Fundamentalizmin Yaygınlaşması

FUNDAMENTALİZM—daha yirmi otuz yıl öncesine dek bu akım, yalnızca Protestanlık içinde görülen bir azınlık hareketiydi. Fakat bu durum büyük ölçüde değişti. Din yorumcusu Bruce B. Lawrence 30 yıl önce, fundamentalizmina 20. yüzyılın sonunda medya ve üniversite araştırmalarında böylesine önemli, hatta gündemden hiç çıkmayan bir tartışma konusu olacağını pek az kimsenin kestirebildiğini yazdı.

Fakat bu gerçekleşti. Şiddet içeren sokak gösterilerine, cinayetlere, kürtaj karşıtı hareketlere, dinsel baskı gruplarının yönlendirdiği siyasal oyunlara ve kutsallığa saygısızlık kabul edilen kitapların halkın gözü önünde yakılması eylemlerine yer veren gazete haberleri bize sürekli olarak fundamentalist akımları hatırlatıyor. İtalya’da çıkan haftalık finans dergisi Mondo Economico fundamentalizmin hemen her yerde “Tanrı adına saldırıya geçtiğini” söyledi.

Fundamentalistler, çoğu kez komplolar düzenleyen ve terörist saldırılar gerçekleştiren aşırı uçta ve bağnaz kişiler olarak tanımlanır. İnsanlar, Roma Katolikliği içindeki Comunione e Liberazione, Yahudilik içindeki Gush Emunim ve Kuzey Amerikan Protestanlığı içindeki Hıristiyan Koalisyonu gibi grupların güçlenmesi karşısında telaşa kapılıyor. Fundamentalizm neden yaygınlaşıyor? Onu harekete geçiren nedir? Fransız sosyolog Gilles Kepel’in ileri sürdüğü gibi, bu akım “Tanrı’nın öcü” olabilir mi?

[Dipnot]

[Sayfa 3’teki resim tanıtım notu]

Nina Berman/Sipa Press