Çocuklarınızı Nasıl Koruyabilirsiniz?

ÇOCUKLARA yönelik cinsel istismar konusu hakkında konuşmayı pek istemeyiz. Bunun düşüncesi bile ana babaların kanını dondurmaya yeter. Ancak çocuk istismarı günümüz dünyasının korkutucu ve tatsız gerçeklerinden biridir ve çocuklar üzerindeki etkileri oldukça yıkıcı olabilir. Peki bu konu üzerinde durmak gerekir mi? Bir düşünün, çocuğunuzun güvenliği için neler verirdiniz? Cinsel istismar hakkındaki tatsız gerçekleri öğrenmek kesinlikle çok küçük bir bedeldir. Edineceğiniz bu bilgi çocuklarınızın güvenliği için gerçekten büyük yarar sağlayabilir.

İstismar salgınının, cesaretinizi kırmasına izin vermeyin. Kendinizi yetersiz hissetseniz bile çocuğunuzun sahip olmadığı bir güce, onun kazanmasının yıllar, hatta onlarca yıl alacağı yetilere sahipsiniz. Geçen yıllarda deneyim, hikmet ve bilgi birikimine sahip oldunuz. Başarıya ulaşmak için bu yetilerinizi geliştirmeniz ve onları çocuğunuzu korumak için kullanmanız önemlidir. Şimdi her ana babanın atabileceği üç temel adımı ele alalım. (1) Çocuğunuzun cinsel istismara karşı ilk savunma hattı siz olun, (2) çocuğunuzu cinsellikle ilgili temel konularda ihtiyacı doğrultusunda eğitin ve (3) çocuğunuza kendisini koruması için bazı temel taktikler öğretin.

Çocuğunuzun İlk Savunma Hattı Olun

Çocukları istismara karşı korumak konusunda sorumluluk öncelikle çocuklara değil, ana babalara aittir. Bu nedenle ana babaları eğitmek çocukları eğitmekten önce gelir. Eğer bir anne ya da babaysanız çocuk istismarı konusunda bilmeniz gereken birkaç şey var. Çocukları kimlerin istismar ettiğini ve buna nasıl teşebbüs ettiklerini bilmeniz gerek. Ana babalar çoğunlukla çocuklara sarkıntılık eden kişilerin, karanlıkta dolaşarak çocukları kaçırmanın ve onlara tecavüz etmenin yollarını arayan yabancılar olduğunu düşünürler. Böyle gözü dönmüş kişilerin olduğu doğrudur. Onlar hakkındaki haberlere sık sık rastlarız. Ancak böyle kişiler nispeten azdır. Çocuklara yönelik cinsel istismar vakalarının yaklaşık yüzde 90’ında istismarda bulunan kişi çocuğun tanıdığı ve güvendiği biridir.

Dost canlısı bir komşunun, öğretmenin, sağlık çalışanının, antrenörün ya da akrabanın çocuğunuza cinsel yönden ilgi duyabileceğine inanmak istememeniz doğaldır. Aslında çoğu insan böyle değildir. Etrafınızdaki herkesten şüphelenmeniz gerekmez. Yine de çocukları istismar eden tipik birinin nasıl bir yol izlediğini öğrenerek çocuğunuzu koruyabilirsiniz. (6. sayfadaki çerçeveye bakın.)

Böyle taktiklerin farkında olmak sizi çocuğunuzun ilk savunma hattı olmak üzere daha hazırlıklı duruma getirebilir. Örneğin, yetişkinlerden çok çocuklarla ilgilenen biri çocuğunuzla özel olarak ilgilenirse ve ona hediyeler verirse ya da çocuğunuza ücretsiz olarak bakmayı veya çocuğunuzla baş başa dışarı çıkmayı teklif ederse ne yapacaksınız? O kişinin çocuklara sarkıntılık eden biri olduğu sonucuna mı varacaksınız? Hayır. Hemen böyle bir sonuca varmayın. Bunlar oldukça masum davranışlar olabilir. Yine de, böyle bir durumda tetikte olmanız gerekebilir. Mukaddes Kitap şöyle der: “Bön [Deneyimsiz] adam her söze inanır; fakat basiretli adam kendi gidişine dikkat eder” (Süleyman’ın Meselleri 14:15).

Unutmayın, gerçek olamayacak kadar iyi görünen teklifler aslında aldatıcı olabilir. Çocuğunuzla tek başına vakit geçirmek isteyen kişileri dikkatle inceleyin. Böyle bir kişinin, çocuğunuzun ne yaptığını her an kontrol edebileceğinizi bilmesini sağlayın. Üç oğul sahibi genç bir çift olan Melisa ve Berk, çocuklarını bir yetişkinle yalnız bırakmak konusunda dikkatli davranıyor. Oğullarından biri evde müzik dersi alacağı zaman Melisa öğretmene şöyle diyor: “Siz buradayken odaya arada bir girip çıkacağım.” Bu şekilde tedbirli davranmak belki aşırı gelebilir, ama bu ana baba sonradan üzülmektense önceden önlem almayı tercih ediyor.

Çocuğunuzun faaliyetleriyle, arkadaşlarıyla ve okul etkinlikleriyle yakından ilgilenin. Planladığı herhangi bir gezintinin tüm detaylarını öğrenin. 33 yıldır cinsel istismar vakaları üzerinde çalışan bir ruh sağlığı uzmanı, ana babaların sadece biraz tedbir almasıyla önlenebilecek sayısız vaka gördüğüne dikkat çekti. O, çocukları istismar eden bir hükümlünün şöyle dediğini söyledi: “Ana babalar bize çocuklarını adeta kendi elleriyle veriyorlar. . . . . İşimi kesinlikle kolaylaştırdılar.” Çocukları istismar eden çoğu kişinin kendine kolay hedefler seçtiğini unutmayın. Çocuklarının hayatında etkin şekilde yer alan ana babalar, çocuklarını zor hedefler haline getirirler.

Çocuğunuzun ilk savunma hattı olmanın bir diğer yolu iyi bir dinleyici olmaktır. Çocuklar çok utandıklarından ve verilecek tepkiden korktuklarından, istismar edildiklerini genellikle saklarlar. Bu nedenle, küçük belirtileri bile fark etmek için onları dikkatle dinleyin.a Eğer çocuğunuz sizi endişelendiren bir şey söylerse sakince sorular sorarak onu konuşturun. Eğer bir bakıcının tekrar gelmesini istemediğini söylerse nedenini sorun. Eğer bir yetişkinin onunla garip oyunlar oynadığını söylerse, “Ne tür bir oyun oynuyor? Oyunda neler yapıyor?” diye sorun. Eğer birisinin onu gıdıkladığını söylerse “Nereni gıdıkladı?” diye sorun. Çocuğunuzun verdiği cevapların önemini hemen küçümsemeyin. İstismar eden kişiler, çocuğa hiç kimsenin ona inanmayacağını söylerler; ne yazık ki çoğunlukla tam da böyle olur. Bir çocuk istismar edildiğinde ana babasının ona inanması ve onu desteklemesi, çocuğun toparlanması için çok önemlidir.

Çocuğunuzu Eğitin

Çocuk istismarı hakkındaki bir başvuru kaynağında, çocuk istismarından hüküm giymiş birinin şu sözleri alıntılandı: “Cinsellik hakkında hiçbir şey bilmeyen bir çocuk rahatlıkla bir sonraki kurbanım olabilir.” Bu ürkütücü sözler ana babalar için önemli bir uyarıdır. Cinsellik hakkında bilgisi olmayan çocukların bu konuda kandırılması çok daha kolaydır. Mukaddes Kitap, bilginin ve hikmetin bizi ‘ahlaksızın sözlerinden kurtarabileceğini’ söyler (Süleyman’ın Meselleri 2:10-12, YÇ). Çocuğunuz için istediğiniz şey bu değil mi? Öyleyse, çocuğunuzu korumanın ikinci temel adımı olarak onu bu önemli konuda eğitmekten çekinmeyin.

Peki bunu nasıl yapabilirsiniz? Birçok ana baba çocuğuyla cinsellik hakkında konuşmayı biraz utanç verici bulur. Çocuğunuz bu konuyu çok daha utanç verici bulabilir ve muhtemelen bu konuyu açan taraf o olmayacaktır. Bu nedenle ilk adımı siz atın. Melisa şöyle diyor: “İşe, vücudun çeşitli kısımlarını adlandırarak başladık. Vücudunun herhangi bir kısmında tuhaf ya da utanç verici bir şey olmadığını anlatabilmek için onunla çocuk diliyle değil, gerçek sözcükleri kullanarak konuştuk.” Bunun ardından istismar konusunu açmak daha kolay olacaktır. Birçok ana baba çocuklarına, vücutlarında mayonun örttüğü kısımların özel ve mahrem olduğunu açıkça söylüyor.

Önceki makalede adı geçen Hale şöyle diyor: “Serkan ve ben, oğlumuza penisinin mahrem ve özel olduğunu, oyuncak olmadığını söyledik. Herhangi bir kişinin, ne annesinin, ne babasının, doktorun bile oynayacağı bir şey olmadığını belirttik. Onu doktora götürdüğümüzde, doktorun sadece her şeyin yolunda olup olmadığına bakacağını ve bu yüzden o organına dokunabileceğini oğlumuza açıklıyorum.” Onların her ikisi de çocuğuyla böyle kısa konuşmaları zaman zaman yapıyor ve herhangi bir kişi ona uygunsuz bir şekilde ya da rahatsız olacağı tarzda dokunduğunda, istediği zaman gelip bunu onlara anlatabileceğini çocuklarına söylüyorlar. Çocuk bakımı ve istismarı önleme konusunda uzman olan kişiler, tüm ana babalara çocuklarıyla benzer konuşmalar yapmalarını öneriyorlar.

Birçok kişi, Büyük Öğretmenini İyi Dinleb kitabının çocuklarını bu konuda eğitmek için harika bir yardım olduğunu fark etti. “İsa’yı Kim Korudu?” başlıklı 32. bölüm, istismarın tehlikeleri ve kendilerini korumanın önemi hakkında çocukları rahatlatan, net bir mesaj içeriyor. Melisa şöyle diyor: “Bu kitap, çocuklarımıza kişisel olarak anlattıklarımızı pekiştirmek için mükemmel bir araç.”

Günümüz dünyasında çocuklar, çocuklara dokunmak ya da çocukların onlara yanlış şekilde dokunmalarını sağlamak isteyen bazı insanlar olduğunu bilmeliler. Bu tür uyarıların, çocukları korkutmasına ya da hiçbir yetişkine güvenmemelerine yol açmasına gerek yok. Hale “bu sadece kendilerini koruyabilmeleri için verdiğimiz bir bilgi” diyor. “Ve çoğu istismarla ilgili olmayan diğer birçok bilgiden sadece biri. Bu bilgiler oğlumu korkak biri haline getirmedi.”

Çocuğunuzun eğitimi, itaat hakkında dengeli bir görüşü içermeli. Bir çocuğa itaatli olmayı öğretmek önemli ve zor bir görevdir (Koloseliler 3:20). Ancak çocuğa böyle dersler verilmeye çalışılırken aşırıya kaçılabilir. Eğer bir çocuğa her yetişkine her zaman kayıtsız şartsız itaat etmesi gerektiği öğretilirse, o çocuk istismar için kolay bir hedef olur. Çocukları istismar edenler, aşırı uysal çocukları hemen fark ederler. Hikmetli ana babalar çocuklarına itaatin göreceli olduğunu öğretmeliler. İsa’nın takipçileri için bu sanıldığı kadar karmaşık değildir. Sadece şöyle demeyi gerektirir: “Eğer biri sana, Yehova Tanrı’nın yanlış dediği bir şey yapmanı söylerse, bunu yapmak zorunda değilsin. Annen ve baban bile senden Yehova’nın yanlış dediği bir şeyi yapmanı asla istememeli. Eğer biri sana yanlış bir şey yaptırmaya çalışırsa, bunu annene ya da babana her zaman söyleyebilirsin.”

Son olarak çocuğunuzun şunu bilmesini sağlayın: Hiç kimse onun sizden bir sır saklamasını isteyemez. Eğer herhangi biri onun sizden bir sır saklamasını isterse, bunu her zaman size gelip anlatmalı. Korkunç tehditler almış ya da kendisi yanlış bir şeyler yapmış olsa bile, ona ne söylenirse söylensin, her zaman anne ya da babasına gelip bunu anlatması gerektiğini ve bunda hiçbir sorun olmadığını söyleyin. Bu tür talimatların çocuğunuzu korkutmasına gerek yok. Çoğu insanın asla böyle şeyler yapmayacağına, yani dokunulmaması gereken yerlerine dokunmayacağına, ondan Tanrı’ya itaatsizlik etmesini ya da bir sır saklamasını istemeyeceğine dair onu rahatlatabilirsiniz. Tıpkı yangın çıktığında izlenmek üzere planlanmış bir kaçış rotası gibi bunlar da sadece birer önlemdir ve muhtemelen onlara hiç ihtiyaç duyulmayacaktır.

Çocuğunuza Kendisini Koruması İçin Bazı Temel Taktikler Öğretin

Ele alacağımız üçüncü adım, siz yanında değilken birisi ondan yararlanmaya çalışırsa yapması gereken bazı basit şeyleri çocuğunuza öğretmektir. Çoğunlukla tavsiye edilen bir yöntem oyuna benzer. Ana baba “Şöyle bir şey olsaydı ne yapardın?” diye soruyor, çocuk da cevaplıyor. Belki şöyle sorabilirsiniz: “Birlikte bir mağazaya gitseydik ve birbirimizi kaybetseydik ne yapardın? Beni nasıl bulurdun?” Çocuğunuz umduğunuz gibi bir cevap vermeyebilirse de, şuna benzer sorular sormaya devam ederek onu yönlendirebilirsiniz: “Yapabileceğin daha güvenli bir şey aklına geliyor mu?”

Biri ona uygunsuz şekilde dokunmaya çalışırsa verebileceği en güvenli tepkinin ne olduğunu sormak için de benzer sorular kullanabilirsiniz. Eğer çocuk bu tarz sorulardan hemen rahatsız olursa, başka bir çocuk hakkında bir hikâye anlatmayı deneyebilirsiniz. Örneğin şöyle diyebilirsiniz: “Küçük bir kız sevdiği bir akrabasıyla birlikteymiş, ama sonra bu akrabası, dokunmaması gereken yerlerine dokunmaya çalışmış. Sence bu küçük kız kendini korumak için ne yapmalı?”

Buna benzer durumlarda ne yapması gerektiği konusunda çocuğunuza neler öğretmelisiniz? Bir yazar şöyle diyor: “Kesin bir dille ‘Hayır!’ ya da ‘Sakın yapma!’ veya ‘Beni rahat bırak!’ demek, suçlu kişinin korkup geri çekilmesini ve kurban seçimi konusunda bir daha düşünmesini sağlamak açısından oldukça etkilidir.” Çocuğunuzun kendinden emin bir şekilde karşısındaki kişiye yüksek sesle karşı koyabilmesi, hızla oradan kaçabilmesi ve her ne olduysa size anlatabilmesi için onunla kısa provalar yapın. Bu eğitimi tamamen kavramış gibi görünen bir çocuk, öğrendiklerini birkaç haftada ya da birkaç ayda kolaylıkla unutabilir. Bu nedenle bu eğitimi düzenli olarak tekrarlayın.

Baba, üvey baba ya da diğer erkek akrabalar da dahil çocuğun bakımıyla doğrudan ilgilenen herkes bu sohbetlere katılmalı. Neden mi? Çünkü bu eğitimde yer alan herkes aslında, asla böyle istismar hareketlerinde bulunmayacaklarına dair çocuğa güvence vermiş olurlar. Ne yazık ki cinsel istismar vakalarının çoğu bizzat aile içinde gerçekleşmektedir. Sonraki makalede, bu kötü dünyada ailenizi nasıl güvenli bir sığınak haline getirebileceğiniz ele alınacak.

[Dipnotlar]

[Sayfa 5’teki pasaj]

Çocuğunuzun ilk savunma hattı olun

[Sayfa 7’deki pasaj]

Çocuğunuzu eğitin

[Sayfa 8’deki pasaj]

Çocuğunuza kendisini koruması için temel taktikler öğretin

[Sayfa 4’teki çerçeve]

CİNSEL İSTİSMAR: KÜRESEL BİR SORUN

Birleşmiş Milletler genel sekreteri, BM için çalışan bağımsız bir uzmanın derlediği, çocuklara karşı şiddet hakkındaki bir dünya raporunu 2006’da BM Genel Kurulu’na iletti. Rapora göre son on yılda 18 yaşın altındaki tahminen 150 milyon kız ve 73 milyon erkek çocuğu “cinsel ilişkiye girmeye zorlandı ya da cinsel şiddetin diğer türlerine maruz kaldı.” Bu rakamlar ürkütücü olsa da, raporda şu sözler yer alıyor: “Bu, kesinlikle asıl rakamın altında bir tahmin.” 21 ülkede yapılan araştırmalar bazı yerlerde kadınların yüzde 36’sının, erkeklerin de yüzde 29’unun çocukken herhangi bir şekilde cinsel istismara uğradığını gösterdi. Bu suçu işleyen kişilerin çoğu, kurbanın akrabaları!

[Sayfa 6’daki çerçeve]

TİPİK BİR AYARTMA YÖNTEMİ

Çocukları istismar eden kişi, muhtemelen kurbanlarına zor kullanmayacak kadar kurnazdır. O bunun yerine çocukları adım adım ayartmayı tercih edebilir. Öncelikle kendine bir kurban seçer. Seçtiği çocuk çoğunlukla, savunmasız ve saf, dolayısıyla kontrol etmesi nispeten kolay biri olur. Sonra da o çocuğa özel ilgi göstermeye başlar. Ayrıca ana babasının güvenini kazanmaya da çalışabilir. Çocukları istismar edenler çoğunlukla, çocukla ve ailesiyle içtenlikle ilgileniyormuş gibi görünmekte ustadırlar.

Kişi zamanla çocuğu hazırlamaya başlar. Masum görünen sevgi ifadelerinde bulunarak, oyun gibi güreşerek ve gıdıklayarak çocukla giderek daha çok fiziksel temasta bulunur. Ona bol bol hediye verebilir ve onunla yalnız vakit geçirmek için çocuğu arkadaşlarından, kardeşlerinden ve ana babasından ayırmaya başlayabilir. Bir noktada çocuktan ana babasından bazı küçük sırlar saklamasını isteyebilir; bu sır belki verdiği bir hediye ya da ilerde beraber dışarı çıkma planları olabilir. Böyle taktikler çocuğu ayartmak için ortam hazırlar. Kişi çocuğun ve ana babasının güvenini kazandığında, harekete geçmeye artık hazırdır.

Muhtemelen istismar konusunda da şiddet ya da zor kullanmaktansa, daha sinsice yollar dener. Çocuğun cinsellik konusundaki doğal merakından yararlanabilir. Örneğin bu konuda onun “öğretmeni” olmayı teklif edebilir ya da sadece onların arasında kalacak “özel bir oyun” oynamayı önerebilir. Çocuğa pornografik görüntüler göstererek bu tarz davranışların ona doğal gelmesini sağlamaya çalışabilir.

Eğer çocuğu istismar etmeyi başarırsa, çocuğun bunu kimseye anlatmamasını sağlamaya çalışır. Tehdit, şantaj ve suçlama gibi çok çeşitli yöntemlere başvurabilir, hatta belki de hepsini birden kullanabilir. Örneğin “Hepsi senin suçun. Bana durmamı söylemedin” diyebilir. Ve şöyle ekleyebilir: “Eğer bunu annenle babana söylersen, polisi ararlar ve ben de hayatımın sonuna dek hapis yatarım.” Ya da şöyle diyebilir: “Bu bizim sırrımız. Kime söylersen söyle, kimse sana inanmaz. Ana baban bunu öğrenirse onlara zarar veririm.” Böyle kişilerin başvurabileceği kötü niyetli ve sinsi yöntemlerin sonu yoktur.

[Sayfa 5’teki resim]

Çocuğunuzun katıldığı faaliyetlerde bizzat yer alın

[Sayfa 7’deki resim]

Çocuğunuzu cinsellik hakkında eğitmekten çekinmeyin

[Sayfa 8’deki resim]

Çocuğunuza, herhangi biri onu istismar etmeye çalışırsa kesin ve kararlı olmayı öğretin