Tasarım Ürünü Mü?

Deniz Kabuğu

◼ Deniz kabukları kolay kırılacakmış gibi görünse de çoğu zaman çok zor kırılırlar. Mühendis Kenneth Vecchio çocukluk günlerini hatırlayarak şöyle dedi: “Bazı deniz kabukları ancak çekiçle kırılırdı.” Bir deniz kabuğu olan yumuşakça kabuklarının göze çarpar bir özelliği sert olmalarıdır.a

Şunu düşünün: Deniz kabuğunun iç katmanı (sedef) mikroskobik yaprakçıklardan oluşur; bunların arasında nanometreyle, yani metrenin milyarda biriyle ölçülebilecek kadar bir açıklık vardır. ABD’deki Massachusetts Teknoloji Enstitüsü, Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Bölümünde doçent olan Christine Ortiz şöyle diyor: “Sedef milyarlarca kat büyütüldüğünde görülen karmaşık yapı büyüleyicidir ve öyle görünüyor ki kabuğun bu yapısı, onun çok sert olmasını sağlayan önemli bir faktördür.”

Bilim yazarı Charles Petit, sedefin büyütülmüş görüntüsünün “muhteşem bir düzen” yansıttığını söylüyor. Şöyle açıklıyor: “Sedefin mikroskobik kesiti, tuğlalarla örülmüş bir duvar görünümündedir. Bu duvarın tuğlaları altıgen levhalardır ve bu levhalar, kristal gibi parlak kalsiyum karbonat mineralinden meydana gelir. Onları birleştiren harç, yumuşakça tarafından salgılanır ve protein açısından zengin, esnek bir yapıştırıcıdır.”

Bilim insanları, deniz kabuğundaki sırların çok geniş bir alanda, örneğin sağlam zırhların, otomobil kaportalarının ve uçak kanatlarının üretiminde kullanılabileceğine inanıyor. Christine Ortiz şöyle diyor: “Doğa, üstün mekanik özellikleri olan malzemeler üretmek üzere metrenin milyarda biriyle ölçülebilecek oranlara dayanan yapısal tasarım ilkeleri kullanıyor. Mühendislerin de birçok alanda aynı yeteneği geliştirmesi gerekiyor.”

Ne dersiniz? Deniz kabuğunun hayranlık uyandıran dayanıklı yapısı tesadüfen mi oluştu? Yoksa tasarlandı mı?

[Dipnot]

[Sayfa 25’teki resim]

Deniz kabuğunun iç katmanının büyütülmüş kesiti

[Tanıtım notu]

Küçük resim: © Eye of Science/Photo Researchers, Inc.