Watchtower ONLINE KÜTÜPHANE
Watchtower
ONLINE KÜTÜPHANE
Türkçe
  • KUTSAL KİTAP
  • YAYINLAR
  • İBADETLER
  • w80 1/6 s. 29-38
  • Yehova Kavmini Terk Etmez

Bu kısım için bir video yok.

Üzgünüz, video yüklenirken bir hata oluştu.

  • Yehova Kavmini Terk Etmez
  • Gözcü Kulesi Yehova’nın Gökteki Krallığını Duyurur—1980 (İnceleme Serisi 52-59)
  • Altbaşlıklar
  • Benzer Malzeme
  • YEHOVA’YA GÜVENEREK HAREKET ETMEK
  • YEHOVA’NIN ELİNİN İŞLEDİĞİ DAHA AÇIK GÖRÜLÜR
  • HAMAN’IN KİŞİLİĞİ CESARETLE TEŞHİR EDİLİR VE SUİKASTİ YÜREKLİCE ORTAYA SERİLİR
  • ELEMDEN SEVİNCE DOĞRU GELİŞEN DEĞİŞİKLİK
  • YEHOVA KİMİ DESTEKLER
  • YEHOVA ADİL OLANLARI KURTARIR
  • Kutsal Kitaptaki Sırası 17—Ester
    ‘Kutsal Yazıların Tümü Tanrı İlhamıdır ve Yararlıdır’
  • Akıllı, Cesur ve Özverili Bir Kadındı
    Gözcü Kulesi Yehova’nın Gökteki Krallığını Duyurur—2012
  • Soykırımdan Tanrısal Kurtuluş
    Gözcü Kulesi Yehova’nın Gökteki Krallığını Duyurur—1986 (Dinsel Seri 61-72)
  • Ester Kitabından Önemli Noktalar
    Gözcü Kulesi Yehova’nın Gökteki Krallığını Duyurur—2006
Daha Fazla
Gözcü Kulesi Yehova’nın Gökteki Krallığını Duyurur—1980 (İnceleme Serisi 52-59)
w80 1/6 s. 29-38

Yehova Kavmini Terk Etmez

“Yehova (YD) kavmini kendisinden atmıyacak, ve mirasını bırakmıyacaktır.”—Mezm. 94:14.

1, 2. Samuel peygamber ve mezmur yazarı, Yehova’nın, kavmi ile ilişkisi hakkında neler söylemişlerdi?

“Yehova (YD) kavmini kendi büyük isminden ötürü bırakmıyacaktır.” Bu sözleri, Samuel peygamber söylemişti. Benzer şekilde, mezmur yazarı da: “Yehova (YD) kavmini kendinden atmıyacak, ve mirasını bırakmıyacaktır” demişti.—I. Sam. 12:22; Mezm. 94:14.

2 Sen de bu sözlere güveniyor musun? O zamanlar, Ester, Mordekay ve diğer Yahudiler, Yehova’nın kavmini bırakmayacağına güvenmişler miydi? Görelim.

YEHOVA’YA GÜVENEREK HAREKET ETMEK

3. (a) Ester, çağrılmadan Kral Ahaşveroş’un önüne çıktığı zaman ne oldu? (b) Ester hangi dilekte bulunur?

3 Pers İmparatorluğunda elem çeken Yahudilerin oruç tutup Yehova’ya dua etmeğe başlamalarının üçüncü günüdür. Cesur olup bencilce davranmayan kraliçe Ester, kraliçe esvabını giymiştir. Çağrılmadığı halde, kral evinin iç avlusunda durmaktadır. Kral Ahaşveroş, tahtından başını kaldırıp kraliçesini görür. Acaba Ester ölüme mahkûm olacak mı? Hayır. Kral altın asasını Ester’e uzatır. Kraliçe yaklaşıp asanın ucuna dokunur. Kral’dan lütuf bulur. Kral ona: “Nen var, kraliçe Ester? ve dileğin nedir? ülkenin yarısına kadar sana verilecektir” der. Ester, cevap olarak, Kral Ahaşveroş’u ve başbakan Haman’ı bir ziyafete davet eder. Kral onun nazik davetini kabul eder.—Ester 5:1-5.

4. Ester’in ziyafetinden çıkarken, Haman’ın sevincini hangi şey bozar?

4 Pers kralı Ahaşveroş ve Agagi Haman, o gün daha sonra Ester’in verdiği ziyafette hazır bulunurlar. Kral, Ester’e: İstediğin nedir?” diye sorar. Ester cevap olarak, Ahaşveroş’u ve Haman’ı ertesi gün vereceği ziyafete davet eder. Haman oradan sevinçle çıkar, fakat bütünlülüğünü muhafaza eden Yahudi Mordekay’ın kendisine saygı göstermek üzere yerinden kımıldamadığını görünce Amelekî öfkelenirse de kendisini tutar. Evine gelince, karısını ve dostlarını çağırır. Övünme arzusuna karşı koyamaz ve onlara, Ahaşveroş’un prensleri ve kulları üzerine kendisini nasıl yükselttiğini anlatır.—Ester 5:6-11.

5. Haman’ın karısı ve dostları, ona, Mordekay’a ne yapmasını tavsiye ederler

5 “Evet” diye sözlerine devam eden Haman, “kıraliçe Ester yapmış olduğu ziyafete kıralla beraber girmeğe benden başka kimseyi bırakmadı; ve yarın da onun tarafından kıralla beraber davetliyim” der. Fakat övünen Agagi’yi bir şey çok rahatsız etmektedir. Bu nedenle: “Fakat ben, Yahudi Mordekayı kıralın kapısında oturmakta gördükçe, benim için bunun hepsinin değeri yoktur” diye ekler. Haman’ın karısı Zereş ve dostları, çözüm yolunu bulduklarından emindirler. Haman’a, “elli arşın yüksekliğinde bir dar ağacı yapılsın, ve sabahlayın kırala söyle ve Mordekay onun üzerine asılsın; ve kıralla beraber sevinerek ziyafete git” derler. Düşünün! Mordekay’ın cesedi 50 arşın (22 metre) yüksekliğinde bir dar ağacı üzerinde sallanıyor! Gururlu Haman “İyi” diye düşünür ve hemen dar ağacını kurdurur.—Ester 5:12-14.

6. Bugün meshedilmiş Hıristiyanlar, Mordekay ve Ester gibi, hangi tutumu gösteriyorlar?

6 Ertesi gün neler olacağını beklerken, şimdi Mordekay ve Ester’in davranışı üzerinde duralım. Her ikisi de, Yehova’ya güvenip O’nun rehberliğini aramışlardı. Ester, Yehova’nın kavmine karşı duyduğu sevgiden dolayı hayatını hiçe saymış, cesaretle davranıp davet edilmeden kralın önüne çıkmıştı. Bugün meshedilmiş Hıristiyanlar da, Mordekay ve Ester gibi, Tanrı’nın kavmine sevgi gösteiyorlar. Tanrı’nın günlerimizdeki hizmetçileri, dinsel muhaliflerinden gelen zulümlere rağmen Yehova’ya kesinlikle güveniyorlar.

YEHOVA’NIN ELİNİN İŞLEDİĞİ DAHA AÇIK GÖRÜLÜR

7. Yehova, iradesini yerine getirmek üzere hükümet yetkililerine ne yaptırabilir?

7 Yehova bir şey yapmak istediği zaman, iradesini yerine getirmek üzere, hükümet yetkililerini sevk edebilir ya da kontrolü altına alabilir. Bu nedenle, ilham altındaki mesel yazarı uygun olarak: “Yehova’nın (YD) elinde kıralın yüreği su arkları gibidir; istediği tarafa onu çevirir” der. (Sül. Mes. 21:1; Dan. 2:21) Şimdi, Yüce Olan’ın elinin, Mordekay ve Ester’in günlerinde nasıl daha da açık şekilde görülmüş olduğunu izleyin.

8. Ahaşveroş’un uyuyamadığı bir gece neler oldu?

8 Ahaşveroş, muhakkak ki Yehova’nın elinin işlemesi yüzünden ikinci ziyafetten önceki gece uyuyamaz. Herhalde bir şeyi eksik bıraktığı sonucuna vararak onu tamamlamak için tarihler kitabını okutur. Nihayet, Mordekay’ın, iki saray memuru Bigtan ve Tereş’in kralı öldürme tasarılarını bildirip vefasını gösterdiğini anlatan kaydı dinler. Kral, bu vefakâr davranışın ödüllendirilmediğini öğrenir. Böylece Pers kralı, Mordekay’ı şereflendirmeye karar verir.—Ester 6:1-3.

9. Haman, kendisinin şereflendirileceğini düşleyip cömertçe hangi töreni planlar?

9 Düzen kuran Haman, ertesi sabah erkenden Kral Ahaşveroş’un yanına girer. Fakat Agagi, Mordekay’ı öldürme planını yerine getirmeden, kral: “Kıralın şeref vermek istediği adama ne yapılır?” diye sorar. Haman içinden: “Benden ziyade kıral kime şeref vermek ister” diye geçirir. Sonra şüphesiz en yüksek şerefe ulaşan kişi rolünde kendini düşünerek: “Kralın atını ve başına konulan kral tacını getirsinler. (Gururlu Haman için basit bir at yeterli değildir!) O adama, kralın kraliyet esvabını giydirsinler. Onu atın üzerine bindirip şehrin sokaklarında gezdirsinler ve onun önünde: Kıralın şeref vermek istediği adama böyle yapılır, diye bağırsınlar” der.—Ester 6:4-9.

10. (a) Haman’a duygusal yönden mahvedici hangi darbe iner? (b) Karısı ve dostları, Mordekay’a şeref verme töreninden sonra Agagi’yi teselli ederler mi?

10 Kral: “Söylediğin gibi esvabı ve atı hemen al, ve kıral kapısında oturan Yahudi Mordekaya öyle yap; bütün söylediklerinden hiç bir şey eksik olmasın” der. Gururlu Haman için ne mahvedici bir darbe! Fakat o ne yapabilirdi? Bu buyruğa uymamak mutlaka ölüm demekti. Böylece çok geçmeden, Haman, Mordekay’a krallık esvabını giydirir. Onu, kralın altına bindirip, önünde, “kıralın şeref vermek istediği adama böyle yapılır” diye bağırarak şehrin sokaklarında gezdirir. Bundan sonra Mordekay kral kapısına döner. Haman, yaslı ve utanç içinde başı örtülü olarak acele ile evine gider. Karısı ve dostları onu teselli edecekleri yerde, ona: “Önünde düşmeğe başladığın Mordekay Yahudilerin zürriyetinden ise, ona gücün yetmiyecek, ancak onun önünde mutlaka düşeceksin” derler. Evet, Agagi’nin Mordekay için herkesin önünde yapmış olduğu bu tören onun karısına ve dostlarına, Haman’ın bu Yahudinin önünde düşeceğine dair bir kehanet gibi görünür. Haman bu dehşetli sözleri ancak dinleyebilirken, kralın saray memurları gelir ve onu Ester’in ikinci ziyafetine götürürler.—Ester 6:10-14.

HAMAN’IN KİŞİLİĞİ CESARETLE TEŞHİR EDİLİR VE SUİKASTİ YÜREKLİCE ORTAYA SERİLİR

11, 12. (a) Ester, Ahaşveroş ve Haman’ın katıldığı ikinci ziyafetinde kendisi ve kavmi hakkında neler söyler? (b) Haman, kötülük yaparak başkalarını yanlış tanıtan ve haince düzenler kuran bir kimse olduğu açığa çıktığında ne tepki gösterir? Ester neden yumuşamaz?

11 Ziyafet esnasında Ahoşveroş [Ahaşveroş]: “İstediğin nedir, kıraliça Ester?” diye sorar. Bu soruyu cevaplandırmak cesaret istemektedir. Fakat kıraliçe: “Ey kıral, eğer senin gözünde lûtuf buldumsa, ve eğer kırala iyi görünürse, isteğim üzerine canım, ve dileğim üzerine kavmim bana bağışlansın; çünkü ben ve kavmim, helâk edilmek, öldürülmek, ve yok edilmek için satıldık. Ve eğer köle ve cariye olarak satılsaydık susardım, fakat kıralın zararını düşman ödiyemezdi” der.—Ester 7:1-4.

12 Bu da nesi? Kraliçe Ester ve Yahudi kavminin helâk edilmesi için emir verilmiş! Ahaşveroş bu durumdan kimin sorumlu olduğunu sorar. Ester cesaretle: “Bir hasım, ve bir düşman, bu kötü Haman” der. Kraliçe, şimdi dehşete düşen Amaleklinin yaptıklarını açığa vururken, insaflı davranmaktadır. Ester cesaretle, Haman’ı büyük kötülük yaparak Yahudileri yanlış tanıtmakla suçlamış, onun Pers kralının menfaatlarına karşı haince düzenler kuran bir kimse olduğunu göstermiştir. Öfkelenen Kral sarayın bahçesine çıkar. Korkan Haman, Ahaşveroş’tan merhamet bekleyemeyeceğini bildiğinden, Ester’in uzanmış olduğu sedire kapanır. Ester’e hayatını bağışlaması için yalvarır. Fakat Ester yumuşamaz. Yumuşarsa, Amalekîlerin tamamıyla yok edilmelerini emreden Yehova’yı memnun etmeyeceğini bilmektedir.—Ester 7:5-8.

13. Kral Ahaşveroş’un emriyle Haman’a ne yapılır?

13 Bahçeden dönen Ahaşveroş, umutsuz Haman’ın Ester’in uzanmış olduğu sedire kapandığını görüp: “Evde, benim yanımda bile kıraliçayı mı zorlıyacak?” diye bağırır. Kötü Agagi’yi derhal ölüme mahkûm eder. Kısa bir süre Haman’ın cesedi, Yahudi Mordekay için kurulmuş olan dar ağacında sallanır. Ancak bundan sonra kıralın öfkesi yatışır.—Ester 7:8-10.

14. Çağımızda hangi durum, Ester’in kendisini Yahudi olarak tanıtıp Haman’ı Tanrı’nın kavminin bir düşmanı olarak ortaya sermesine benzetilebilir?

14 Geriye baktığımızda, cesur Ester’in sadece Yahudi olduğunu açıklamakla kalmayıp, aynı zamanda Haman’ın Tanrı’nın kavminin düşmanı olduğunu da ortaya serdiğini görürüz. Benzer şekilde, bugün de I. Dünya Savaşından beri İsa Mesih’in meshedilmiş takipçileri olanlar, daha önce meshedilmiş olanlarla birlikte, kendilerini ruhi Yahudi ve Yehova’nın şahitleri olarak cesaretle tanıtmışlardır. (İş. 43:10-12) Şüphesiz onların da düşmanları vardır. Örneğin, Hıristiyan âleminin ruhanileri, Haman gibi, Yehova’nın kavmini yok etmek istemişlerdir. Fakat hakikî Hıristiyanlar, Haman’ınkinden daha fazla zarar vermeyecek olan nefretle dolu düşmanların yaptıklarını cesaretle ortaya sermişlerdir. Zira Tanrı’nın Sözünü cesaretle bildiren Yehova’nın kavmi, kurulan düzenlere ve zulümlere göğüs germek üzere Tanrısal destek görmektedir.—İş. 54:17; Res. İşl. 4:29-31.

ELEMDEN SEVİNCE DOĞRU GELİŞEN DEĞİŞİKLİK

15. Haman’ın evine ne olur? Mordekay hangi mevkie atanır?

15 Ahaşveroş, idam edilmiş olan Haman’ın evini, Mordekay’ın akrabası olduğunu söylemiş olan Ester’e verir. Haman’ydan geri almış olduğu mühür yüzüğünü de Mordekay’a verir. Bu vefakâr Yahudi’yi, Agagi’nin yerine başbakan yapar. Ester, kralın kendisine vermiş olduğu yetkiye dayanarak, Mordekay’ı Haman’ın evi üzerine koyar.—Ester 8:1, 2.

16. Ahaşveroş, Ester’in yalvarışına cevap olarak, ona, Yahudileri ilgilendiren hangi yetkiyi verir?

16 Ester, kavmi uğruna hayatını tekrar tehlikeye atıp, çağrılmadığı halde kralın önüne çıkar. Ağlayarak onun ayaklarına kapanır. Ahaşveroş altın asasını uzatır. Ester ayağa kalkıp: “Eğer kırala iyi görünürse, ve eğer onun önünde lûtuf buldumsa, Haman’ın kurduğu düzeni bozmak için yazılsın. Kavmimin başına gelecek kötülüğü ve akrabalarımın helakını görmeğe nasıl dayanabilirim?” der. Medlerin ve Perslerin kanunları değişmez olduğundan, Ahaşveroş, Ester ve Mordekay’a, kendi adı ile, Yahudilerin lehinde resmi bir karşı harekât belgesi yazmaları için yetki verir.—Ester 1:19; 8:3-8.

17, 18. (a) Mordekay, Pers İmparatorluğu sınırları içinde yaşayan Yahudiler uğrunda neler yapar? Adar ayının 13’ü için onlara hangi hak bağışlanır? (b) Yahudiler, çıkan buyrultuya ne tepki gösterirler?

17 Yeni atanan başbakan faaliyete geçer. Sivan (Mayıs-Haziran) ayının 23’ünde kralın kâtipleri çağrılırlar. Mordekay onlara bir karşı buyrultu yazdırır. Bu buyrultu kısa zamanda, Pers İmparatorluğunun 127 vilayetindeki Yahudilere, diğer kimselere ve hükümet memurlarına, naiplere (genel valilere), ve prenslere gönderilir. Mordekay, belgeleri kralın mühür yüzüğü ile mühürleyerek onların geçerliliğini onaylar. Yasanın yeni maddesi nedir? Kral Ahaşveroş, Yahudilere toplanma, hayatlarını koruma ve kendilerine düşmanlık gösterenleri helak etme hakkını bağışlar. Evet, onlar Adar ayının (Şubat-Mart) 13’ünde yani yok edilmeleri için önceden saptanan günde kendilerini savunabileceklerdir! Hızlı atlara binmiş olan atlı haberciler, acele davranıp, karşı buyrultuyu geniş imparatorluğun her tarafına iletirler.—Ester 8:9-14.

18 Lacivert ve beyaz krallık esvabı giyen başbaşakan Mordekay kralın önünden çıkar. Üzerinde ince ketenden ve erguvaniden bir cübbe, başında ise büyük altın bir taç vardır. Çıkan buyrultudan dolayı kuşkusuz sevinmektedir. Böyle tüm Şuşan’da sevinç hüküm sürmektedir. İmparatorluğun her tarafında yaşayan Yahudiler arasında nihayet sevinç, ziyafet ve iyi günler hüküm sürer. Ayrıca halkın üzerine Yahudilerin korkusu düştüğünden birçokları Yahudiliğe döner.—Ester 8:15-17.

19. Bugünkü Hıristiyanlar için, Haman’ın kurduğu düzeni, karşı buyrultuyu ve diğer olayları düşünmek teşvik edici midir?

19 Günlerimizdeki Hıristiyanlar için, geçmişteki bu olayları düşünmek teşvik edicidir. Haman bedeni Yahudileri helak etmek için düzen kurmuş olduğu gibi, Hıristiyan âleminin dinsel liderleri de, günümüzdeki ruhi Yahudileri, yani Mesih’in ruhi kardeşlerini yok etmek istemişlerdir. Ahaşveroş’un Pers imparatorluğu üzerinde sahip olduğu gibi bir krallık gücüne tüm yeryüzü üzerinde sahip olan İsa, böyle girişimlere izin vermiştir. Fakat meshedilmiş takipçilerinin, Yehova’nın Hıristiyan Şahitleri sıfatıyla hayatlarını savunmalarını da mümkün kılmıştır. Ayrıca, Ester’in zamanında Yahudiliğe dönmüş olan Persliler gibi, dürüst yürekli binlerce kişi de hakiki tapınmayı sevinçle kabul edip bu ruhi Yahudilerin tarafında yer almışlardır.—Zek. 8:23; Gal. 6:16.

YEHOVA KİMİ DESTEKLER

20. Yahudilere ve düşmanlarına Adar ayının 13 ve 14’ünde ne oldu?

20 Aylar geçer. Şimdi Adar ayının 13’üdür. Yahudiler, düşmanlarına el atmak için kentlerinde toplanmışlardır. Tanrı’nın kavminin önünde hiç kimse duramaz. Aslında hükümet memurları, Mordekay yüzünden korkuya kapıldıklarından Yahudilere yardım ederler. Fakat Yahudiler ilk başta Yehova’dan destek gördüklerinden, kendilerinden nefret edenleri yere sererler. Sadece Şuşan kalesinde 500 kişiyi öldürürler. Haman’ın 10 oğlu da öldürülür. İmparatorluk sınırları içinde 75.000 kişilik düşmanı yok ederler. Fakat hiçbir yerde yağmacılık yapılmaz. Kral Ahaşveroş, Ester’in ricasıyla, başkent Şuşan’da olan Yahudilere savaşmaları için bir gün daha izin verir. O gün 300 kişiyi daha öldürürler. Fakat yağma yapmazlar. Haman’ın 10 oğlunun cesetlerini asarlar. Düşmanlarının yok edilmesiyle zafer kazanan Yahudiler, Adar ayının 14’ünü diğer bölgelerde ve Adar ayının 15’ini Şuşan’da ziyafet ve sevinç günü yaparlar.—Ester 9:1-19.

21. Mordekay, Yahudilere her yıl hangi bayramı kutlamalarını emreder? Onun amacı nedir?

21 Yehova kavmini kurtarmıştır. Onlar bunu hatırlamalıdırlar. Bu nedenle, Mordekay imparatorluk sınırları içinde yaşayan Yahudilere mektuplar gönderirler. Bu mektuplarda, onlara, her yıl Adar ayının 14 ve 15’ini, ziyafet, hediye verme ve sevinç günleri olarak kutlamalarını emreder. Daha sonra, kraliçe Ester’in onayıyla, Yahudilere bu konuda başka bir mektup daha gönderilir. Bu kurtuluş bayramına Purim adı verilir. Bu isim, Haman’ın Yahudileri yok etmek için en uygun günü saptamak üzere Pur, yani kura atmış olmasından ileri gelir. Haman’ın kurduğu düzen onun kendi hayatına mal olmuştur.—Ester 9:20-32.

YEHOVA ADİL OLANLARI KURTARIR

22. Krallıkta yüksek bir mevkie sahip olan Mordekay, Tanrı’nın kavmi uğrunda neler yapmağa devam eder?

22 Ester, Mordekay ve diğer Yahudiler için bunalımlı günler geçmiştir. Yehova kavmini terk etmemiştir. Zaman geçer, Kral Ahaşveroş karaya ve denizdeki adalara mecburi çalışma (YD) koyar. (Örneğin, saltanatı esnasında bir zaman, babası I. Darius’un Persepolis’de başlatmış olduğu yapım işinin büyük bir kısmını tamamlar.) Mordekay krallıkta yüksek mevkie sahiptir. Mevki olarak Kraldan sonra gelmektedir. Tanrı’nın vakfolmuş kavmi, bu sadık Yahudiyi tasvip eder, ona saygı gösterir. O da onların iyiliği için çalışmağa ve tüm nesline barıştan söz etmeğe devam eder.—Ester 10:1-3.

23. Mordekay ve Ester hangi mükemmel nitelikleri göstermişlerdi?

23 Gerçekten de Mordekay, imanlı cesur, kararlı, bütünlüğünü koruyan ve Yehova ile kavmine vefa gösteren bir adamdı. Ester ise, gerektiği zaman susan, fakat gerektiği zaman korkusuzca konuşan basiretli bir kadındı. Mordekay’ın öğüdünü kabul edip, hayatını tehlikeye sokma pahasına o öğüdü tutmuştu. Gerçekten de, bu güzel ve itaatli kadın, kavmine sevgi ve vefa göstermiş, bencilce davranmamıştı. Hem o hem de Mordekay bütünüyle Yehova’ya güvenmiş, rehberliği için Tanrı’ya dua etmişlerdi.

24. Yehova’nın kavmi, Tanrı’nın Mordekay’a, Ester’e ve diğer Yahudilere yapmış olduğu şeylere bakıp, bugün hangi şeye güvenebilir?

24 Bugün Tanrı’nın kavminden olanlar için ne mükemmel bir örnek! Onlar muhalefet ve zulüm karşısında Yehova’ya ve birbirlerine karşı vefakâr kalıp omuz omuza hizmet ederler. Evet, onlar, Yehova Tanrı’nın, Ester’i Mordekay’ı ve onların kavmini destekleyip kurtardığı gibi kendilerini de savunup kurtaracağına güvenirler. (Fil. 1:27-30) Gerçekten de, “salihin (adil olanın, YD) dertleri çoktur; fakat Yehova (YD) hepsinden onu azat eder.” (Mezm. 34:19) Yehova, kavmini terk etmeyeceği için, Tanrımıza şeref vermeğe ve O’na güvenmeğe devam edelim.

    Türkçe Yayınlar (1974-2025)
    Oturumu Kapat
    Oturum Aç
    • Türkçe
    • Paylaş
    • Tercihler
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of PA
    • Kullanım Şartları
    • Gizlilik İlkesi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Oturum Aç
    Paylaş