İsa’nın Doğumu—Gerçek Hikâye

ÜLKENİZİN tarihinde çok iyi bilinen bir olayı düşünün. Birden fazla tarihçi tarafından yazılmış ve sağlam şekilde belgelenmiş olsun. Şimdi, bir kimse bu olayın hiçbir zaman olmadığını, tümüyle mit olduğunu söylerse ne düşünürsünüz? Ya da daha kişisel bir örnek ele alalım. Bir kimse, ailenizin size büyükbabanızın doğumu ve çocukluk yıllarıyla ilgili anlattıklarının çoğunun yanlış olduğunu iddia ederse? Her iki durumda da, iddialar sizi öfkelendirebilir. Böyle iddiaları hemen gerçek olarak kabul etmeyeceğinize kuşku yok!

Ancak, bugün eleştirmenler İsa’nın doğumuyla ilgili Matta ve Luka’nın İncil kayıtlarını genellikle reddediyorlar. Onlar, bu kayıtların ümitsiz derecede birbiriyle çelişkili ve bağdaştırılamaz olduğunu ve her iki kaydın da göze batan yanlışlar ve tarihsel hatalar içerdiğini söylüyorlar. Bu doğru olabilir mi? Bu suçlamaları kabul etmek yerine, İncil kayıtlarını kendimiz inceleyelim. Bunu yaparken bize neler öğrettiklerine bakalım.

Kayıtların Yazılma Amacı

İlk önce bu Mukaddes Kitap kayıtlarının amacını hatırlamakta yarar var. Onlar biyografi değil, İncildir. Bu ayırım önemlidir. Biyografide yazar, konu ettiği kişinin çok tanınmış bir şahsiyet olmaya doğru nasıl ilerlediğini göstermeye çabalayarak yüzlerce sayfa doldurabilir. Bu nedenle bazı biyografilerde konu olan kişinin ana-babası, doğumu ve çocukluğuyla ilgili ayrıntıları içeren onlarca sayfa vardır. İncillerde durum farklıdır. Dört İncil kaydından sadece Matta ve Luka’nınki İsa’nın doğumunu ve çocukluğunu anlatır. Bununla birlikte, amaç İsa’nın çocukluktan yetişkinliğe doğru nasıl geliştiğini göstermek değildir. İsa’nın takipçilerinin, yeryüzüne gelmeden önce onun ruh olan bir yaratık olarak var olduğunu kabul ettiklerini hatırlayın. (Yuhanna 8:23, 58) Bu nedenle, Matta ve Luka, İsa’nın nasıl bir kişi olduğunu açıklamak amacıyla çocukluk dönemine başvurmadılar. Bunun yerine, İncillerinin amacına uyan olayları anlattılar.

Onların yazmaktaki amaçları neydi? “İncil” sözcüğü “iyi haber” anlamına gelir. Her ikisi de aynı mesaja sahipti—İsa, vaat edilen Mesih’ti; insanlığın günahları için öldü ve gökte yaşamak üzere diriltildi. Ancak, bu iki yazarın geçmişleri belirgin şekilde farklıydı ve farklı okuyucuları düşünerek yazdılar. Vergi tahsildarı olan Matta, kaydını büyük ölçüde Yahudi okuyucular için yazdı. Doktor olan Luka kaydını, muhtemelen yüksek mevkide biri olan ‘faziletli Teofilos’a ve ayrıca Yahudilerden ve başka milletlere mensup kişilerden oluşan daha geniş bir kitleye hitaben yazdı. (Luka 1:1-3) Her bir yazar, okuyucularını ikna etme olasılığı en fazla olan, en önemli olayları seçti. Bu nedenle Matta’nın kaydı, İbranice Kutsal Yazılarda İsa ile ilgili yerine gelen peygamberlikleri vurgular. Diğer taraftan Luka, Yahudi olmayan okuyucularına tanıdık gelebilecek daha klasik, tarihsel bir yaklaşım izler.

Onların kayıtlarının farklı olması şaşırtıcı değildir. Fakat bu iki yazar, eleştirmenlerin iddia ettiği gibi birbirleriyle çelişmezler. Daha eksiksiz bir görüntü oluşturmak üzere güzel bir uyumla birbirlerini tamamlarlar.

İsa’nın Beytlehem’de Doğumu

Matta ve Luka, İsa’nın doğumuyla ilgili göze çarpan bir mucizeyi kaydederler; bu, onun bir bakireden doğmasıdır. Matta bu mucizenin, yüzyıllar önce İşaya tarafından söylenmiş bir peygamberliğin yerine gelmesi olduğunu gösterir. (İşaya 7:14; Matta 1:22, 23) Luka, Yusuf ve Meryem Sezar’ın nüfus kaydıyla ilgili emri yüzünden Beytlehem’e gitmek zorunda kaldıkları için İsa’nın orada doğduğunu açıklar. (Sayfa 7’deki çerçeveye bakın.) İsa’nın Beytlehem’de doğması önemliydi. Yüzyıllar önce peygamber Mika, Mesih’in Yeruşalim yakınlarındaki görünüşte önemsiz olan bu küçük kasabadan çıkacağını önceden bildirmişti.—Mika 5:2.

İsa’nın doğduğu gece onun Doğum tasvirlerine temel olduğundan iyi bilinmektedir. Oysa gerçek hikâye, genelde tasvir edilenden oldukça farklıdır. Yusuf ve Meryem’i Beytlehem’e getiren nüfus sayımından söz eden tarihçi Luka, o önemli geceyi sürüleriyle birlikte açık havada geçiren çobanları anlatır. Bu iki koşul, birçok Mukaddes Kitap araştırmacısının İsa’nın Aralıkta doğmuş olamayacağı sonucuna varmasına neden olmuştur. Onlar, Sezar’ın çabuk öfkelenen Yahudileri soğuk ve yağmurlu bir mevsimde doğdukları kentlere yolculuk yapmaya zorlamasının olası olmadığına işaret ediyorlar; bu, başkaldırmaya eğilimli bir kavmi daha da kızdırabilirdi. Bilginler, çobanların da böyle kötü bir havada sürüleriyle birlikte dışarıda kalma olasılığının aynı derecede zayıf olduğunu belirtiyorlar.—Luka 2:8-14.

Yehova’nın, Oğlunun doğumunu dönemin okumuş ve nüfuzlu dinsel liderlerine değil, kaba yapılı kırsal yöre insanlarına bildirmeyi seçtiğine dikkat edin. Çobanların çalışma saatleri kendilerini sözlü kanunun bazı ayrıntılarını yerine getirmekten alıkoyduğundan, Yazıcılar ve Ferisilerin onlarla büyük olasılıkla pek ilişkileri yoktu. Fakat Tanrı bu alçakgönüllü, sadık adamlara lütuf göstererek büyük onur verdi; bir grup melek, Tanrı’nın kavminin binlerce yıldan beri beklediği Mesih’in Beytlehem’de doğduğunu onlara bildirdi. Meryem ve Yusuf’u ziyarete gelip yemlikte yatan masum bebeği seyredenler, İsa’nın doğumu ile ilgili tasvirlerde çok sık temsil edildiği gibi “üç kral” değil, işte bu adamlardı.—Luka 2:15-20.

Yehova Hakikati Alçakgönüllülükle Arayanlara Lütufla Davranır

Tanrı, Kendisini seven ve amaçlarının gerçekleşmesini görmeye büyük ilgi duyan alçakgönüllü insanlara lütufla davranır. Bu, İsa’nın doğumunun etrafında gelişen olaylarda yinelenen bir temadır. Çocuğun doğumundan bir ay kadar sonra Yusuf ve Meryem, Musa Kanuna uyarak onu göstermek üzere mabede götürdüler ve orada “bir çift kumru, yahut iki güvercin yavrusu” sundular. (Luka 2:22-24) Kanun aslında kuzu talep ediyordu, fakat kurbanı verecek olan yoksulsa böyle daha ucuz bir kurban seçeneğine de izin veriyordu. (Levililer 12:1-8) Düşünün. Evrenin Egemeni Yehova Tanrı sevgili biricik Oğlunun içinde büyüyeceği ev ortamı olarak varlıklı değil, yoksul bir aileyi seçti. Eğer bir ana ya da babaysanız, bu örnek, çocuklarınıza verebileceğiniz en iyi armağanın—maddi zenginlik veya prestij sağlayan bir eğitimden çok daha iyi olan—ruhi değerlere ilk yeri veren bir ev ortamı olduğuna ilişkin güçlü bir hatırlatma olmalıdır.

Yehova mabette, sadık ve alçakgönüllü başka iki tapıcıya daha lütufla davrandı. Bunlardan biri, ‘mabetten hiç ayrılmayan’ 84 yaşında dul bir kadın olan Anna’ydı. (Luka 2:36, 37) Diğeriyse Şimeon adlı sadık, yaşlı bir adamdı. Her ikisi de, Tanrı’nın kendilerine bahşettiği imtiyazdan heyecan duydular, vaat edilen Mesih olacak kişiyi ölmeden önce gözleriyle gördüler. Şimeon çocukla ilgili bir peygamberlikte bulundu. Bu, ümit dolu olmakla birlikte biraz da matem havası taşıyan bir peygamberliktir. O, genç anne Meryem’e bir gün sevgili oğlundan dolayı onu derinden sarsacak büyük bir kederle karşılaşacağını önceden bildirdi.—Luka 2:25-30.

Çocuk Tehlikede

Şimeon’un peygamberliği, bu masum çocuğun nefretin hedefi olacağına ilişkin amansız bir hatırlatmadır. O daha bebekken bu nefret kendini göstermişti. Matta’nın kaydı bunun nasıl olduğuna dair ayrıntılar verir. Birkaç ay geçmişti ve Yusuf, Meryem ve İsa Beytlehem’de bir evde yaşamaktaydı. Birkaç yabancı tarafından beklenmedik şekilde ziyaret edildiler. İsa’nın doğumu ile ilgili sayısız tasvire rağmen, Matta bu adamların sayısını belirtmediği gibi, onları “üç kral” şöyle dursun, “bilge adamlar” diye bile adlandırmaz. O burada “astrologlar” anlamına gelen Yunanca maʹgoi sözcüğünü kullanır. Sırf bu bile, bazı kötü güçlerin faaliyette olduğuna dair okuyucuya bir ipucu vermelidir; çünkü Tanrı’nın Sözünün mahkûm ettiği bir uygulama olan astroloji sadık Yahudilerin titizlikle kaçındığı bir şeydi.—Tesniye 18:10-12; İşaya 47:13, 14.

Bu astrologlar doğuda görünen bir yıldızı izlemekteydi ve “Yahudilerin kralı olarak doğan çocuk” için armağanlar getirdiler. Fakat yıldız onları Beytlehem’e yönlendirmedi. Bunun yerine, Yeruşalim’e, Büyük Hirodes’e götürdü. Dünyada hiç kimse, bebek İsa’ya zarar vermek üzere onun kadar güçlü bir güdüye ve olanaklara sahip değildi. Bu hırslı ve cani ruhlu adam, kendisi için bir tehdit olarak gördüğü yakın aile üyelerinden birkaçını öldürmüştü.a ‘Yahudilerin gelecekteki kralının’ doğum haberinden tedirgin olarak o Kişiyi bulmaları için astrologları Beytlehem’e gönderdi. Astrologlar giderken tuhaf bir şey oldu. Onları Yeruşalim’e yönlendiren “yıldız” da sanki ilerliyordu!—Matta 2:1-9.

Bunun gökteki gerçek bir ışık mı yoksa sadece bir rüyet mi olduğunu bilmiyoruz. Ama bu ‘yıldızın’ Tanrı’dan olmadığını biliyoruz. Yıldız, yanılmaz bir felaket habercisi olarak bu putperest tapıcıları doğruca yoksul bir marangozla karısının himayesinde, savunmasız ve çaresiz bir çocuk olan İsa’ya götürdü. Hirodes’in gerçek niyetini bildirmeyerek aldattığı astrologlar büyük olasılıkla geri dönüp kinci kralı bilgilendirerek çocuğun ölümüne yol açacaktı. Fakat Tanrı bir rüyayla araya girerek onları başka bir yoldan yurtlarına gönderdi. Öyleyse “yıldız,” Mesih’e zarar vermek için elinden geleni yapacak olan, Tanrı’nın düşmanı Şeytan’ın bir aracı olmalıdır. İsa’nın Doğumu ile ilgili tasvirlerde bu “yıldız” ve astrologların Tanrı’nın özel elçileri olarak gösterilmeleri ne kadar gariptir!—Matta 2:9-12.

Şeytan yine de vazgeçmedi. Bu olaydaki piyonu Kral Hirodes Beytlehem’de iki yaşın altındaki tüm çocukların öldürülmelerini emretti. Ancak Şeytan, Yehova’ya karşı bir zafer elde edemezdi. Matta, Tanrı’nın, masum çocukların böyle zalimce katledileceğini uzun zaman önceden gördüğünü belirtir. Yehova, güvenlik için Mısır’a kaçmaları konusunda Yusuf’u bir melek aracılığıyla uyararak Şeytan’ın planlarını bir kez daha bozdu. Matta, bir süre sonra Yusuf’un tekrar küçük ailesiyle yola koyulduğunu ve sonunda Nasıra kentine yerleştiklerini bildiriyor; İsa, burada kendisinden küçük erkek ve kız kardeşleriyle bir arada büyüdü.—Matta 2:13-23; 13:55, 56.

Mesih’in Doğumunun Sizin İçin anlamı

İsa’nın doğumu ve çocukluğu etrafında gelişen olayların özeti karşısında biraz şaşırdınız mı? Birçokları şaşırıyor. Onlar, bazı insanların aksi yöndeki cüretkâr iddialarına rağmen, kayıtların aslında doğru ve birbiriyle uyumlu olduklarını görünce şaşırıyorlar. Bazı olayların yüzyıllar öncesinden bildirildiğini öğrendiklerinde şaşırıyorlar. Ayrıca, İncillerdeki bazı kilit unsurların, İsa’nın doğumuyla ilgili geleneksel öyküler ve tasvirlerden belirgin şekilde farklı olmasına da şaşırıyorlar.

Belki de en şaşırtıcı olanı, geleneksel Noel kutlamalarının pek çoğunun İncil anlatılarındaki yaşamsal noktaları gözden kaçırmasıdır. Örneğin, İsa’nın Babasına—Yusuf’a değil Yehova Tanrı’ya—pek önem verilmez. Yehova’nın, sevgili Oğlunu büyütüp bakmaları için Yusuf ve Meryem’e emanet ettiğinde neler hissettiğini düşünün. Oğlunun daha çocukken nefret dolu bir kralın hazırladığı suikast planıyla karşılaşacağı bir dünyada büyümesine izin verirken Gökteki Baba’nın hissettiği acıyı bir düşünün! Yehova’yı bu kurbanı sağlamaya iten şey, insanlığa duyduğu derin sevgiydi.—Yuhanna 3:16.

Noel kutlamalarında gerçek İsa genellikle unutulur. Aslında, ne öğrencilerine doğum tarihini söylediğine ne de öğrencilerinin onun doğum gününü kutladığına ilişkin bir kayıt vardır.

Takipçilerine kutlamalarını söylediği olay, doğumu değil, tarihsel önemi olan ölümüydü. (Luka 22:19, 20) Hayır, İsa yemlikte yatan çaresiz bir bebek olarak hatırlanmak istemiyordu, çünkü artık kesinlikle böyle değildi. İdam edilişinden 60 yılı aşkın bir süre sonra İsa, resul Yuhanna’ya bir rüyette, kendisini atını savaşa süren kudretli bir kral olarak gösterdi. (Vahiy 19:11-16) Bugün İsa’yı, Tanrı’nın gökteki Krallığının Kralı olarak üstlendiği rolle tanımalıyız; çünkü o dünyayı değiştirecek olan Kraldır.

[Dipnot]

[Sayfa 7’deki çerçeve/resimler]

Luka Hatalı mıydı?

NASIRA kentinde büyüyen ve genelde Nasıralı diye tanınan İsa, yaklaşık 150 kilometre uzaklıktaki Beytlehem’de nasıl doğmuş olabilir? Luka şöyle açıklıyor: “O günlerde [İsa’nın doğumundan önce] Sezar Avgustus tüm Roma dünyasında bir nüfus sayımının yapılması için ferman çıkardı. Bu ilk sayım, Kirinyus’un Suriye valiliği zamanında yapıldı. Herkes yazılmak için kendi kentine gitti.”—Luka 1:1; 2:1-3, Müjde.

Eleştirmenler genellikle bu pasaja bir gaf veya daha da kötüsü bir uydurma nitelemesiyle saldırıyorlar. Onlar, bu nüfus sayımının ve Kirinius’un valiliğinin MS 6. veya 7. yılda olduğunda diretiyorlar. Onlar haklıysa, bu, Luka’nın kaydıyla ilgili ciddi kuşkular yaratır; çünkü kanıtlar İsa’nın MÖ 2’de doğduğunu göstermektedir. Ancak bu eleştirmenler iki kilit gerçeği göz ardı ediyorlar. Birincisi, Luka birden fazla nüfus sayımı olduğunu kabul ediyor; söz konusu olaydan “bu ilk sayım” diye söz ettiğine dikkat edin. O, daha sonra yapılan başka bir nüfus sayımını da biliyordu. (Resullerin İşleri 5:37) Bu sonraki nüfus sayımı, tarihçi Josephus’un da tarif ettiği, MS 6’da yapılan sayımdır. İkincisi, Kirinius’un valiliği bizi, İsa’nın doğumunu bu geç tarihe kaydırmaya zorlamaz. Neden? Çünkü Kirinius, kanıtların da gösterdiği gibi iki kez bu görevde bulunmuştur. Birçok bilgin, onun ilk görev döneminin MÖ 2’yi kapsadığını kabul etmektedir.

Bazı eleştirmenler, Luka’nın, Mika 5:2’deki peygamberliğin gerçekleşmesi için İsa’nın Beytlehem’de doğmasına bir neden yaratmak üzere nüfus sayımını uydurduğunu söylüyorlar. Bu kuram Luka’yı kasıtlı bir yalancı durumuna düşürüyor; hiçbir eleştirmen, bir İncil ve Resullerin İşleri kitabını yazmış olan bu dürüst tarihçiye böyle bir yakıştırmada bulunamaz.

Hiçbir eleştirmenin açıklayamadığı başka bir nokta ise, bu nüfus sayımının bir peygamberliği yerine getirmesidir! MÖ 6. yüzyılda, Daniel “kırallığının izzeti olan diyardan vergi devşireni geçirecek” olan bir imparator hakkında peygamberlik etti. Bu sözler, Avgustus’la ve onun İsrail’de nüfus sayımı yaptırma emriyle mi ilgiliydi? Peygamberlik devamen, Mesih’in, yani ‘ahit hükümdarının’ bu imparatorun ardılının hükümdarlığı sırasında ‘kırılacağını’ önceden bildiriyor. Gerçekten de İsa, Avgustus’un ardılı Tiberius’un hükümdarlığı sırasında ‘kırıldı,’ yani idam edildi.—Daniel 11:20-22.

[Resimler]

Sezar Avgustus (MÖ 27-MS 14)

Sezar Tiberius (MS 14-37)

[Tanıtım Notları]

Musée de Normandie, Caen, Fransa

British Museum’un izniyle çekilen fotoğraf

[Sayfa 8’deki resim]

Yehova’nın meleği, Mesih’in doğumunun iyi haberini bildirmek için alçakgönüllü çobanları seçti