Bal Peteği

BALARILARI (Apis mellifera) peteklerini karınları altındaki bezlerden salgıladıkları balmumuyla yaparlar. Bal peteği bir mühendislik harikası olarak kabul edilir. Acaba neden?

Şunu düşünün: Yüzlerce yıldır matematikçiler, bir alan içinde en az malzemeyle en fazla yeri elde etmek için –eşkenar üçgen, kare ya da başka bir şekilde değil– altıgen şeklinde bölmeler yapılmasının daha iyi olduğunu düşünmüşlerdi. Fakat bunun nedenini tam olarak açıklayamıyorlardı. Profesör Thomas C. Hales 1999’da, ileri sürdüğü “petek varsayımını” destekleyen matematiksel bir kanıt sundu. Bir alanı olabildiğince az malzemeyle eşit alanlara bölmenin en uygun yolunun düzgün altıgenlere ayırmak olduğunu kanıtladı.

Arılar altıgen yuvacıklar yaparak mevcut alanı en iyi şekilde değerlendiriyor, böylece en az balmumuyla hafif fakat sağlam petekler yapabiliyor ve peteğin içine maksimum miktarda bal depolayabiliyorlar. Bal peteğinin “mimari bir şaheser” olarak tanımlanmasına şaşmamak gerek.

Günümüzde bilim insanları arı peteklerini taklit ederek hem yer tasarrufu sağlayan hem de dayanıklı yapılar tasarlıyorlar. Örneğin uçak mühendisleri güçlü ve hafif uçaklar elde etmek için petekle aynı yapıda paneller kullanıyorlar; böylece yakıt tasarrufu da sağlanıyor.

Ne dersiniz? Bal peteğinin mükemmel yapısı evrimle mi oluştu? Yoksa tasarlandı mı?