Platon

PLATON, Akdeniz havzasında yolculuk etti ve Sicilya Adasında bir Yunan şehri olan Sirakusa’da siyasete atıldı. Daha sonra Atina’ya dönerek Akademia’yı kurdu. Birçokları tarafından Avrupa’nın ilk üniversitesi sayılan Akademia, matematik ve felsefe üzerine yapılan araştırmaların merkezi haline geldi.

SİZİN İÇİN NEDEN ÖNEMLİ?

Platon’un öğretileri, inançlarının tümünün Kutsal Kitaba dayandığını düşünen Hıristiyan Âlemine mensup kişiler de dahil milyonlarca insanın inançlarını ciddi şekilde etkiledi. Platon’un en başta gelen öğretisi, insanın bedeni öldükten sonra yaşamaya devam eden ölümsüz bir ruhu ya da canı olduğudur.

Platon, ölümden sonra yaşam kavramına büyük ilgi duyuyordu. Bir kitaba göre “Ruhun ölümsüzlüğü Platon’un en sevdiği konular arasındaydı. . . . . O, insanın bedeni öldükten sonra ruhunun yaşamaya devam ettiğine” ve kişinin yeryüzündeki yaşamına göre “ruhun ödüllendirildiğine ya da cezalandırıldığına” kesin olarak inanıyordu (Body and Soul in Ancient Philosophy).a

PLATON’UN ÖĞRETİLERİ NASIL YAYILDI?

Platon’un kurduğu Akademia dokuz yüzyıl boyunca, yani MÖ 387’den MS 529’a kadar faaliyet gösterdi ve bu süre içinde büyük bir etkiye sahip oldu. Platoncu düşünüş tarzı Yunan ve Roma İmparatorluklarının etkisinde olan ülkelerde çok popüler hale geldi. Hıristiyan Âleminin birçok din adamı gibi, Yahudi filozof İskenderiyeli Philon da Platonculuğu benimsedi. Sonuç olarak ruhun ölümsüzlüğü de dahil bazı putperest felsefi kavramlar, Yahudi ve Hıristiyan öğretilerine yavaş yavaş girmeye başladı.

Kutsal Kitapla ilgili bir sözlük şöyle der: “Hıristiyan Âleminin tüm öğretileri başta Platonculuk olmak üzere, bir dereceye kadar çağdaş Yunan felsefesine dayanmaktadır, ancak bazı Hıristiyan düşünürler . . . . ‘Hıristiyan Platoncular’ unvanını hak ederler” (The Anchor Bible Dictionary). Aşağıdaki bilgileri karşılaştırın.

Platon ne diyor? “[Ölüm sırasında] her birimizin özü olan, ölümsüz ruh dediğimiz şey hesap vermek için başka tanrıların huzuruna çıkar, . . . . iyiler bunu cesaretle, kötüler ise dehşet içinde bekler” (Plato—Laws, XII. Kitap).

Kutsal Kitap ne diyor? Can, kişinin kendisi ya da sahip olduğu yaşamdır. Hayvanlar da birer candır. Biri öldüğünde canın varlığı sona erer, başka sözlerle kişinin hiçbir kısmı yaşamaya devam etmez.b Aşağıdaki ayetler üzerinde düşünün.

• “İlk insan Âdem yaşayan can oldu” (1. Korintoslular 15:45).

• “Sonra Esav eşlerini, oğullarını, kızlarını, evindeki tüm canları, sürüsünü, diğer tüm hayvanlarını, Kenan diyarında edindiği tüm serveti alıp kardeşi Yakup’tan uzağa, başka bir diyara gitti” (Başlangıç 36:6).

• “Ölü bir cana dokunan da yedi gün kirli sayılacak” (Sayılar 19:11).

• “Günah işleyen can ölecektir” (Hezekiel 18:4).

Açıkça görüldüğü gibi Kutsal Kitap, beden öldükten sonra ruhun ya da canın yaşamaya devam ettiğini öğretmez. O halde kendinize şöyle sorun: ‘İnançlarım Kutsal Kitaba mı yoksa Platon’un felsefesine mi dayanıyor?’