Tanrısal Kaynaklı Bilmeceler ve Tanrı’nın Amacı
NE OLDUĞU bilinmezse anlamlıdır, bilindiği zaman ise hiçbir anlamı kalmaz. Bu nedir? Bilmece.
Günümüzün pragmatik toplumunda, insanlar bilmece sormayı çocuk oyunu olarak görüyor, fakat The Interpreter’s Dictionary of the Bible’ın dikkat çektiği gibi, eski zamanlarda bilmece bir “hikmet sınavıydı.”—Süleymanın Meselleri 1:5, 6 ile karşılaştırın.
Yehova bazen iradesini ya da amacını yalın bir şekilde belirtmektense, benzerlikler, “sırlar” ya da şaşırtıcı bilmeceler kullanarak peygamberlik sözlerinin anlaşılmasını kasten güçleştirmiştir. (Mezmur 78:2; Sayılar 12:8) Aslında, Mukaddes Kitapta, bilmece için kullanılan İbranice sözcük sadece 17 kez geçiyorsa da, Kutsal Yazılar gerçekten bilmecelerle ve mesellerle doludur.
Bol Miktarda Mukaddes Kitap Bilmecesi
Kral Süleyman’ın, kendisine sorulan en karmaşık soruları ya da bilmeceleri çözebildiği söylenirdi. (I. Kırallar 10:1) Bu mutlaka Tanrı’nın verdiği hikmetin sonucuydu. Eğer eski tarihçilerin, Süleyman’ın bir keresinde Sur Kralı Hiram’la yaptığı bilmece yarışmasını kaybettiğine dair kayıtları doğruysa, bu büyük ihtimalle, Süleyman’ın irtidat sonucu Yehova’nın ruhunu kaybetmesinden sonra olmuştur. Hakim Şimşon da bilmecelere düşkündü. Bir keresinde, kendisine Tanrı’nın ruhunun verdiği yetenek sayesinde, bir bilmeceyle Tanrı’nın düşmanlarının yüreklerine korku saldı.—Hâkimler 14:12-19.
Aslında, birçok Mukaddes Kitap bilmecesi doğrudan Tanrı’nın amaçlarıyla ilgilidir. Örneğin, Tekvin 3:15 ayetini düşünün. Mukaddes Kitabın temasının dayandığı bu peygamberlik, başlı başına bir gizem, ‘kutsal bir sırdır.’ (Romalılar 16:25, 26) Kendisine rüyetler ve vahiyler verilmesinin dışında, resul Pavlus Tanrı’nın amacının belirli özelliklerini “muammalı surette” ya da harfiyen “üstü kapalı ifade” olarak da gördü. (I. Korintoslular 13:12; II. Korintoslular 12:1-4) Peki ya, Vahiy 13:18’de canavarın herhangi bir açıklama yapılmadan aniden ortaya çıkan gizemli sayısı, “Altı yüz altmış altı” hakkındaki bitmek bilmeyen tartışmalar için ne diyelim? Bu Tanrısal kaynaklı bilmeceleri kim çözebilir ve bunların amacı nedir?
Kutsal Sırları Çözmek
Pek çoğumuz için görme yetisi beş duyumuzun en değerlisidir. Fakat ışık olmasaydı insanın görme yetisi hemen hemen hiç işe yaramazdı. Kör gibi olurduk. İnsan zihni de böyledir. Zihnin, benzerlikleri bir araya getirme, mantığı kullanma ve bunun sonucunda bulmacaları çözme gibi şaşkınlık veren bir özelliği vardır. Ancak, kutsal sırları çözmek için daha fazlası gerekir. Bazıları Mukaddes Kitapta geçen bilmecelere cevaplar önerse de, gerçek anlamlarını gösterebilecek tek kişi, bunların yazarı ve ışığın kaynağı Yehova Tanrı’dır.—I. Yuhanna 1:5.
Ne yazık ki, insanlar çoğu zaman cevaplar için Yehova’yı bekleyemeyecek kadar gururlu ve başına buyruk davranmaktadır. Gizemin cazibesine kapılan bazıları, sadece zihinsel yetilerini geliştirmek amacıyla, hakikati aramadan Tanrı’nın Sözü’nün dışında cevaplar aradılar. Örneğin, Kabala’da ifade edilen Yahudi gizemciliği, sayıların ve İbranice alfabedeki harflerin sihirli anlamları üzerinde dururdu. Diğer yandan, ikinci yüzyılda yaşamış olan Gnostikler, gizli anlamlar çıkarmak amacıyla İbranice ve Yunanca Kutsal Yazıları kullandılar.
Bununla birlikte, bu tür araştırmaların tümü onları putperest töre ve batıl inanışlara yönelterek Tanrısal kaynaklı hakikatten daha da uzaklaştırdı. Gnostikler şöyle akıl yürüttü: ‘Madem dünya kötülüklerle dolu, o halde onun Yaratıcısı, Yahve, iyi bir Tanrı olamaz.’ Onların varabileceği en iyi sonuç bu muydu? İnsan mantığı ne kadar da yüzeysel! Gnostik mezheplerin sonraları geliştirdiği irtidat fikirleriyle savaşırken, Resul Pavlus’un, mektuplarında güçlü bir şekilde şöyle uyarmasına şaşmamak gerekir: “Yazılmış olanın dışına çıkmayın”!—I. Korintoslular 4:6, Müjde.
‘Sırları’ Aydınlatmak
Yine de, ışığın kaynağı olan Tanrı neden ‘sırlar’ kullanarak konuşsun? Bir bilmece doğal olarak kişiyi hayal gücünü ve sonuçlar çıkarma yeteneğini kullanmaya zorlar. Böylece bunlar, bir ziyafetteki lezzetli garnitürler gibi Kutsal Yazılara serpiştirilmiş olarak bazen sadece okuyucunun ilgisini çekmek için ya da iletilen mesajın daha etkili olması için kullanılmıştır. Böyle durumlarda genellikle açıklama hemen ardından verilir.—Hezekiel 17:1-18; Matta 18:23-35.
Yehova cömert bir şekilde hikmet verir, fakat bunu hiçbir zaman gelişigüzel yapmaz. (Yakub 1:5-8) Kimilerinin bilmece olarak değerlendirebileceği ilham edilmiş birçok şaşırtıcı sözle dolu olan Süleymanın Meselleri kitabını düşünün. Onları anlamak vakit harcamayı ve derin düşünmeyi gerektirir. Fakat kaç kişi bu şekilde çaba göstermeye isteklidir? Bu sözlerin içerdiği hikmete sadece onu enine boyuna araştırmaya istekli olanlar erişebilir.—Süleymanın Meselleri 2:1-5
İsa da benzer şekilde dinleyicilerinin yürek durumlarını ortaya koymak için örneklemeler kullandı. Kalabalıklar onun etrafında toplanırdı. Onun anlattığı öykülerden zevk alırlardı. Mucizelerine hayran kalırlardı. Yine de, kaçı yaşam tarzını değiştirip onu izlemeye istekliydi? Tekrar tekrar İsa’nın öğrettiklerini anlamaya çabalayan ve onun izleyicileri olmak için kendilerini gönüllü şekilde inkâr eden öğrencilerine ne büyük bir zıtlık oluşturdular!—Matta 13:10-23, 34, 35; 16:24; Yuhanna 16:25, 29.
Işığa Bakmak
Bir kaynak şöyle belirtiyor: “Bilmecelerle ilgilenmenin, entelektüel uyanış dönemlerine rastladığı görülüyor.” Bugün bizler Tanrı’nın kavmi için ruhi ‘ışığın parladığı’ bir zamanda yaşadığımızdan çok ayrıcalıklı durumdayız. (Mezmur 97:11; Daniel 12:4, 9) Yehova’nın, uygun gördüğü zamanlamaya göre amaçlarını açıklamasını sabırla bekleyebilir miyiz? Daha da önemlisi, Yehova’nın açıklanan iradesine nasıl tam olarak uyabileceğimizi fark ettiğimiz zaman yaşamımızı değiştirmek için hemen harekete geçiyor muyuz? (Mezmur 1:1-3; Yakub 1:22-25) Eğer böyle yaparsak, Yehova çabalarımızı bereketleyecektir, böylece tıpkı bulanık görüntüyü netleştiren gözlükler gibi, mukaddes ruh da ruhi görüşümüzü keskinleştirerek, Tanrısal kaynaklı amacın tam görüntüsünü zihinsel gözlerimizin odağına getirecektir.—I. Korintoslular 2:7, 9, 10.
Aslında Mukaddes Kitaptaki bilmeceler Yehova’yı “sırları açan” olarak yüceltmektedir. (Daniel 2:28, 29) O ayrıca yürekleri Araştırandır. (I. Tarihler 28:9) Tanrısal kaynaklı hakikatin ışığının her zaman gitgide artarak parladığını öğrenmek bizi şaşırtmamalıdır. (Süleymanın Meselleri 4:18; Romalılar 16:25, 26) Tanrı’nın derin şeyleri hakkındaki bilgiyi gizemcilikle ya da yüzeysel insan hikmetiyle aramayalım, çünkü bunlar yararsız ve boştur. Bunun yerine Yehova Tanrı’nın imanlı hizmetçilerine, belirlediği zamanda sırlarını aydınlatarak amaçlarını göstermesini sabırla bekleyelim.—Amos 3:7; Matta 24:25-27.
[Sayfa 26’daki resim tanıtım notu]
Biblia Hebraica Stuttgartensia, Deutsche Bibelgesellschaft Stuttgart