Ana-babalar, Çocuklarınıza Nasıl Örnek Oluyorsunuz?
‘Sevgili çocuklar olarak Tanrı’yı örnek alın. Sevgi yolunda yürüyün.’—EFESOSLULAR 5:1, 2, Müjde
1. Yehova ilk insan çiftine ne tür talimatlar verdi?
AİLE düzenlemesinin Kurucusu Yehova’dır. İlk aileyi kurduğundan ve ilk insan çiftine üreme gücünü verdiğinden, her aile varlığını O’na borçludur. (Efesoslular 3:14) Âdem ve Havva’ya sorumlulukları açısından temel talimatlar vermiş ve bunları kendi inisiyatifleriyle yerine getirmeleri için bol olanaklar tanımıştı. (Tekvin 1:28-30; 2:15-22) Âdem ve Havva’nın günah işlemesinden sonra, ailelerin mücadele etmek zorunda kaldıkları durumlar daha da karmaşıklaştı. Yine de, Yehova sevgiyle, hizmetçilerinin bu gibi durumların üstesinden gelebilmelerine yardımcı olacak talimatlar verdi.
2. (a) Yehova kimler aracılığıyla yazılı öğüdünü sözlü öğretimle destekledi? (b) Ana-babalar kendilerine hangi soruyu sormalıdırlar?
2 Büyük Eğitmenimiz Yehova bizlere neler yapmamız ve nelerden kaçınmamız gerektiği konusunda sadece yazılı talimatlar vermekle kalmadı, çok daha fazlasını da yaptı. Eski devirlerde, yazılı talimatlarını, kâhinler, peygamberler ve aile reisleri aracılığıyla verdiği sözlü talimatlarla destekliyordu. Acaba bugün böyle sözlü öğretim vermeleri için kimleri kullanıyor? Cemaatteki ihtiyarları ve ana-babaları. Eğer bir anne ya da baba iseniz, ailenize Yehova’nın yollarını öğretmek açısından üzerinize düşeni yapıyor musunuz?—Süleymanın Meselleri 6:20-22, 24.
3. Aile reisleri etkili öğretim açısından Yehova’dan hangi dersi alabilirler?
3 Aile içinde böyle bir öğretim nasıl verilmeli? Yehova bu konuda örnek oluyor. İyi ve kötü olanı açıkça bildiriyor ve bol bol tekrarlamalarda bulunuyor. (Çıkış 20:4, 5; Tesniye 4:23, 24; 5:8, 9; 6:14, 15; Yeşu 24:19, 20) Düşündürücü sorular soruyor. (Eyub 38:4, 8, 31) Verdiği örneklemeler ve gerçek yaşamdan alınan örneklerle duygularımızı kamçılıyor ve yüreğimizi şekillendiriyor. (Tekvin 15:5; Daniel 3:1-29) Ana-babalar, çocuklarınıza öğretirken bu örneğe uymaya çalışıyor musunuz?
4. Disiplin konusunda Yehova’dan ne öğreniyoruz, disiplin neden önemlidir?
4 Yehova doğruluktan asla ayrılmaz, ama kusurluluğun etkilerine de anlayış gösterir. Bu nedenle, kusurlu insanları cezalandırmadan önce eğitir, onlara defalarca uyarılarda ve hatırlatmalarda bulunur. (Tekvin 19:15, 16; Yeremya 7:23-26) Disiplin gerektiğinde, bunu uygun ölçüde tutar, aşırılığa kaçmaz. (Mezmur 103:10, 11; İşaya 28:26-29) Biz de çocuklarımıza böyle davranırsak, hem Yehova’yı tanıdığımızı gösterir, hem de onların Yehova’yı tanımalarını kolaylaştırırız.—Yeremya 22:16; I. Yuhanna 4:8.
5. Ana-babalar dinleme konusunda Yehova’dan neler öğrenebilirler?
5 Gökteki sevgi dolu Babamız Yehova’nın bizi dinlemesi ne harika! Sadece emirler vermiyor. Bizi Kendisine içimizi dökmeye de teşvik ediyor. (Mezmur 62:8) Ayrıca çok uygun olmayan duyguları dile getirirsek, gökten gürleyerek bizi azarlamıyor. Sabırla bize öğretiyor. Bu nedenle, resul Pavlus’un ‘sevgili çocuklar olarak Tanrı’yı örnek alın’ öğüdü ne kadar yerindedir! (Efesoslular 4:31–5:1) Yehova çocuklarını eğitmeye çalışan ana-babalara ne güzel örnek oluyor! Örneğiyle yüreğimizi etkileyip, bizde O’nun yaşam yolunda yürüme arzusu yaratıyor.
Örneğin Bıraktığı Etki
6. Ana-babaların tutumu ve örneği çocuklarını nasıl etkiler?
6 Sözlü öğretime ek olarak, bırakılan örneğin gençler üzerinde köklü etkisi olur. Ana-babaların hoşuna gitse de gitmese de, çocukları onları örnek alır. Söyledikleri sözleri aynen çocuklarının ağzından işitmek ana-babaların belki hoşuna gidebilir, bazen de onları çok şaşırtabilir. Ana-babaların hem davranışları hem de tutumları ruhi konulara duydukları derin takdiri yansıtıyorsa, bunun çocukları üzerinde olumlu etkisi olur.—Süleymanın Meselleri 20:7.
7. Yeftah bir baba olarak kızına ne tür bir örnek oldu, sonuç neydi?
7 Ana-babanın bıraktığı örneğin etkisi Mukaddes Kitapta çok güzel anlatılıyor. Yehova’nın İsraillileri Ammonoğulları karşısında zafere ulaştırırken kullandığı Yeftah da bir babaydı. Onun Ammon kralına verdiği cevaptan anlaşıldığına göre, Yeftah Yehova’nın İsraillilerle ilişkisini anlatan tarihi mutlaka sık sık okuyordu. Bu tarihten rahatça alıntı yapabiliyor ve Yehova’ya kuvvetli bir iman gösteriyordu. Onun bu örneği, hiç kuşkusuz kızının iman ve özveri ruhu geliştirmesine ve bunun sonucunda bekâr bir kız olarak kendini Yehova’ya adayıp ömrü boyunca hizmette bulunmasına yardımcı oldu.—Hâkimler 11:14-27, 34-40; Yeşu 1:8 ile karşılaştırın.
8. (a) Samuel’in ana-babası hangi güzel tutumu gösterdi? (b) Bunun Samuel’e nasıl yararı oldu?
8 Samuel bir çocuk olarak iyi bir örnekti ve bir peygamber olarak yaşamı boyunca Tanrı’ya sadık kaldı. Çocuğunuzun onun gibi olmasını ister miydiniz? Samuel’in ana-babası Elkana ile Hanna’nın örneğini dikkatle inceleyelim. Sorunsuz bir aile yaşamları olmamasına rağmen, onlar kutsal toplanma çadırının bulunduğu Şilo’ya düzenli olarak tapınmaya giderlerdi. (I. Samuel 1:3-8, 21) Hanna’nın ne kadar derin duygularla dua ettiğine dikkat edin. (I. Samuel 1:9-13) Her ikisinin de Tanrı’ya verilen bir sözü tutmaya ne kadar önem verdiklerini görün. (I. Samuel 1:22-28) Mükemmel örnekleri, Samuel’in doğru bir yol izlemesini sağlayan nitelikler geliştirmesine kuşkusuz yardımcı oldu. Bu sayede o, çevresindekiler Yehova’ya hizmet ediyormuş gibi görünüp de aslında O’nun yollarına hiç saygı göstermediğinde bile doğru yoldan ayrılmadı. Zamanla, Yehova Samuel’e peygamber olma sorumluluğunu verdi.—I. Samuel 2:11, 12; 3:1-21.
9. (a) Evindeki hangi örneklerin Timoteos üzerinde iyi etkisi oldu? (b) Timoteos nasıl biri oldu?
9 Oğlunuzun, genç yaşta resul Pavlus’a arkadaşlık eden Timoteos gibi olmasını ister miydiniz? Timoteos’un babası iman eden biri değildi, ama annesi ve büyük annesi ruhi konulara gösterdikleri takdirle, ona güzel birer örnek oldular. Hiç kuşkusuz bu sayede, İsa’nın bir takipçisi olarak Timoteos’un kuracağı yaşam için iyi bir temel atılmış oldu. Annesi Evniki’nin ve büyük annesi Lois’in ‘imanının riyasız’ olduğunu okuyoruz. İsa’nın takipçisi olarak yaşamları ikiyüzlü değildi; inandıklarını söyledikleri şeylere uygun yaşıyor ve genç Timoteos’a da aynısını öğretiyorlardı. Timoteos, güvenilebilir biri olduğunu ve başkalarının refahıyla gerçekten ilgilendiğini kanıtlamıştı.—II. Timoteos 1:5; Filipililer 2:20-22.
10. (a) Evin dışındaki hangi örnekler çocuğunuzu etkileyebilir? (b) Bu etkiler çocuklarımızın söz ve tutumuna yansıyorsa nasıl tepki göstermeliyiz?
10 Çocuklarımızı sadece evdekilerin örneği etkilemiyor. Onları etkileyenlerin arasında, okul arkadaşları; genç zihinlerini şekillendirmeyi görev edinen öğretmenleri; kabilelerin veya toplumların iyice yerleşmiş âdetlerine herkesin uyması gerektiğine kuvvetle inanan insanlar; başarıları her yerde övülen spor yıldızları ve haberlerde davranışları konu edilen kamu görevlileri de var. Ayrıca milyonlarca çocuk savaşın vahşetini görüyor. Bu etkiler, çocuklarımızın sözlerine ve tutumuna yansıyorsa şaşmalı mıyız? Böyle bir durumda nasıl tepki göstermeliyiz? Onları sertçe azarlar veya nutuk çekersek sorunu halledebilir miyiz? Çocuklarımıza hemen bir tepki göstereceğimize kendimize ‘Yehova’nın bize davranış tarzında, bu sorunu nasıl halledebileceğimi gösteren bir nokta var mı’ diye sormamız daha iyi olmaz mı?—Romalılar 2:4 ile karşılaştırın.
11. Ana-babaların hataları, çocuklarının tutumunu nasıl etkileyebilir?
11 Tabii, kusurlu ana-babalar durumu her zaman en iyi şekilde ele alamıyorlar. Muhakkak hatalar yapacaklar. Çocuklar bunları fark ettiğinde, ana-babalarına saygıları azalır mı? Azalabilir; özellikle ana-babaları otoritelerini sert bir şekilde kullanarak hatalarını gizlemeye çalışıyorlarsa bu mümkündür. Oysa ana-babalar alçakgönüllülük gösterip hatalarını açıkça kabul ederlerse sonuç çok farklı olabilir. Böylece aynı davranışları onlardan öğrenmeleri gereken çocuklarına değerli bir örnek olurlar.—Yakub 4:6.
Nasıl Örnek Oluyorsunuz?
12, 13. (a) Çocukların sevgi hakkında neyi öğrenmeleri gerekir ve bu en etkili şekilde nasıl öğretilebilir? (b) Çocukların sevgiyi öğrenmeleri neden önemlidir?
12 Değerli derslerin daha etkili olabilmesi için, sözlü eğitimin yanı sıra iyi bir örnek de gerekir. Bu derslerden bazılarını ele alalım.
13 Bencillikten uzak bir sevgi göstermek: Örneğimizle pekiştirmemiz gereken en önemli derslerden biri sevginin anlamıdır. “Biz seviyoruz, çünkü önce o [Tanrı] bizi sevdi.” (I. Yuhanna 4:19) O, sevginin Kaynağı ve en büyük örneğidir. İlkelere dayalı bu sevgi, yani agape, Mukaddes Kitapta 100’den fazla kez geçer. Bu İsa’nın gerçek takipçilerini tanıtan bir niteliktir. (Yuhanna 13:35) Böyle bir sevgi Tanrı’ya ve İsa Mesih’e gösterilmeli. Aynı zamanda insanların bu sevgiyi birbirlerine de göstermeleri gerekir; hatta hoşlanmadığımız kimselere bile göstermeliyiz. (Matta 5:44, 45; I. Yuhanna 5:3) Bu sevgiyi çocuklarımıza etkili şekilde öğretebilmemiz için önce o bizim yüreğimizde olmalı ve yaşantımızda onu açıkça göstermeliyiz. Hareketler sözlerden daha etkilidir. Çocukların ailelerinde sevgi ve onunla bağlantılı şefkat gibi nitelikleri görüp tatmaları gerekir. Bunlar olmazsa, çocuğun bedensel, zihinsel ve duygusal yönden gelişimi aksar. Çocukların aynı zamanda aile dışındaki iman kardeşlerine sevgi ve şefkatin uygun şekilde gösterildiğini de görmeleri gerekir.—Romalılar 12:10; I. Petrus 3:8.
14. (a) Çocuklara bir işi doyum verici tarzda iyi yapmaları nasıl öğretilebilir? (b) Sizin ailenizde bu nasıl yapılabilir?
14 İş yapmayı öğrenmek: Çalışmak yaşamın temel bir yönüdür. Kendini değerli hissedebilmesi için insanın bir işi iyi yapmayı öğrenmesi gerekir. (Vaiz 2:24; II. Selânikliler 3:10) Bilmediği işleri yapmakla görevlendirilen, sonra da onları iyi yapamadığı için azarlanan çocuğun bir işi iyi yapmayı öğrenmesi pek olası değildir. Oysa ana-babalarının yanında fiilen çalışarak öğrenen ve uygun şekilde övülen çocuklar, büyük olasılıkla doyum veren tarzda çalışmayı öğrenirler. Ana-babalar hem iyi örnek olur hem de açıklamalarda bulunurlarsa, çocuklar sadece iş yapmayı değil, sorunların üstesinden gelmeyi, işi yarıda bırakmamayı ve mantıklı düşünüp kararlar vermeyi de öğrenebilirler. Bu da, Yehova’nın da çalıştığını, işini iyi yaptığını ve İsa’nın Babasını örnek aldığını anlamalarına yardımcı olur. (Tekvin 1:31; Süleymanın Meselleri 8:27-31; Yuhanna 5:17) Bir aile çiftçilik yapıyor veya bir işyerini yönetiyorsa bazı fertleri birlikte çalışabilir. Ya da bir anne, oğluna veya kızına yemek pişirmeyi ve bulaşık yıkamayı öğretebilir. Evinden uzakta çalışan bir baba, evdeyken çocuklarıyla birlikte bazı projeler üzerinde çalışmayı tasarlayabilir. Ana-babanın sadece işin bir an önce bitmesini değil, çocuklarını yaşam için donatmayı da düşünmesi ne kadar yararlıdır!
15. İman konusunda ne şekillerde ders verilebilir? Örnekleyin.
15 Felaket karşısında imanı korumak: İman da yaşamımızın hayati bir yönüdür. Aile tetkikinde iman konusu ele alınırsa, çocuklar onu tanımlamayı öğrenebilirler. Aynı zamanda, imanın yüreklerinde gelişmeye başlamasına neden olan kanıtların da farkına varabilirler. Fakat ciddi denemeler karşısında, ana-babalarının imanının sarsılmadığını görürlerse, bunun etkisi yaşamları boyunca devam edebilir. Panama’da bir adam, Mukaddes Kitabı tetkik eden karısını Yehova’ya hizmetten vazgeçmediği takdirde evden kovacağını söyleyerek tehdit etti. Kadın buna rağmen ibadetleri hiç kaçırmadı. En yakın İbadet Salonuna, dört küçük çocuğuyla birlikte 16 kilometre yürüdükten sonra, 30 kilometre de otobüsle giderek varabiliyordu. Bu örnekten teşvik alan ailesinin 20 kadar ferdi hakikat yolunu benimsedi.
Mukaddes Kitabı Her Gün Okumakta Örnek Olmak
16. Mukaddes Kitabı ailece her gün okumak neden tavsiye ediliyor?
16 Bir ailenin edinebileceği en değerli alışkanlıklardan biri Mukaddes Kitabı düzenli okumaktır. Bu ana-babalar için yararlı, çocuklar için de örnek alınması gereken bir alışkanlıktır. Mukaddes Kitabı mümkünse her gün biraz okuyun. Önemli olan okunan miktar değil, bunu düzenli ve uygun tarzda yapmaktır. Çocuklar için, okumanın yanı sıra eğer dilinizde mevcutsa Mukaddes Kitap Öyküleri kitabının ses kasetlerini dinlemek de yararlı olur. Tanrı’nın Sözünü her gün okumak O’nun düşüncelerini ön planda tutmamıza yardımcı olur. Ayrıca Mukaddes Kitap tek başına değil de ailece okunursa, ev halkının hep birlikte Tanrı’nın yolunda yürümesine yardımcı olabilir. Geçen yıl “Tanrı’nın Belirlediği Yaşam Yolu” Bölge İbadetinde izlediğimiz Aileler— Mukaddes Kitabı Her Gün Okumayı Bir Yaşam Tarzı Haline Getirin! başlıklı temsilde bu alışkanlığı edinmeye teşvik edildik.—Mezmur 1:1-3.
17. Mukaddes Kitabı ailece okumak ve kilit ayetleri ezberlemek, Efesoslular 6:4’teki öğüdü tutmamıza nasıl yardımcı olur?
17 Ailece Mukaddes Kitabı okumak, resul Pavlus’un İsa’nın Efesos’taki takipçilerine ilhamla yazdığı mektuptaki şu sözlere uygundur: ‘Babalar, çocuklarınızı sinirlendirmeyin, fakat onları Yehova’nın terbiye ve tembihiyle yetiştirmeye devam edin.’ (Efesoslular 6:4) Bu ne anlama gelir? “Tembih” olarak tercüme edilmiş ifade kelime anlamıyla ‘bir fikir sokmaktır.’ Bu nedenle, İsa’nın takipçisi babalar çocuklarının zihnine Yehova Tanrı’nın ‘fikrini sokmaya’ ısrarla teşvik ediliyorlar. Bu, çocukların Tanrı’nın düşüncelerini öğrenmelerine yardımcı olmak anlamına gelir. Çocuklarını bazı kilit ayetleri ezberlemeye teşvik ederek bunu başarabilirler. Amaç çocukların, ana-babaları yanlarında olsa da olmasa da, Tanrısal standartları giderek daha iyi yansıtan isteklerde ve davranışlarda bulunabilmeleri için, zihinlerini Yehova’nın düşüncelerinin yönlendirmesini sağlamaktır. Bu tarz düşünebilmek için dayanağımız Mukaddes Kitaptır.—Tesniye 6:6, 7.
18. Mukaddes Kitabı okurken (a) onu net bir şekilde anlayabilmek (b) içindeki öğütten yararlanabilmek (c) Yehova’nın amacı hakkında açıklananlara karşılık verebilmek (ç) insanların tutum ve davranışları hakkında söylenenlerden yararlanabilmek için neler gerekebilir?
18 Tabii, Mukaddes Kitabın yaşamımızı etkilemesi için, önce onun ne dediğini anlamamız gerekir. Birçok kimse için bu, içerdiği kısımları belki defalarca okumayı gerektirebilir. Belirli ifadelerin anlamını net şekilde anlayabilmek için bir sözlüğe ya da Insight on the Scriptures’a bakmamız gerekebilir. Ayette bir öğüt veya emir geçiyorsa, bunun ne kadar yerinde verildiğini göstermek üzere güncel durumlar hakkında konuşmaya vakit ayırın. Sonra belki ‘Bu öğüdü uygulamamızın bize ne yararı olabilir?’ diye sorabilirsiniz. (İşaya 48:17, 18) Ayette Yehova’nın amacının bir yönü anlatılıyorsa, ‘Bu yaşamımızı nasıl etkiliyor?’ diye sorun. Belki insanların tutum ve davranışlarını anlatan bir kaydı okuyorsunuz. Bu insanlar yaşamlarında acaba hangi baskılar altında kalmışlar? Bunların üstesinden nasıl gelmişler? Örneklerinden biz nasıl yararlanabiliriz? Kayıtta anlatılanların bugün bizim yaşamımızda ne anlama geldiğini ele alıp tartışmaya daima zaman ayırın.—Romalılar 15:4; I. Korintoslular 10:11.
19. Tanrı’yı örnek alarak çocuklarımıza ne bırakacağız?
19 Tanrı’nın düşüncelerinin zihin ve yüreğimizde derin etki bırakması ne şahane bir sonuçtur! Bu, ‘sevgili çocuklar olarak Tanrı’yı gerçekten örnek almamıza’ yardımcı olacak. (Efesoslular 5:1) Böylece biz de çocuklarımıza gerçekten uyulmaya değer bir örnek bırakmış olacağız.
Hatırlıyor musunuz?
◻ Ana-babalar Yehova’nın örneğinden nasıl yararlanabilirler?
◻ Çocuklara verilen sözlü öğretim neden ana-babalarının iyi örneği ile pekiştirilmelidir?
◻ En iyi ana-babanın örneğiyle verilebilecek derslerden bazıları nelerdir?
◻ Mukaddes Kitabı ailece okumaktan nasıl tam anlamıyla yararlanabiliriz?
[Sayfa 10’daki resim]
Birçokları Mukaddes Kitabı ailece her gün okuyor