Tütün Piyasasındaki Ahlâk

“B.A.T. [İngiliz, Amerikan Tütünü] Uganda 1984 Ltd. sigara içmenin sağlığa zararlı olduğuna inanmıyor”. Entebbe’deki (Uganda) Sağlık Bakanlığına yazılan bir mektupta belirtilen bu sözler, İngiltere’de büyük kızgınlık yarattı. Bu şirket, kuşku uyandırıcı ve ikiyüzlü bir ticari ahlâka sahip olmakla suçlandı.

Sigara paketleri üzerinde sağlığa zararlı olduğunu gösteren resmi uyarıların bulunmasının zorunlu tutulduğu Batı ülkelerinde, sigara içenlerin sayısı yılda yüzde 1 azaldı. Fakat bu yasal talebin genelde bulunmadığı, bulunsa bile sigaralarını paket yerine tek tek satın alan kimseler tarafından bu uyarının görülmesinin pek olanaklı olmadığı gelişmekte olan ülkelerde, sigara satışı yılda yüzde 2 arttı. WHO’nun (Dünya Sağlık Teşkilatı) Tütün ya da Sağlık programının başkanı olan Dr. Roberto Masironi, Avrupa ülkelerinin, “içmek için çok tehlikeli buldukları” bol katranlı tütünü, Avrupa’dan Afrika’ya ve diğer gelişmekte olan ülkelere ihraç ettiklerini iddia etmektedir.

Saldırgan pazarlama politikası da, yeni, daha kuvvetli ve daha ucuz markaların üretimini kışkırtmaktadır. Nüfusunun yarısı 16 yaşından küçük olan ve tütün kullanımında yaş sınırı bulunmayan Zimbabwe’de, küçük çocukların sigara bağımlısı olacağından korkulmaktadır. Zimbabwe Sağlık Bakanı Dr.Timothy Stamps, “Batı dünyasında en hızlı etkisi olan uyuşturucu” diye adlandırılan nikotine bağımlı kılmak üzere “genç kadınlara yöneltilen kurnaz mesajlar” karşısındaki endişesini dile getirdi. WHO konferansında bir konuşma veren İngiltere’nin en yüksek sağlık görevlisi: “İnsanın bu öldürücü alışkanlığı nasıl destekleyebildiğini aklım almıyor” dedi.

Bu gibi baskılara rağmen, satışları çoğaltma kampanyaları acaba neden duraklamıyor? İki temel nedenden dolayı. Birincisi, eğer duraklasaydı, Avrupa tütün endüstrisinde binlerce işyeri kapanırdı. İkinci neden, tütün satılan ülkelerin ekonomisidir. Örneğin, Kenya, toplam devlet gelirinin yüzde 5’ini tütün satışının tüketim ve kazanç vergisinden elde etmektedir. Aynı zamanda tütün firmalarının spor faaliyetlerine parasal destekte bulunması da tütün satışının artmasına katkıda bulunmaktadır.

Bu arada Batı dünyasının sağlık sorunları şimdi Afrika ülkeleri için de söz konusudur. Onlar, sıtma (malarya) ve diğer birçok yöresel hastalıklarla savaşırken, kısıtlı parasal olanaklarını sigaranın neden olduğu hastalıklar için de kullanmak zorundadırlar.

Şimdi tütün şirketlerinin gözlerini diktikleri diğer pazar, Asya’dır. Orada sigara satışı gelecek on yıl içinde yüzde 18 artacaktır. Çin’in sonunda Batı tütününe açılması bekleniyor. Dünyanın ürettiği sigaraların en az yüzde 30’unu Çinlilerin içtiği zaten biliniyor. London The Sunday Times’da kaydedildiği üzere, İngiliz kanser uzmanı Profesör Richard Peto, bugün yaşayan Çinli çocukların 50 milyonunun bir gün tütünün yol açtığı hastalıklardan öleceğini söyledi.

Dünya çapında sayıları dört milyonu aşan Yehova’nın Şahitlerini tanıtan karakteristik özelliklerden biri, tütün kullanmamalarıdır. Oysa onların çoğu eskiden sigara tiryakisiydi. Kutsal Yazılara uygun olmadığını anladıklarından, sigara içmekten vazgeçtiler. (Matta 22:39; II. Korintoslular 7:1) Eğer siz de tütüne bağımlılıktan kurtulmak istiyorsanız, onlardan yardım ve öğüt isteyin. Bunu sevinçle yapacaklar.