Gurur Nelere Mal Olabilir?

SİZİ kasıtlı olarak küçük düşürmeye çalışan biriyle hiç uğraştınız mı? Belki bir yönetici ya da patronunuz, şefiniz, hatta akrabanız olan biri, size tepeden bakıp son derece aşağılayıcı davrandı mı? Onun hakkında ne düşündünüz? Kişiliği size çekici geldi mi? Elbette gelmedi! Neden? Çünkü gurur ilişkilere set çeker ve iletişimi güçleştirir.

Gurur, kişinin, her zaman kendisini üstün göstermek için başkalarının değerini azaltmasına neden olur. Böyle bir tutuma sahip kişi başkaları hakkında ender olarak iyi bir söz söyler. Her zaman söyleyecek olumsuz bir söz bulur—“Doğru ama şu kusuru var.”

Thoughts of Gold in Words of Silver adlı kitapta gurur, “her zaman galip gelen ciddi bir kusur” olarak tanımlanıyor. “Kişide beğenilecek bir taraf bırakmayarak onu kemirir.” Gururlu birinin yanında kimsenin kendisini rahat hissetmemesi şaşırtıcı değil. Aslında çoğu kez gururun bedeli, kişinin gerçek arkadaşlardan yoksun kalmasıdır. Aynı kitap şöyle devam ediyor: “Buna tezat olarak, bütün insanlar alçakgönüllüleri sever; ama alçakgönüllü olmakla gururlananları değil, gerçek alçakgönüllüleri.” Yerinde olarak, Mukaddes Kitap şunu belirtir: “Adamın kibri kendini alçaltır; fakat alçak gönüllü adam izzet bulur.”—Süleymanın Meselleri 29:23.

Gurur insanlarla ilişkimizi veya onların gözündeki saygınlığımızı etkileyebilir, fakat daha da önemlisi gururun Tanrı’yla ilişkimiz üzerindeki etkisidir. Tanrı gururlu, kibirli ve haddini bilmez kişilere nasıl bakıyor? Gururlu veya alçakgönüllü olmamız O’nun için önemli mi?

Bir Alçakgönüllülük Dersi

Süleymanın Mesellerinin yazarı ilham altında şunları yazdı: “Kırgından önce kibir, ve düşmeden önce mağrur ruh gelir. Hakirlerle alçak gönüllü olmak, kibirli adamlarla çapul malı paylaşmaktan iyidir.” (Süleymanın Meselleri 16:18, 19) Bu sözlerin doğruluğu, İsrailli peygamber Elişa’nın zamanında yaşamış Suriye generali Naaman’ın durumunda iyice ortaya çıkıyor.

Naaman cüzamlıydı. Şifa arayışı içinde Samiriye’ye giderek, Elişa’nın huzuruna çıkıp onunla kişisel olarak görüşebileceğini düşünüyordu. Peygamber Elişa onu kabul etmek yerine, hizmetçisiyle talimatlar göndererek Erden Nehrinde yedi kez yıkanmasını söyledi. Naaman bu davranışa ve öğüde gücendi. Hizmetçisini göndermek yerine, peygamber bizzat dışarı çıkıp kendisiyle konuşamaz mıydı? Herhalde Suriye’de de Erden gibi nehirler vardı! Aslında onun sorunu gururdu. Sonuç ne oldu? Neyse ki, sağduyusu üstün geldi. “İndi, ve Allah adamının sözüne göre Erdende yedi kere suya daldı; ve eti küçük çocuk eti gibi eski haline döndü, ve temiz oldu.”—II. Kırallar 5:14.

Bazen, alçakgönüllülük yansıtan küçük bir davranıştan büyük yararlar elde edilir.

Kibirli Olmanın Bedeli

Ne var ki, gururun yararımıza olacak bir şeyi kaçırmaktan daha ağır bir bedeli olabilir. Mukaddes Kitapta gururun farklı bir derecesini ifade etmek için Yunanca hyʹbris sözcüğünün çeşitli türevleri kullanılmıştır. Yunan dili bilgini William Barclay’a göre “hyʹbris, gurur ve gaddarlığın birleşimi, . . . . [kişiyi] hemcinslerini aşağılamaya yönelten küstahça hor görmedir.”

Mukaddes Kitapta aşırı gururla ilgili açık bir örnek vardır. Bu, Ammon kralı Hanun’la ilgili olaydır. Insight on the Scriptures şunları açıklıyor: “Nahaş’ın kendisine yaptığı iyilikten dolayı Davud, babasını kaybeden Hanun’u teselli etmek üzere elçiler gönderdi. Fakat, Hanun, prensleri tarafından bu ziyaretin sadece kenti gizlice çaşıtlamak için Davud’un başvurduğu bir hile olduğuna inandırıldığından, Davud’un hizmetçilerini aşağılayıcı şekilde sakallarının yarısını ve giysilerini kalçalarından keserek geri gönderdi.”a Barclay bu olay hakkında şunu belirtir: “Bu davranış hyʹbris idi ve kişiye hakaret etmeyi, onu rezil edip toplum önünde maskara durumuna düşürmeyi içeriyordu.”—II. Samuel 10:1-5.

Evet, gururlu insan küstahtır, başkalarını aşağılar. Soğuk, duygusuz biçimde insanları incitmekten hoşlanır ve başkasının rahatsızlık veren ve onur kırıcı duruma düşmesinden zevk alır. Bununla birlikte, karşısındaki kimsenin özsaygısını yaralamak veya yok etmek iki ağızlı bir kılıç gibidir. İnsanın arkadaşlarını kaybetmesiyle sonuçlanır ve büyük olasılıkla da onların düşmanlığını kazandırır.

İsa “komşunu kendin gibi seveceksin” emrini verdiğine göre, onun hakiki bir takipçisi nasıl böyle zararlı bir gurur niteliği yansıtabilir? (Matta 7:12; 22:39) Bu, Tanrı’nın ve Mesih’in gösterdiği tüm niteliklerle çelişir. Bu nedenle Barclay şu önemli yorumu yapıyor: “Hyʹbris, bir kimseyi Tanrı’ya meydan okumaya yönelten gururdur.” Böyle bir gurur “Allah yoktur” der. (Mezmur 14:1) Bu, Mezmur 10:4’te şöyle açıklanıyor: “Kötü, mağrur yüzü ile: Allah aramaz, der. Allah yoktur—işte, onun bütün düşünceleri.” Böyle bir gurur veya kibir kişiyi sadece arkadaş ve akrabalardan değil, Tanrı’dan da uzaklaştırır. Gerçekten de ağır bir bedel!

Gururun Sizi Kemirmesine İzin Vermeyin

Gurur kendini birçok şekilde gösterebilir; milliyetçilik, ırkçılık, sınıf farkı, eğitim, zenginlik, prestij ve güç gurur nedeni olabilir. Gurur şu veya bu şekilde bizi kolaylıkla etkileyebilir ve kişiliğimizi kemirebilir.

Birçok kişi, yüksek konumdaki insanlara ve hatta eşit konumdakilere karşı alçakgönüllü davranır. Fakat görünüşte alçakgönüllü biri yetkili bir konuma gelince ne olur? Birdenbire, kendisinden aşağıda olduğunu düşündüğü insanlar için yaşamı çekilmez hale getiren bir despot olur! Bu, iktidar simgesi bir üniforma giyen veya rozet takan bazıları için de söz konusu olabilir. Hatta kamu çalışanları halka karşı davranışlarında gururlu bir tavır takınabilirler; kendilerinin halka hizmet etmek için değil, halkın onlara hizmet etmek için var olduğunu düşünürler. Gurur, bizi katı ve duygusuz yapabilir; alçakgönüllülük ise bizi nazik yapar.

İsa da öğrencilerine karşı gururlu ve sert olabilirdi. O, Tanrı’nın Oğluydu, kusursuz bir insandı ve düşünmeden hareket eden, kusurlu takipçileriyle uğraştı. Bununla birlikte, kendisini dinleyenlere hangi daveti yaptı? “Ey bütün yorgunlar ve yükleri ağır olanlar, bana gelin, ve size ben rahat veririm. Boyunduruğumu takının, ve benden öğrenin; zira ben halim ve alçak gönüllüyüm; ve canlarınıza rahat bulursunuz. Çünkü boyunduruğum kolay, ve yüküm hafiftir.”—Matta 11:28-30.

Her zaman İsa’nın örneğini izlemeye çalışıyor muyuz? Yoksa katı, inatçı, despot, merhametsiz ve gururlu biri olduğumuzu mu görüyoruz? İnsanları ezmeye değil, İsa gibi ferahlatmaya çalışın. Gururun yıkıcı etkisine karşı koyun.

Bütün bu sözü edilenlerin ışığı altında, ‘Acaba gurur tümüyle yanlış mı?’ diye sorabiliriz.

Özsaygı ve Kendini Beğenmişlik

Sözlüğe göre, gururun çeşitli anlamlarından biri de “onur, şereftir.” Onur kişinin kendisine duyduğu saygı, yani özsaygıdır. Başka insanların sizin hakkınızda ne düşündüğü konusunda duyarlı olmanızdır. Görünüşünüz ve başkalarının gözündeki değeriniz sizin için önemlidir. Bir atasözü, “Bana arkadaşını şöyle, sana kim olduğunu söyleyeyim,” der. Giyimine ve görünümüne dikkat etmeyen, tembel, kaba ve ağzı bozuk insanlarla arkadaşlık ederseniz, onlar gibi olursunuz. Onların davranış ve tutumlarını benimsersiniz ve onlar gibi, özsaygıdan yoksun olursunuz.

Tabii, diğer bir aşırılık da söz konusudur; bu, kendini beğenmişliğe yol açan gururdur. İsa’nın günlerindeki yazıcılar ve Ferisiler, gelenekleriyle ve aşırı dindar görünümleriyle gurur duyuyorlardı. İsa onlar hakkında şu uyarıyı yaptı: “Onlar bütün işlerini insanlara görünmek için yaparlar. Çünkü onlar [daha dindar görünmek için] hamaillerini genişletip esvaplarının saçaklarını büyük yaparlar; ziyafetlerde üst yeri, ve havralarda baş yerleri, ve çarşı meydanlarında selâmları, ve insanlar tarafından rabbi diye çağırılmağı severler.”—Matta 23:5-7.

Öyleyse gurur konusunda dengeli bir tutum gereklidir. Yehova’nın dış görünüşe değil, yüreğe baktığını unutmayın. (I. Samuel 16:7; Yeremya 17:10) Kişinin kendi gözünde adil olması, Tanrı’nın gözünde adil olduğu anlamına gelmez. Şimdi şu sorular ortaya çıkıyor: Gururun ağır bedelini ödemekten nasıl kaçınabiliriz ve gerçek alçakgönüllülüğü nasıl geliştirebiliriz?

[Dipnot]

[Sayfa 4’teki resim]

Alçakgönüllülük yansıtan küçük bir davranış Naaman’a büyük yararlar getirdi