December

Xin’wana lexi rhandzekaka eka Yesu i vumunhu byakwe ni vuswikoti byakwe bya ku twisisa swiphiqo leswi hina vanhu lava nga hetisekangiki hi nga na swona. Loko Yesu a ri laha misaveni a “[tsaka] ni vanhu lava tsakaka” ni ku “rila ni vanhu lava rilaka.” (Rhom. 12:15) Hi xikombiso, loko vadyondzisiwa vakwe va 70 va vuya va tsakile endzhaku ko chumayela hi ndlela leyi humelelaka, Yesu u “[tsakisise] hi moya lowo kwetsima.” (Luka 10:17-21) Hi hala tlhelo, loko Yesu a vona gome leri maxaka ya Lazaro a ma ri na rona hikwalaho ka rifu rakwe, u “[konye] emoyeni, a karhateka.” (Yoh. 11:33) I yini leswi pfuneke wanuna loyi, la hetisekeke leswaku a va ni tintswalo ni ntwelavusiwana loko a tirhisana ni vanhu lava nga hetisekangiki? Xo sungula, Yesu a rhandza vanhu. A a “rhandza . . . vana va vanhu.” (Swiv. 8:31) Leswi a a rhandza vanhu, u susumeteleke ku lava ku yi tiva kahle ndlela leyi vanhu va ehleketaka ha yona. Muapostola Yohane u te: “A a swi tiva leswi nga emunhwini.”—Yoh. 2:25. w19.03 20 ¶1-2

Sathana u hlasele swilo hinkwaswo leswi Yobo a a ri na swona, u herise rifuwo rakwe, a dlaya malandza yakwe ni ku n’wi onha vito. U hlasele ndyangu wa Yobo kutani a dlaya vana vakwe va khume lava a va rhandzaka. Sathana u hlasele miri wa Yobo, u endle leswaku a huma marhumba lama nga ni khombo ku sukela enhlokweni ku ya fikela enkondzweni. Nsati wa Yobo u ve ni gome hiloko a n’wi sindzisa leswaku a tshika ku tshembeka eka Xikwembu, a xi rhukana kutani a fa. Yobo na yena a a swi navela ku fa, kambe u ye emahlweni a tshembeka. Sathana u te ni rhengu rin’wana leswaku a n’wi hlasela. U tirhise vavanuna vanharhu lava a va ri vanghana va Yobo. Vavanuna volavo va endzele Yobo ku ringana masiku yo hlayanyana, kambe a va n’wi chavelelanga. Ematshan’weni ya sweswo, va n’wi holoverile. Va vule leswaku Xikwembu hi xona xi n’wi vangelaka maxangu naswona a xi na mhaka na ku tshembeka kakwe. Va tlhele va vula leswaku Yobo a a ri wanuna wo homboloka loyi a a faneriwa hi swilo swo biha leswi a swi n’wi humelela!—Yobo 1:13-22; 2:7-11; 15:4, 5; 22:3-6; 25:4-6. w19.02 4 ¶7-8

Ku chava kun’wana i kunene eka hina. Hi xikombiso, hi fanele hi chava ku twisa Yehovha ku vava. Loko Adamu na Evha a va ri ni muxaka wolowo wa ku chava, a va ta va va nga n’wi xandzukelanga Yehovha. Kambe va xandzukile. Endzhaku ka sweswo, mahlo ya vona ma pfulekile, leswi vulaka leswaku va sungule ku swi vona leswaku va dyohile. A va ta hundzisela xidyoho ni rifu ntsena eka vana va vona. Leswi a va swi xiya leswaku va tlule nawu wa Xikwembu, va khome hi tingana hileswi a va nga ambalanga kutani va tifunengeta. (Gen. 3:7, 21) Loko hi ri karhi hi chava ku twisa Yehovha ku vava, a hi fanelanga hi chava rifu hi ndlela leyi hundzeletiweke. Yehovha u endle ndlela ya leswaku hi kuma vutomi lebyi nga heriki. Loko hi endla xidyoho kutani hi hundzuka, Yehovha u ta hi rivalela swidyoho swa hina. U ta hi rivalela hikwalaho ka ripfumelo ra hina eka xitlhavelo xa nkutsulo xa N’wana wakwe. Ndlela ya nkoka swinene yo kombisa ripfumelo i ku nyiketela vutomi bya hina eka Xikwembu hi tlhela hi khuvuriwa.—1 Pet. 3:21. w19.03 5-6 ¶12-13

Vaisrayele a va ri ni swivangelo swo tala swo kombisa ku tlangela. Va ntshunxiwe evuhlongeni endzhaku ka loko Yehovha a be Vaegipta hi Makhombo ya Khume. Endzhaku ka sweswo, Xikwembu xi va ponisile hi ku lovisa vuthu hinkwaro ra Vaegipta eLwandle ro Tshwuka. Vaisrayele a va tsake ngopfu lerova va kala va yimbelela risimu ra ku hlula va dzunisa Yehovha. Kambe, xana va ye emahlweni va kombisa ku tlangela? Hi ku hatlisa loko Vaisrayele va hlangana ni swiphiqo va rivale swilo hinkwaswo leswinene leswi Yehovha a va endleleke swona. Va tsandzeke ku kombisa ku tlangela. (Ps. 106:7) Njhani? “Ntshungu hinkwawo wa vana va Israyele wu sungula ku gungulela Muxe na Aroni emananga” kambe entiyisweni a wu gungulela Yehovha. (Eks. 16:2, 8) Yehovha u twe ku vava loko a vona ku pfumala ku tlangela loku Vaisrayele va ku kombiseke. Endzhakunyana, u tivise leswaku rixaka hinkwaro ra Vaisrayele a ri ta lova emananga, handle ka Yoxuwa na Kalebe.—Tinhl. 14:22-24. w19.02 17 ¶12-13

Yesu a nga lavanga leswaku xiendlakalo xo tsundzuka rifu rakwe ku va nchumu lowu rharhanganeke. Ematshan’weni ya sweswo, u byele vadyondzisiwa vakwe leswaku va fanele va tsundzuka rifu rakwe kan’we hi lembe hi ndlela yoleyo yo olova. (Yoh. 13:15; 1 Kor. 11:23-25) Xiendlakalo xexo xo olova xi kombisa leswaku Yesu a a nga ri munhu loyi a tinyungubyisaka. Swa hi tsakisa ku tiva leswaku ku titsongahata i yin’wana ya timfanelo ta nkoka leti Hosi ya hina ya le tilweni yi nga na tona. (Filp. 2:5-8) Hi nga ku tekelela njhani ku titsongahata ka Yesu? Hi ku rhangisa swilaveko swa van’wana. (Filp. 2:3, 4) Ehleketa hi vusiku byo hetelela loko Yesu a ri laha misaveni. Yesu a a swi tiva leswaku ku nga ri khale a a ta dlayiwa hi ndlela yo vava kambe a a karhatekile swinene hi vaapostola vakwe vo tshembeka lava a va ta va ni gome hikwalaho ka yena. Hikwalaho, hi vusiku byakwe byo hetelela u tinyike nkarhi wo va dyondzisa, a va khutaza ni ku va tiyisekisa. (Yoh. 14:25-31) Yesu u kombise leswaku a a karhateka hi swilaveko swa van’wana ku tlula swa yena. Hakunene u hi vekele xikombiso lexinene! w19.01 21 ¶5-6

Xana nkarhi na nkarhi u khomiwa hi rhumbyana loko u ehleketa ku yimisa voko u hlamula? Loko swi ri tano, a wu wexe. Ntiyiso hi leswaku vo tala va hina hi va hi chuhilenyana loko hi hlamula. Entiyisweni, a swi hoxanga ku chavisiwa hi swilo swo tano. Swi kombisa leswaku wa titsongahata naswona u teka van’wana va ri lava tlakukeke eka wena. Yehovha wa yi rhandza mfanelo yoleyo. (Ps. 138:6; Filp. 2:3) Kambe Yehovha u lava leswaku na wena u n’wi dzunisa naswona u khutaza vamakwerhu emihlanganweni. (1 Tes. 5:11) Wa ku rhandza naswona u ta ku pfuna leswaku u va ni xivindzi. Xiya switsundzuxo swin’wana swa le Matsalweni. Bibele yi vula leswaku hinkwerhu hi endla swihoxo eka leswi hi swi vulaka ni ndlela leyi hi swi vulaka ha yona. (Yak. 3:2) Yehovha a nga langutelanga leswaku hi va lava hetisekeke, kasi swi tano ni hi vamakwerhu va hina. (Ps. 103:12-14) Ku fana na hina na vona i swirho swa ndyangu wa Yehovha naswona va hi rhandza. (Mar. 10:29, 30; Yoh. 13:35) Va swi twisisa leswaku mikarhi yin’wana tinhlamulo ta hina a hi ti vuli hilaha a hi kunguhate hakona. w19.01 8 ¶3; 10-11 ¶10-11

Sweswo a swi olovi namuntlha. Kambe a swi vuli swona leswaku a swi koteki. Hi ku pfuniwa hi Xikwembu mi nga swi kota, ku nga ri evuntshweni bya n’wina ntsena kambe mi nga tsaka vutomi bya n’wina hinkwabyo. Leswaku hi ta swi twisisa kahle, a hi kambisiseni leswi hi nga swi dyondzaka eka xikombiso xa Vaisrayele loko va hlula matiko eTikweni leri Tshembisiweke ni xa Davhida loko a hlangana na Goliyadi. Loko Vaisrayele va ri ekusuhi ni ku nghena eTikweni leri Tshembisiweke, Xikwembu a xi kalanga xi va lerisa leswaku va tiletela hi xikongomelo xo lunghekela nyimpi. (Det. 28:1, 2) Ematshan’weni ya sweswo, xi va byele leswaku va fanele va yingisa swileriso swa xona ni ku xi tshemba. (Yox. 1:7-9) Ku ya hi langutelo ra munhu, xitsundzuxo xexo a xi nga twali! Kambe a ku ri xitsundzuxo lexinene ngopfu hikuva Yehovha u pfune vanhu vakwe va hlula Vakanana. (Yox. 24:11-13) Hakunene, ku yingisa Xikwembu swi lava ripfumelo kambe ripfumelo ro tano ri endla leswaku mikarhi hinkwayo swilo swi famba kahle. Ntiyiso wolowo a wu cincanga. Wa ha ri tano ninamuntlha. w18.12 25 ¶3-4

Van’wana va khunguvanyisiwe hi ku antswisiwa ka matwisiselo ya ndzimana yo karhi ya le Bibeleni. Kasi van’wana va landzele vagwinehi ni vakaneti van’wana lava kaneteke leswi hi pfumelaka eka swona. Hikwalaho ka sweswo, van’wana va sungule ku “suka” eka Yehovha ni le vandlheni hi vomu. (Hev. 3:12-14) A swi ta va swinene loko a va tshame va ri ni ripfumelo va tlhela va tshemba Yesu, hilaha muapostola Petro a endleke hakona! Van’wana va tshike ntiyiso hakatsongotsongo, kumbexana va nga swi xiyi leswaku ku endleka yini. Munhu loyi a tshikaka ntiyiso hakatsongotsongo u fana ni byatso lebyi sukaka eribuweni ra nambu hakatsongotsongo. Bibele yi hlamusela ku cinca koloko tanihi ku “khukhuleka.” (Hev. 2:1) Ku hambana ni munhu loyi a tiyimiselaka ku tshika ntiyiso, munhu loyi a khukhulekaka u va a nga tiyimiselanga. Hambiswiritano, munhu wo tano u tsanisa vuxaka bya yena na Yehovha naswona u le khombyeni ro lahlekeriwa hi byona. w18.11 9-10 ¶5-6

Xana u navela ku kuma vuleteri lebyi engetelekeke leswaku u kota ku xi hetisisa kahle xiavelo xa wena xo kwetsima? Loko swi ri tano u nga ha fanelekela ku ya eXikolweni xa Vachumayeri va Mfumo. Xikolo lexi xi letela vamakwerhu lava rhandzaka Yehovha, lava nga eka ntirho wa nkarhi hinkwawo leswaku va ta khathalela swilaveko swa Mfumo ensin’wini. Lava va endlaka xikombelo xo ya exikolweni lexi, va fanele va tiyimisela ku amukela xiavelo xihi na xihi loko va thwasa. Xana u nga tsakela ku tirhisa lunghiselelo leri leswaku u fikelela malunghelo lama engetelekeke? (1 Kor. 9:23) Tanihi vanhu va Yehovha, hi lava ku hanana siku na siku, hikuva loko hi endla tano swi kombisa leswaku hi na vunene, musa ni rirhandzu. Loko hi endla tano hi ta va ni ntsako ni ku rhula. (Gal. 5:22, 23) Ku nga khathariseki xiyimo xa wena, u nga kuma ntsako hi ku tekelela ku hanana ka Yehovha ni hi ku va un’wana wa vatirhikulobye lava rhandzekaka eka yena!—Swiv. 3:9, 10. w18.08 27 ¶16-18

Van’wana va nga ha tivutisa leswi, ‘Xana xi kona xivangelo xo va Mukreste a dlaya vukati kutani a tlhela a nghenela vukati byin’wana?’ Yesu u vule leswi hi ku dlaya vukati: “Mani na mani la tshikaka nsati wakwe a teka un’wana u endla vuoswi eka nsati wakwe, naswona loko wansati a tshike nuna wakwe, a tekana ni un’wana, wansati loyi u endla vuoswi.” (Mar. 10:11, 12; Luka 16:18) Swi le rivaleni leswaku Yesu a a xixima vukati naswona a lava leswaku ni van’wana va endla tano. Wanuna loyi hi vukanganyisi a tshikaka nsati wakwe loyi a tshembekeke (kumbe wansati loyi a tshikaka nuna wakwe loyi a tshembekeke) kutani a tekana ni un’wana u endla vuoswi. Vukati lebyi dlayiwaka hi ndlela leyi byi va byi nga helanga eka Xikwembu. Eka xona, lavambirhi va ha ri “nyama yin’we.” Ku engetela kwalaho, Yesu u vule leswaku wanuna loyi a tshikaka nsati wakwe loyi a nga riki na nandzu u n’wi veka endzingweni wo endla vuoswi. Njhani? Enkarhini wa khale, wansati loyi a tshikiweke a a titwa a boheka ku tlhela a tekiwa leswaku a ta kota ku hlayisiwa. Hi ndlela yoleyo, loko a nghenela vukati byin’wana a a endla vuoswi. w18.12 11 ¶8-9

Bulo leri Habakuku a veke na rona na Yehovha ri n’wi chavelerile. U tiyimisele ku rindzela Yehovha leswaku a teka goza. U tlhele a boxa ku tiyimisela kakwe loko a vula leswaku a ta ‘rindzela siku ra maxangu a rhulile.’ (Hab. 3:16) Ku tiyimisela koloko ka Habakuku ku hi dyondzisa yini? Xo sungula, a hi fanelanga hi tshika ku khongela Yehovha hambi ko ba lexi dumaka. Xa vumbirhi, hi fanele hi yingisa leswi Yehovha a hi byelaka swona hi ku tirhisa Rito rakwe ni nhlengeletano yakwe. Xa vunharhu, hi fanele hi rindzela Yehovha, hi tshembela eka yena hi ku helela leswaku u ta herisa maxangu ya hina hi nkarhi wakwe lowu faneleke. Loko hi ya emahlweni hi vulavula na Yehovha, ni ku n’wi yingisa hilaha Habakuku a endleke hakona, hi ta va lava rhuleke embilwini leswi nga ta hi pfuna leswaku hi tiyisela. Loko hi va ni ntshembo hi ta kota ku lehisa mbilu ni ku va ni ntsako ku nga khathariseki maxangu lawa hi nga ha langutanaka na wona. Ntshembo wu endla hi tiyiseka leswaku Tata wa hina wa le tilweni u ta teka goza.—Rhom. 12:12. w18.11 15-16 ¶11-12

Hi rihi langutelo ra Xikwembu hi ku khunguvanyisa van’wana? Yesu u te: “Mani na mani la khunguvanyisaka un’wana wa lava lavatsongo lava kholwaka, swi nga va swinene ngopfu loko o boheleriwa ribye ro sila enhan’wini leri fanaka ni leri ri rhendzelekisiwaka hi mbhongolo, a hoxiwa elwandle.” (Mar. 9:42) Marito lawa ma kombisa ndlela leyi Yesu a titwaka ha yona. Leswi Yesu a byi kombiseke hi ku helela vumunhu bya Tata wakwe, hi nga tiyiseka leswaku Yehovha a nga va tsakeli vanhu lava swiendlo swa vona swi khunguvanyisaka valandzeri va Yesu. (Yoh. 14:9) Xana hi languta mhaka ya ku khunguvanyisa van’wana hilaha Yehovha na Yesu va yi langutaka hakona? Swiendlo swa hina swi kombisa yini? A hi nge, hi navela swiambalo swo karhi kumbe ku tilunghisa hi ndlela yo karhi leyi nga ha khunguvanyisaka van’wana evandlheni kumbe yi pfuxa ku navela ka timhaka ta masangu eka van’wana. Loko hi rhandza vamakwerhu hi ta susumeteleka ku papalata swilo swo tano leswi hi swi rhandzaka. w18.11 25 ¶9-10

Hikwalaho ka yini hinkwerhu hi fanele hi tshembeka? Hi fanele hi tshembeka hikuva Sathana u tlhontlhe Yehovha naswona na hina u hi tlhontlhile. Ntsumi yoleyo leyi xandzukeke yi ringete ku onha Yehovha vito hi ku vula leswaku i Mufumi wo biha, loyi a nga na vutianakanyi tlhelo la nga tshembekiki. Lexi twisaka ku vava, Adamu na Evha va seketele Sathana kutani va xandzukela Yehovha. (Gen. 3:1-6) Vutomi bya le Edeni a byi endla leswaku va va ni nkarhi wo tala wo tiyisa rirhandzu ra vona eka Yehovha. Kambe hi nkarhi lowu Sathana a va ringeke ha wona, rirhandzu ra vona eka Yehovha a ri nga ha helelanga. Kutani ku tlakuka xivutiso lexi landzelaka: Xana u kona munhu loyi a nga ta tshama a tshembekile eka Yehovha Xikwembu hikwalaho ka leswi a n’wi rhandzaka? Hi marito man’wana, xana vanhu va nga swi kota ku tshama va tshembekile? Xivutiso xexo xi vutisiwe hikwalaho ka leswi Yobo a a tshembekile. (Yobo 1:8-11) A a nga hetisekanga ku fana na hina. U endle swihoxo. Hambiswiritano, Yehovha u rhandze Yobo hikwalaho ka ku tshembeka kakwe. w19.02 3-4 ¶6-7

Leswaku Yesu a kombisa ndlela leyi ntiyiso wa Mfumo wa Xikwembu wu nga wa risima ha yona eka lava wu kumaka, u hlamusele hi muxavisi loyi a fambaka a lava tiperela letinene kutani a kuma yin’we. Entiyisweni, perela yoleyo a yi ri ya nkoka swinene lerova u ‘hatle a ya xavisa’ swilo hinkwaswo leswi a a ri na swona leswaku a ta yi xava. (Mat. 13:45, 46) Hilaha ku fanaka, ntiyiso lowu hi wu kumeke, ku nga ntiyiso wa Mfumo wa Xikwembu ni ntiyiso lowun’wana hinkwawo wa risima lowu hi wu dyondzeke eRitweni ra Xikwembu, i wa nkoka swinene eka hina lerova hi hatle hi tiyimisela ku titsona swo karhi leswaku hi ta wu kuma. A hi nge wu “xavisi” ntiyiso loko ntsena ha ha wu teka wu ri wa nkoka. (Swiv. 23:23) Kambe, khombo ra kona, vanhu van’wana va Xikwembu a va nga ha wu teki wu ri wa nkoka ntiyiso lowu va wu kumeke, kutani va wu xavisile. Sweswo swi nga tshuki swi humelela eka hina! Hi fanele hi yingisa xitsundzuxo lexi nga eBibeleni xa leswaku hi ‘hambeta hi famba entiyisweni,’ ku kombisa leswaku hi wu teka wu ri wa nkoka ntiyiso naswona a hi nge pfuki hi wu xavisile. (3 Yoh. 2-4) Ku famba entiyisweni swi katsa ku hanya hi wona, ku wu rhangisa evuton’wini bya hina ni ku tikhoma hi ndlela leyi pfumelelanaka na wona. w18.11 9 ¶3

Vaisrayele a va lerisiwe leswaku va nga wu hlaseli muti wa Yeriko kambe va macha va rhendzeleka ni muti kan’we hi siku, ku ringana masiku ya tsevu naswona ka nkombo hi siku ra vunkombo. Kumbexana masocha man’wana a ma ku, ‘Leswi i ku tlanga hi nkarhi!’ Kambe Murhangeri wa Vaisrayele la nga vonakiki, a swi tiva kahle leswi a swi endla. Xileriso lexi a xi ta tiyisa ripfumelo ra Vaisrayele xi tlhela xi va sirhelela leswaku va nga hlangani ni tinhenha ta Yeriko. (Yox. 6:2-5) Hi nga dyondza yini emhakeni leyi? Mikarhi yin’wana a hi nge swi twisisi hi ku helela swivangelo leswi endlaka nhlengeletano yi endla ku cinca ko karhi. Hi xikombiso, kumbexana eku sunguleni a hi nga wu voni nkoka wo tirhisa tifoni kumbe tithebulete loko hi endla dyondzo ya munhu hi yexe, loko hi ri ensin’wini ni le minhlanganweni. Kambe sweswi hi wu vona kahle nkoka wo swi tirhisa. Loko hi vona vuyelo lebyinene lebyi vaka kona, ripfumelo ra hina ra tiya hi tlhela hi va ni vun’we. w18.10 23 ¶8-9

A swi kanakanisi leswaku leswi a va swi languterile hi Mesiya hi swona swi susumeteleke vanhu va le Galeliya leswaku va lava ku veka Yesu a va hosi ya vona. Kumbexana a va anakanya leswaku Yesu a ta va hosi leyinene ngopfu. A a ri xivulavuri lexi nga ni vuswikoti, a kota ku hanyisa lava vabyaka naswona a kota ku phamela lava nga ni ndlala. Endzhaku ka loko Yesu a phamele vavanuna va kwalomu ka 5 000, u xiye leswaku vanhu a va khumbeke ngopfu. “Hi ku tiva leswaku a va ri kusuhi ni ku ta va ta n’wi khoma va n’wi endla hosi, Yesu a tlhelela entshaveni a ri swakwe.” (Yoh. 6:10-15) Hi siku leri landzelaka etlhelo lerin’wana ra Lwandle ra Galeliya, ku navela loku van’wana a va ri na kona ko lava ku n’wi endla hosi, a ku hungutekile. Kutani Yesu u hlamusele ntshungu xikongomelo xa ntirho wakwe. A lava ku pfuna vanhu leswaku va va ni vuxaka ni Xikwembu ku nga ri ku pfuna rixaka hi tlhelo ra nyama. U va byele a ku: “Mi nga tirheli swakudya leswi helaka, kambe tirhelani swakudya leswi tshamaka, leswi nyikaka vutomi lebyi nga heriki.”—Yoh. 6:25-27. w18.06 4 ¶4-5

Yesu a yi twisisa ndlela leyi lava fanaka na rihlanga leri khinyekeke kumbe rivoni leri ketimelaka a va titwa ha yona. Hikwalaho a va anakanyela, a va komba musa a tlhela a va lehisela mbilu. (Mar. 10:14) I ntiyiso leswaku a hi nge vi ni vutlhari ni vuswikoti byo dyondzisa ku fana na Yesu! Kambe hi nga swi kota ku anakanyela vanhu ensin’wini ya hina. Leswi swi katsa ndlela leyi hi vulavulaka na vona ha yona ni nkarhi lowu hi wu hetaka. Namuntlha vanhu va timiliyoni va “vavisiwile ni ku tsalangana” hikwalaho ka vukanganyisi bya van’wamabindzu, van’watipolitiki ni varhangeri va vukhongeri. (Mat. 9:36) Hikokwalaho, vanhu vo tala a va ha ri na ntshembo naswona a va tshembi munhu. Marito ya hina ma fanele ma kombisa leswaku hi na musa naswona ha anakanyela, hi fanele hi wu pima kahle mpfumawulo wa rito ra hina! Kahlekahle lexi endlaka leswaku vanhu va amukela rungula ra hina, a hi leswi hi tivaka Bibele ntsena kambe i ndlela leyi hi khathalaka ha yona hi vona ni ndlela leyi hi tirhisanaka na vona ha yona. w18.09 31-32 ¶13-14

Hi nga swi kombisa njhani leswaku ha khathala hi xilaveko xa hina xa moya? Hi ku dyondza Bibele, ku yingisa swileriso swa Xikwembu ni ku rhangisa vugandzeri bya Xikwembu xa hina lexi tsakeke. Loko hi endla tano, hi ta va ni ntsako. Hi ta va ni ripfumelo leri tiyeke ra leswaku switshembiso swa Xikwembu swi ta hetiseka ku nga ri khale. (Tito 2:13) Leswaku hi tshama hi tsakile, hi fanele hi va ni vuxaka lebyi tiyeke na Yehovha. Muapostola Pawulo u huhuteriwe ku tsala a ku: “Nkarhi hinkwawo tsakani eHosini [Yehovha]. Nakambe ndzi ri, Tsakani!” (Filp. 4:4) Leswaku hi tiphina hi vuxaka byebyo bya risima hi fanele hi kuma vutlhari bya Xikwembu. (Swiv. 3:13, 18) Hambiswiritano, leswaku hi tshama hi tsakile, a hi fanelanga hi hlaya Rito ra Xikwembu ntsena kambe hi fanele hi tlhela hi hanya hi leswi hi swi dyondzaka. Leswaku Yesu a kombisa nkoka wo hanya hi leswi hi swi dyondzaka, u te: “Loko mi tiva swilo leswi, ma tsaka loko mi swi endla.” (Yoh. 13:17; Yak. 1:25) Leyi hi yona ndlela yo enerisa xilaveko xa hina xa moya kutani hi tshama hi tsakile. w18.09 18 ¶4-6

Epafrasi a a va tiva kahle vamakwerhu naswona a khathala swinene hi vona. Xiyimo xakwe tanihi “khumbi-kulorhi” eka Pawulo, a xi n’wi sivelanga ku rhangisa swilaveko swa van’wana. (Film. 23) Naswona u endle swo karhi. Xana xexo a hi xikombiso lexinene xo khathala hi van’wana? Ku katsa malandza man’wana ya Yehovha eswikhongelweni i swa nkoka, ngopfungopfu loko hi va tsundzuka hi mavito. (2 Kor. 1:11; Yak. 5:16) Anakanya hi lava u nga va katsaka hi mavito eswikhongelweni. Ku fana na Epafrasi, vamakwerhu vo tala va katsa lava nga swin’we na vona evandlheni eswikhongelweni, mindyangu leyi langutanaka na swiyimo swo tika kumbe lava langutaneke ni miringo. Ku engetela kwalaho, hi endla kahle loko hi katsa lava feriweke, lava poneke eka timhangu ta ntumbuluko, tinyimpi ni lava tiyiselaka swiphiqo swa ikhonomi. Swi le rivaleni leswaku ku ni vamakwerhu vo tala lava hi nga va pfunaka hi swikhongelo swa hina. w18.09 5-6 ¶12-13

Pawulo a nga vulavuli ntsena hi ku nyika van’wana swo karhi kambe a vulavula na hi ku nyika xikhutazo ni nkongomiso eka lava va swi lavaka. (Mint. 20:31-35) Hi marito ni hi xikombiso, muapostola u hi dyondzise nkoka wo nyikela hi nkarhi wa hina, matimba ni rirhandzu. Valavisisi va tidyondzo ta social science na vona va xiye leswaku ku nyika swi tisa ntsako. Hi ku ya hi xihloko xin’wana, ‘vanhu va vika leswaku va kuma ntsako lowukulu endzhaku ko endlela van’wana swiendlo swa musa.’ Valavisisi va vula leswaku ku ‘pfuna van’wana i swa nkoka leswaku hi ta titwa hi hanya vutomi lebyi nga ni xikongomelo’ hikuva ku endla tano ‘swi enerisa swilaveko swa vanhu.’ Hikwalaho, vativi va ringanyeta leswaku vanhu va fanele va tinyiketela ku endla mintirho leyi pfunaka vaaki leswaku va antswisa rihanyo ra vona ni ku kuma ntsako. Sweswo a swi va hlamarisi vanhu lava tekaka Bibele tanihi Rito ra Muvumbi wa vanhu la nga ni rirhandzu, ku nga Yehovha.—2 Tim. 3:16, 17. w18.08 22 ¶17-18

Eka vuprofeta byakwe mayelana ni Hosi ya hina Yesu Kreste, Esaya u hi chavelela a tlhela a tiyisekisa timbilu ta hina. Esaya u profete leswaku Yesu “a nge avanyisi hi ku ya hi leswi a swi vonaka ematihlweni ya yena, kumbe a tshinya hi ku ya hi leswi twiwaka hi tindleve takwe ntsena.” “U ta avanyisa swisiwana hi ku tshembeka.” (Esa. 11:3, 4 ) Hikwalaho ka yini sweswo swi khutaza? Hikuva hi hanya emisaveni leyi teleke xihlawuhlawu. Hinkwerhu hi navela ku va ni Muavanyisi la hetisekeke, loyi a nga ta ka a nga pfuki a hi avanyise hi ku landza ndlela leyi hi langutekaka ha yona! Hi avanyisa van’wana siku ni siku. Kambe leswi hi nga hetisekangiki a hi swi koti ku avanyisa swilo hilaha Yesu a avanyisaka ha kona. Hi nga ha kuceteriwa hileswi hi swi vonaka hi mahlo ya hina. Nilokoswiritano, loko Yesu a ri laha misaveni u lerise a ku: “tshikani ku avanyisa hi ku landza ku languteka ka munhu, kambe avanyisani hi vuavanyisi byo lulama.” Swi le rivaleni leswaku Yesu u lava leswaku hi n’wi tekelela kutani hi papalata ku avanyisa vanhu hi ku landza ndlela leyi va langutekaka ha yona. w18.08 8 ¶1-2

I ntiyiso leswaku a hi nge twi Xikwembu xi vulavula na hina xi ri etilweni. Hambiswiritano, xi hi nyike Rito ra xona leri tsariweke, ku nga Bibele, leswaku ri hi kongomisa. Ku engetela kwalaho, moya wa Yehovha wu susumeta “mulanguteri wo tshembeka” leswaku a hambeta a nyika malandza Yakwe yo tshembeka swakudya. (Luka 12:42) Hi ni mikandziyiso yo tala leyi kandziyisiweke ni leyi kumekaka eka Inthanete, swin’we ni tivhidiyo ni mikandziyiso leyi ngo yingiseriwa kunene leswi hi pfunaka ku tiyisa ripfumelo ra hina! Onge rito ra Xikwembu leri tsariweke eBibeleni ri nga hi tiyisekisa leswaku Yehovha wa swi vona hinkwaswo leswi endlekaka naswona u ta horisa timbanga hinkwato leti hi vangeriweke tona hi Sathana ni misava yakwe yo homboloka. Nakambe onge hi nga tiyimisela ku yingisela rito ra Yehovha. Loko hi endla tano, hi ta swi kota ku tiyisela swiphiqo swihi na swihi leswi hi nga na swona swin’we ni miringo hinkwayo leyi hi nga ta hlangana na yona enkarhini lowu taka. Bibele yi hi tsundzuxa yi ku: “Ku laveka leswaku mi tiyisela, leswaku, loko mi endle ku rhandza ka Xikwembu, mi ta amukela ku hetiseka ka xitshembiso.”—Hev. 10:36. w19.03 13 ¶17-18

Leswi Vaisrayele a va tolovele ku rhangeriwa hi Muxe, Yoxuwa a nga ha va a tivutisile loko vanhu va Xikwembu va ta n’wi yingisa tanihi murhangeri wa vona. (Det. 34:8, 10-12) Loko buku yin’wana yi hlamusela Yoxuwa 1:1, 2, yi ri: “Ku sukela khale a swi nga olovi loko ku cinciwa murhangeri etikweni.” A swi kanakanisi leswaku Yoxuwa a khomiwe hi rhumbyana eku sunguleni kambe endzhaku ka masiku ma nga ri mangani u teke magoza lama faneleke. (Yox. 1:9-11) Xikwembu a xi n’wi khomisanga tingana. Bibele yi kombisa leswaku Yehovha u kongomise Yoxuwa ni Vaisrayele hi ku tirhisa ntsumi. A swi kanakanisi leswaku ntsumi leyi a ku ri Rito, N’wana wa Xikwembu wa mativula. (Eks. 23:20-23; Yoh. 1:1) Yehovha u pfune Vaisrayele leswaku va amukela Yoxuwa tanihi murhangeri wa vona. w18.10 22-23 ¶1-4

Yehovha wa va tiva lava n’wi tirhelaka hi ku swi rhandza naswona u tsala mavito ya vona eka “buku ya xitsundzuxo.” Leswaku vito ra hina ri tsariwa eka “buku ya xitsundzuxo” ya Yehovha swi fambisana ni vutihlamuleri byo karhi. Malakiya u vule hi ku kongoma leswaku hi fanele hi ‘chava Yehovha ni ku anakanyisisa hi vito ra yena.’ Loko hi gandzela nchumu wo karhi kumbe munhu un’wana, vito ra hina ri ta susiwa ebukwini ya vutomi yo fanekisela ya Yehovha. (Eks. 32:33; Ps. 69:28) Hikwalaho, ku tinyiketela ka hina eka Yehovha a swi katsi ntsena ku endla xitshembiso xo endla ku rhandza kakwe ni ku khuvuriwa ematini. Swiendlo sweswo i swa xinkarhana naswona swi hundza hi ku hatlisa. Hambiswiritano, ku tinyiketela ka hina eka Yehovha a hi swa xinkarhana kambe swi lava leswaku hi tshama hi tshembekile eka yena, loko ntsena ha ha hanya.—1 Pet. 4:1, 2. w18.07 23-24 ¶7-9

Leswi a swi nge tiendlekeli. Hi fanele hi ‘chivirika’ kumbe hi ya emahlweni hi endla nhluvuko. Ku wupfa swi katsa ku va ni vutivi lebyi engetelekeke ni ku va ni ku twisisa. Hi yona mhaka hi tshamelaka ku khutaziwa leswaku hi hlaya Bibele siku na siku. (Ps. 1:1-3) Xana se u tivekele pakani yoleyo? Ku hlaya Bibele hi ndlela yoleyo swi ta ku pfuna leswaku u tiva milawu ni misinya ya milawu ya Yehovha ni ku va ni ku twisisa loku enteke ka Rito ra Xikwembu. Nawu lowukulu eka Vakreste i nawu wa rirhandzu. Yesu u byele vadyondzisiwa vakwe a ku: “Hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina, loko mi rhandzana.” (Yoh. 13:35) Yakobo, makwavo wa Yesu u vule leswaku rirhandzu i “nawu wa vuhosi.” (Yak. 2:8) Pawulo u te: “rirhandzu i ku hetiseka ka nawu.” (Rhom. 13:10) A swi hlamarisi leswi rirhandzu ri kandziyisiwaka hi ndlela leyi hikuva Bibele yi vula leswaku “Xikwembu i rirhandzu.”—1 Yoh. 4:8. w18.06 19 ¶14-15

Hambileswi Vaisrayele va tlhontlheke Yehovha kambe i Muxe la hlundzukeke. Leswi a tsandzekeke ku tikhoma, u vulavule handle ko anakanya hi vuyelo lebyi nga ta va kona. Muxe u pfumelele swiendlo swa van’wana swi n’wi kavanyeta ku tshama a langute eka Yehovha. Muxe u xi tamele kahle xiyimo lexo sungula. (Eks. 7:6) Kambe swi nga endleka leswaku Muxe a tshikileriwe ni ku karharisiwa hi Vaisrayele, lava a va hambeta va xandzuka ku ringana malembe yo tala. Kumbexana Muxe a sungule ku anakanya hi ku karhateka ka yena n’wini, ematshan’wini yo lava ku vangamisa Yehovha. Loko muprofeta wo tshembeka wo fana na Muxe a kavanyetiwile kutani a dyoha, swi le rivaleni leswaku swi nga endleka ni le ka hina. Ku fana na Muxe, hi le kusuhi ni ku nghena etikweni ro fanekisela, ku nga misava leyintshwa leyi Yehovha a hi tshembiseke yona. (2 Pet. 3:13) A nga kona ni un’we eka hina la lavaka ku lahlekeriwa hi lunghelo rolero ro hlawuleka. Hambiswiritano, leswaku hi fikelela pakani yoleyo hi fanele hi tshama hi langute eka Yehovha ni ku endla ku rhandza kakwe mikarhi hinkwayo.—1 Yoh. 2:17. w18.07 15 ¶14-16

Sathana a nge va sindzisi vanhu leswaku va endla leswi va nga swi laviki. (Yak. 1:14) Handle ko swi xiya, vo tala va hanya hi ku pfumelelana ni swikongomelo swa Sathana. Kambe endzhaku ko dyondza ntiyiso, un’wana ni un’wana u tiendlela xiboho xa leswaku i mani loyi a nga ta n’wi tirhela. (Mint. 3:17; 17:30) Loko hi tiyimisele ku endla ku rhandza ka Xikwembu, a xi kona lexi Sathana a nga xi endlaka leswaku a hi endla hi nga tshembeki eka Xikwembu. (Yobo 2:3; 27:5) Ku ni leswi Sathana ni madimona yakwe va nga kotiki ku swi endla. Hi xikombiso, a ku kona eMatsalweni laha ku kombisiwaka leswaku va kota ku tiva leswi nga emianakanyweni ni le timbilwini ta vanhu. I Yehovha na Yesu ntsena lava hlamuseriwaka va ri ni vuswikoti byo tano. (1 Sam. 16:7; Mar. 2:8) Loko hi tikarhatela ku hanya hi ku pfumelelana ni ku rhandza ka Xikwembu, hi nga tiyiseka leswaku Yehovha a nge n’wi pfumeleli Diyavulosi leswaku a hi vavisa. (Ps. 34:7) Hi fanele hi tiva nala wa hina kambe a hi fanelanga hi chavisiwa hi yena. Hambi ku ri vanhu lava nga hetisekangiki, va nga n’wi hlula Sathana hi ku pfuniwa hi Yehovha. Loko hi n’wi kaneta, u ta hi balekela.—Yak. 4:7; 1 Pet. 5:9. w18.05 26 ¶15-17

A hi nge u kunguhate ku ya edorobeni leri nga ekule leswaku u ya eka xiendlakalo xa nkoka. Leswaku u fika kona, u fanele u famba mpfhuka wo leha swinene hi bazi. Loko u fika exitichini, u kuma ku ri ni tibazi to tala ni vanhu vo tala lava teke ku ta khandziya bazi. U fanele u khandziya bazi leri ri yaka laha u yaka kona. Ku khandziya bazi yin’wana ni yin’wana swi nga ha vula leswaku u ta lahleka. Vantshwa vo tala namuntlha va langutana ni xiyimo lexi fanaka, va langutane ni riendzo ro leha evuton’wini. Mikarhi yin’wana, va nga ha pfilunganyeka hi swiboho leswi va faneleke va swi teka. Vantshwa, leswaku swilo swi mi fambela kahle, mi fanele mi swi tiva kahle leswi mi swi lavaka evuton’wini. Xana u ta tiyimisela ku tirhela Yehovha evuton’wini bya wena? Sweswo swi vula ku n’wi katsa eka hinkwaswo leswi u swi endlaka evuton’wini swo tanihi dyondzo, ntirho, vutihlamuleri bya ndyangu ni swin’wana. Naswona swi vula ku fikelela tipakani to tirhela Yehovha. Vantshwa lava tiyimiseleke ku tirhela Yehovha, va nga tiyiseka leswaku u ta va katekisa ni ku endla leswaku swilo swi va fambela kahle evuton’wini. w18.04 25 ¶1-3

Yefta u hetisise xihlambanyo xakwe naswona u yise n’wana wakwe loyi a a ri nhwana eXilo leswaku a ya tirha etabernakeleni vutomi byakwe hinkwabyo. (Vaav. 11:30-35) Hambileswi a swi nga olovi eka Yefta kambe swi nga ha va swi n’wi tikele swinene n’wana wakwe wa nhwana loyi hi ku tirhandzela a hetisiseke xihlambanyo xa tata wakwe. (Vaav. 11:36, 37) Kutani u lahlekeriwe hi mfanelo yo tekiwa, yo va ni vana ni ku hlayisa vito ni ndzhaka ya ndyangu wa ka vona. A swi kanakanisi leswaku a lava ku chaveleriwa ni ku khutaziwa. Rungula ra Bibele ri ri: “Ku va xileriso eIsrayele: Lembe ni lembe vana va Israyele va vanhwanyana a va famba va ya bumabumela n’wana wa Yefta lowa Mugiliyadi, masiku ya mune hi lembe.” (Vaav. 11:39, 40) A swi kanakanisi leswaku Vakreste lava nga nghenelangiki vukati naswona va rhangisaka “swilo swa Hosi”, na vona va lava ku bumabumeriwa ni ku khutaziwa.—1 Kor. 7:32-35. w18.04 17 ¶10-11

Tintsumi to tala na tona ti xandzukile ti landzela Sathana. Loko ku nga si fika ndhambi, Sathana u kucetele tin’wana ta tona leswaku ti endla timhaka ta masangu ni vana va vanhu va vanhwanyana. Bibele yi hlamusela mhaka leyi hi ndlela yo fanekisela, loko yi vula leswaku dragona leyi weke hi le tilweni yi koke n’we-xa-nharhu xa tinyeleti swin’we na yona. (Gen. 6:1-4; Nhlav. 12:3, 4) Loko tintsumi teto ti xandzukela Xikwembu, tive ehansi ka vulawuri bya Sathana. Hambiswiritano, lowu a hi ntlawa wa vaxandzuki lowu nga hlelekangiki. Sathana u vumbe mfumo a ri karhi a tekelela Mfumo wa Xikwembu naswona yena i hosi ya wona. Sathana, u hlele madimona leswaku ma va mfumo exivandleni xa moya naswona u ma nyike vulawuri ni ku ma endla vafumi va misava. (Efe. 6:12) Hi ku tirhisa nhlengeletano yakwe ya moya, Sathana u lawula mimfumo hinkwayo ya vanhu. w18.05 23 ¶5-6

Mikarhi yin’wana Xikwembu xi hi kombisa rirhandzu ku fana na tatana hi ku hi nyika ndzayo. Davhida u amukele ndzayo yo tano hi ku titsongahata. U anakanyisise hi marito ya Xikwembu kutani a ma pfumelela ma n’wi lulamisa. Loko na wena u endla leswi fanaka, rirhandzu leri u nga na rona eka Xikwembu ri ta kula naswona u ta tsakela ku xi yingisa. Nakambe vuxaka bya wena na Xikwembu byi ta kula. Makwerhu waxisati Christin u te: “Loko ndzi endla ndzavisiso ndzi tlhela ndzi anakanyisisa hi leswi ndzi swi hlayaka, ndzi twa onge Yehovha u swi tsalele mina!” A hi hundzeleti loko hi vula leswaku ku va ni langutelo ra Xikwembu, swi tlhela swi endla leswaku u va ni vutivi ni ku twisisa, leswi ku pfunaka leswaku u kota ku vona misava swin’we ni vumundzuku bya yona hi ndlela leyi Xikwembu xi swi vonaka ha yona. Hikwalaho ka yini Xikwembu xi ku nyika vutivi ni ku twisisa ko tano? Xi lava leswaku u kota ku kunguhata vutomi bya wena, u tivekela tipakani hi vutlhari ni ku langutela vumundzuku hi xivindzi!—Esa. 26:3. w18.12 26 ¶9-10