Pavlus’un İş Arkadaşları Kimlerdi?

MUKADDES Kitabın Resullerin İşleri kısmında ve Pavlus’un mektuplarında, ilk yüzyıldaki Hıristiyan cemaatinden ‘milletlerin resulüyle’ ilişkisi olmuş yaklaşık yüz kişiye değinilir. (Romalılar 11:13) Onların bazıları hakkında çok şey biliniyor. Büyük olasılıkla, Apollos’un, Barnabas ve Silas’ın faaliyetleri hakkında bilginiz var. Bununla birlikte, Arhippos, Damaris, Klavdiya, Linos, Persis, Pudens ve Sosipatros hakkında fazla bir şey söylemeniz güçtür.

Birçok kişi, farklı zamanlarda ve çeşitli koşullarda, Pavlus’un hizmetini etkin şekilde desteklemiştir. Aristarhos, Luka ve Timoteos gibi belirli kişiler resulün yanında yıllarca hizmet ettiler. Kimileri hizmeti sırasında seyahat arkadaşları veya ev sahipleri olarak ya da hapisteyken onun yanındaydılar. Üzücüdür ki, Dimas, Ermoğenis, Figelos ve İskender imanda sebat etmedi.

Pavlus’un Asinkritos, Ermas, Filologos veya Yulia gibi arkadaşlarına gelince, onlar hakkında isimleri dışında çok az şey biliyoruz. Diğer yandan, Nereus’un kızkardeşi, Rufus’un annesi veya Kloi’nin evindekiler hakkında o kadarını bile bilmiyoruz. (Romalılar 16:13-15; I. Korintoslular 1:11) Yine de, bu yüz kadar kişi hakkındaki yetersiz bilgiler üzerinde yapılan inceleme bile, Pavlus’un çalışma tarzına ışık tutacaktır. Bu ayrıca, çevremizde çok sayıda iman kardeşimiz olmasının ve onlarla birlikte çalışmanın yararları hakkında bizlere bir şeyler öğretecektir.

Seyahat Arkadaşları ve Ev Sahipleri

Resul Pavlus’un hizmetinin büyük kısmı çok seyahat etmeyi gerektiriyordu. Bir yazar, Pavlus’un karada ve denizde kat ettiği, sadece Resullerin İşleri kitabında kayıtlı mesafenin 16.000 kilometreye yakın olduğunu hesapladı. O zamanlar yolculuk yapmak sadece yorucu değil, tehlikeliydi de. Deniz kazası, haydutlarla karşılaşma tehlikesi, nehirlerde, çölde, denizde karşılaştığı tehlikeler, onun yaşadığı zorluklardan bazılarıdır. (II. Korintoslular 11:25, 26) Pavlus’un bu seyahatlerde fazla yalnız kalmaması uygundu.

Pavlus’a eşlik edenler ona hizmette gerekli arkadaşlığı, cesareti ve pratik yardımı sağlarlardı. Pavlus bazen yeni iman edenlerin ruhi ihtiyaçlarıyla ilgilenmeleri için, onları ayrıldığı yerde bırakırdı. (Resullerin İşleri 17:14; Titus 1:5) Arkadaşların varlığı muhtemelen seyahatin zorluklarıyla başa çıkmaya yardım etmek ve güvenlik açısından gerekliydi. Dolayısıyla, seyahat arkadaşları olduklarını bildiğimiz Sopatros, Sekundus, Gayus ve Trofimos gibi kişiler Pavlus’un hizmetindeki başarısında önemli bir rol oynamış olabilirler.—Resullerin İşleri 20:4

Tabii ki, ev sahiplerinin sağladığı yardım da aynı derecede değerliydi. Pavlus vaaz etme işini yürütmek ya da sadece geceyi geçirmek için bir şehre ulaştığında, yapılan ilk iş kalacak bir yer bulmak olurdu. Pavlus gibi çok seyahat eden herkes başka çare olmadığından sayısız farklı yatakta yatmak zorunda kalırdı. Pavlus her zaman hanlarda kalabilirdi, fakat tarihçilerin belirttiği gibi, buralar “tehlikeli ve rezil” yerlerdi. Bu yüzden, Pavlus mümkün olduğunda muhtemelen iman kardeşlerinde kaldı.

Pavlus’a ev sahipliği yapan bazılarının isimlerini biliyoruz: Akuila ve Priskilla, Filimon, Filipus, Gayus, Lidya, Mınason ve Yason. (Resullerin İşleri 16:14, 15; 17:7; 18:2, 3; 21:8, 16; Romalılar 16:23; Filimon 1, 22) Filipi’de, Selânik’te ve Korintos’ta sağlanan kalacak yerler Pavlus’un dolgun vakitli vaizlik işini yürütebilmesine olanak tanıdı. Ayrıca Korintos’ta, Titius Yustus, kendi evini açıp resulün vaaz etme işini devam ettirebileceği bir yer sağladı.—Resullerin İşleri 18:7.

Pek Çok Dost

Anlaşılacağı gibi, Pavlus kişilerle farklı koşullarda karşılaştığından, tanıdığı insanlardan farklı şekillerde söz edilmektedir. Örneğin, Fibi, Meryem, Persis, Trifena ve Trifosa gibi kadınlar, işleri ve çalışkanlıkları nedeniyle övülen iman kardeşleriydi. (Romalılar 16:1, 2, 6, 12) Pavlus Gayus’u, Krispus’u ve İstefanas’ın ev halkını vaftiz etti. Atina’da, Diyonisius ve Damaris ondan duydukları hakikat sözünü kabul ettiler. (Resullerin İşleri 17:34; I. Korintoslular 1:14, 16) Pavlus’tan daha önce iman etmiş ve “resuller arasında muteber” olan Andronikos’un ve Yunias’ın, onun “mahpusluk arkadaşları” olduğu söyleniyor. Muhtemelen bazı olaylarda hapiste birlikte kaldılar. Pavlus, onlardan da tıpkı Hirodion, Lukius, Sosipatros ve Yason için dediği gibi “akrabam” diye bahsediyor. (Romalılar 16:7, 11, 21) Burada kullanılan Yunanca kelime “hemşeri” anlamına gelebilirse de, bu kelimenin ilk anlamı “aynı nesilden kan bağı olan”dır.

Pavlus’un birçok arkadaşı iyi haber için seyahat etti. Onun tanınmış arkadaşlarının dışında, Ahaikus, İstafanas ve Fortunatus, cemaatlerinin ruhi durumu hakkında Pavlus ile konuşmak amacıyla Korintos’tan Efesos’a yolculuk ettiler. Artemas ve Tihikos, Girit adasında hizmet eden Titus’la buluşmak için seyahat etmeye ve Zenas, Apollos’la birlikte yolculuk yapmaya hazırdı.—I. Korintoslular 16:17; Titus 3:12, 13.

Ayrıca Pavlus, kimileri hakkında bazı küçük ve etkileyici ayrıntılar vermektedir. Örneğin, Epenetos’un “Asya’nın turfandası,” Erastos’un Korintos’ta “şehrin haznedarı,” Luka’nın doktor, Lidya’nın erguvani satıcısı ve Tertius’un Pavlus’un Romalılara gönderdiği mektubu yazdırdığı kişi olduğunu öğreniyoruz. (Romalılar 16:5, 22, 23; Resullerin İşleri 16:14; Koloseliler 4:14) Böyle kişiler hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyenler için bu kısa ama özlü bilgiler etkileyicidir.

Pavlus’un diğer arkadaşları Mukaddes Kitapta kayıtlı olan kişisel mesajlar aldılar. Pavlus, Koloseliler’e mektubunda Arhippos’u şuna teşvik etti: “Rabde aldığın hizmeti tamamlamak için ona dikkat et.” (Koloseliler 4:17) Anlaşılan, Evodiya ile Sintihi’nin çözülmesi gereken bazı kişisel sorunları vardı. Böylece Pavlus, Filipi’de olan ve ismi verilmeyen bir “öz arkadaş” vasıtasıyla onları ‘Rabde ayni şeyi düşünmeye’ teşvik etti. (Filipililer 4:2, 3) Tabii ki, bu hepimiz için iyi bir öğüttür.

Hapisteyken Vefalı Kişilerden Gelen Destek

Pavlus çok defa hapse girdi. (II. Korintoslular 11:23) Böyle durumlarda, eğer orada oturan Hıristiyanlar varsa, Pavlus’un dayanabilmesi için ellerinden gelen her şeyi yapmaya çalışmış olmalılar. İlk olarak Roma’da hapsedildiğinde, iki yıl süresince ev kiralamasına izin verildi ve orada arkadaşları tarafından ziyaret edilebiliyordu. (Resullerin İşleri 28:30) Bu süre boyunca, Efesos’taki, Filipi’deki, Kolose’deki cemaatlere ve Filimon’a mektuplar yazdı. Bu kaynaklardan Pavlus’a hapis dönemi boyunca yakın olanlar hakkında çok şey öğreniyoruz.

Örneğin, Filimon’un kaçak kölesi olan Onisimos’un, Roma’da Pavlus’la buluştuğunu öğreniyoruz. Onisimos’un efendisine geri dönerken yaptığı yolculukta kendisine arkadaşlık eden Tihikos da böyle yaptı. (Koloseliler 4:7-9) Ayrıca, Filipi cemaatinden getirdiği bir hediyeyle uzun bir yolculuk yaptıktan sonra hastalanan Epafroditos diye biri vardı. (Filipililer 2:25; 4:18) Pavlus, Roma’da kendisiyle birlikte çalışan Aristarhos, Markos ve Yustus denilen Yeşu hakkında şunları söyledi: “Allahın melekûtu için yalnız bunlar iş arkadaşlarımdırlar, ve onlar bana teselli oldular.” (Koloseliler 4:10, 11) Sadık kalan bu kişilerle birlikte, daha iyi tanınan Timoteos, Luka ve daha sonra dünya sevgisi uğruna Pavlus’u terk eden Dimas vardı.—Koloseliler 1:1; 4:14; II. Timoteos 4:10; Filimon 24.

Onların hiçbirinin Romalı olmadığı, fakat hepsinin orada Pavlus’un yanında olduğu anlaşılıyor. Muhtemelen bazıları özellikle hapiste yattığı sıralar ona destek olmak için oraya gitti. Hiç şüphesiz bazıları onun ayak işlerini yaptı, başkaları uzak görevlere gönderildi ve Pavlus diğerlerine de mektupları dikte etti. Tüm bunlar, bu kişilerin Pavlus’a ve Tanrı’nın işine olan güçlü bağlılık ve vefalarının çok etkili bir kanıtıdır!

Pavlus’un mektuplarının kapanış sözlerinden, muhtemelen onun çevresinde bizim bildiğimiz birkaç ismin ötesinde daha geniş bir kardeşler topluluğu olduğunu anlıyoruz. O, farklı durumlarda şunları yazdı: “Bütün mukaddesler size selâm ederler” ve “Benimle beraber olanların hepsi sana selâm ederler.”—II. Korintoslular 13:13; Titus 3:15; Filipililer 4:22.

Kritik bir dönemde Roma’da ikinci hapsedilişi sırasında, şahitlik edenler öldürülmeye başlayınca, Pavlus’un zihni devamlı iş arkadaşlarıyla meşguldü. O, hâlâ en azından bazılarının faaliyetlerini yönetiyor ve düzenliyordu. Titus ve Tihikos hizmete gönderilmişti, Kriskis Galatya’ya gitmişti, Erastos Korintos’ta kalmıştı; Trofimos hasta olduğu için Militos’ta (Milet) kaldı, fakat Markos ve Timoteos onun yanına geleceklerdi. Bununla birlikte, Luka Pavlus’un yanındaydı ve resul, Timoteos’a ikinci mektubunu yazarken yanında olan Evvulos, Pudens, Linos ve Klavdiya gibi imanlı başkaları da selam gönderdiler. Hiç şüphesiz, onlar Pavlus’a yardım etmek için ellerinden gelen her şeyi yapıyorlardı. Aynı zamanda, Pavlus, Priska ile Akuila’ya ve Onisiforos’un ev halkına selam gönderdi. Ne yazık ki, bu sorunlu dönemde, Dimas onu yüzüstü bıraktı ve İskender ona çok zarar verdi.—II. Timoteos 4:9-21.

“Tanrı’nın İş Arkadaşlarıyız”

Pavlus, vaaz etme faaliyeti sırasında nadiren yalnız kalmıştı. Yorumcu E. Earle Ellis şunları dedi: “Ortaya çıkan tabloya göre Pavlus . . . . faaliyetini yürütürken, ona pek çok kişi eşlik ediyordu. Aslında, Pavlus çok nadir arkadaşsız kalıyordu.” Tanrı’nın mukaddes ruhunun rehberliği altında, birçok kişiyi harekete geçirip, vaizlik işini etkili şekilde düzenliyordu. Etrafında yakın arkadaşlar, geçici yardımcılar, kuvvetli kişiliğe sahip insanlar ve alçakgönüllü sayısız hizmetçi vardı. Bununla birlikte, onlar sadece meslektaş değillerdi. Pavlus’la ne ölçüde çalışmış ya da ilişkide bulunmuş olurlarsa olsunlar, Tanrısal sevginin ve kişisel dostluğun bağı apaçık belliydi.

Hakkında söylendiği gibi, Pavlus’ta “dost edinme dehası” vardı. İyi haberi milletlere götürmek için çok şey yaptı, fakat bunları tek başına yapmaya çalışmadı. Teşkilatlanmış cemaatle işbirliği yaptı ve ondan tam olarak yararlandı. Pavlus, ortaya çıkan güzel sonuçlardan kendisine pay çıkarmadı, fakat alçakgönüllü şekilde, bir köle olduğunu ve gelişmeden sorumlu olan Tanrı’nın onurlandırılması gerektiğini söyledi.—I. Korintoslular 3:5-7; 9:16; Filipililer 1:1.

İçinde yaşadığımız dönem, Pavlus’unkinden farklı olsa da, günlerimizde kimse İsa’nın takipçilerinin cemaatinden bağımsız olabileceğini ya da olması gerektiğini düşünmemelidir. Bunun yerine her zaman Tanrı’nın teşkilatıyla, yerel cemaatle ve iman kardeşlerimizle birlikte çalışmalıyız. İyi günde ve kötü günde, onların yardımına, desteğine ve tesellisine ihtiyacımız var. ‘Dünyada olan kardeşler’ topluluğunun bir kısmı olmak gibi çok değerli bir imtiyaza sahibiz. (I. Petrus 5:9) Eğer hepsiyle sadık ve sevgi dolu bir şekilde, birlik içinde ve işbirliğiyle çalışırsak, tıpkı Pavlus gibi biz de, “Allahın iş arkadaşlarıyız,” diyebiliriz.—I. Korintoslular 3:9.

[Sayfa 31’deki resimler]

APOLLOS

ARİSTARHOS

BARNABAS

LİDYA

ONİSİFOROS

TERTİUS

TİHİKOS