Sanat Nedir?

ŞİMDİYE dek gördüğünüz en güzel manzara hangisiydi? Tropikal bir günbatımı, karlarla kaplı bir sıradağ, çölde çiçekler veya güz ormanlarındaki muhteşem renkler mi?

Çoğumuz, kendimizi Yeryüzünün güzelliğine kaptırdığımızda özel bir anımızı hatırlarız. Tatilimizi mümkünse cennet gibi bir ortamda geçirmek isteriz ve en hatırlanmaya değer görüntüleri fotoğraf makinesiyle yakalamaya çalışırız.

Bu bozulmamış ihtişama bir kez daha baktığınızda, üzerinde düşünebileceğiniz bazı sorular var. Bir sanat galerisinde bulunan tüm resimler imzasız olsaydı, bir eksiklik hissetmez miydiniz? Bir sergideki resimlerin kalitesinden ve güzelliğinden çok etkilendiyseniz, sanatçının kim olduğunu bilmek istemez miydiniz? Yeryüzünün güzelliklerle dolu harikalarını seyretmekle yetinip onları yaratan Sanatçıyı gözardı etmemiz doğru olur mu?

Doğada sanat diye bir şeyin olmadığını, sanatın insanlara özgü yaratıcı yetenek ve yorum gerektirdiğini iddia edenler de olduğu doğrudur. Oysa bu, sanatın belki de çok dar bir tanımıdır. Sanat tam olarak nedir?

Sanatın Tanımı

Herkesi memnun edecek bir sanat tanımı yapmak herhalde olanaksızdır. Sanatı, “yeteneğin ve yaratıcı imgelemin özellikle estetik nesnelerin üretiminde bilinçli kullanılışı” olarak tarif eden Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary oldukça iyi bir açıklama sunuyor. Buna göre, bir sanatçının hem yeteneğe, hem de imgeleme sahip olması gerektiğini söyleyebiliriz. Bu iki yeteneği uygulama alanına koyduğunda, başkalarının hoş veya çekici buldukları bir şeyi üretebilir.

Yetenek ve imgelem ifadeleri ancak insanlara ait sanat eserleriyle mi sınırlıdır? Yoksa etrafımızdaki doğal dünyada da görülebilir mi?

Kaliforniya’daki yüksek sekoya ağaçları, Pasifik Okyanusunun geniş mercan kayalıkları, yağmur ormanlarının muazzam şelaleleri ve Afrika kırlarının olağanüstü hayvan sürüleri insanlık için farklı bakımlardan “Mona Lisa”dan daha değerlidir. Bu yüzden UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü) Sekoya Ulusal Parkını (ABD), Iguaçú Şelalelerini (Arjantin/Brezilya), Büyük Mercan Kayalığını (Avustralya) ve Serengeti Ulusal Parkını (Tanzanya) insanlığın “Dünya Mirası”nın bir kısmı olarak seçti.

Bu doğal hazineler sıralamada, insan yapısı anıtlarla birlikte yer almaktadır. Neden? Hedef, “olağanüstü evrensel değer” taşıyan her şeyi korumaktır. UNESCO’nun öne sürdüğü gibi, ister Hindistan’daki Taç Mahal, isterse de ABD’deki Büyük Kanyon olsun, onların güzelliği gelecek kuşaklar için korunmaya layıktır.

Bununla birlikte, yaratıcı yetenek görebilmek üzere ulusal bir parka gitmeniz gerekmez. Kendi vücudunuz üstün bir örnektir. Eski Yunan heykeltıraşları insan biçimini sanatsal üstünlüğün ta kendisi olarak gördüklerinden, onu olabildiğince kusursuz bir şekilde yansıtmaya çalıştılar. Vücudun işlevleri hakkında şimdi sahip olduğumuz bilgi, onun yaratımı ve tasarımı için gerekli olan mükemmel yeteneği daha da takdir edebilmemizi sağlıyor.

Yaratıcı imgelem konusunda ne söylenebilir? Tavuskuşunun açılmış kuyruğundaki seçkin desenlere, bir gülün narin çiçeğine veya ışıl ışıl parlayan bir kolibrinin hızlı balesine bakın. Kuşkusuz, bu gibi sanatsal ustalıklar tuvale geçirilmeden veya fotoğrafı çekilmeden önce de sanattı. Tacca zambağının eflatun çizgilerinin etkisinde kalan bir National Geographic yazarı, genç bir bilim adamına onların amacının ne olduğunu sordu. Basit yanıtı şöyleydi: “Tanrı’nın imgelemini gösteriyorlar.”

Doğal dünyada bol bol bulunmalarının yanı sıra, yetenek ve yaratıcı imgelem, sanatçı insanlara sürekli bir esin kaynağı olmuştur. Ünlü Fransız heykeltıraşı Auguste Rodin şöyle dedi: “Sanatçı, doğanın sırdaşıdır. Bitkiler, saplarının zarif eğimi ve uyum içinde özenle renklendirilmiş çiçekleri yoluyla sanatçıyla iletişim kurarlar.”

Bazı sanatçılar doğal güzelliği taklit etmeye çalıştıklarında sınırlarını açıkça kabul ettiler. Tüm zamanların en büyük sanatçılarından biri olarak kabul edilen Michelangelo şunu kabul etti: “Hakiki sanat eseri Tanrısal kusursuzluğun ancak bir gölgesidir.”

Sanatçılar gibi, bilim adamları da doğal dünyanın güzelliğinin etkisine kapılabilirler. The Mind of God adlı kitabında, matematik fiziği profesörü Paul Davies şunu açıklıyor: “En katı ateistlerde bile çoğu kez, doğaya karşı hürmet duygusu denen şey var, yani onun derinliği, güzelliği ve inceliğine karşı dinsel saygıyı andıran bir hayranlık ve korku duyuyorlar.” Bu bize ne öğretmeli?

Sanatsal Ustalığın Arkasındaki Sanatçı

Bir sanat öğrencisi, bir sanatçının sanatını anlayıp bilincine varabilmek için onun hakkında bilgi alır. Eserinin, bireysel olarak sanatçının yansıması olduğunu öğrenir. Doğanın sanatı da doğayı meydana getiren, Her Şeye Gücü Yeten Tanrı’nın kişiliğini yansıtıyor. Resul Pavlus bunu şöyle açıkladı: “Onun görülmez şeyleri . . . . yapılan şeylerle anlaşılarak açıkça görülüyor.” (Romalılar 1:20) Ayrıca, Yer’in Yapıcısı hiç de meçhul değildir. Pavlus’un günlerindeki Atinalı filozoflara söylediği gibi, “[Tanrı] hiç birimizden uzak değil.”—Resullerin İşleri 17:27.

Tanrı’nın yarattığı şeylerdeki sanat, amaçsız veya rastlantısal da değildir. Yaşamımızı zenginleştirmenin yanı sıra, en büyük Sanatçı ve Evrensel Tasarımcı olan Yehova Tanrı’nın yeteneklerini, imgelemini ve yüceliğini de açığa vuruyor. Bunu izleyen makaleler, bu sanatın En Üstün Sanatçıyı daha iyi tanımamıza nasıl yardım edebileceğini ele alacak.

[Sayfa 3’teki resim tanıtım notu]

Musei Capitolini, Roma