Fakat Hakiki Mi?

YAPILAN her şeyin taklidi de olur. Bazen gördüğünüz şey sizin aradığınıza tıpatıp benzer, fakat hakiki midir? Bir zamanlar sahtekârlığın önüne geçmek amacıyla oldukça köktenci yöntemler kullanıldı. 14. yüzyılda bir Alman meyhanecisi, kötü kalite şarabı hakiki Rüdesheimer olarak sattığı için darağacına gönderildi. İngiltere’de 1832 yılından önceki 140 yıl boyunca 300’den fazla kişi sahtekârlık yüzünden asıldı. 1597’de iki kuyumcu düşük ayarlı bir altın kaplamayı yanlış damgaladıkları için kulaklarından teşhir direğine çivilendi.

British Museum’un Fake? The Art of Deception (Taklit mi? Sahtekârlık Sanatı) adlı sergisinde çalışan Mark Jones “koleksiyon yapma modası, dürüst olmayan satıcılara çok güzel fırsatlar verdi” diyor. Çok bilgi sahibi olanlar bile bunun kurbanı oldular. Piltdown adamının “fosil”i uydurulmuş idi ve bilim dünyasını yıllarca aldattı. Hitler’in “günlüğü” aslında konu hakkında daha çok şey bilmeleri gereken kişilerin dahi sahtekârlar tarafından nasıl aldatılabildiklerinin güzel bir örneğidir.

Mark Jones şöyle devam ediyor: “Bugünkü sahtekârlığın özellikle yayıldığı alan ünlü markalar taşıyan eşyaların taklididir.” Örneğin, Amerika Birleşik Devletlerinde 1987’de her ay 10.000 ila 15.000 sahte Apple bilgisayarın satıldığı tahmin edildi. Geçenlerde Waterford kristalleriyle ilgili 33 milyon dolarlık bir sahtekârlık ortaya çıkarıldı. İngiltere’nin The Sunday Times gazetesi “dünyanın en ünlü kristalinin taklitleri Fransa’da ücra bir köyde bulunan bir fabrikada üretiliyordu,” diyor.

Şimdi insanların gözleri lüks mallarda kalıyor. Taklide karşı savaşta tecrübe kazanmış olan Vincent Carratu şöyle diyor: “Bugün sahte Chanel parfümünü üretirken, yarın Fila spor gömleklerinin taklidini yapacak, ondan sonra sahte Dunlop tenis raketlerini ithal edecekler.” Tüketici ne isterse, taklitçi onu yapar. Fakat Britanya’daki Anti-Taklit Grubu şöyle uyarıyor: “Genellikle .... 50£’e satılan ‛kelepir’ bir saatin asıl değeri yalnız 5£’dir.”

Ölüm Tehlikesi Taşıyan Taklitler

Anti-Counterfeiting News (Anti-Taklit Haberleri) daha başka bir soruna, kötü kaliteli mallara dikkati çekiyor: “Tehlikeli ve düşük standarttaki mallar tüketicinin güvenliği açısından gerçek bir tehlike oluşturuyor.” Bu tehdit ne kadar ciddidir? Trademark World şu örnekleri veriyor: “On dört uçak kazası ve en azından iki ölüm vakası, yapılan araştırma sonucunda taklit uçak parçalarına bağlandı.” İngiltere’deki Ulusal Tüketici Konseyi düşük standarttaki binlerce elektrik fişinin ve kalitesiz lastik contaların kullanıldığı araba fren silindirlerinin nasıl piyasaya sürüldüğünü ortaya çıkardı. Şunları ekledi: “Bütün bunlar tüketici için bir tehlike oluşturabilir.”

Özellikle sahte ilaç yapımcıları duyarsız davranıyorlar. İngiltere’deki Anti-Taklit Grubunun söylediği gibi: “Afrika’nın bazı bölgelerinde satılan ilaçların yüzde 70 kadarı taklittir. Örneğin, Nijerya’da piyasaya sürülen göz damlalarının içinde hiçbir aktif madde bulunmadığı gibi, kirli su ile yapıldığı anlaşıldı. Bu damlalar körlüğe neden olabilirdi. Dünya Sağlık Teşkilatının söylediği gibi, “eğer insanlar antibiyotik içermeyen ‛antibiyotiklere’ güvenmek zorundaysa, ölüm vakaları kaçınılmazdır, dolayısıyla taklitçilik toplu katliamlarla eşanlamlıdır.”

Elinize geçen paralar bile kalp para olabilir. Yakın geçmişte, sadece bir tek yılda dünya çapında 110 milyon değerinde sahte dolara el konuldu. İrlanda’da piyasada dolaşan sahte 100 dolarlık kağıt paraların kalitesi o kadar yüksekti ki, The Irish Times’a göre “155 tanesi tüm büyük bankalarda kabul edildi.”

Kendinizi taklitlerden korumak üzere ne yapabilirsiniz? Bir tüketici uzmanına göre “sahtekârlıktan en iyi korunma, bilgili bir tüketici olmaktır.” Şunları ekliyor: “Bir şey gerçek olamayacak kadar iyi görünüyorsa, herhalde öyledir.”

[Sayfa 20’deki resim]

Piltdown fosili, bilim adamlarını yıllarca aldatan bir sahtekârlıktı