Xana Yi Lo Endliwa?
Ndlela Leyi Jellyfish Yi Fambaka Ha Yona
● Ti-jellyfish ti ni mati ya kwalomu ka tiphesente ta 95 emirini wa tona naswona ti nga kula ti suka eka tisentimitara leti nga ehansi ka tinharhu kukondza ti fika eka timitara leti tlulaka timbirhi hi ku anama. To tala ti pfuniwa hi tinyama ta tona leswaku ti kota ku famba ematini, leti endlaka leswaku miri wa tona lowu nga ni xivumbeko xo fana ni xingelengele wu kukumuka wu tlhela wu vohla, ku fana niloko u pfula xambhulele u tlhela u xi pfala.
Xiya: Van’wasayense lava dyondzaka hi ku tshukunyuka ka tigasi ni swihalaki va tshubule leswaku ti-jellyfish to karhi ti tirhisa ndlela yin’wana yo hlamarisa yo famba ha yona ematini, hambileswi ti nga fambiki hi rivilo lerikulu. Nkarhi wun’wana ni wun’wana lowu miri wa tona wu kukumukaka, ti koka moya wu nghena endzeni ka tona ivi ti wu humesa. Moya lowu ti wu humesaka wu ti susumeta leswaku ti kota ku famba ti ya emahlweni. Magazini wa New Scientist wu ri: “Ndlela leyi ti fambaka ha yona yi twala yi olovile. Kambe ndlela leyi ti wu kokaka ha yona moya ya tika swinene ku yi hlamusela hi ku tirhisa tinhlayo.”
Vaendli va ndzavisiso va le ku dyondzeni ka ndlela leyi jellyfish yi fambaka ha yona leswaku va ta kota ku endla michini leyi fambaka ehansi ka mati leyi nga dyiki gezi. Muendli un’wana wa ndzavisiso se u endle xikepe lexi fambaka ehansi ka mati lexi leheke 1,2 wa timitara, lexi fambaka ku fana ni jellyfish. Xikepe xexo xi tirhisa gezi leri nga ehansi ka tiphesente ta 30 ku tlula xikepe lexi tolovelekeke lexi tirhisaka xipelupelu encileni wa xona. Nakambe endlelo rero ri nga ha tirhisiwa ni le ka mbilu ya munhu. Tanihi leswi ku famba ka ngati endzeni ka mbilu ku rhendzelekaka, loko ngati yi nga rhendzeleki kahle swi nga ha kombisa leswaku munhu u ni vuvabyi bya mbilu.
U anakanya yini? Xana ndlela leyi jellyfish yi fambaka ha yona yi lo tiendlekela kumbe yi lo endliwa?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 13]
“Jellyfish” yi koka moya ivi yi wu humesela ehandle leswaku yi kota ku famba
[Laha Swifaniso Swi Humaka Kona eka tluka 13]
Photo: © JUNIORS BILDARCHIV/age fotostock; graphic: Courtesy of Sean Colin