Dikiş Makinenizle Başınız Dertte Mi?
İlk defa bir dikiş makinesi mi satın almayı düşünüyorsunuz? Öyle ise aşağıdaki tavsiyeler sizi ilgilendirecektir.
“HAY AKSİ, bu dikiş makinesi şimdi acaba neden çalışmak istemiyor?” Yine bir dikişi umutsuzca incelerken Ayşe’nin gözlerinden hayal kırıklığını belirten gözyaşları dökülüyordu. “Acaba neyi yanlış yaptım?” Ayşe dikiş makinesini yeni kullanıyor ve genellikle acemilerin karşılaştığı sorunlarla uğraşıyordu.
Siz hiç böyle bir duruma düştünüz mü? Bir dikiş makineniz varsa, herhalde tecrübelerinize dayanarak, Ayşe’ye duygudaşlık gösterebilirsiniz. Bununla beraber, her ne kadar bazı sorunlar çok hayal kırıcı olabilirse de yeni bir makine almak veya büyük bir tamirat işine girişmek gerekli olmayabilir. Siz evinizde bununla ilgili sorunu çözebilir, hatta ciddi olanları bile önleyebilir ve böylece vakit ve para kazanabilirsiniz.
Bu görüş size ilginç geliyor mu? Öyle ise makinenize bakmak ve onu ayarlamak için genellikle çok az mekanik yeteneğe gerek olduğunu ve sorunların çoğunun ise küçük ayarlamalarla çözülebileceğini bilmek size cesaret verebilir. Böylece dikiş makineniz elinizin altında ise, onu iyi durumda tutmanın aslında ne kolay olduğunu görmek için, bu makaleyi okumaya devam ederek dikiş makinenizi incelemeye çalışın.
MAKİNEYE İPLİK GEÇİRMEK
İlk olarak, özellikle makinenizi bir süre kullanmadınızsa, iğneyi ve ipliğin nasıl geçirildiğini kontrol edin. İğneniz hangi tarafa doğru takılmalı? Dişli plakası solda ise, iğnenin düz tarafı içeri gelecek şekilde, yani sağa takılmalı ve iplik soldan sağa geçirilmelidir. Dişli plakası önde ise, o zaman iğnenin düz tarafı arkaya bakmalı ve iplik önden arkaya geçirilmelidir. Bu kurala uymayan çok az makine var.
Makinenize ipliği geçirmek zor görünebilir, ama aslında bu çok basit bir iştir. Önce baskı ayağını kaldırın. (Baskı ayağı kaldıracı makinenizin sol arka yanındadır.) Üst kapakta sola doğru bulunan bir veya iki yol kılavuzundan çözülen ipliği geçirin. Sonra da ipliği aşağıya çekip gerginlik ayarından geçirin (ortadaki yaydan geçirmeğe dikkat edin); sonra ipliği yukarı horoz deliğinden geçirin ve aşağıya doğru bir veya iki kılavuzdan geçirin. Sonunda ise ipliği iğne deliğinden geçirin. İplik makineye yanlış geçirilmiş veya iğne ters takılmışsa ya iplik kopacak ya da dikiş gerçekleşmeyecektir.
Makineniz dikişte atlama yapıyor mu? Öyle ise yeni bir iğne takın, çünkü eğik bir iğne her zaman atlama yapar. Dikilen kumaş da önemlidir. Yeni polyesterler ve ince kumaşların çoğunda atlamayı önlemek için, özel, top uçlu bir iğne kullanmanız gerekebilir. Böyle kumaşları dikmenin başka bir yöntemi de kumaşı biraz kalınlaştırmak amacıyla, alta konulan ince ipek kâğıdıyla beraber dikmektir; tabii, sonra kâğıt çıkarılır.
Ayşe’nin durumunda ise, yani makinenin giriş bölümünde sözü edilen buruşmanın nedeni, ipliği gergin tutanın yanlış ayarlanmasıdır. Daha sık rastlanan bir hata ise, kumaşın üstünde veya altındaki dikiş ipliğinin düz kalmasıdır. Acaba bu hatanın çözümü nedir? Genellikle, iplik gerginlik ayarında küçük bir değişiklik yapmak yeterli olur. İlk olarak gerginlik ayarındaki rakamı büyütün. Bu ayar sorunu çözmezse, ters yöndeki rakamı seçin. Sorun devam ederse, mekiğin gerginliğini ayarlamak gerekebilir.
Bu ayarlamayı şöyle yapabilirsiniz: İçinde masura bulunan mekikten çıkan iplikten tutulduğu zaman, gerginlik azsa, mekiğin ağırlığı masuranın çözülmesine yol açabilir. Bu durumun çaresi, mekiğin gerginlik vidasını sıkmaktır, yani ağırlık, masuranın çözülmesini durduruncaya kadar, sekizde bir oranında vidayı sağa doğru çevirmektir. Yine de gerginlik vidasını yeniden sekizde bir oranında sıkın. Toplam olarak dörtte bir sıkmak sorunu çözmelidir.
MAKİNENİZİ TEMİZLEMEK
Temizleme ve tamir işinde gerekli olan birkaç gereç kolayca elde edilebilir. Bunlar şunlardır: (1) Küçük sert bir fırça. Bir diş fırçası bu işi görebilir ve dar yerleri temizlemeye çok yararlıdır. (2) Ufak bir tornavida. (Unutmayın uç genişliği vida başındaki oluk uzunluğunda olan bir tornavidayı seçmek daima en iyisidir.) (3) Birkaç parça pamuk. (4) Küçük tüysüz bir bez. (5) Ufak bir parça bezli zımpara şeridi. (6) Dikiş makinesi yağı. (7) Az miktarda gazyağı veya araba karbüratörünü temizleyen sıvı. (8) Cımbız (makine altına sıkışmış tüy veya iplikleri çıkarmak için).
Bir ev dikiş makinesinde, en çok sorun yaratan husus, biriken tüy ve kirlerdir. İplik ve kumaş parçaları mekiğe ve dişliye takıldıkça oralarda birikmeler olur. Çok defa bu, işlenecek kumaşın düzgün geçmesini önler ve dikişte çekilmeler ve atlamalar olur. Orayı temizlemek için iğneyi ve baskı ayağını çıkarın. Dişli plakasının vidalarını sökün ve dişli plakasını çıkarın. Dişlinin dişlerine takılan toz ve tüyleri fırçanızla temizleyin. Gördüğünüz bütün yağ deliklerine birkaç damla yağ damlatın.
Bundan sonra, sıra mekiğin ve çağanozun temizlenmesine gelir. İlk olarak mekiği ve masurayı çıkarın. Genellikle iki mandalla yerine tutturulan mekik kapağını ve çağanozu çıkarın. Görünen tüm tüyleri fırçalayın veya cımbızla çıkarın. Mekiğin parçaları sökülü durumdayken çentikleri ve çizikleri inceleyin. Bu çok önemlidir, cünkü mekiğin yüzeyindeki eziklere iplik takılabilir ve bu yüzden kopabilir. Böyle çizikler acaba nasıl meydana geldi? Bunlar, çok defa, kumaşı makinenin işleyebileceğinden daha hızlı çekmekten ileri gelir. Böylece dikiş iğnesine uygulanan fazla baskı iğneyi büküp mekiğe değmesine neden olur.
Oranın kontrolünü yapabilmek için, tırnağınızı mekiğin ucunun bulunduğu alandan, ucun hemen önünde ve sonra da oluğunda gezdirin. Mekiği ince zımparayla ovalamakla oluşan pürüzleri gidermek mümkündür. Bunun alternatifi, yeni bir mekik satın almak olduğundan, bu ucuz yolu denemekte yarar vardır. Şimdi çağanozu ve mekiği tekrar yerlerine oturtun ve mekik yatağına bir damla yağ damlatın.
MAKİNEYİ YAĞLAMAK
Yağlama işi genellikle zor bir iş değildir. Yapımcıların çoğu, bir dikiş makinesi satın alındığı zaman, beraberinde dikiş makine yağı ve bir yağlama rehberi verirler. Yapımcılar makinenizi kullandığınız oranda yağlamanızı tavsiye ederler: Günde birkaç saat kulanıyorsanız her gün, günde birkaç saatten daha az kullanıyorsanız haftada bir yağlayın. FAZLA YAĞLAMAYIN. Genellikle bir veya iki damla yeterlidir. Sadece dikiş makinesi yağını kullanın. Türlü işlere yarayan veya bitkisel yağlar katiyen kullanılmamalıdır.
Yağlamak için, bazı makinelerin dış kapağında yağ delikleri bulunur. Başka yerlerin yağlanması için, dış kapak iki vidayla yerine tutturulmuştur, fakat bazı makinelerde tek vida bulunur. Vidaları sökün ve kapağı çıkarın. Şimdi makinenin üstünde birkaç yağ deliği göreceksiniz. Her deliğe birkaç damla yağ damlatın ve kapağı yine yerine oturtun.
Şayet makineniz eskiyse ve içinde yağ kalıntıları varsa (ki sarımsı, sert, verniğe benzeyen bir perdah oluşturacak) bu yağları bir parça pamukla veya gazyağı ya da araba karbüratörünü temizleyen sıvıdan biraz kulanarak çıkartabilirsiniz. Temizleyici madde uçucu olduğundan, bu işi iyi havalandırılmış bir yerde yapmaya dikkat edin. Makinenizin naylon veya plastik diş veya parçaları varsa, bu sıvıların oralara değmemesine dikkat edin, çünkü onlara zarar verecektir.
Bu makale sizi bir dikiş makinesi teknisyeni yapmayacaksa da ilerde makinenizde sorunlar başgösterdiği zaman, sizi onları çözebilecek duruma getirecek. Ayrıca tamir için bir usta çağırmanın zamanının gelmiş olduğunu da bileceksiniz. Makinenize düzenli bir biçimde bakım yapmanın bilincine varırsanız, kesinlikle daha iyi çalışan ve daha uzun ömürlü bir makineye sahip olacaksınız. Her şeyden önce, doğru şekilde çalışan bir makine, birçok kişinin çektiği sorunlardan sizi kurtaracaktır. Bu ise, kesinlikle kendinizin ve başkalarının refahı ve zevki için iyi bir iş yapmanıza katkıda bulunacaktır.
[Sayfa 22’deki şema/resim]
(Ayrıntılı bilgi için lütfen yayına bakın.)
İplik yol kılavuzları
Horoz
Gerginlik ayarı
Baskı ayağı kaldıracı
Baskı ayağı
Dişler
İğne
Dişli plakası
Mekik
Makara