Komünyon Ayini

Tanım: Hıristiyan Âlemindeki inanışa göre, İsa’nın Son Akşam Yemeğinde ekmek ve şarabı kendi bedeni ve kanı olarak öğrencilerine sunuşunu anmak amacıyla düzenlenen ve Evkaristiya olarak da bilinen ayin. Ortodoksların Komünyon’la ilgili inanç ve uygulamaları, ibadet ve ayin biçimleri bakımından Katolik Kilisesinden ayrıdır, ancak öğreti bakımından aynıdır. Katolik Kilisesinin Ayinler Kutsal Kurulu, Kilisedeki Missa ayinini şöyle tanımlamıştır: “Çarmıha gerilme kurbanını devam ettiren kurban; ‘beni anmak için böyle yapın’ (Luka 22:19) diyen Rabbin ölümünün ve dirilmesinin anılması. Bu kutsal yemekte Tanrı’nın Toplumu Rabbin Bedeninin ve Kanının paylaşılması [komünyon] yoluyla Fısıh Kurbanının yararlarına ortak olur, Tanrı tarafından Mesih’in kanı aracılığıyla insanla ilk ve son kez yapılan Yeni Ahdi yeniler ve Rabbin ‘gelişine’ kadar Onun ölümünü duyurarak, dünyanın sonunda Baba’nın Krallığında olacak kutsal yemeğin temsilini gerçekleştirerek bunu iman ve ümitle beklediğini gösterir” (Eucharisticum Mysterium, 25 Mayıs 1967). Bu sözler, Son Akşam Yemeğinde İsa Mesih’in yaptığı şeyle ilgili Katolik Kilisesinin anlayışını özetler.

Ekmek ve şarap gerçekten Mesih’in bedenine ve kanına mı dönüşür?

Papa VI. Paul 30 Haziran 1968’de bildirdiği Resmi İman İkrarı’nda şunları söyledi: “Son Akşam Yemeğinde Rab tarafından kutsanan ekmek ve şarabın, Onun bizim için haç üzerinde sunduğu Bedenine ve Kanına dönüştüğüne inanıyoruz; papazın kutsadığı ekmek ve şarap, gökte görkemli tahtında oturan Mesih’in Bedenine ve Kanına dönüşür. Kutsama Törenindeki nesneler bizim gözümüzde törenden sonra da önceki gibi olsa bile, Rabbin ekmek ve şarap görünümünde gizemli şekilde hazır bulunduğuna inanıyoruz. . . . . Bu gizemli dönüşümün Kilise tarafından töz dönüşümü olarak adlandırılması yerindedir” (Official Catholic Teachings—Christ Our Lord, Wilmington, N.C.; 1978, Amanda G. Watlington, s. 411). Bu inanç Kutsal Yazılarla bağdaşır mı?

İsa “Bu benim bedenimdir,” “Bu benim kanımdır” sözleriyle ne demek istedi?

Mat. 26:26-29, YÇ: “Yemek sırasında İsa eline ekmek aldı, şükredip ekmeği böldü ve öğrencilerine verdi. ‘Alın, yiyin’ dedi, ‘Bu benim bedenimdir.’ Sonra bir kâse alıp şükretti ve bunu öğrencilerine vererek, ‘Hepiniz bundan için’ dedi. ‘Çünkü bu benim kanımdır, günahların bağışlanması için birçokları uğruna akıtılan antlaşma kanıdır. Size şunu söyleyeyim, Babam’ın egemenliğinde sizinle birlikte tazesini içeceğim o güne dek, asmanın bu ürününden bir daha içmeyeceğim.’”

“Bu benim bedenimdir” ve “Bu benim kanımdır” ifadelerinin bazı çevirilerde şu şekilde geçmesi dikkate değer: Mo, “Bu benim bedenim demektir,” “Bu benim kanım demektir”; LEF, “Bu benim bedenimi temsil eder,” “Bu benim kanımı temsil eder” (İtalikler tarafımızdan). YD’de de buna benzer ifadeler bulunur. Bu ifadeler, aynı ayetin bağlamında, 29. ayette farklı Katolik çevirilerin söyledikleriyle de uyumludur. Örneğin, İÇÇ şöyle der: “Bundan böyle bağın bu ürününden içmeyeceğim; Babam’ın hükümranlığında sizlerle birlikte tazesinden içeceğim güne dek” (İtalikler tarafımızdan). CC, NAB, Dy de, İsa’nın kâsenin içindekinden “asmanın bu ürünü” olarak söz ettiğini gösterir; İsa bu sözleri “Bu benim kanımdır” dedikten sonra söylemişti.

“Bu benim bedenimdir” ve “Bu benim kanımdır” ifadelerini ele alırken, Kutsal Yazılarda kullanılan başka canlı mecazları da göz önünde bulunduralım. İsa şu benzetmeleri de yapmıştı: “Ben dünyanın ışığıyım,” “Ben koyunların kapısıyım,” “Ben gerçek asmayım” (Yuhn. 8:12; 10:7; 15:1, YÇ). Bu ifadelerden hiçbirinin mucizevi bir dönüşümü ima etmediği açık değil mi?

Pavlus 1. Korintoslular 11:25’te (YÇ) Son Akşam Yemeği hakkında yazarken aynı düşünceleri biraz farklı sözlerle dile getirdi. İsa’nın kâseyle ilgili “Hepiniz bundan için . . . . bu benim kanımdır, . . . . antlaşma kanıdır” sözlerini aynen alıntılamak yerine, şöyle dedi: “Bu kâse kanımla gerçekleşen yeni antlaşmadır.” Elbette Pavlus bu sözlerle kâsenin bir mucizeyle yeni ahde dönüştüğünü kastetmemişti. Bunun yerine, kâsenin içindeki şeyin yeni ahdin yürürlüğe girmesini sağlayan İsa’nın kanını temsil ettiği sonucuna varmak daha makul değil mi?

İsa Yuhanna 6:53-57 ayetlerinde ne demek istedi?

“İsa onlara şöyle dedi: ‘Size doğrusunu söyleyeyim, İnsanoğlu’nun bedenini yiyip kanını içmedikçe, sizde yaşam olmaz. Bedenimi yiyenin, kanımı içenin sonsuz yaşamı vardır ve ben onu son günde dirilteceğim. Çünkü bedenim gerçek yiyecek, kanım gerçek içecektir. Bedenimi yiyip kanımı içen bende yaşar, ben de onda. Yaşayan Baba beni gönderdiği ve ben Baba’nın aracılığıyla yaşadığım gibi, bedenimi yiyen de benim aracılığımla yaşayacak” (Yuhn. 6:53-57, YÇ).

Bu sözler öğrencilerinin gerçek anlamda İsa’nın bedenini yiyip kanını içecekleri anlamında mı anlaşılmalı? Öyle olsaydı İsa Tanrı’nın Musa aracılığıyla İsrailoğullarına verdiği Kanunun çiğnenmesini teşvik etmiş olurdu. Bu Kanun herhangi bir tür kan yemeyi yasaklıyordu (Lev. 17:10-12). İsa böyle bir şeyi asla teşvik etmedi; aksine, Kanunun herhangi bir talebine aykırı davranışları mahkûm etti (Mat. 5:17-19). O halde İsa bunları söylerken kendi kusursuz kurbanının değerine iman etmeyi kastederek, yeme ve içme sözcüklerini mecazi anlamda kullanmış olmalı (Yuhanna 3:16; 4:14; 6:35, 40 ile karşılaştırın).

İsa öğrencilerinden yalnızca ölümünü anmalarını değil, kendi kurbanını tekrar sunmak üzere bir ayin yapmalarını da mı istedi?

II. Vatikan Belgelerinde şunlar belirtiliyor: “Kurtarıcımız, Son Akşam Yemeğinde, ele verildiği gece, Kendi Bedeni ve Kanıyla Evkaristiya Kurbanını başlattı. O bunu, Çarmıha Gerilme kurbanını devam ettirmek üzere yaptı” (The Documents of Vatican II, New York, 1966, W. M. Abbott, S.J., s. 154; italikler tarafımızdan).

Katolik Ansiklopedisi şöyle diyor: “Kilise Missa’nın ‘tam ve gerçek kurban’ olarak görülmesini ister. . . . . Bununla birlikte, bu doktrinimizin asıl kaynağı, eski devirlerden beri Missa Kurbanının değerini belirten gelenektir” (The Catholic Encyclopedia, 1913, Cilt X, s. 6, 17).

İsa şöyle dedi: “Beni anmak için böyle yapın” (Luka 22:19; 1. Kor. 11:24, YÇ). Luka 22:19 ayetini İÇÇ’de şöyle okuruz: “Bunu anılmam için yapın.” Yabancı dillerdeki Kx, Dy ve NAB çevirileri de benzer ifadeler kullanır. İsa Son Akşam Yemeğinde yaptığı şeyin kendi kurbanını sunmak olduğunu söylemedi; öğrencilerinden de bu kurbanı tekrar sunmalarını istemedi.

İbr. 9:25-28, YÇ: “[Yahudi] Başkâhin her yıl kendisinin olmayan kanla En Kutsal Yer’e girer; oysa Mesih kendisini tekrar tekrar sunmak için göğe girmedi. Öyle olsaydı, dünyanın kuruluşundan beri Mesih’in tekrar tekrar acı çekmesi gerekirdi. Oysa Mesih, kendisini bir kez kurban ederek günahı ortadan kaldırmak için . . . . ortaya çıkmıştır. Bir kez ölmek, sonra da yargılanmak nasıl insanların kaderiyse, Mesih de . . . . bir kez kurban edildi” (İtalikler tarafımızdan).

Bu “akıl ermez bir gizem” midir?

Kutsal Kitapta Tanrı’dan kaynaklanan gizemli şeylerden ve kutsal sırlardan söz edilir. Fakat bunların hiçbiri Kutsal Yazılarda açıkça belirtilen hakikatlerle çelişmez. Öte yandan, kendi geleneklerine Kutsal Yazılardan daha çok önem veren kişilere İsa şöyle dedi: “Ey ikiyüzlüler! Yeşaya’nın sizinle ilgili şu peygamberlik sözü ne kadar yerindedir: ‘Bu halk dudaklarıyla beni sayar, ama yürekleri benden uzak. Bana boşuna taparlar. Çünkü öğrettikleri, sadece insan buyruklarıdır’” (Mat. 15:7-9, YÇ).

İsa bu anmanın her hafta, hatta belki her gün yapılmasını mı söyledi?

Temel Katolik öğretilerini anlatan bir kitapta “Katolik Hıristiyanların temel yükümlülükleri” arasında “her Pazar ve her bayram gününde Missa’ya katılmak” da sayılıyor (Basic Catechism, Boston, 1980, s. 21). Hıristiyan İnancı: Kutsal Kitaplara, Kilise Babaları ve Belgelerine Göre Açıklanan Hıristiyan Gerçekleri adlı kitapta da şunlar söyleniyor: “Missa ayininde inanlılar çok sık, hatta her gün hazır bulunmaya ve Komünyon almaya gerçekten özendirilir” (Müjde Yayıncılık, İstanbul, 1994, s. 305).

Peki Kutsal Yazılarda ‘ekmek bölmekten’ söz eden ayetlerin tümü Mesih’in ölümünün anılmasına mı değinir? (Elçi. 2:42, 46; 20:7, YÇ). İsa Son Akşam Yemeği öncesinde birlikte yemek yerlerken de ‘ekmekleri böldü’ (Mar. 6:41; 8:6, YÇ). O dönemde Yahudilerin ekmekleri bugün alışık olduklarımızdan farklıydı. Onlar ekmek yerken genellikle onu kırar ya da bölerlerdi.

İsa, ölümünün Anılmasının ne sıklıkta yapılması gerektiğini belirtmedi. Ancak bu kutlamayı Fısıh günü başlattı; böylece onun öğrencileri için Mesih’in Ölümünün Anılması, Yahudi Fısıh Bayramının yerini aldı. Bu bayram, yılda bir kez 14 Nisan’da kutlanırdı. Yahudilerin Mayasız Ekmek Bayramı, Haftalar (Pentekost) Bayramı, Çardaklar (Ürün Toplama) Bayramı ve Kefaret Günü kutlamalarının hepsi yılda bir kez yapılırdı.

Komünyon ayininde söylenenlerin araftaki ruhları rahatlattığı doğru mu?

Hıristiyan İnancı adlı kitapta şunlar söyleniyor: “Kutsal Kitapta ‘Araf’ sözcüğü yoktur ve Araf doktrini burada açıkça bildirilmez. . . . . Hıristiyanlığın ilk yüzyıllarında dinsel konuları kaleme alan yazarlar Araf’ın var olduğunu belirtir. Yaşayanların dualarının, özellikle Efkaristiya Ayini’nin ölen inanlılara yardımcı olabileceğini açıklar” (s. 372).

Ölülerin durumuyla ilgili Kutsal Yazılarda şunları okuruz: “Yaşayanlar öleceğini biliyor, ama ölüler hiçbir şey bilmiyor.” (Vaiz 9:5, YÇ; ayrıca “Ölüm” başlıklı bölümün sayfa 306-308’deki kısmına bakın.)