Kan Naklinden Sakınmak İçin Anlayışla ve Özenle Davranın
1 Temsil Heyetinden “tüm cemaatlere” gönderilen 3 Ocak 1996 tarihli mektup, kansız bir tedavi yöntemi arayan Yehova’nın Şahitlerine eşsiz bir destek sağlayan bir hizmet hakkında bilgi vermişti. Buna uygun olarak, acil bir tıbbi durumla karşı karşıya kalıp yardım arayan vaftiz edilmiş bir müjdeci, belli başlı şehirlerde Hastane Bilgi-Danışma Kısmının, Hastane İrtibat Heyetlerinin ve Hasta Ziyaret Gruplarının sunduğu bilgi, yardım ve destekten yararlanabilir. Birçok kardeşimiz bunun Mezmur 145:19’da verilen güvenceyle uyumlu olduğunu düşünüyor: “Kendisinden korkanların dileğini yapar; ve feryatlarını işitir, ve onları kurtarır.”
2 Bu destekleyici hizmetin dünya çapında düzenlenmesinden bu yana yaklaşık yedi yıl geçti. Ülkemizde, doktorlarla temas kurup hangilerinin Yehova’nın Şahitlerini kansız tedavi etmeye hazır olduğunu öğrenen 4 Hastane İrtibat Heyeti var. Sonuçlar Yehova’nın bu etkinliği çok bereketlediğini gösteriyor, çünkü şimdi farklı alanlarda bizimle işbirliği yapan 52’den fazla doktor var ve bu sayı giderek büyüyor. Sonuç olarak ülkemizde de Mukaddes Kitapla eğitilmiş vicdanımıza uygun iyi bir tıbbi tedavi görme olanağı bulunabilmektedir. Bunun sonucunda, doktorlarla çok iyi bir işbirliği sağlandı; bu doktorlar arasında çoğu kez karmaşık durumlarda bile kan kullanmadan kardeşlerimizi ameliyat eden uzmanlar da bulunuyor. Bu arada, işbirliği yapan doktorlar, Hastane İrtibat Heyetlerini ve bu yöndeki tüm hizmetleri, çalışmalarında kendilerine yeterli ve etkili destek olarak takdir etmeye başladılar.
3 Kazanılan deneyime dayanarak müjdecilerin ve/veya çocuklarının destek niteliğindeki bu hizmetten nasıl en iyi şekilde yararlanabileceklerine ilişkin bazı önerilerde bulunmak istiyoruz.
4 Tedavi için işbirliği yapan doktorlara gitmek: Hastane İrtibat Heyetlerinde hizmet eden ihtiyarlar, son yıllarda doktorlarla pek çok bilgilendirici görüşme yapmıştır. Sonuç olarak, bu kardeşler doktorların koşulları, olanakları, sorunları ve onları kısıtlayan durumlar hakkında bir yargıya varmak üzere daha iyi durumdadırlar. Bir doktor iyi donanıma sahip olur, önceden titizlikle hazırlık yapar ve kan naklinin uygun alternatiflerine karşı olumlu bir tutum gösterirse, kan naklini reddeden hasta için genel risk artmaz. (15 Kasım 1993 tarihli Kule, sayfa 32’ye bakın.) Diğer yandan, bir doktor donanımı ve alternatif tedavi yöntemleri konusundaki deneyimiyle ilgili gerçekçi bir değerlendirme yaptıktan sonra, kansız ameliyat yapmayı reddederse, hastanın doktoru bunu yapmaya zorlaması hikmetli bir davranış olur mu? Doktor baskı görerek ameliyatı yaparsa ve ameliyat sırasında beklenmedik komplikasyonlar baş gösterirse nasıl davranacağı sorusu ortaya çıkar. Başta hastanın kendi kendine karar verme hakkını kabul ettiyse de, yeni şartlar altında hâlâ böyle düşünecek mi? Hastayı hayatta tutmak için kan nakli yerine geçen alternatif tedavilerden hangisi gerekiyorsa onu uygulayabilecek mi? Yoksa gizlice bir kan nakli mi gerçekleştirecek?
5 Zaman zaman, Yehova’nın Şahitleriyle işbirliği yapmaya hazır olmayan doktorlar hastanın “dini inançlarına” saygı göstermeyi yalnızca belirsiz ifadelerle kabul ettiler. Ne var ki, geçmişte bazı kardeşler Hastane İrtibat Heyetinin isimlerini bildirdiği, bizimle işbirliği yapan ve Yehova’nın Şahitlerini kansız ameliyat etmekte deneyim kazanmış olan doktorların yerine, böyle doktorların kendilerini ameliyat etmesine izin verdiler. Çok üzücüdür ki, bu olaylardan bazılarında söz konusu doktorların kansız başa çıkamadıkları ciddi komplikasyonlar ortaya çıktı. Böylece, kardeşlerin arzusuna aykırı olarak kan verdiler; yine de feci sonuçları önleyemediler. Bunun, hastanın kan naklini reddetmesinden değil, ameliyatı yapan doktorların önceden kan yerine uygun alternatif tedavi için hazırlık yapmamalarından kaynaklandığı ortadadır. Acaba böyle bir gelişme işbirliği yapan doktorların tedavisini kabul etmekle önlenemez miydi?
6 Hastane İrtibat Heyetleri, Yehova’nın Şahidi olan hastalara kan vermeme talebini kabul eden doktorlarla bağlantıları nedeniyle tıp çevresinde tanınmaya başlıyor. Eğer kardeşler Hastane İrtibat Heyetiyle kan naklinin alternatifleri hakkında görüşmeyi reddeden doktorlardan kendilerini tedavi etmelerini rica ediyorlarsa bu doktorlar hangi sonuca varacaklar? Acaba Yehova’nın bazı Şahitlerinin ciddi durumlarda kan nakli riskini göze aldığını mı düşünecekler? Hastane İrtibat Heyetleri özellikle bu riskleri, sorunları ve hukuksal uyuşmazlıkları önlemek amacıyla oluşturuldu.
7 Acil bir durumda doğru değerlendirme yapmak. Tabii, herkes sağlık sorunu için hangi doktora danışacağına kendisi karar vermelidir. Bununla birlikte, acil bir durumda cemaatteki ihtiyarlar yoluyla Hastane İrtibat Heyetinden yardım isteme olanağına sahibiz. Genel anlamda, “acil tıbbi durum” yalnızca hastanın hastanede kan naklini reddetmesi yüzünden karşılaştığı durumlarda değil, sağlık durumu hastanede tedavi görmesini gerektirdiği noktaya geldiğinde de oluşuyor. Bu nedenle, kişinin Hastane İrtibat Heyetiyle vaktinde temasa geçmesi gerekir. İhtiyacınız olduğunda cemaat ihtiyarlarınız yoluyla Hastane İrtibat Heyetinin eğitilmiş biraderlerine danışın. Onlara ne zaman ihtiyaç var? Eğer ciddi bir sorunun gelişmekte olduğunu hissediyorsanız [ya da hastanede tedavi görmeniz gerekiyorsa] fazla beklemeyin. Bu özellikle küçük çocukların durumunda geçerlidir; çünkü onların hiçbir yasal hakkı yoktur. Bu yüzden ana-babalar çocuklarının bir an önce tıbbi bakım görmesini sağlamak ve konunun mahkemeye götürülmesini engellemek amacıyla herhangi bir sorunu vakit kaybetmeden hastane düzeyinde çözmek isteyecekler.
8 Yıllardır edindiğimiz deneyim, Hastane İrtibat Heyetinden destek almak amacıyla ona vaktinde danışmanın değerini kanıtlamıştır. Endoskopik muayeneler gibi zararlı görünmeyen tedavi şekilleri bile, örneğin artroskopi, yani eklemlerin endoskopla muayene edilmesi veya kalp kateterizasyonu kan sorununa yol açabilecek komplikasyonlara neden olabilir. O anda, beklenmedik zorluklarla başa çıkabilecek bir doktorun bulunması çok iyi olur.
9 Lütfen “işbirliği yapan hastaneler” olmadığını, yalnızca işbirliği yapan doktorlar olduğunu aklınızda tutun. Örneğin, bir klinikte çalışan jinekolog ya da doğum uzmanı Hastane İrtibat Heyetiyle doğum sırasında anneleri kansız tedavi etmek üzere esasta anlaşmışsa da, bu, yeni doğan bebeğin çocuk koğuşunda otomatik olarak kansız tedavi göreceği anlamına gelmez. Bu nedenle, Hastane İrtibat Heyeti yoluyla hizmetlerine ihtiyaç duyulabilecek diğer uzmanların da işbirliği yapacağından emin olmak hikmetliliktir.
10 Hastane İrtibat Heyetinde hizmet eden ihtiyarlar kendiliklerinden değil, yalnızca yardım istendiğinde harekete geçiyorlar. İstendiğinde, hastanın güvendiği bir doktor seçebilmesi için işbirliği yapan birkaç doktor hakkında memnuniyetle bilgi verecekler. Heyetin, işbirliği yapan doktorlarla ilgili danışan kardeşlerin hemen tümüne yardım edebildiği görülmüştür. Her heyet kendi bölgesinde, Yehova’nın Şahitlerini kansız tedavi etmeye hazır olan doktorlarla zaten görüşmüştür ve onlarla sıkı bir işbirliği yapmaktadır. Bu nedenle, eğer bu konuda ihtiyacınız olursa, lütfen Bürodaki Hastane Bilgi-Danışma Kısmıyla değil, Hastane İrtibat Heyetiyle temasa geçin. Ne iyi niyetli kardeşler, ne de cemaat ihtiyarları işbirliği yapan doktorlar hakkında güvenilir bilgiler verebilecek durumdadır. Daha önce kardeşlerimizi kan nakli olmadan tedavi etmiş bir doktorun hâlâ belirli bir ameliyat için hazır olup olmadığını bilmeyebilirler. Doktorların emekliye ayrıldığı, başka bir hastaneye geçtiği ya da başka nedenlerle kansız tedavi etme durumunda olmadığı tekrar ve tekrar görülmüştür.
11 Vicdani kararlar vermekte kişisel sorumluluğumuzu kabul etmeliyiz. Yehova’nın teşkilatının sağladığı yardıma rağmen, hiç kimse ilk ve en önemli noktayı, yani Yehova’nın her Şahidinin, imanını deneyen acil bir tıbbi durumu kişisel olarak karşılamaya hazır olması gerektiğini gözden kaçırmamalı. Bu, Yehova’nın her Şahidinin, kan naklini reddetmekle ilgili kişisel kararını açıklamak üzere ilk adımı atması gerektiği anlamına gelir. Bir kimse, bilinçsiz veya ehliyetsiz durumda olsa da kan naklini reddetme talimatına saygı gösterileceğinden emin olmak isterse, her zaman Tıbbi Belge’sini yanında bulundurduğundan, belgenin imzalanmış olduğundan emin olmalı. Bazı durumlarda kişinin vicdani kararını kabul ettirmek zor oldu, çünkü ya belge bulunmuyordu ya da imzalanmamıştı. İmza her yıl yenilenirse, genelde doktorlar bu belgeye saygı gösteriyorlar. Böyle önlemler Süleymanın Meselleri 22:3’te söylenenlerle uyumludur. Şunu okuyoruz: “Basiretli adam şerri görüp gizlenir; bön adamlar ise, ileri geçip zarar görürler.” Özellikle kötüleşen sağlık durumu yüzünden hastaneye yatma olasılığı daha büyük olan yaşlı kardeşlerimiz bu konuda önceden düzenlemeler yaparak “basiretli” hareket edebilirler.
12 Kan yerine alternatif tıbbi tedaviyi istiyorsak, belirli kişisel kararları önceden vermemiz çok önemlidir. Doktor, bilgi edinmek amacıyla hastayla konuşurken ona hangi tedavi yöntemlerini kabul edeceğini soracak. Yehova’nın Şahitleri, her biri kendi vicdanı doğrultusunda, uygulanan bazı yöntemler hakkında farklı görüşe sahip olabilirler. Eğer biri ancak ameliyattan kısa bir zaman önce meseleyle ilgilenirse, iyice düşünülmüş hikmetli bir karar vermesi zor olacak. Teşkilatın bizi bu yöntemlerle ilgili bilgilendiren ve aynı zamanda söz konusu Mukaddes Kitap ilkelerini açıklayan yayınlarını önceden incelememiz daha iyidir.
13 “Tapınma Birliği” kitabının 20. bölümünün 7-9 paragraflarında hastanın kanını saklama yöntemleri ve ameliyat bölgesinin dışına akıtılan kanın bir aletten geçirilerek yıkanıp filtre edilmesi ve hemen vücuda tekrar verilmesi (mekanik ototransfüzyon) hakkında ayrıntılı bilgiler buluyoruz. Bu paragraflar, bazı kardeşlerin vicdanlarına dayanarak bu yöntemi kabul ettiğini fakat başkalarının kabul etmediğini gösteriyor. Sizin kararınız nedir?
14 Vicdana dayalı kişisel karar gerektiren başka bir soru 1 Eylül 1991 tarihli Kule’nin 31-32. sayfalarında ayrıntılı şekilde ele alınıyor: “Yehova’nın Şahitleri kanın bir kısmı olan immünglobülin veya albümin enjeksiyonlarını kabul ederler mi?” Bu bilgilerin yardımıyla doktorlar uygun bir tedavi yöntemi geliştirebilirler.
15 Yukarıda sözü edilen Okuyucuların Soruları’nda Yehova’nın her Şahidinin bireysel olarak karar vermesine yardımcı Mukaddes Kitap ilkeleri belirtiliyor. Vicdanlarına dayanarak “tam bilgi”ye göre kişisel karar verebilmeleri için ailenizin bireyleriyle birlikte bu makaleleri dua ile incelemek hikmetlilik değil midir? (Romalılar 10:2 ile karşılaştırın.) Acil tıbbi bir durum baş göstermeden ve vakit darlığı yüzünden baskı altına girmeden bu sorular üzerinde düşünmenin en iyisi olduğu konusunda hepimiz fikir birliğindeyiz. Vekâlet verme açısından da bu önemlidir. Vekâlet verilen kişi, hasta bilinçsiz durumdayken onu sağlık meselelerinde temsil edip tıbbi tedavi yöntemleri hakkında da karar verme olasılığına karşı, hastanın vicdani kararlarını çok iyi bilmeli.
16 Ergenlik çağındaki çocuklarınız hakkında ne denebilir? Onlar da imanlarını deneyen acil bir tıbbi durumla yüz yüze gelmeye hazır mıdırlar? Kişisel tetkikleri sayesinde tıbbi bakımla ilgili karar verebilir ve tutumlarını başkalarına anlaşılır şekilde anlatabilirlerse bu çok iyi olur. Hastalıkları hakkında, ayrıca tedavi riskleri ve alternatifleri hakkında bilgilendirilmiş durumda mıdırlar? 1 Eylül 1991 tarihli Kule’deki “Yehova’nın Öğrettiği Yolda Yürümek” başlıklı makale doktor ve hâkimlerin henüz yetişkin sayılmadığı halde olgun olan Şahit çocukların özel isteklerine nasıl saygı gösterdiklerine ilişkin örnekler içeriyor.
17 Anlayışla davranmak. Son olarak, dikkate alınması gereken iki noktaya değinmek istiyoruz. Çocuk bekleyen annelerin, hamilelik süresince sağlıklarına dikkat etmeleri önemlidir. Bu, erken doğum ve ona ilişkin zorlukları büyük oranda önleyecektir, çünkü erken doğan çocuklar ve buna bağlı problemlere yönelik genel tedavi türü çoğu kez kan içermektedir. Ayrıca, genelde hastanedeki tedavinin parasal yönünü de düşünmek gerekir. Bir ailenin doktor ve hastanelerden alacağı hizmetin veya yapılacak işbirliğinin türü, sık sık sigortanın yeterli ölçüde olmasına bağlıdır.
18 Yehova’nın görünür teşkilatı sevgi dolu şekilde, her müjdecinin, dini inançlarına sadece saygı gösteren değil, kan naklinin alternatifleriyle tedaviye hazır olup işbirliği yapan doktorları bulabilmesi için, Hastane İrtibat Heyetleri düzenlemesini oluşturdu. Bu teokratik düzenlemeden tam olarak yararlanacak mıyız? O zaman Yehova’nın ‘kandan dikkatle sakının’ emrine itaat etmekle ilgili her birimizin kişisel sorumluluğunu kabul etmeliyiz. (Res. İşl. 15:29) Hastalık imanımız açısından bir deneme oluşturabilir; kan sorunu ortaya çıktığında bu deneme daha da büyük olur. Geçen yılların deneyimi, Süleymanın Meselleri 16:20’deki sözleri istisnasız doğruladı: “Söze dikkat eden iyilik bulur; Ve RABBE güvenen mutlu olur.”