Tasarım Ürünü Mü?

Bombacıböceğin Basınçlı Püskürtme Sistemi

◼ İki santimetreden bile küçük olan bombacıböcek, eşsiz savunma mekanizmasıyla ünlüdür. Bir saldırıyla karşı karşıya kaldığında vücudunun arka bölümünden kötü kokulu sıcak bir sıvı ve buhar püskürterek örümcekleri, kuşları ve hatta kurbağaları başından defeder.

Şunu Düşünün: Bu böceğin “karın bölümünün arka ucunda ağzı açık olan bir çift keseciği” vardır. Bu keseciklerin içinde asitli bir bileşik ile hidrojen peroksit bulunan bir deponun yanı sıra suda çözünmüş enzimlerle dolu kimyasal tepkime odası bulunur. Böcek kendini korumak için çözeltiyi depolarından tepkime odalarına aktarır ve kimyasal tepkimeyi başlatır. Sonuç? Saldırganın üzerine yaklaşık 100 santigrat derecede, kötü kokulu kimyasallarla birlikte su ve buhar püskürtür. Odalar bir milimetreden daha küçüktür, buna rağmen böcek püskürttüğü zehirli sıvının hızını, yönünü ve yoğunluğunu ayarlayabilir.

Araştırmacılar daha etkili ve doğaya zarar vermeyen püskürtme sistemleri geliştirmek için bombacıböceği incelediler ve şunu keşfettiler: Böcek, hem kimyasalların tepkime odalarına girmesini sağlayan tek yönlü kapakçıklara hem de kimyasalların çıkmasını sağlayan ve basınçla açılan kapakçıklara sahip. Mühendisler bombacıböceğin püskürtme sistemini araba motorları ve yangın söndürücülerin yanı sıra, ilacın solukla içe çekildiği inhalatör gibi tıbbi cihazlarda da kullanmayı ümit ediyorlar. Leeds Üniversitesi’nden (İngiltere) profesör Andy McIntosh şöyle diyor: “Şu ana kadar hiç kimse, bu böceği bizim gibi fiziksel açıdan ve mühendislik yönünden incelemedi. Ondan bu kadar çok şey öğreneceğimizi tahmin etmemiştik.”

Siz ne düşünüyorsunuz? Bombacıböceğin karmaşık kapakçık, ateşleme ve püskürtme sistemi tesadüf eseri mi meydana geldi? Yoksa bir tasarım ürünü mü?

[Sayfa 18’deki resim tanıtım notu]

Oxford Scientific/photolibrary