Cehennem Ateşi—Alevleniyor mu Yoksa Sönüyor mu?

PROTESTAN vaiz Jonathan Edwards, cehennemle ilgili canlı tasvirleriyle, 18. yüzyılda yerleşikliğe yeni geçmiş Amerikalıların yüreğine korkuyu aşılamaya çalıştı. Bir keresinde, Tanrı’nın, günahkârları iğrenç örümcekler gibi alevlerin üzerine asıp sallandırdığını gösteren bir tasvir kullandı. Edwards, cemaatini şöyle azarladı: “Ey günahkârlar, siz, Tanrısal öfkenin şiddetiyle birden alevlenen ateşin üstüne, yavaş yavaş yanmak ve parça parça yakılmak üzere ince bir iple asılmış bulunuyorsunuz.”

Ancak, Edwards’ın bu ünlü vaazından kısa süre sonra, cehennemin alevleri sanki daha titrek yanmaya ve giderek sönmeye başladı.a D. P. Walker tarafından yazılan The Decline of Hell (Cehennemin Çöküşü) adlı kitap, “18. yüzyılın kırklı yıllarında mahkûmlara ebediyen işkence edildiği öğretisine açıkça meydan okundu”ğunu belirtiyor. 19. yüzyıl boyunca, cehennemin alevleri sönmeye devam etti ve 20. yüzyılın ortasında, Edwars’ın, cehennemin “kurbanlara zihnen ve bedenen sonsuza kadar şiddetle işkence çektirilen ateşli bir azap ocağı” olduğu şeklindeki görüşü hakkında artık konuşulmuyordu. Gazeteci Jeffery Sheler şöyle dedi: “Modern entelektüalizm tarafından saldırıya uğrayan, Hiroşima’nın alevleri ve Nazilerin yaptığı Musevi Soykırımı sayesinde donuklaşan korkunç cehennemin tasviri şiddetini bir hayli kaybetti.”

Birçok vaiz, cehennem ateşi hakkında konuşmaktan artık hoşlanmıyor. Hıristiyan âleminin belli başlı kiliselerinde, cehennemin dehşetine dair verilen güçlü konuşmalar kürsülerden kayboldu. Teologların çoğuna göre, cehennem, ciddi bir din eğitimi için geçersiz bir konu haline geldi. Birkaç yıl önce bir kilise tarihçisi, bir üniversitede cehennem hakkında konuşma vermek için araştırma yapıyordu ve birçok uzmanlık yayınının indeksini inceledi. Bir tek kayıt bile bulamadı. Newsweek dergisine göre, tarihçi şu sonuca vardı: “Cehennem ortadan kayboldu ve kimse bunu fark etmedi.”

Cehennemin Dönüşü

Cehennem ortadan kayboldu mu? Aslında hayır. Şaşırtıcıdır, ama geçtiğimiz yıllarda, bazı yerlerde cehennem öğretisi tekrar alevlendi. Amerika’da yapılan anketler, cehenneme inanan insanların sayısının 1981’de yüzde 53 iken, 1990’da yüzde 60’a çıktığını gösterir. Buna, cehennemi vaaz eden tutucu Protestan akımların dünya çapındaki artışı eklendiğinde cehennem görüşünün Hıristiyan âleminin düşünce yapısına ciddi şekilde dönüşünün aslında küresel bir olay olduğu açıkça görülür.

Fakat bu yeniden canlanan görüş sadece kiliseye gidenleri mi etkiledi yoksa aynı zamanda kilise vaizlerine de ulaştı mı? Gerçek şu ki, 250 yıl önce Jonathan Edwards tarafından vaaz edilen cehennem ateşi Hıristiyan âleminin bazı tutucu kürsülerinden asla kaybolmadı. 1991 yılında U.S.News & World Report şu gözlemde bulundu: “Bazı başlıca liberal mezhepler arasında bile, teologların, cehennem hakkında onlarca yıl önce olduğundan daha ciddi şekilde düşünmeye başladıklarına dair belirtiler var.” Kayıtsızlık yıllarından sonra, cehennem ateşinin dünya çapındaki dinsel sahneye geri geldiği açıktır. Ancak, acaba ateşli özelliklerini korudu mu?

Ortaya Çıkan Sorular

Teolog W. F. Wolbrecht’in bu konuda hiç şüphesi yok: “Cehennem, cehennemdir ve hiçbir insan arzusu veya düşüncesi, ebedi cehennem mahkûmiyetini azaltmaz.” Kiliseye giden birçok kimse ise bu kadar emin değildir. Cehennemin varlığına dair şüpheleri olmamasına rağmen, cehennemin yapısı hakkında sorular sormaktadırlar. Başka bir teolog şunu kabul eder: “Bana göre de, cehennem şüphe götürmez bir gerçektir ve Kutsal Yazılarda açıkça bildirilmektedir, ancak onun yapısının kesin tanımı şüphelidir.” Evet, sayısı gitgide artan din adamları ve başka inananlar için günümüzde, artık “Cehennem var mı?” sorusu değil, “Cehennem nedir?” sorusu önemlidir.

Siz nasıl cevap verirdiniz? Cehennemin yapısı hakkında size ne söylendi? Ayrıca samimi insanlar bu öğretiden neden rahatsız olurlar?

[Dipnotlar]