Sıtma Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Dünya Sağlık Örgütü’nün tahminine göre, 2013 yılında 198 milyondan fazla kişi sıtmaya yakalandı ve 584.000 kişi bu hastalık sonucu hayatını kaybetti. Ölen her 5 kişiden neredeyse 4’ü, beş yaşından küçük çocuklar. Bu hastalık yaklaşık 100 ülke ve bölgeyi tehdit ediyor, dolayısıyla tahminen 3,2 milyar insan sıtmaya yakalanma riski altında.
1 SITMA NEDİR?
Sıtma, parazitlerin yol açtığı bir hastalıktır. Hastalığın belirtilerinden bazıları ateş, titreme, terleme, baş ağrısı, vücut ağrıları, bulantı ve kusmadır. Belirtiler, parazitin türüne ve kişinin hastalığa ne kadar zaman önce yakalandığına bağlı olarak 48-72 saatte bir tekrarlayabilir.
2 SITMA NASIL YAYILIR?
Sıtma parazitleri, Plasmodium adı verilen tekhücreli parazitlerdir ve Anofel cinsi dişi sivrisineklerin ısırmasıyla insanın kan dolaşımına girerler.
Bu parazitler hastanın karaciğer hücrelerine ulaşır ve orada çoğalır.
Bir karaciğer hücresi patladığında, hücreden çıkan parazitler alyuvarları ele geçirmeye başlar. Böylece parazitler alyuvarlarda çoğalmaya devam eder.
Bir alyuvar patladığında da, alyuvardan çıkan parazitler daha fazla alyuvarı istila eder.
Parazitlerin alyuvarları ele geçirmesi ve alyuvarların patlaması şeklindeki döngü sürüp gider. Genelde alyuvarlar her patladığında hastada sıtma belirtileri görülür.
3 KENDİNİZİ NASIL KORUYABİLİRSİNİZ?
Sıtmanın yaygın olduğu bir bölgede yaşıyorsanız:
Uyurken cibinlik kullanın. Kullandığınız cibinlik:
böcek ilacı katkılı olmalı.
hiçbir yerinde yırtık ya da delik olmamalı.
yatağın altına iyice sıkıştırılmış olmalı.
Evinizi ilaçlayın.
Mümkünse pencerelere ve kapılara sineklik takın. Ayrıca klima ya da vantilatör kullanarak sivrisineklerin evinizden çıkmasını sağlayabilirsiniz.
Vücudunuzu tamamen örten açık renk giysiler giyin.
Sivrisineklerin çokça bulunduğu çalılık arazilerden ve yumurtlama alanları olan su birikintilerinden mümkün olduğunca uzak durun.
Hastalığa yakalanırsanız gecikmeden tedaviye başlayın.
Sıtmanın yaygın olduğu bir bölgeye seyahat edecekseniz:
Seyahate çıkmadan önce bölgeyle ilgili güncel bilgiler edinin. Sıtma parazitlerinin türü ülkeden ülkeye değişir ve her tür için etkili olan ilaç farklıdır. Ayrıca yolculuğa çıkmadan önce doktorunuzla görüşün. Doktorunuz sağlık geçmişinizi göz önünde bulundurarak nelere dikkat etmeniz gerektiğini söyleyebilir.
Seyahatiniz sırasında, bu makalede sıtmanın yaygın olduğu bölgelerde yaşayanlar için verilen talimatlara dikkat edin.
Hastalığa yakalanırsanız zaman kaybetmeden tedaviye başlayın. Unutmayın ki belirtiler hastalığa yakalandıktan bir ila dört hafta sonra ortaya çıkabilir.