Beth şunları söylüyor: “Gençken kansızlık şikâyetim vardı. Kendimi halsiz hissediyordum, çabuk yoruluyordum, kemiklerimde ağrılar oluyordu ve dikkatimi toplamakta zorlanıyordum. Doktorum demir takviyesi verdi. Ayrıca beslenmeme de dikkat ettim. Bir süre sonra kendimi daha iyi hissetmeye başladım.”

Beth’in yaşadığı sağlık sorunu çok yaygındır. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre 2 milyar insan, yani dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 30’u kansızlık (anemi) sorunu yaşıyor. Gelişmekte olan ülkelerde hamile kadınların tahminen yüzde 50’si ve okul öncesi çağdaki çocukların yüzde 40’ı bu sorunu yaşıyor.

Kansızlık ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Kritik durumlarda kalp rahatsızlıklarına, hatta kalp yetmezliğine sebep olabilir. WHO’nun bildirdiğine göre bazı yerlerde “tüm anne ölümlerinin yüzde 20’si” kansızlıkla bağlantılıdır. En sık görülen kansızlık türü olan demir eksikliği kansızlığı, annenin erken doğum yapmasına yol açabilir ve bebeğin kilosu normalin altında olabilir. Kansızlık sorunu olan çocuklar daha yavaş gelişebilir ve daha kolay hastalanabilir. Genelde demir eksikliği kansızlığı önlenebilen ya da tedavi edilebilen bir sorundur.a

Kansızlık (Anemi) Nedir?

Özetle kansızlık, vücudunda yeterli miktarda sağlıklı alyuvar bulunmayan insanların yaşadığı tıbbi bir durumdur. Çeşitli sebepleri olabilir. Aslında bilim insanları 400’den fazla kansızlık türü tespit etmiştir. Sorun geçici ya da kronik, hafif ya da ağır olabilir.

Kansızlığın Sebepleri Nelerdir?

Kansızlığın üç temel sebebi vardır:

• Kan kaybı sebebiyle vücuttaki alyuvarların azalması.

• Vücudun yeterli miktarda sağlıklı alyuvar üretmemesi.

• Vücudun alyuvarları yok etmesi.

Demir eksikliği kansızlığı, dünyadaki en yaygın kansızlık türü olarak görülür. Alyuvarların içinde oksijen taşınmasında rol oynayan hemoglobin adında bir madde vardır ve vücutta yeterli miktarda demir olmadığında yeterince normal hemoglobin üretilemez.

Demir Eksikliği Kansızlığının Belirtileri Nelerdir?

Başta kansızlık fazla ciddi olmayabilir hatta fark edilmeyebilir. Belirtiler farklılık gösterse de genellikle şunlar görülür:

• Aşırı yorgunluk

• Soğuk eller ve ayaklar

• Halsizlik

• Ciltte solgunluk

• Baş ağrısı ve baş dönmesi

• Göğüs ağrısı, kalp çarpıntısı, nefes darlığı

• Tırnaklarda kırılma

• İştahsızlık (özellikle çocuklarda ve bebeklerde)

• Aşırı derecede buz, nişasta, hatta toprak yeme isteği

Kimler Risk Altında?

Demir eksikliği kansızlığı kadınlarda daha çok görülür çünkü kadınlar âdet döneminde kan kaybederler. Hamile kadınlar da gıda yoluyla yeterince folat (folik asit) ve B vitamini almadıkları takdirde risk altındadırlar.

Erken doğan ya da normal ağırlığın altında doğan ve anne sütü ya da mama yoluyla yeterince demir alamayan bebekler.

Sağlıklı ve çeşitli besinler tüketmeyen çocuklar.

Demir yönünden zengin besinleri yeterince tüketmeyen vejetaryenler.

Kan hastalığı, kanser, böbrek yetmezliği, gizli ülser kanaması ya da belli enfeksiyonlar gibi kronik hastalığı olan kişiler.

Nasıl Tedavi Edilir?

Her kansızlık türünün önlenmesi ya da tedavi edilmesi mümkün değildir. Ancak demir ya da vitamin eksikliğine bağlı kansızlık türleri genelde sağlıklı beslenmeyle önlenebilir ya da tedavi edilebilir. Şu besinlerin alınması önemlidir:

Demir. Et, fasulye çeşitleri, mercimek ve koyu yeşil yapraklı sebzelerde bulunur.b Demir tencere kullanmak da yararlı olabilir, çünkü araştırmalar bu şekilde besinlerde bir miktar demir artışı olabileceğine işaret ediyor.

Folat. Meyveler, koyu yeşil yapraklı sebzeler, bezelye, fasulye çeşitleri (kuru), peynir, yumurta, balık, badem ve yerfıstığında folat bulunur. Bunların yanı sıra, ekmek, mısır gevreği gibi kahvaltılıklar, makarna ve pirinç gibi vitamin yönünden zenginleştirilmiş tahıl ürünlerinde de bulunur. Folik asit folatın sentetik bir şeklidir.

B-12 Vitamini. Et, süt ürünleri, zenginleştirilmiş kahvaltılık gevrek ve soya ürünleri B-12 içerir.

C Vitamini. Turunçgiller (ve suları), biber, brokoli, domates, kavun, karpuz ve çilekte bulunur. C vitamini içeren besinler demir emilimine yardımcı olur.

Her yörede farklı yiyecekler üretilir. Kendi yörenizde yetişen hangi yiyeceklerin gerekli besinleri içerdiğini öğrenin. Kadınlar için, özellikle de hamile olan ya da bebek sahibi olmayı planlayan kadınlar için bu önemlidir. Kendi sağlığınıza dikkat ederseniz bebeğinizde kansızlık riskini azaltırsınız.c