Basiretli Bir Kadın Bencil Olmadığını Gösterdi
1, 2. (a) M.Ö. beşinci yüzyılın hangi dramatik olaylarını gözümüzün önüne getiriyoruz? Onlar nerede kayıtlıdır? (b) Ahaşveroş kimdi? (c) Geçmişe yapılan bu seyahat neden yararlı olacaktır?
GÖRKEMLİ bir saraydı! Şuşa kentinde bulunuyordu. Onu kim inşa ettirdi? Herhalde Pers Kralı I. Darius ve oğlu I. Kserkses. Yapıyı süsleyen malzemeler uzaklardan getirilmişti. Örneğin, Darius’un bir yazıtı, sedir ağaçlarının Lübnan’dan, altınların Sardis’ten (Sard’dan) ve Baktria’dan, gümüş ve bakırların Mısır’dan, fildişinin Etiyopya ve Hindistan gibi ülkelerden getirilmiş olduğunu belirtiyor.
2 Bir zamanların bu görkemli sarayından bugün sadece çirkin görünüşlü yıkıntılar kalmıştır. Fakat Mukaddes Yazıların, şüphesiz bir İbrani olan Mordekay tarafından yazılan Ester Kitabı sayesinde, Milattan Önce beşinci yüzyılın ilk yıllarına dönüp, bu kraliyet sarayını “ziyaret edebiliriz”. Tanrı’nın kavminin, Pers İmparatorluğunun sınırları içinde tamamıyla yok edilme ihtimaliyle karşılaşmış olduğu o on yılın (aşağı yukarı) MÖ 484’den 474’e kadar) dramatik olaylarını tekrar yaşatabiliriz. Bu olaylar ‘Ahaşveroş’un (I. Kserkses’in) günlerinde oldu. Bu uzak geçmişe yapacağımız seyahat bizim için çok yararlı olacaktır, çünkü Mukaddes Kitabın böyle kayıtları, Tanrı’nın kavminin eğitilmesi için yazılmıştır, “ta ki, sabırla ve kitapların tesellisi ile ümidimiz olsun.”—Rom. 15:4.
BENCİLLİK AŞAĞILANMAYA YOL AÇAR
3-5. Şuşan kalesi nasıl bir yerdi? Kral Ahaşveroş’u, krallığının üçüncü yılında orada nasıl bir toplantı yapıldı?
3 Ülkesi Hindistan’dan Etiyop’ya kadar 127 vilayeti kapsayan Pers Kralı Ahaşveoş, belirli zamanlarda Şuşan kalesindeki tahtta oturmaktaydı. Burası, istihkâm edilmiş bir alan içinde kraliyet yapıtlarının birleşiminden meydana geliyordu. Ahaşveroş’un krallığının üçüncü yılı idi. Kral prenslerini, hizmetçilerini, askerlerini ve asilzadelerini bir toplantıya çağırmıştı. Toplantı 180 gün sürdü. Bunun nedeni, görevlerini aynı anda orada bulunmalarını engelleyen çok sayıdaki memura uygun şekilde ikamet yeri sağlamak olabilir. (Askeri bir amaçla ilgili de olabilir, zira Yunanlı tarihçi Heredot, Kserkses’in, krallığının üçüncü yılında, Yunanistan’a karşı savaşmayı planlamak için bir toplantı yaptığını yazmıştır.)—Ester 1:1-4.
4 Kral, bu dikkati çeken toplantı sonunda, Şuşan kalesinde bulunan tüm halka yedi gün ziyafet veriyordu. Bu şölen sarayın bahçesindeydi. Çevreye bir bakın! Keten ve pamuktan yapılmış erguvani kaytanlarla gümüş halkalara takılı perdeler asılı. Burada mermer direkler kırmızı, beyaz, sarı ve siyah mermer döşemeler üzerinde altın ve gümüşten yataklar var.—Ester 1:5, 6.
5 Bu ziyafette çeşit çeşit altın kaplardan şarap içilmektedir. Persliler içkicilikleriyle ünlüdür. Fakat bu ziyafette konukları belirli ölçüde içmeye zorlayan âdete uyulmaz.—Ester 1:7, 8.
6. Vaşti nasıl bir kadındır? Bunu nasıl gösterir?
6 Pers Kraliçesi Vaşti, bu kraliyet yapılarının başka bir salonunda kadınlara ziyafet vermektedir. Şimdi kralın verdiği şölenin yedinci günüdür. Kralın yüreği şarapla keyiflenmiştir. “Yedi kızlar ağasına”, güzel Vaşti’yi kendisinin ve konuklarının önüne getirmelerini emreder. Fakat o da ne? Kraliçe, kralın emrine uymayı ısrarla reddetmektedir. Öfkelenen Ahaşveroş hukuki meseleleri çok iyi bilen hikmetli erkekler kurulundan, yani kendisine en yakın olan yedi prensten öğüt ister. “Kanuna göre kraliçe Vaştiye ne yapacağız?” diye sorar. Bu bencil kadın itaatsizlikten suçludur!—Ester 1:9-15.
7, 8. (a) Vaşti kime karşı suç etti? Davranış tarzı neye yol açtı? (b) Vaşti’nin davranışından ne öğrenebileceğimizi düşünüyorsun?
7 Dinleyin! Yedi prensin sözcüsü olan Memukan, Vaşti’nin yalnız krala karşı değil, prenslere ve İmparatorluğun tüm kavmine karşı da suç ettiğini savunur. Onun davranışını herkesin duyacağını ve bütün kadınların, hatta prenseslerin bile kocalarını küçük göreceklerini söyler. Bu nedenle Memukan, krala, Vaşti’nin, artık önüne gelmemesi ve onun kraliyet onurunu kendisinden daha iyi bir kadına vermesi için emir çıkarmasını tavsiye eder. Bu şekilde tüm evli kadınlar kocalarına saygılı olacaklardır.—Ester 1:16-20.
8 Bu tavsiye Ahaşveroş’u memnun eder. Her vilayete, diline göre her kavme hemen mektuplar gönderilir. Bunu Perslerin ve Medlerin değişmez kanunları arasına yazarlar. Bu buyrultu ‘her kocanın kendi evinde hâkim olmasını’ sağlar. (Ester 1:21, 22) Vaşti’nin itaatsizliği ve bencilliğinin [bencilliği] kraliçelik tacına mal olmuştur. Aşağılanmasına yol açmıştır.
İTAATLİ BİR KADIN LÜTUF BULUR
9. Vaşti’nin yerini alacak kraliçe nasıl seçilecekti?
9 Bir süre sonra Ahaşveroş’un öfkesi yatışır. Kral, prenslerinin tavsiyesine uyup, bütün vilayetlere güzel ve genç bakire kızlar bulmaları için memurlar tayin eder. Bu kızlar Şuşan kalesine getirilirler ve kızlar ağası Hegay’ın eli altında toplanırlar. Seçilen bakirelere gereken masajlar (YD) yapılır. Sonunda, Ahaşveroş’a en iyi görünen kız Vaşti’nin yerine kraliçe olacaktır. (Vaşti’nin düşmesi ile onun yerine birinin seçilmesi arasında dört yıl kadar zaman geçmiştir. Bu gecikme herhalde kralın, Yunanlılara karşı giriştiği savaş nedeniyle olmuştur.)—Ester 2:1-4, 16, 17.
10. (a) Mordekay kimdir? (b) Ester kimdir?
10 Kralın hizmetçisi Mordekay, yeni kraliçe için yapılan bu karaştırmalarla [kararlaştırmalarla] çok ilgilidir. Bu dindar Yahudi, Benyamin sıptından olup Kiş adlı birinin torunudur. Babil kralı Nebukadnetsar, kral Yekonya, Yehoyakin ve diğerleriyle birlikte Kiş’i de (M.Ö. 617’de) Yeruşalim’den sürmüştü. Mordekay, bir süre önce öksüz bir Yahudi olan Hadassa adlı bir kızın velisi olmuştur. Hadassa ismi “mersin ağacı” anlamına gelir. Mersin ağacı diğer yandan Ester adıyla da tanınır (Ester, “taze mersin ağacı” anlamına gelir.) Hadassa, Mordekay’ın ölen amcası Abihail’in kızıdır. Ne kadar güzel bir kızdır! “Endamı güzel ve bakılışı iyi”. Vaşti’nin yerine biri arandığından, Ester’in, Şuşan kalesinde ve Hegay’ın eli altında toplanan kızlar arasında bulunması şaşırtıcı değildir.—Ester 2:5-8, 15.
11. Hegay Ester’e nasıl davranır? Ester, Mordekay’ın talimatına uyup hangi gerçeği açıklamaz
11 Hegay, Ester’i beğenir. Ona gereken masajları ve gerekli gıdaları derhal verdirir. Kadınlar evinin en iyi yerinde ona bakmaları için yedi kız seçer. Ester, kendisinden büyük olan yeğeni Mordekay’ın talimatına uyup, kendisinin bir Yahudi olduğunu açıklamaz. Seçilen kızlar altı ay mür yağı ile ve sonra altı ay pelesenk (YD) yağı ile masaj alırlar. Sonra tüm kızlar tek tek Ahaşveroş’un yanına girerler. Bundan sonra kralın cariyelerinin bekçisi Şaşagaz’ın eli altına, “kadınların ikinci evine” dönerler.—Ester 2:9-14.
12. Ester hangi özelliklere sahiptir? Ahaşveroş onu beğenir mi? Hangi sonuçla?
12 Ester bencil değildir. Göz alıcı süslere güvenmediğinden Hegay’ın söylediğinden başka bir şey istemez. Kendisini görenlerin hepsinin gözünde lütuf bulur. Vakit Tebet ayı (Aralık-Ocak), Ahaşveroş’un yedinci yılının 10. ayıdır. Ester’in, kralın önüne götürülmesiyle gerilim artar. Acaba kral onu beğenecek mi? Gerçekten beğenir! Pers kralı Ester’i bütün kadınlardan çok sever ve onu Vaşti’nin yerine kraliçe yapar. Mutlu kral, bütün prenslerine ve kullarına büyük bir şölen, “Esterin ziyafetini” verir. Ayrıca vilayetlerde genel af çıkarır (belki vergi affı, askeri hizmetten veya hapisten serbest bırakılmak ya da her ikisi birden). Ahaşveroş Ester’e ancak bir kralın sağlayabileceği hediyeler verir. O gün ne sevinç verici bir gündür!—Ester 2:15-18.
13. (a) Ester’in asıl süsü ne idi? (b) 20. yüzyılda Hıristiyan kadınlar, Vaşti ve Ester’in davranışından nasıl yararlanabilirler?
13 Gerçekten itaatli bir kadın lütuf bulmuştur. Ester Pers kraliçesi olmasına rağmen Mordekay’ın talimatlarına uymaktadır. (Ester 2:19, 20) Geçmişe bakıp, güzel bir kadın olan Ester’i kraliyet giysileri içinde gözümüzün önüne getirebiliriz. Fakat onun asıl süsü, Tanrı indinde çok kıymetli olan halim ve sakin ruhun fena bulmaz süsü, yüreğinin gizli insanıdır. (I. Pet. 3:3, 4) Yirminci yüzyılda Hıristiyan kadınlar, tahttan düşen Vaşti’nin bencilliğinden kaçınıp, Tanrı’dan korkar Ester’in itaatli olmak ve bencil olmamak niteliklerini örnek almak için iyi nedenlere sahiptirler.
14. Mordekay, Ester’in kraliçe yapılmasına özellikle neden sevinir?
14 Aynı zamanda, Ester, kraliçe yapıldığı zaman, her halde kendisinden büyük olan yeğeni Mordekay da dahil olmak üzere herkesin büyük bir sevinç duymuş olması dikkate değer. Mordekay, bu durumun, sonunda, Pers vilayetinde yaşayan tüm Yahudilerin yararına olacağını düşünmüş olmalı.
VEFAKÂR, FAKAT UZLAŞMAZ
15. Mordekay hazırlanan hangi şeyi bildirir? Hainlere ne yapılır?
15 Ester, Mordekay ile temaslarını sürdürüp onun talimatlarına uyar. Mordekay’ın kralın kapısında oturduğu sırada, (kralın özel evinin eşiğini koruyan saray memurları Bigtan ile Teraş, Ahaşveroş’a suikast yapmak isterler. Hazırlanan suikastı öğrenen Mordekay bunu hemen Ester’e bildirir. O da bunu Mordekay’ın adı ile krala söyler. Ester’in verdiği haber araştırılır. Bir süre sonra bu iki hain idam edilir ve krala karşı suç işledikleri için cesetleri bir direk ya da kazık üzerinde halka gösterilir. Mordekay o zaman ödüllendirilmemesine rağmen, vefakâr davranışı tarihler kitabına yazılır.—Ester 2:21-23.
16, 17. (a) Haman kimdir? (b) Mordekay, Haman’ın öününde yere kapanmayı neden reddeder?
16 Mordekay vefakâr ve hükümet otoritesine karşı saygılı ise de uzlaşmaz. Ahaşveroş, bir süre sonra zengin Haman’ı başbakan yapar. Aynı zamanda, sarayın kapısında olan kralın bütün hizmetçileri kralın emriyle Haman’ın önünde eğilip yere kapanırlar. Fakat Mordekay’a bakın! O, yeni atanan başbakanın önünde yere kapanmayı devamlı olarak reddetmektedir. Haman bu yüzden öfkeyle dolar.—Ester 3:1-5.
17 Acaba Mordekay neden böyle azimli bir tutum takınır? Çünkü Haman bir Agagi, ihtimal kraliyet ailesinden gelen bir Amaleklidir. Amalekliler, çölde, İsraillilere saldırmakla Tanrı’ya ve kavmine karşı nefretlerini gösterdiklerinden, Yehova onların sonunda yok edilmelerini emretmiştir. (Çık. 17:14-16; Tesn. 25:17-19; I. Sam. 15:1-33) Bu nedenle, Tanrı’dan korkar Mordekay, Haman’ın önünde yere kapanmayı kesinlikle reddeder. Eğilmesi, bu Amalekliye karşı sadece saygı duyduğunu değil, barış istediğini ve ihtimal ona bir tapınma arzettiğini göstermiş olacaktır. Bu, Tanrı’ya karşı bütünlüğünü koruma meselesi olduğundan, Mordekay boyun eğmez.
18. Öfkelenen Haman Mordekay ve Pers İmparatorluğu sınırları içinde yaşayan Yahudilere ne yapmayı planlar?
18 Öfkelenen Haman, hem Mordekay’ı hem kavmini, yani imparatorluğun sınırları içinde yaşayan Yahudileri helâk etmek ister. Vicdansız Agagî bu niyetle, Ahaşveroş’un on ikinci yılının ilk ayı olan Nisan ayında kehanete başvurur. ‘[Herhalde bir astrolog] Pur, yani kura atar.’ Yehova’nın kavmini yok etmek için en uygun günü saptamak üzere bunu yapar.—Ester 3:6, 7.
19, 20. Haman Ahaşveroş’a Yahudiler hakkında hangi yalanı söyler? O zaman ne yapılır?
19 Kral Ahaşveroş ile konuşan Haman, ona yalan söyleyerek Yahudileri istenilmeyen, yasalara uymayan insanlar olarak tanıtır. Devamen ekonomik açıdan cazip bir söz de bulunan Agagî: “Onları yok etsinler diye yazılsın; ve kralın hazinesine götürmek üzere [milyonlarca lira değerinde] on bir talant gümüş tartar, kralın işini yapanların eline veririm” der.—Ester 3:8, 9.
20 Ahaşveroş bu sahte suçlamaya inanır mı? İnanır! Resmi belgeleri imzalamak için kullandığı mühür yüzüğünü çıkarıp Haman’a verir. Pers Kralı, “gümüş ve kavm sana verilmiştir, onun hakkında gözünde iyi olana göre yap” der. Kısa bir süre sonra, kralın kâtipleri, Haman’ın yönetimi altında, Yahudilerin yok edilmeleri buyruğunu kapsayan mektuplar yazarlar. Kötü Agagî, kralın özel sembolünü taşıyan mühür yüzüğünü kullanır. Bu belgelerin geçerliğini kanıtlamak üzere, yüzüğü onların üzerinde balmumu ya da diğer yumuşak bir maddeyle bastırır.—Ester 3:10-12.
21. Kral Ahaşveroş’un emriyle krallığının 12. yılında Adar ayının 13’ünde Yahudilere ne yapılacaktır?
21 Hemen sonra mektuplar, hızlı atlara binen ulakların eline verilir. Çeşitli dillerde yazılıp imparatorluğun her tarafına gönderilen buyrultu ile Yahudilerin çapul ve helâk edilmeleri için halka yetki verilmektedir. Bu saldırı ne zaman yapılacaktır. Bir kış ayı olan Adar ayının (Şubat-Mart) 13’ünde. Bu yüzden Ahaşveroş ve Haman oturup içerlerken, birçok Yahudinin bulunduğu Şuşan kentinde şaşkınlık olduğu anlaşılabilir.
CESUR OLMA ZAMANI
22. Mordekay ve diğera Yahudiler, kavimlerini yok etmek için yapılan planı öğrendiklerinde nasıl bir tepki gösterirler?
22 Mordekay, milletinin yok edilmesi için yapılan planı duyduğu zaman esvabını yırtar. Yası sembolize eden küle ve çula bürünür. Büyük ve acı bir feryatla bağırır. Yaklaşan felaket, benzer şekilde diğer vilayetlerde yaşayan Yahudiler arasında da büyük yas tutulmasına neden olur. Oruç tutulur, yapılan dualar muhakkak Yehova Tanrı’ya yükselmektedir.—Ester 4:1-3.
23. Mordekay Ester’e ne yapmasını emreder? Oysa kralın önüne davetsiz olarak çıktığı takdirde onun başına ne gelebilirdi?
23 Ester de çok kederlidir. Mordekay’a üzerindeki çulun yerine giymesi için esvap gönderir, fakat o bunu kabul etmez. Mordekay, kendisine sorulan soruya cevap olarak dağıtılmış olan buyrultunun bir kopyasını kraliçeye gönderir ve ona kralın önüne çıkıp kavmi için lütuf dilemesini emreder. Ester nasıl karşılık verir? ‘Herkes bilir ki, çağrılmadan kralın yanına giren her erkek veya kadın öldürülür. Ancak kral altın asayı kendisine uzatırsa hayatta kalır. Bana gelince, otuz gündür, kralın yanına girmek için çağrılmadım.’ (Ester 4:4-11) Evet, Kral Ahaşveroş asasını, yani kraliyet yetkisini sembolize eden sopayı uzatarak huzuruna kabul ettiğini açıkça göstermediği takdirde Ester hayatını kaybedecektir. Davet edilmeden kralın önüne çıkması, şüphesiz cesaret ve Yehova’ya iman gerektirir.
24. Mordekay, Ester’in kraliçeliğe hangi amaçla getirildiğine iman etmektedir?
24 Bununla beraber Mordekay şu cevabı verir: “Sanma ki, kralın evinde olduğun için, bütün Yahudilerden ziyade sen kurtulacaksın. Çünkü bu vakitte sen bütün bütün susarsan, Yahudilere yardım ve kurtuluş başka yerden çıkacaktır, fakat sen ve babanın evi yok olacaksınız; ve kim bilir, belki böyle bir vakit için krallığa ermişsindir?” (Ester 4:12-14) Mordekay, Ester’in bu vakit için özel bir amaçla, yani Tanrı’nın kavminin kurtuluşu için kraliçeliğe getirildiğine iman etmektedir. Acaba Ester bencillik değil, cesaret ve iman gösterecek midir?
25. Ester, Mordekay, ve Şuşandaki Yahudiler niçin oruç tutarlar?
25 Ester cevap olarak, Mordekay’dan, bütün Yahudileri Şuşan’a toplamasını ve kendisi için oruç tutmalarını önemle ister. ‘Ben de öyle oruç tutacağım’. “Ve böylece emre göre olmadığı halde krala gideceğim; ve yok olursam olayım” der. Ester hayatını tehlikeye sokar. Bu basiretli kadın, kavmi uğruna cesaretle, bencil davranmamaya kararlıdır. Böylece Ester ve Mordekay ile Şuşan’daki Yahudiler oruç tutup dua ederler ve Yehova Tanrı’nın kendilerini kurtarmasını beklerler.—Ester 4:15-17.
26. Bugün Tanrı’nın kavminin düşmanlarının ne yapmalarına izin veriliyor? Meshedilmiş Hıristiyanlar ve onların vakfolmuş arkadaşları bu yüzden ne yapmalıdırlar?
26 Çağımızda da, İsa Mesih’in ruhla meshedilmiş takipçileri olan ruhi Yahudiler ve onların arkadaşları denemelere ve düşmanlarına cesaretle karşı koymalıdırlar. (Rom. 2:28, 29) Hüküm sürmekte olan Kral İsa Mesih, Tanrı’nın kavminin düşmanlarının, bu kavmi yok etmek üzere son haddine kadar gayret göstermelerine izin veriyor. Şu halde, meshedilmiş Hıristiyanlar ve onların vakfolmuş arkadaşlarının, cesaretle davranarak muzaffer iman gösterip, Tanrısal hikmet dilemeleri ne kadar hayatidir! Fakat acaba Yehova kavmini savunmaya devam edecek mi? Ester’in zamanındaki dramatik olaylar günümüzde cereyan etmeğe devam ederken buna kendiniz hükmedin.