Gözden Geçirilmiş Baskının Özellikleri

Yunanca Kutsal Yazıların Yeni Dünya Çevirisi İngilizce olarak 1950’de çıktı. Bütün Kutsal Kitap’ın Yeni Dünya Çevirisi ise 1961 yılında yayımlandı. Kutsal Yazıların orijinal dillerinden yapılan ve hem doğru hem de rahat okunabilen bu İngilizce çeviri, yayımlandığı zamandan beri 320’den fazla dilde milyonlarca okura ulaştı. Yunanca Kutsal Yazıların Yeni Dünya Çevirisi Türkçe olarak 2004’te çıktı, bütün Kutsal Kitap ise 2008’de yayımlandı.

Tabii geçtiğimiz yarım yüzyılı aşkın süre içinde diller değişimden geçti. Kutsal Kitap Yeni Dünya Çevirisi Kurulu, günümüz okurunun yüreğine hitap edebilmek için bu değişime ayak uydurmak gerektiğini fark etti ve İngilizce gözden geçirilmiş baskıda bazı üslup ve sözcük değişiklikleri yaptı. Benzer şekilde Türkçe gözden geçirilmiş baskıda da aşağıda örneklerini verdiğimiz bazı değişiklikler yapıldı.

• Modern ve anlaşılır bir dil. Uzun yıllardır kullandığımız ve alıştığımız bazı ifadeler artık ya yaygın olarak kullanılmıyor ya da doğal değil. Bu nedenle bazı değişiklikler yapıldı. Örneğin, “Mutlak Gücün Sahibi” yerine “Her Şeye Gücü Yeten” ifadesi kullanıldı (Eyüp 5:17). “Ev” sözcüğü ile gerçek bir ev kastedilmiyorsa bağlama göre “ev halkı”, “aile” ve “soy” gibi ifadeler kullanıldı (1. Samuel 17:25; 20:15; 1. Krallar 12:20).

  İngilizce metnin kelimesi kelimesine çevirisi olan “vefalı sevgi” ifadesi yerine İbranice kavramı hem doğal hem de doğru şekilde yansıtan “vefa” ifadesi kullanıldı (Başlangıç 24:27; Mezmur 25:10). “Bedensel düşünüşlü insan” ve “ruhi düşünüşlü insan” yerine “insan düşünüşüne sahip biri” ve “ruhun rehberliğinde yaşayan biri” dendi (1. Korintliler 2:14, 15). “Sion kızı” veya “Yeruşalim kızı” gibi ifadelerde “kız” sözcüğüyle bir şehir veya halk kastedildiği için yalnızca “Sion” veya “Yeruşalim” denmesi yeterli görüldü (Ağıtlar 2:13). “Ortam” ifadesinin yanı sıra bağlama göre “dünya” veya “devir” gibi karşılıklar da kullanıldı (Matta 13:22; 1. Korintliler 2:7).

  Kutsal Kitap’ta geçen bazı yer isimleri ana metinde ve kitap isimlerinde günümüzde bilinen şekliyle kullanıldı ya da dipnota eklendi. Örneğin Korint, Efes, Milet ve Kos isimleri kullanıldı (Elçiler 18:1, 19; 20:15; 21:1, dipnot).

• Kutsal Kitap’a özgü ifadeleri netleştirmek. “Ölüler diyarı” ifadesi ölülerin yaşadığı bir yer gibi anlaşılabileceğinden, orijinal dildeki ifade “mezar” olarak tercüme edildi ve fiziksel mezardan ayırt edilmesi için her seferinde Kutsal Kitap Sözlüğü’ne gönderme yapıldı (Eyüp 14:13). Orijinal dilde geçen “ruh” sözcüğü bağlama göre Tanrı’nın gücünü veya kutsal ruhunu, bir insanın tutumunu ya da ruhi bir varlığı kastedebilir. Türkçe “ruh” sözcüğünün anlamı daha kısıtlı olduğundan, doğru düşünceyi aktarmak için ya anlam çevirisi yapıldı ya da ana metinde “ruh” sözcüğünün kullanıldığı yerlere dipnot kondu (Başlangıç 1:2; Sayılar 14:24; 1. Samuel 18:10; Eyüp 4:15; Hezekiel 3:12).

  “Böbrek” sözcüğünün mecaz anlamda kullanıldığı Mezmur 7:9; 26:2 ve Vahiy 2:23 gibi ayetlerde, kastedilen anlam ana metinde “en derin duygular” veya “en derindeki düşünceler” şeklinde tercüme edildi ve orijinal dildeki sözcükler dipnotla belirtildi.

  Orijinal dildeki anlamı daha doğru aktarmak için 1. Korintliler 5:11 ve 6:10’da daha önce “sövücü” ve “küfürbaz” olarak geçen ifade “aşağılayıcı konuşan” olarak tercüme edildi. “Edepsizce davranışlar” ifadesi yerine “utanmazca davranışlar” dendi (Galatyalılar 5:19). Orijinal dildeki iki farklı terime karşılık gelecek şekilde “Mesih’in ortaya çıkışı” ve “Mesih’in görünmesi” ifadeleri kullanıldı (1. Korintliler 1:7; 1. Timoteos 6:14). Ayrıca “hazır bulunuş” ifadesi kolay anlaşılmadığından “Mesih’in geri döndüğü dönem” veya “Mesih’in geri dönüşü” dendi (1. Korintliler 15:23; 2. Selanikliler 2:1). Tanrı’nın halkının putperestliğe sapmasını anlatan ve daha önce ‘putlarla veya sahte tanrılarla ahlaksızlık yapmak’ olarak tercüme edilen İbranice ifade ‘‘Tanrı’ya ihanet etmek’ şeklinde kullanıldı (Tekrar 31:16; Hâkimler 8:33). Bu ifadelerden bazıları Kutsal Kitap Sözlüğü’nde ele alınıyor.

• Okumayı kolaylaştıran özellikler. Düşüncelerin net şekilde anlaşılması ve kolay okunabilmesi için uzun cümlelerden olabildiğince kaçınıldı (Filipililer 1:9-11). Gerek görüldüğünde, bir pasajda zamir yerine o zamirin işaret ettiği isim tekrarlandı (Efesliler 1:13). Ayrıca sayılar çoğu durumda yazıyla değil rakamla yazıldı (Sayılar 7:17).

• Cinsiyet belirten sözcüklerin kullanımı. Kutsal Kitap’ın orijinal metninde Tanrı, İsa ve diğer meleklerden erkek cinsiyetini belirten ifadelerle bahsedilir. Bu nedenle “Baba”, “Oğul” ve “Tanrı oğulları” gibi ifadeler korundu (Eyüp 1:6; Yuhanna 3:35). Başka bağlamlarda, özel olarak “erkek çocuk” kastedilmiyorsa “oğul” yerine “çocuk” veya “evlat” dendi (Çıkış 12:26; Özdeyişler 27:11).

  Bütün bu değişiklikler, Kutsal Kitap Yeni Dünya Çevirisi Kurulu’nun yaptığı ilk tercümeye büyük bir saygıyla, dua edip dikkatle düşünülerek yapıldı.

Gözden geçirilmiş baskının diğer özellikleri:

Kutsal Kitap’ın bu baskısında dipnotlar konusunda farklı bir yaklaşım izlendi. Kullanılan dipnotları genel olarak şu kategorilere ayırabiliriz:

• “Ya da” İbranice, Aramice ve Yunanca metindeki ifadenin başka nasıl tercüme edilebileceğini gösterir. Bu dipnotlardaki ifadeler ana metindeki karşılıkla temel olarak aynı fikri taşır (Örnek: Başlangıç 1:2’de “ruh” ve Yeşu 1:8’de “üzerinde düşünerek”).

• “Alternatif çeviri” Bu dipnotlardaki ifadeler ana metinde kullanılan karşılıktan farklı bir fikir taşır, ancak yine de kabul edilen karşılıklardır (Örnek: Zekeriya 14:21, “Kenanlı”; Romalılar 4:17, “bahseden”).

• “Orijinal dilde” İbranice, Aramice ya da Yunanca orijinal metindeki ifadenin kelimesi kelimesine çevirisidir (Örnek: Başlangıç 30:22, “hamile kalmasını sağladı”; Çıkış 4:12, “seninle”).

• Anlam ya da arka plan bilgisi İsimlerin anlamları (Başlangıç 3:17, “Âdem”; Çıkış 15:23, “Mara”); yaygın olarak bilinmeyen terimlerin anlamları (Çıkış 25:6, “kandil”; 1. Samuel 13:21, “dirgen”); ağırlık ve ölçü birimleriyle ilgili detaylar (Başlangıç 6:15); zamir ile kimin kastedildiği (İşaya 17:10, “seni”); Ek ve Sözlük kısımlarındaki yardımcı bilgiler (Başlangıç 37:35, “mezar”; Matta 5:22, “Hinnom Vadisi”).

Ön kısımdaki “Kutsal Kitap’la İlgili Genel Bilgi” başlıklı bölüm Tanrı’nın Sözündeki temel öğretiler hakkında özet bir bilgi içeriyor. Kutsal Kitap metninin hemen sonrasında “Kutsal Yazılarda Yer Alan Kitapların Listesi”, “Sözcük Dizini” ve “Kutsal Kitap Sözlüğü” yer alıyor. Sözlük kısmı, seçilen bazı ifadelerin Kutsal Kitap’a özgü kullanımlarını anlatıyor. Ek A şu kısımları içeriyor: “Kutsal Kitap Tercümesinde İzlenen İlkeler”, “Gözden Geçirilmiş Baskının Özellikleri”, “Kutsal Kitap Günümüze Nasıl Ulaştı?”, “İbranice Kutsal Yazılarda Tanrı’nın İsmi”, “Yunanca Kutsal Yazılarda Tanrı’nın İsmi”, “Çizelge: İsrail’in ve Yahuda’nın Kralları ve Peygamberleri” ve “Belli Başlı Olaylarla İsa’nın Yerdeki Yaşamı.” Ek B’de haritalar, çizelgeler ve Kutsal Kitap’ı derinlemesine araştıranlar için başka yararlı bilgiler bulunuyor.

Kutsal Yazılardaki her kitabın başında bir içerik özeti bulunuyor. İlgili ayetlerin de yer aldığı bu özet kısmı, o kitap hakkında okura genel bir fikir veriyor. Her sayfanın ortasındaki sütunda, önceki Kutsal Kitap baskısında yer alan ayet göndermeleri içinden konuyla en bağlantılı olanlar bulunuyor.