu no bilip long poroman na dispela inap bagarapim pasin bilong yupela long pas gut wantaim. I no gat wok long askim poroman bilong yu long olgeta liklik liklik mani yu laik tromoi bilong baim wanpela samting. Tasol sapos yu toktok long ol bikpela samting yu laik baim, yu kamapim olsem yu amamas long tingting bilong poroman bilong yu.
TRAIM MEKIM OLSEM: Wanbel long hamas mani wan wan i ken tromoi na em i no mas askim narapela long en, olsem 20 Kina, 200 Kina, o hamas mani. Long olgeta taim yu laik tromoi mani i winim mani yu makim pinis, yu mas toktok wantaim poroman bilong yu.
3. Raitim long pepa ol samting yu tingting long mekim. “Ol man bilong wok ol i save tingting gut na mekim wok, olsem na wok bilong ol i kamap gutpela na ol i gat planti samting.” (Sindaun 21:5) Wanpela rot bilong makim ol samting yupela i laik mekim long bihain na hatwok bilong yupela i no ken lus nating, em long rot bilong wokim baset bilong famili. Nina, em i marit inap 5-pela yia, em i tok: “Bai yu kirap nogut tru taim yu lukim ol samting yu raitim long pepa, olsem mani yu kisim long wok na ol samting yu mas tromoi mani long en. Samting yu raitim long pepa i tru na yu no inap giamanim yu yet.”
No ken wokim baset long pasin i hatwok long bihainim. Darren, em i marit inap 26 yia na em i papa bilong tupela pikinini man, em i tok: “Pastaim mipela i yusim ol skin pas. Mipela i putim mani bilong wik long ol narapela narapela skin pas. Olsem: Mipela i gat ol skin pas bilong kaikai, amamas, na bilong katim gras tu. Sapos mani i sot long wanpela skin pas, mipela i dinau long narapela skin pas, tasol long olgeta taim mipela i wok strong long bekim mani hariap.” Sapos yu baim ol samting long rot bilong savekat, em i bikpela samting long yu raitim long pepa ol mani yu save tromoi bilong baim ol samting.
TRAIM MEKIM OLSEM: Raitim long wanpela pepa olgeta samting yu mas tromoi mani long en. Long mani yu kisim, wanbel long hamas mani yu laik bungim. Raitim olgeta mani yu mas tromoi long kaikai, pawa, na telefon samting. Orait nau, inap sampela mun raitim long wanpela pepa olgeta mani yupela i bin tromoi. Sapos yu mas mekim, senisim sampela samting long sindaun bilong yu bambai yu no kisim dinau.
4. Wanbel long husat bai mekim wanem wok. “Sapos tupela man i poroman long wok, orait bai wok bilong tupela i kamap gutpela moa.” (Saveman 4:9, 10) Long sampela famili, man i save lukautim ol samting bilong mani. Long ol narapela famili, meri i save mekim gut dispela wok. (Sindaun 31:10-28) Tasol planti marit i save wok wantaim. Mario, em i marit inap 21 yia, em i tok: “Meri bilong mi i save baim ol samting olsem kaikai, pawa, na telefon samting. Mi save lukautim ol takis, kontrak, na baim rent. Narapela i stori long narapela long ol samting, na mipela i poroman gut long wok.” Maski yu mekim wok olsem wanem, bikpela samting em yu mas wok gut wantaim.
TRAIM MEKIM OLSEM: Taim yupela i skelim pinis wanem wok wan wan inap mekim, orait toktok long husat bai lukautim wanem wok. Bihain long tupela mun samting, toktok gen long en. Redi long senisim sampela samting. Bilong pilim wok em poroman i save mekim, olsem baim pawa, telefon, na kaikai samting, ating i gutpela long sampela taim man i mekim wok bilong meri na meri i mekim wok bilong man.
Samting Em Toktok Bilong Yu Long Mani i Mas Kamapim
Toktok bilong yupela long mani i no ken daunim pasin laikim. Leah, em i marit inap 5-pela yia, i kisim save olsem dispela i tru. Em i tok: “Mi na man bilong mi i bin lain long toktok gut long mani na mipela i no haitim wanpela samting. Dispela i mekim na nau mipela i wok gut wantaim, na pasin laikim bilong mipela i kamap strong.”
Taim tupela marit i toktok long olsem wanem ol i laik yusim mani bilong ol, ol i tokaut long ol samting ol i laik bai kamap insait long marit bilong ol, na ol i kamapim olsem ol i ting marit i bikpela samting. Taim ol i toktok gut wantaim paslain long ol i baim wanpela bikpela samting, ol i soim olsem narapela i rispek long tingting na filings bilong narapela. Taim narapela i larim narapela i tromoi sampela mani na ol i no mas kisim tok orait long mekim olsem, ol i kamapim olsem narapela i bilip long narapela. Ol dispela pasin bai helpim ol long pas gut wantaim. Pasin bilong pas gut wantaim i winim mani, olsem na maski long tok pait long mani, a?
[Ol Futnot]
a Mipela i senisim ol nem.
b Baibel i tok “man em i het bilong meri bilong en,” olsem na em i wok bilong man long makim olsem wanem ol bai yusim mani bilong famili na em i mas soim olsem em i tingim tru meri na mekim gutpela pasin sori long em.—Efesus 5:23, 25.
ASKIM YU YET . . .
▪ Wanem laspela taim mi na poroman bilong mi i bin sindaun wantaim na toktok gut long mani?
▪ Mi inap tok wanem na mekim wanem bilong soim olsem mi pilim tru helpim em poroman i save givim long famili long rot bilong mani?
[Piksa long pes 12]
Wanem samting i bikpela samting moa long yu—mani o marit bilong yu?