Yürek Haindir, Ona Dikkat Edin

1, 2. Mecazi yüreğimizin gerçek durumunu bilmek neden çok zordur?

FARZ EDİN Kİ, bir sabah henüz yataktayken göğsünüzün ortasında şiddetli bir ağrı hissediyorsunuz ve zorlukla nefes alıyorsunuz. “Yoksa kalp krizi mi geçiriyorum!” diye düşünüyorsunuz. Tabii ağrıyı umursamamak sorunu ortadan kaldırmaz, hemen harekete geçmek şarttır. Acil müdahale için ambulans çağırıyorsunuz. Bir doktor belki de elektrokardiyogram çekerek sizi dikkatle muayene ediyor. Hemen doğru teşhis konulup tedaviye başlanması sizin için ölüm kalım meselesi olabilir.

² Peki mecazi yüreğimiz için ne denebilir? Onun gerçek durumunu bilmek o kadar kolay olmayabilir. Neden? Kutsal Kitapta şöyle okuyoruz: “Yürek en büyük haindir, ondan her şey beklenir. Onu kim anlayabilir?” (Yer. 17:9). Evet, başkaları bizde uyarı işaretleri görerek kaygı duyarken, yüreğimiz bizi ruhi açıdan herhangi bir sorunumuz olmadığına inandırarak aldatabilir. İnsan nasıl aldanabilir? Öncelikle günahkâr eğilimlerimiz bizi yanıltabilir. Ayrıca Şeytan ve içinde yaşadığımız ortam yüreğimizin gerçek durumunu örtbas edebilir. Yüreğimizi “muayene etmek”, yani incelemek konusunda, Yeremya’dan ve onun zamanındaki Yahuda halkından çok şey öğrenebiliriz.

3. Birçok insan için neler tanrı haline gelmiştir?

³ Yahudalıların çoğu yüreklerinin kötü durumda olduğunu göstermişti. Vicdanları hiç rahatsız olmadan, tek gerçek Tanrı’yı terk edip Kenan tanrılarına yönelmişlerdi. Yehova bu tanrılara tapınanlara şöyle meydan okudu: “Kendine yaptığın tanrılar nerede? Başına felaket geldiğinde onlar kalkıp seni kurtarsın. Çünkü şehirlerinin sayısı kadar tanrın var” (Yer. 2:28). Tabii biz kendimizi incelediğimizde asla putperestlik yaptığımız sonucuna varmayız. Fakat bir sözlük “tanrı” başlığı altında şunu söylüyor: “Üstün değere sahip olduğu düşünülen kişi ya da şey.” Dünyada birçok insan hayatlarında ilk plana mesleklerini, sağlıklarını, ailelerini ve hatta hayvanlarını koyuyor. Bazıları da sporu, ünlü kişileri, teknolojiyi, seyahati ve gelenekleri ‘üstün değere sahip’ olarak görüyor. Birçokları Yaratıcılarıyla iyi bir ilişkiyi bir yana bırakıp bu gibi şeylerin peşinden gidiyor. Yeremya’nın zamanındaki Yahuda halkı gibi gerçek Hıristiyanlar da bu tutumdan etkilenebilir mi?

HAİN YÜREK ALDATABİLİR

4. “Yehova’nın sözüne ne oldu? Doğru çıksın da görelim” diyen halkın tutumu nasıldı?

⁴ Yürek için “ondan her şey beklenir” diyen Yeremya’nın bu ifadesinin bağlamını herhalde ilginç bulacaksınız. O, halkın “Yehova’nın sözüne ne oldu? Doğru çıksın da görelim” dediklerini biliyordu (Yer. 17:15). Bu sözlerin samimi olmadığı açıktı. Yeremya kitabının bu bölümü şu sözlerle başlıyor: ‘Yahuda’nın günahı demir kalemle yazılmış, yüreklerinin levhasına, elmas uçla oyulmuş.’ Yahuda halkının başlıca sorunlarından biri ‘İnsanoğluna güvenmeleri, âdemoğlunun gücüne bel bağlamaları, yüreklerinin Yehova’dan uzaklaşmasıydı.’ Onların bu durumuna tezat olarak sadece bir azınlık farklı görüşteydi; onlar Tanrı’ya güveniyor, rehberlik ve nimetler almak için O’na bel bağlıyorlardı (Yer. 17:1, 5, 7).

5. Yeremya’nın hemşerileri Yehova’nın talimatına nasıl karşılık verdi?

⁵ Halkın çoğunluğunun yüreğinin ne durumda olduğu Tanrı’nın sözlerine verdikleri karşılıkla ortaya çıktı (Yeremya 17:21, 22’yi okuyun). Örneğin Sebt günü onlara gündelik işlerini bırakıp dinlenme ve ruhi faaliyetlere katılma fırsatı sağlayacaktı. Yeremya’nın hemşerileri Sebt gününde iş yapmamalı ya da iş için yolculuğa çıkmamalıydı. Fakat onların buna verdiği karşılık yüreklerinin durumunu ortaya koydu. “Onlar dinlemedi, kulak asmadı; işitmemek, yola gelmemek için dik başlılık etti.” Tanrı’nın kanununu bildikleri halde, kendi görüşlerinden vazgeçmediler; Sebt günü yapılacak işleri vardı (Yer. 17:23; İşa. 58:13).

6, 7. (a) Bugün sadık hizmetkârdan gelen öğüde rağmen bir Hıristiyan nasıl yanlış bir mantık yürütebilir? (b) Bu düşünüş ibadetlere katılma alışkanlığımızı nasıl etkileyebilir?

⁶ Bugün biz Sebt kanununa uyma yükümlülüğü altında değiliz. Yine de bu insanların yürek durumunu gösteren tepkilerinden bir ders çıkarabiliriz (Kol. 2:16). Tanrı’nın isteğini yerine getirmek için biz bu dünyaya özgü bencil uğraşlarımızı bir kenara bıraktık. Bizi sıkmayacak kolay bir yol seçerek Tanrı’yı memnun etmeye çalışmanın ne kadar akılsızca olduğunu fark ettik. Ve herhalde, bütün dikkatini Tanrı’nın isteğini yerine getirmeye veren ve bunu canlandırıcı, rahatlatıcı bulan birçok kişi tanıdık. Öyleyse nasıl aldanabiliriz?

⁷ Yeremya’nın zamanında yaşayan birçokları gibi, bir Hıristiyan da yüreğinin onu asla aldatamayacağını sanabilir. Örneğin biri gayet yerinde olarak şöyle düşünebilir: ‘Ailemi geçindirmek için bir işim olmalı.’ Peki bu onu şöyle bir düşünceye yöneltirse: ‘Geliri iyi olan bir iş bulup bu işte tutunmak için daha çok eğitim görmem gerek.’ Bu da mantıklı görünebilir ve kişi şu sonuca varabilir: ‘Artık zaman değişti, bugün ayakta kalabilmek için iyi bir üniversite eğitimi alarak bir işte tutunmak şart.’ Bu şekilde, sadık ve sağgörülü hizmetkârın ek eğitim hakkında verdiği hikmetli, dengeli öğütlerin değerini küçümseyerek ibadetleri kaçırmaya başlaması ne kadar kolay olur. Bazıları dünyanın düşünüşünün ve görüşlerinin kendilerini bu alanda yavaş yavaş şekillendirmesine izin verdi (Efes. 2:2, 3). Kutsal Kitap bizi yerinde olarak şöyle uyarır: “Artık bu ortamın kalıbına girmeyin” (Rom. 12:2).a

8. (a) Bir Hıristiyan hangi konuda gururlanabilir? (b) Neden Tanrı ve işleri hakkında bilgi sahibi olmaktan daha fazlası gereklidir?

⁸ Gerçi birinci yüzyılda yaşamış bazı Hıristiyanlar zengindi ve belki bu dünyada bir ölçüde saygın bir konumda bulunuyorlardı. Zamanımızda da bazı kardeşlerimiz aynı durumdadır. Onlar elde ettikleri başarılar hakkında ne düşünmeli ve biz onlara hangi gözle bakmalıyız? Yehova Yeremya aracılığıyla bu sorunun cevabını veriyor (Yeremya 9:23, 24’ü okuyun). İnsani başarılar hakkında böbürlenmektense evrenin egemeni Tanrı’yı tanımanın en yüksek değere sahip olduğunu kabul etmek hikmetliliktir (1. Kor. 1:31). Fakat Tanrı’yı tanımak, O’nun hakkında bilgi ve anlayışa sahip olmak ne demektir? Yeremya’nın zamanındaki insanlar Tanrı’nın ismini biliyorlardı. Kızıldeniz’den geçerken, Vaat Edilmiş Topraklara girerken, Hâkimler döneminde ve sadık kralların saltanatı sırasında Tanrı’nın atalarını nasıl kurtardığını biliyorlardı. Yine de onlar Yehova’yı gerçekten tanımıyor ve O’na içtenlikle iman etmiyorlardı. Buna rağmen “Ben suçsuzum, bana öfken mutlaka geçmiştir” diyorlardı (Yer. 2:35).

YEHOVA BİZİ NASIL ŞEKİLLENDİRİR?

9. Yürekte bir değişiklik yapmak mümkün mü ve bu nasıl gerçekleşebilir?

⁹ Yeremya’dan Tanrı’nın mesajını alan Yahudiler yürekten değişmeliydi. Bu mümkündü. Çünkü Tanrı sürgünden dönecek olanlar için şöyle demişti: “Onlara öyle bir yürek vereceğim ki, Benim Yehova olduğumu anlayacaklar. Bütün yürekleriyle Bana döndükleri için, onlar Benim halkım olacak, Ben de onların Tanrısı olacağım” (Yer. 24:7). Benzer bir değişim bugün de mümkündür. Aslında çoğumuz mecazi yüreğimizi iyileştirebiliriz. Bunun üç önemli yolu vardır: Tanrı’nın Sözünü ciddiyetle incelemek, Tanrı’nın bizim hayatımızdaki etkisini net olarak anlamak ve O’nun hakkında öğrendiklerimizi uygulamak. Yeremya’nın zamanında yaşayanların tersine biz yüreklerimizin Tanrı tarafından incelenmesini istemeliyiz. Kendi yüreğimizi Kutsal Kitabın ışığında incelemeli, Yehova’nın bizim yararımıza neler yaptığına dikkat etmeliyiz (Mezm. 17:3). Bunu yapmak ne kadar akıllıca olur!

10, 11. (a) Neden Yeremya bir çömlekçiyi izlemeye gitti? (b) Yehova’nın insanları ne kadar şekillendireceğini belirleyen etken nedir?

¹⁰ Şeytan insanların hepsini belirli bir kalıba girmeye zorlayarak şekillendirmek istiyor, Tanrı ise insanları şekillendirirken kişisel farklılıkları hesaba katıyor. Yeremya’nın yaşadıkları buna örnektir. Bir gün Tanrı ona bir çömlekçinin evine gitmesini söyledi. Çömlekçi, çarkının başında çalışıyordu. Fakat şekillendirdiği kap bozulunca, hâlâ nemli olan kilden başka bir kap yaptı (Yeremya 18:1-4’ü okuyun). Yeremya’ya neden bunu seyretmesi söylendi ve onun gördüklerinden biz ne öğrenebiliriz?

¹¹ Yehova Yeremya’ya ve İsrail’e, halkları ve milletleri dilediği gibi şekillendirme yetkisine sahip olduğunu göstermek istedi. Peki Tanrı kili nasıl şekillendirir? Yehova insan çömlekçilerin tersine hata yapmaz ve elinin emeğini bir anlık bir öfkeye kapılarak yok etmez. Tanrı’nın insanları ne kadar şekillendireceğini belirleyen etken, O’nun bu çabasına verecekleri karşılıktır (Yeremya 18:6-10’u okuyun).

12. (a) Yehoyakim Tanrı’nın kendisini şekillendirme çabalarına nasıl karşılık verdi? (b) Yehoyakim hakkındaki kayıttan hangi dersi çıkarabilirsiniz?

¹² Peki Yehova bireylere nasıl şekil verir? Bunu bugün öncelikle Kutsal Kitabı kullanarak yapıyor. Bir kişi Tanrı’nın Sözünü okuyup, okuduklarına karşılık verince nasıl bir insan olduğunu ortaya koyar, böylece Tanrı onu şekillendirebilir. Tanrı Yeremya’nın zamanındaki insanların günlük hayattaki davranışlarını nasıl şekillendiriyordu? Şimdi bunu Kral Yehoyakim’in örneğinden görelim. Kanun “Ücretli işçinin hakkını yemeyeceksin” diye emretmişti. Oysa kral tam böyle yaptı. “Geniş bir ev” yapmak üzere vatandaşlarının emeğini sömürdü (Tekr. 24:14; Yer. 22:13, 14, 17). Tanrı, peygamberlerinin ilettiği sözüyle Yehoyakim’i şekillendirmeye çalıştı. Ancak kral hain yüreğinin eğilimlerine göre davrandı. “Sözünü dinlemeyeceğim” dedi ve gençliğinden beri izlediği yoldan ayrılmadı. Bu nedenle Tanrı Yehoyakim hakkında “Sürüklenerek dışarı atılacak, eşek gömülür gibi gömülecek” dedi (Yer. 22:19, 21). Bizim de verilen öğüde “Ben buyum, değişemem!” diye karşılık vermemiz ne kadar akılsızca olur! Bugün Tanrı Yeremya gibi peygamberler göndermiyor, ama bize rehberlik sağlıyor. Sadık ve sağgörülü hizmetkâr grubu Kutsal Kitap ilkelerini kavrayıp uygulamamıza yardım ediyor. Bu ilkeler, bir düğün ya da başka bir sosyal buluşmadaki giyim kuşam, müzik ve dans gibi günlük yaşamımızın çeşitli yönleriyle ilgili olabilir. Yaşamımızda Tanrı’nın Sözünün bizi şekillendirmesine izin verecek miyiz?

13, 14. (a) Yeruşalim’deki köle sahipleri neden İbrani kölelerini serbest bırakmaya razı oldu? (b) Köle sahiplerinin yürek durumunu ortaya koyan neydi?

¹³ Bir başka örneğe bakalım. Babilliler Tsedekiya’yı kendilerine bağlı bir kral olarak atayıp Yahuda tahtına geçirdiler. Daha sonra Tsedekiya Tanrı’nın Yeremya aracılığıyla verdiği öğüde aykırı davranıp isyan etti (Yer. 27:8, 12). Ve Babilliler gelip Yeruşalim’i kuşattı. Kral ve yöneticiler Tanrı’nın lütfunu kazanmak için kanuna uymak üzere bir şeyler yapmaları gerektiğini düşündüler. İbrani kölelerin, köleliklerinin yedinci yılında özgür bırakılmaları gerektiğini bilen Tsedekiya bu durumdakileri serbest bırakmak için bir ahit yaptı (Çık. 21:2; Yer. 34:14). Evet, Yeruşalim düşman tarafından kuşatıldığı sırada, halk birdenbire köleleri serbest bırakmanın uygun olduğunu düşünmeye başladı! (Yeremya 34:8-10’u okuyun).

¹⁴ Sonra bir Mısır ordusu Yeruşalim’in yardımına geldi ve Babilliler kuşatmayı kaldırmaya mecbur oldu (Yer. 37:5). Kölelerini serbest bırakanlar şimdi ne yapacaktı? Özgür bıraktıkları kölelerini tekrar köle ettiler (Yer. 34:11). Anlaşılan şu ki, Yahudiler tehlikedeyken, daha önceki itaatsizliklerini telafi etmek istermişçesine Tanrı’nın kanunlarına uyuyor gibi gözüktüler. Fakat tehlike geçince yine eskisi gibi davranmaya başladılar. Kanunun ruhunu kabul ediyor gibi gözükmelerine rağmen, sonraki davranışları Tanrı’nın Sözünde bulunan talimata uymayı ve buna göre şekillendirilmeyi yürekten istemediklerini ortaya koydu.

YEHOVA’NIN BİZİ ŞEKİLLENDİRMESİNİ KABUL ETMEK

15. Yehova tarafından şekillendirilmeyi ne ölçüde istersiniz? Günlük hayattan bir örnek verin.

¹⁵ Yehova’nın dünya çapındaki cemaatinin yardımıyla belirli bir tutum konusundaki Kutsal Kitap ilkelerini öğrenmiş olabiliriz. Örneğin bir kardeş bizi sinirlendirdiğinde nasıl karşılık vermemiz gerektiğini bilebiliriz (Efes. 4:32). Kutsal Kitapta öğütlenen yolun doğru ve hikmetli olduğunu kabul edebiliriz. Peki verdiğimiz karşılık ne tür bir “kil” olduğumuzu ortaya çıkaracak? Yehova tarafından şekillendirilmeye olumlu karşılık verecek miyiz? Eğer yüreğimiz şekillendirilmeye hazırsa iyi yönde değişeceğiz; Yehova bizi bir çömlekçi gibi şekillendirerek kullanımına daha uygun bir kap haline getirecek (Romalılar 9:20, 21 ve 2. Timoteos 2:20, 21’i okuyun). Yehoyakim’inki ya da Tsedekiya’nın zamanında yaşayan köle sahiplerininki gibi bir tutum ortaya koymaktansa Yehova tarafından onurlu bir amaçla şekillendirilmeyi kabul edeceğiz.

16. Yeremya hangi önemli gerçeğin farkındaydı?

¹⁶ Yeremya da Tanrı tarafından şekillendirildi. Peygamber nasıl bir tutuma sahipti? Onun alçakgönüllü tutumunu “Adımlarına yön vermek insana düşmez” sözlerinden anlayabiliriz. Peygamber sonra da “Yolumu Sen düzelt ey Yehova” diye yakardı (Yer. 10:23, 24). Gençler, siz Yeremya’yı örnek alacak mısınız? Önünüzde vermeniz gereken birçok karar olmalı. Bazı gençler ‘adımlarına kendileri yön vermek’ istiyor. Siz kararlar verirken Tanrı’nın rehberliğine başvuracak mısınız? İnsanoğlunun kendi adımlarına yön veremeyeceğini Yeremya gibi siz de alçakgönüllülükle kabul edecek misiniz? Şunu unutmayın: Tanrı’nın rehberliğine başvurursanız O sizi şekillendirecektir.

17-19. (a) Yeremya neden Fırat Irmağı’na kadar uzun bir yolculuk yaptı? (b) Yeremya’nın itaati ne bakımdan sınanmış olabilir? (c) Yeremya’nın Yehova’nın kuşakla ilgili talimatlarına uymasıyla ne başarıldı?

¹⁷ Yeremya’nın görevi Tanrı’nın talimatına uymayı gerektirdi. Siz Yeremya’nın yerinde olsaydınız bu gibi talimatları kabul eder miydiniz? Bir keresinde Yehova Yeremya’ya bir keten kuşak alıp beline bağlamasını söyledi. Sonra da Fırat Irmağı’na gitmesini emretti. Bir haritaya bakarsanız bunun yaklaşık 500 kilometrelik bir yol olduğunu görürsünüz. Oraya varınca Yeremya kuşağı bir kaya kovuğuna saklamalı ve sonra Yeruşalim’e geri dönmeliydi. Daha sonra Tanrı ondan yine oraya gidip kuşağı almasını istedi (Yeremya 13:1-9’u okuyun). Yeremya toplam 1.900 kilometre yol katedecekti. Kutsal Kitap eleştirmenleri Yeremya’nın aylarca yürüyerek bu kadar uzun bir yolculuk yaptığına bir türlü inanamıyorb (Ezra 7:9). Yine de Yehova’nın talimatı böyleydi ve Yeremya da buna itaat etti.

¹⁸ Peygamberi, Yahuda dağlarını aşarken ve seçtiği güzergâha bağlı olarak belki de Fırat’a giden çöl yolunda yürürken gözünüzde canlandırın. Bütün bu zahmet sadece keten bir kuşağı gizlemek içindi! Yeremya uzun süre ortada görünmeyince tanıdıkları onu merak etmiş olmalı. Geri döndüğünde keten kuşağının da olmadığını gördüler. Sonra Tanrı ona kuşağı almak için bu uzun mesafeyi tekrar katetmesini söyledi. Oraya yine vardığında kuşak artık çürümüştü ve “hiçbir işe yaramazdı.” Bu durumda onun şöyle düşünmesinin ne kadar kolay olduğunu tahmin edebiliriz: ‘Bu kadarı da fazla. Bütün bunların ne anlamı var ki!’ Ancak o, Tanrı tarafından şekillendirildiğinden böyle karşılık vermedi. Yakınmaya başlamaktansa Tanrı’nın talimatına göre hareket etti.

¹⁹ Ancak ikinci yolculuğundan sonra Tanrı ona meseleyi açıkladı. Yeremya’nın yaptıkları, şu etkili mesajı iletmesi için zemin hazırladı: “Sözümü dinlemeyi reddedip yüreklerinin inadını sürdüren, başka tanrıların peşinden giderek önlerinde yere kapanıp tapınan bu kötü halk, artık hiçbir işe yaramayan bu kuşak gibi olacak” (Yer. 13:10). Yehova halkına ders vermek için ne kadar etkileyici bir yol kullanmıştı! Tanrı bu şekilde halkının yüreğine hitap etmek istiyordu. Yeremya da önemsiz gibi görünen bu meselede Yehova’ya yürekten itaat ederek O’nun amacının gerçekleşmesinde pay sahibi oldu (Yer. 13:11).

20. Tanrı’ya itaatiniz neden bazılarını şaşırtabilir, fakat hangi şeyden emin olabilirsiniz?

²⁰ Bugün İsa’nın takipçilerinden, insanlara Tanrısal bir dersin iletilmesi için yüzlerce kilometre yürümeleri istenmiyor. Buna rağmen, İsa’nın bir takipçisi olarak izlediğiniz yol, komşularınızda ya da arkadaşlarınızda şaşkınlık yaratabilir ve sizi eleştirmelerine yol açabilir mi? Giyim kuşamınız, eğitim konusundaki tercihiniz, kariyer seçiminiz, hatta alkollü içkiler konusundaki görüşünüz buna yol açabilir. Tanrı’nın rehberliğine uymaya Yeremya kadar kararlı olacak mısınız? Yüreğinizin Tanrı tarafından şekillendirilmesine izin verdiğiniz için yaptığınız seçimler iyi bir şahitlikte bulunmanıza yol açabilir. Her ne olursa olsun, Yehova’nın Kendi Sözünde bulunan talimatına ve sadık hizmetkârın rehberliğine itaatli olmanız sonsuz iyiliğiniz içindir. Hain bir yürek tarafından yönlendirilmektense, Yeremya gibi olabilirsiniz. Öyleyse Tanrı tarafından şekillendirilmeyi kabul etmeye kararlı olun; O da sizi sonsuza dek kullanabileceği onurlu bir kap olarak şekillendirsin.