Her Gün Aspirin İçmem İyi Olur mu?

Aşağıda yazılanlar, bir doktorun anlattığı gerçek bir olaydır ve çok sık rastlanan bir sorunu yansıtmaktadır.

TÜM aile endişeliydi. Artık doktor da endişeleniyordu. Doktor, “Kanaması birazdan durmazsa, kan naklini düşünmek zorunda kalabiliriz” dedi.

Adam bağırsaklarından, haftalardır yavaş yavaş kan kaybediyordu ve soruna mide iltihabı, yani gastrit teşhisi konulmuştu. Umutsuzluğa düşen doktor şunu sordu: “Hiç ilaç içmediğinize emin misiniz?”

“Hayır. Artritim için sadece, reçetesiz satılan bu doğal ilaçtan içtim” dedi adam.

Doktor aniden, kulak kesilerek söylenenleri dinledi. “Şunu göreyim” dedi. Etiketi dikkatle incelerken aradığını buldu. Asetilsalisilik asit! Sorun çözülmüştü. Bu hasta aspirin içeren bileşimi almayı bırakıp, kendisine verilen demiri ve bazı mide ilaçlarını aldığında kanaması durdu ve kan sayımı yavaş yavaş normale döndü.

İlaçların Neden Olduğu Kanamalar

İlaçların neden olduğu mide ve bağırsakla ilgili kanamalar, bugün ciddi bir tıbbi sorundur. Bu duruma katkısı olan birçok ilaç olabilirse de, böyle sorunların çoğunun nedeni artrit ve ağrı için kullanılan ilaçlardır. Bunlar, steroit yapısında olmayan iltihap giderici ilaçlar (NSAIDS) denen bir ilaç grubunu içerir. Bu ilaçların isimleri ülkeden ülkeye değişir.

Aspirin, reçetesiz satılan birçok ilacın bileşeninde bulunuyor. Ve son yıllarda, her gün aspirin içen insanların sayısı birçok ülkede arttı. Neden?

Aspirine Duyulan İstek

Harvard Health Letter’ın 1995 yılındaki raporu, “düzenli aspirin kullanımı hayat kurtarır” diyor. Araştırmacılar, bu tarihten sonra dünya çapında defalarca tekrarlanan birçok araştırmaya değinerek şu sonuca vardılar: “Kalp krizi veya felç geçirmiş, anjinası olan veya koroner bypass ameliyatı geçirmiş olan ve aspirine karşı bir alerjisi olmayan hemen herkes, günde yarım ila bir tablet aspirin içmelidir.”a

Diğer araştırmacılar, hem kalp krizi açısından riski olan 50 yaşın üstündeki erkeklerin hem de riski olan kadınların her gün aspirin içmesinin yararlı olduğunu iddia ediyor. Ayrıca, her gün içilen aspirinin kalın bağırsak kanseri riskini azaltabileceğini ve uzun süre yüksek dozda alınan aspirinin şeker hastalarında kan şekeri düzeyinin düşmesine yardım edebileceğini gösteren araştırmalar da var.

Aspirin nasıl bir işlev görerek bu sözü edilen yararları sağlıyor? Bu tümüyle bilinmemesine rağmen kanıtlar, aspirinin kandaki trombositleri daha az yapışkan olmalarını sağlayacak şekilde etkilediğini, böylece pıhtı oluşumuna müdahale ettiğini gösteriyor. Bunun, kalp ve beyindeki küçük atardamarların tıkanmasını önlemeye yardım ettiği, bu yolla da yaşamsal organlara zarar gelmesini önlediği tahmin ediliyor.

Tüm bu tahmini yararlarına rağmen, neden herkes aspirin içmiyor? Bir nedeni, hâlâ bilinmeyen çok şeyin olmasıdır. Aspirinin ideal dozu bile belli değildir. Dozla ilgili öneriler, günde iki kez alınacak standart bir tabletten, gün aşırı alınacak bir bebe aspirinine kadar değişiyor. Kadınların alacağı doz erkeklerinkinden farklı olmalı mı? Doktorlar emin değil. Enterik kaplı aspirinin bir derece yararlı olduğu kabul edilebilirken, bir antiasitle birlikte hazırlanmış aspirinin avantajları hâlâ tartışmalıdır.

İhtiyatlı Olmak İçin Nedenler

Amerika Yerlileri söğüt ağacı kabuğundan aspirin bileşenlerini elde etmişlerdi. Aspirin teknik olarak doğal bir madde olmasına rağmen, birçok yan etkisi vardır. Bazı kişilerde kanama sorunlarına yol açmasının yanı sıra, aspirine duyarlı kişilerde alerjik reaksiyonlar meydana gelmesi de dahil, aspirinin olası birçok başka komplikasyonu var. Elbette, her gün aspirin içmek herkes için uygun değildir.

Bununla beraber, kalp krizi ve felç riski ya da dikkate değer başka risk faktörleri olan bir kişi, her gün aspirin içmenin riskleri ve yararları konusunda doktoruyla konuşmak isteyebilir. Hasta elbette kanama sorunu, aspirin tahammülsüzlüğü ve mide veya bağırsak sorunlarının olmadığından emin olmak isteyecektir. Tedaviye başlamadan önce, olası başka sorunlar veya ilaç etkileşimleri doktorla görüşülmelidir.

Önceden de söz edildiği gibi, aspirin ve benzer ilaçlar alanlar göze çarpar şekilde kanama riski taşırlar. Bu kanama hemen belli olmayabilir, yavaş yavaş başlar ve zamanla artar. Başka ilaçlar, özellikle de iltihap giderici ilaçlar üzerinde dikkatle düşünülmelidir. Bunlardan birini kullanıyorsanız doktorunuzu bilgilendirmeyi kesinlikle unutmayın. Çoğu durumda, ameliyattan önce bu ilaçları bırakmak akıllıca olacaktır. Belki, kan sayımıyla ilgili laboratuvar testlerinin düzenli olarak yapılması bile yardımcı olacaktır.

Kendimizi gelecek sorunlardan korumak istiyorsak, Mukaddes Kitaptaki şu özdeyişe dikkat edeceğiz: “Basiretli adam şerri görüp gizlenir; bön adamlar ise, ileri geçip zarar görürler.” (Süleymanın Meselleri 22:3) Bu tıbbi meselede, sağlığımızın zarar görmemesi için biz de sağgörülü davranalım.

[Dipnot]

[Sayfa 20, 21’deki çerçeve/resim]

Kimler Her Gün Aspirin İçmeyi Düşünebilir?

● Koroner kalp hastalığı ve karotis atardamarlarında (boyundaki ana kan damarı) darlık olan kişiler.

● Trombotik bir felç (pıhtıların yol açtığı bir tür felç) veya geçici iskemik kriz (felce benzeyen kısa bir olay) geçirmiş kişiler

● Kalp-damar hastalığı açısından aşağıda sayılan risk faktörlerinden en az birine sahip olan 50 yaşın üstündeki erkekler: sigara, hipertansiyon, şeker hastalığı, toplam kolesterol düzeyinin yüksek olması, düşük HDL kolesterol düzeyi, aşırı şişmanlık, aşırı alkol tüketimi, ailede erken yaşta koroner hastalığı (55 yaşından önce kalp krizi) veya felç olan birinin bulunması ve hareketsiz bir yaşam tarzı.

● Bu risk faktörlerinden en az ikisine sahip olan 50 yaşın üzerindeki kadınlar.

Bu konuda herhangi bir karara varmadan önce doktorunuzla görüşmek isteyebilirsiniz.

[Tanıtım notu]

Kaynak: Consumer Reports on Health