2 “Gehena”—Xifanekiselo Xa Ku Lovisiwa
Hi Ku Helela Xiheveru, הנם גי (geh hin·nomʹ, “nkova wa Hinomu”); Xigriki, γέεννα (geʹen·na); Xilatini, ge·henʹna
“Gehena” swi vula “nkova wa Hinomu,” hikuva i mavekelo ya Xigriki ya rito ra Xiheveru, geh hin·nomʹ. Eka Yx 18:16, laha “nkova wa Hinomu” wu boxiwaka kona, Septuagint ya Xigriki yi tirhisa “Gehena.” Ri humelela minkarhi ya 12 eMatsalweni ya Vukreste ya Xigriki, ri humelela ro sungula eka Mt 5:22. Vuhundzuluxeri Bya Misava Leyintshwa byi tirhisa “Gehena” hinkwako laha ri humelelaka kona, eka Mt 5:22, 29, 30; 10:28; 18:9; 23:15, 33; Mr 9:43, 45, 47; Lk 12:5; Yk 3:6.
Nkova wa Hinomu a wu ri ndhawu yo lahlela thyaka ni vuhiselo bya thyaka ra Yerusalema. Mintsumbu ya swiharhi a yi hoxiwa kona leswaku yi hisiwa hi ndzilo lowu a wu cheriwa xivavula kumbe brimstone leswaku wu pfurha ngopfu. Nakambe mintsumbu ya swigevenga leswi dlayiweke, leswi a swi tekiwa swi nga faneriwi hi ku lahliwa hi ndlela leyi xiximekaka eka sirha-bako ra xitsundzuxo, a yi cukumetiwa kona. Loko mintsumbu yoleyo yi wela endzilweni a yi tshwa, kambe loko mintsumbu ya swona yi wela hi le tlhelo ka nkova lowu, nyama ya yona leyi boleke a yi pomeriwa hi swivungu, leswi a swi nga fi swi nga si dya tinyama, swi siya marhambu ntsena.
Swiharhi kumbe vanhu lava hanyaka a va nga hoxiwi eGehena leswaku va hisiwa va ri karhi va hanya kumbe va xanisiwa. Hikwalaho, ndhawu leyi a yi fanekiseli xivandla lexi nga vonakiki laha mimoya-xiviri leyi nga vanhu yi xanisiwaka kona hilaha ku nga heriki endzilweni wa xiviri kumbe ku dyiwa hilaha ku nga heriki hi swivungu leswi nga fiki. Hikwalaho ka leswi swigevenga leswi feke leswi a swi hoxiwa kwalaho a swi aleriwa ku lahliwa hi ndlela leyi xiximekaka eka sirha-bako ra xitsundzuxo, leri nga xifanekiselo xa ntshembo wa ku pfuxiwa eku feni, Yesu ni vadyondzisiwa vakwe va tirhise Gehena ku fanekisela ku loviseriwa makumu, ku herisiwa evuakweni bya Xikwembu, kumbe “rifu ra vumbirhi,” ku xupuleriwa makumu.