Noel—Yalnızca Bir Tatil Günü mü Yoksa Bir Kutsal Gün mü?
ÇİN’DE İhtiyar Noel Adam diye adlandırılır. Britanya’da Noel Baba olarak bilinir. Ruslar Kırağı Dede derler ve Amerika Birleşik Devletlerinde ona Santa Claus ismi verilmiştir.
Birçok kişi, kocaman göbeği ve kar beyazı sakalıyla bu neşeli yaşlı adamı Noel’in tipik bir simgesi olarak görür. Bununla birlikte Noel Baba’nın, dördüncü yüzyıldaki bir Myra (Türkiye’de) piskoposuyla ilişkili geleneklere dayalı bir mit, bir efsane olduğu da yaygın olarak biliniyor.
Gelenek ve âdetlerin kutlamalar üzerinde her zaman güçlü bir etkisi olmuştur ve Noel’le ilgili durum da bundan farklı değildir. Noel Baba miti, popüler bir bayramla bağlantılı geleneklerin sadece bir örneğidir. Bazıları, Noel geleneklerinin Mukaddes Kitapta kayıtlı olaylara dayalı olduğunu iddia etse de, gerçekte bu geleneklerin çoğu putperest kökenlidir.
Başka bir örnek Noel ağacıdır. The New Encyclopædia Britannica şunları söylüyor: “Putperest Avrupalılar arasında yaygın bir uygulama olan ağaca tapınma, Hıristiyanlığa dönmelerinden sonra da, İskandinav geleneklerinde Yeni Yılda Şeytan’ı korkutup kaçırmak için ev ve ambarı yaz kış yeşil bitkilerle süslemek ve Noel zamanında kuşlar için bir ağaç oluşturmak şeklinde varlığını sürdürdü.”
Çobanpüskülünden veya yaprak dökmeyen başka bitkilerden çelenkler yapmak bir başka popüler Noel geleneğidir. Bu da putperest tapınmanın kökleşmiş bir özelliğidir. Eski Romalılar, tarım tanrısı Satürn’e adanmış yedi günlük bir kış gündönümü bayramı olan Saturnalia’da tapınakları süslemek için çobanpüskülü dalları kullanırlardı. Bu putperest bayram özellikle dizginsiz eğlence âlemleri ve ahlaksızlıklarıyla ün yapmıştı.
Bir ökseotu dalı (yanda resmedilen) altında öpüşmekle ilgili Noel geleneği bazılarına romantik gelebilir, fakat bu bir tür Ortaçağa dönüştür. Eski Britanya’nın Druidleri ökseotunun sihirli güçleri olduğuna inanıyorlardı; bu nedenle, cinlerden, büyülerden ve başka kötülüklerden korunmak üzere ökseotu kullanılırdı. Zamanla, ökseotu altında öpüşmenin evliliğe götüreceği şeklinde batıl bir inanç ortaya çıktı. Bu uygulama, Noel zamanında bazı insanlar arasında hâlâ popülerdir.
Bunlar, putperest öğretilerden etkilenmiş ya da tamamen onlardan kaynaklanmış çağdaş Noel geleneklerinden sadece birkaçıdır. Yine de, bütün bunların nasıl ortaya çıktığını merak edebilirsiniz. Mesih’in doğumunu onurlandırmak üzere kutlandığı ileri sürülen bir bayrama, Hıristiyanlık dışı gelenekler nasıl böylesine karıştı? Daha da önemlisi, Tanrı bu meseleye nasıl bakıyor?
[Sayfa 2’deki resim tanıtım notları]
Sayfa 3: Noel Baba: Thomas Nast/Dover Publications, Inc., 1978; sayfa 3’teki ökseotu ve sayfa 4’teki resim: Discovering Christmas Customs and Folklore, Margaret Baker, Shire Publications tarafından 1994’te yayımlanmıştır