October

Loko hi tiva Yesu, hi ta anakanya ku fana na yena. Loko hi ya hi n’wi tiva ku antswa ni ku anakanyaka ku fana na yena, vunghana bya hina na yena byi ta tiya. Hi nga n’wi tekelela njhani Yesu? Xiya xikombiso xin’wana. Yesu a rhangisa ku pfuna van’wana ematshan’weni yo titsakisa. (Mat. 20:28; Rhom. 15:1-3) Sweswo a swi endla a kota ku anakanyela van’wana ni ku va rivalela. A a nga ri na ximbilwambilwana. (Yoh. 1:46, 47) A a nga ri na xikhomela loko van’wana va n’wi endlele swihoxo. (1 Tim. 1:12-14) Yesu u te: “Hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina, loko mi rhandzana.” (Yoh. 13:35) Tivutise, “Xana ndzi tekelela Yesu hi ku endla hinkwaswo leswi nga ematimbeni ya mina leswaku ndzi kondletela ku rhula ni vamakwerhu?” w20.04 24 ¶11

Hambiloko u tshama emisaveni leyi teleke hi vanhu lava hlaselaka ni ku sandza vito ra Yehovha, u nga swi kota ku yimela vito ra Yehovha, u byela vanhu leswaku Yehovha wa kwetsima, u rhandza vululami naswona u ni rirhandzu. U nga swi kota ni ku seketela ndlela leyi a fumaka hayona. U nga endla tano hi ku byela vanhu leswaku Mfumo wa Xikwembu hi wona ntsena lowu nga ta endla leswaku swivumbiwa hinkwaswo swi kuma ntsako ni ku rhula. (Ps. 37:9, 37; 146:5, 6, 10) Hakanyingi loko hi dyondzisa van’wana Bibele, hi vulavula ngopfu hi vuhosi bya Xikwembu, hi vula leswaku Yehovha u ni mfanelo yo fuma. Hambileswi swi nga swa nkoka ku dyondzisa vanhu hi milawu ya Xikwembu kambe xikongomelo xa hina i ku va pfuna va rhandza Yehovha, Tata wa hina ni ku tshama va tshembekile eka yena. Hikwalaho, hi fanele hi vulavula ngopfu hi vunene bya Yehovha, hi kandziyisa leswaku Yehovha u njhani. (Esa. 63:7) Loko hi dyondzisa hi ndlela yoleyo, hi ta pfuna van’wana leswaku va rhandza Yehovha va tlhela va n’wi yingisa. w20.06 6 ¶16; 7 ¶19

Byongo bya munhu byi endliwe hi ndlela leyi hlamarisaka. Byongo bya wena byi sungule ku vumbiwa hi ndlela leyi hlelekeke wa ha ri embelekweni wa mana wa wena naswona minete yin’wana ni yin’wana a ku tumbuluka tisele ta byongo ta magidi! Valavisisi va vula leswaku byongo bya munhu lonkulu byi na kwalomu ka 100 wa tibiliyoni wa tisele to hlawuleka, tisele teto leti vumbaka byongo ti tika kwalomu ka 1, 5 wa tikhilogiramu. Xiya swilo swi nga ri swingani swo hlamarisa leswi byongo byi kotaka ku swi endla. Eka rito rin’wana ni rin’wana leri u ri vulaka, byongo bya wena byi fanele byi hlanganisa misiha ya kwalomu ka 100 eririmini, enkolweni, emilon’wini, etinhlayeni ni le xifuveni. Leswaku leswi u swi vulaka swi ta twala kahle, misiha ya wena yi fanele yi fambisana kahle hi ndlela leyi faneleke. Loko swi ta emhakeni ya tindzimi, vulavisisi lebyi endliweke hi 2019, byi kombisa leswaku ricece ra swi kota ku twa leswi vuriwaka hi munhu wo karhi. Vulavisisi lebyi, byi tiyisekisa leswi valavisisi vo tala va swi pfumelaka leswaku hi velekiwa hi ri ni vuswikoti byo twa ni ku dyondza tindzimi. Swi le rivaleni leswaku vuswikoti byo vulavula i nyiko leyi humaka eka Xikwembu. w20.05 22-23 ¶8-9

Abrahama u sukele vutomi bya vulovolovo hi ku tirhandzela eUra. Hikwalahokayini? Hikuva a a rindzele “muti lowu nga ni masungulo lama tiyeke.” (Hev. 11:8-10, 16) Muti lowu Abrahama a a wu rindzerile i Mfumo wa Xikwembu. Mfumo wolowo wu vumbiwa hi Yesu Kreste swin’we ni Vakreste lava totiweke va 144 000. Pawulo u vule leswaku Mfumo wolowo i “muti wa Xikwembu lexi hanyaka, Yerusalema wa le tilweni.” (Hev. 12:22; Nhlav. 5:8-10; 14:1) Yesu u dyondzise vadyondzisiwa vakwe leswaku va khongela va kombela Mfumo wolowo wu ta, leswaku ku rhandza ka Xikwembu ku ta endleka laha misaveni hilaha ku endlekaka hakona etilweni. (Mat. 6:10) Xana Abrahama a a byi tiva vuxokoxoko bya ndlela leyi Mfumo wa Xikwembu a wu ta va hayona? Doo! Swi teke malembe yo tala, vuxokoxoko byebyo bya ha ri “xihundla xo kwetsima.” (Efe. 1:8-10; Kol. 1:26, 27) Kambe Abrahama a a swi tiva leswaku van’wana va vana vakwe a va ta va tihosi. Yehovha a a n’wi tshembise hi ku kongoma xitshembiso xexo.—Gen. 17:1, 2, 6. w20.08 2-3 ¶2-4

Hi fanele hi papalata tidyondzo ta vagwinehi. Ku sukela loko ku ta va ku simekiwe vandlha ra Vukreste, Diyavulosi u karhi u tirhisa vaxisi leswaku va kanganyisa malandza yo tshembeka ya Xikwembu. Hikwalaho, hi fanele hi tiva ku hambanisa ntiyiso ni mavunwa. Valala va hina va nga tirhisa Inthanete kumbe social media leswaku va hi endla hi nga n’wi tshembi Yehovha swin’we ni vamakwerhu. Papalata mavunwa wolawo tanihi leswi u swi tivaka leswaku ma huma eka mani! (1 Yoh. 4:1, 6; Nhlav. 12:9) Leswaku hi hlula mitlhamu ya Sathana, hi fanele hi tshemba Yesu ni ku tiva ndlela leyi a hoxaka xandla hayona eka xikongomelo xa Xikwembu. Hi fanele hi tlhela hi tshemba nhlangano lowu Yehovha a wu tirhisaka namuntlha. (Mat. 24:45-47) Hi ta kota ku endla sweswo, loko hi tinyika nkarhi wo dyondza Rito ra Xikwembu nkarhi ni nkarhi. Loko hi endla tano, ripfumelo ra hina ri ta tiya ku fana ni nsinya lowu dzimeke timitsu emisaveni leyi tiyeke. Pawulo u vulavule hi mhaka leyi fanaka loko a tsala marito ya ndzimana ya namutlha. w20.07 23-24 ¶11-12

Leswi hi nga hetisekangiki, hakanyingi hi avanyisa vanhu hi ku ya hi ndlela leyi va langutekaka hayona. (Yoh. 7:24) A hi nge n’wi tivi munhu hi ku languta ndlela leyi a langutekaka hayona ntsena. Hi xikombiso, hambi dokodela wo tlhariha a nge swi tivi leswaku xigulana xi twa yini hi ku xi languta ntsena. U fanele a yingiserisisa kahle loko xi ri karhi xi n’wi hlamusela ndlela leyi xi titwaka hayona loko a lava ku tiva swo tala hi ta vuvabyi bya xigulana xakwe. Dokodela a nga xi yisa ni le ka X-ray leswaku a ta kota ku vona endzeni ka xona. Handle ka swona a nga xi nyika mirhi leyi hoxeke. Hilaha ku fanaka, a hi nge va tivi kahle vamakwerhu hi ku languta ndlela leyi va langutekaka hayona ntsena. Hi fanele hi tinyika nkarhi wo va tiva ku antswa. I ntiyiso leswaku a hi swi koti ku vona leswi nga embilwini. Kambe hi nga swi kota ku tekelela Yehovha. U yingisela vagandzeri vakwe. U yi tekela enhlokweni ndlela leyi va kuleke hayona ni xiyimo xa vona. Wa va twela swinene. w20.04 14-15 ¶1-3

Hi fanele hi hlakulela moya wa ku titsongahata hikuva vanhu lava titlakusaka a va ‘ehleketi kahle.’ Vanhu lava titlakusaka, va rhandza ku phikizana kumbe ku tikurisa. Hakanyingi swiendlo swa vona swi twisa vona ku vava ni vanhu van’wana. Loko vo ka va nga cinci ndlela leyi va endlaka swilo hayona, Sathana u ta va dlaya mianakanyo. (2 Kor. 4:4; 11:3) Munhu loyi a titsongahataka, u ni mianakanyo leyi hlutekeke. A nga titeki a antswa ku tlula van’wana naswona wa swi xiya leswaku vanhu van’wana va tlakukile eka yena hi tindlela to tala. (Filp. 2:3) Nakambe wa swi tiva leswaku “Xikwembu xi lwisana ni lava titlakusaka, kambe lava titsongahataka xi va nyika musa lowu nga faneriwiki.” (1 Pet. 5:5) Lava va nga ni mianakanyo leyi hlutekeke, a va lavi leswaku Yehovha a va nala wa vona. Leswaku hi tshama hi titsongahata, hi fanele hi yingisa xitsundzuxo xa Bibele lexi vulaka leswaku hi ‘hluvula vumunhu bya khale ni mikhuva ya byona kutani hi tiambexa vumunhu lebyintshwa.’ Hi fanele hi dyondza hi Yesu hi tlhela hi ringeta ku n’wi tekelela hilaha hi nga kotaka hakona.—Kol. 3:9, 10; 1 Pet. 2:21. w20.07 7 ¶16-17

Mayana nkateko wonghasi lowu hi nga na wona wo va evandlheni ra Yehovha! Hi le paradeyisini yo fanekisela leyi nga ni ku rhula ni vanhu lava tsakeke. Hi wihi ntirho lowu u wu endlaka evandlheni? Muapostola Pawulo u fanise vandlha ni miri wa munhu. U tlhele a fanisa vanhu hinkwavo lava nga evandlheni ni swirho swa miri wa munhu. (Rhom. 12:4-8; 1 Kor. 12:12-27; Efe. 4:16) Xo sungula lexi hi xi dyondzaka eka xifaniso xa Pawulo hileswaku hinkwerhu hi va nkoka endyangwini wa Yehovha. Loko Pawulo a sungula xifaniso xakwe u te: “Hambi leswi hi nga ni swirho swo tala eka miri wun’we kambe swirho sweswo hinkwaswo a swi na ntirho lowu fanaka, hikwalaho, hambileswi hi nga tala, hi miri wun’we hikuva hi hlanganisiwa hi Kreste, un’wana ni un’wana wa hina i xirho xa un’wana.” (Rhom. 12:4, 5) Pawulo a a vula yini hi marito lawa? Hambileswi hi endlaka mitirho leyi hambaneke kambe hinkwerhu hi va nkoka swinene evandlheni. w20.08 20 ¶1-2; 21 ¶4

Vatswari mi nga ku tekelela njhani ku titsongata ka Yehovha? Mikarhi yin’wana, kombelani vana van’wina va mi byela mavonelo ya vona mayelana ni ndlela leyi ntirho wo karhi wu nga endliwaka hayona. Loko swi fanela, endlani leswi va swi vulaka. Yehovha u hi vekela xikombiso lexinene emhakeni yo lehisa mbilu, hambiloko malandza yakwe ma n’wi vutisela swivutiso a ma lehisela mbilu. U yingisile loko Abrahama a vula mavonelo ya yena mayelana ni ku lovisiwa ka muti wa Sodoma na Gomora. (Gen. 18:22-33) Nakambe, tsundzuka ndlela leyi Yehovha a tirhisaneke hayona na Sara nkata Abrahama. A nga n’wi hlundzukelanga endzhaku ka loko a hlekile loko a twa leswaku u ta tika hambileswi a dyuharile. (Gen. 18:10-14) Kurinasweswo, u xixime Sara. Vatswari ni vakulu, mi nga dyondza yini eka Yehovha? Xana mi angula njhani loko lava nga ehansi ka n’wina va mi vutisela swivutiso mayelana ni swiboho leswi mi swi tekeke? Xana mi tsutsumela ku va lulamisa? Kumbe, xana mi ringeta ku twisisa mavonelo ya vona? Mindyangu ni mavandlha ma vuyeriwa swinene loko lava va nga ni vutihlamuleri va tekelela Yehovha. w20.08 10 ¶7-9

Loko hi sungula ku tihlanganisa ni vanhu va Yehovha, swi nga endleka leswaku a hi swi tsakela ku pfuniwa hikuva a hi swi vona leswaku ka ha ri na swo tala leswi hi faneleke hi swi dyondza. (1 Kor. 3:1, 2) Xana swa ha ri tano ninamuntlha? Loko se ku ri khale hi tirhela Yehovha, swi nga hi tikela ku amukela ku pfuniwa, ngopfungopfu eka munhu loyi a ha riki muntshwa entiyisweni. Hambiswiritano, Yehovha u tirhisa vamakwerhu leswaku va hi tiyisa. (Rhom. 1:11, 12) Hi fanele hi tiva mhaka yoleyo loko hi lava ku kuma matimba lama humaka eka Yehovha. Loko munhu a lava ku tirhela Yehovha, a swi titsheganga hi matimba, dyondzo, rifuwo ni ndhavuko wakwe kambe swi titshege hi ku tshembela eka Yehovha. Onge hinkwerhu hi nga tekelela Pawulo (1) Hi ku titshega hi Yehovha, (2) Hi ku dyondza hi vanhu lava ku vulavuriwaka hi vona eBibeleni (3) ni hi ku amukela ku pfuniwa hi vapfumerikulorhi. Xisweswo, swi nga ri na mhaka leswaku hi tsane ku fikela kwihi, Yehovha u ta hi nyika matimba! w20.07 14 ¶2; 19 ¶18-19

Loko hi chumayela maxaka ya hina, swi nga hi tikela ku lehisa mbilu. Kambe nsinya wa nawu lowu nga eka Eklesiasta 3:1, 7, wu nga hi pfuna. Wu ri: “[Ku] ni nkarhi wa ku miyela ni nkarhi wa ku vulavula.” Hi nga va chumayela hi matikhomelo ya hina lamanene handle ko vulavula kambe loko hi pfulekeriwa hi nkarhi wo vulavula, a hi wu tirhiseni hi vutlhari. (1 Pet. 3:1, 2) Loko hi chumayela, hi lehisela vanhu hinkwavo mbilu, ku katsa ni maxaka ya hina. Hi nga dyondza ku lehisa mbilu eka vanhu vo tshembeka lava kumekaka eBibeleni ni le ka vanhu va manguva lawa. Habakuku a a langutele ku herisiwa ka vuhomboloki hi mahlongati kambe leswi a a lehisa mbilu u te: “Ndzi ta tshama ndzi yimile endhawini ya mina yo rindza.” (Hab. 2:1) Muapostola Pawulo, a a lava ku “heta” ntirho wakwe hi mbilu hinkwayo. Kambe leswi a a lehisa mbilu, u ye emahlweni a “nyikela vumbhoni lebyi heleleke bya mahungu lamanene.”—Mit. 20:24. w20.09 11-12 ¶12-14

Hambileswi Yesu, ku nga yena a landzelaka Yehovha hi vukulu evuakweni hinkwabyo kambe a a nga titeki a antswa ku tlula van’wana. Malandza ya Yehovha lama titsongahataka ma kondletela moya wa rirhandzu lowu nhlangano wa Yehovha wu tivekaka ha wona. (Luka 9:48; Yoh. 13:35) U fanele u endla yini loko u vona onge ku ni swiphiqo swo karhi evandlheni naswona a swi lulamisiwi hi ndlela leyi faneleke? Ematshan’weni yo gungula, hi ku titsongahata seketela vakulu. (Hev. 13:17) Leswaku u kota ku endla tano, tivutise: ‘Xana hakunene ku ni swiphiqo leswikulu leswi faneleke swi lulamisiwa? Xana lowu i nkarhi wa kahle wo swi lulamisa? Xana i vutihlamuleri bya mina ku swi lulamisa? Xana leswi ndzi swi endlaka, swi ta endla leswaku ku va ni vun’we evandlheni kumbe ndzi tilavela ndhuma?’ Yehovha u teka ku titsongahata ni vun’we swi ri swa nkoka ku tlula vuswikoti ni ku endla ntirho kahle. Hikwalaho, titsongahate loko u tirhela Yehovha. Loko u endla tano, u ta endla leswaku ku va ni vun’we evandlheni.—Efe. 4:2, 3. w20.07 4-5 ¶9-11

Yesu u wu tlangerile swinene mpfuno lowu a wu kuma eka vavasati lava chavaka Xikwembu, lava a va “tirhisa swilo swa vona” leswaku va n’wi tirhela. (Luka 8:1-3) U tlhele a va dyondzisa swilo swo tala mayelana ni ku endla ku rhandza ka Xikwembu. Hi xikombiso, u va byele leswaku u ta fa a tlhela a pfuxiwa. (Luka 24:5-8) U lunghiselele vavasati volavo leswaku va ta kota ku tiyisela loko va langutana ni miringo hilaha a endleke hakona eka vaapostola. (Mar. 9:30-32; 10:32-34) Hambileswi vaapostola va balekeke loko Yesu a khomiwa kambe swa tsakisa ku tiva leswaku vavasati van’wana vo tshembeka lava a va n’wi tirhela, a va ri ekusuhi loko a fa emhandzini ya nxaniso. (Mat. 26:56; Mar. 15:40, 41) Vavasati lava chavaka Xikwembu hi vona vanhu vo sungula ku byela vanhu van’wana hi ta ku pfuxiwa ka yena. Yesu u kombele vavasati volavo leswaku va ya byela vaapostola leswaku u pfuxiwile. (Mat. 28:5, 9, 10) Swi nga endleka leswaku vavasati a va ri kona loko ku chuluriwa moya lowo kwetsima hi Pentekosta ya 33 C.E., leswi vulaka leswaku hinkwavo lava a va ri kwalaho va sungule ku vulavula tindzimi hi singita va byela van’wana hi “mitirho ya matimba ya Xikwembu.”—Mit. 1:14; 2:2-4, 11. w20.09 23 ¶11-12

Ntirho wo endla vadyondzisiwa wu ponisa vutomi bya vanhu! Hi swi tiva njhani? Loko Yesu a vula xileriso lexi nga eka Matewu 28:19, 20, u te: “Fambani mi ya endla . . . vadyondzisiwa. Mi va khuvula.” Xana i swa nkoka ku fikela kwihi ku khuvuriwa? I swa nkoka hikuva lava lavaka ku ponisiwa swa boha leswaku va khuvuriwa. Lava yaka eku khuvuriweni va fanele va tshemba leswaku va ta ponisiwa ntsena hileswi Yesu a hi feleke a tlhela a pfuxiwa. Hi yona mhaka muapostola Petro a byeleke Vakrestekulobye a ku: “Ma ponisiwa hi . . . nkhuvulo . . . hi ku pfuxiwa ka Yesu Kreste eka lava feke.” (1 Pet. 3:21) Loko mudyondzisiwa lontshwa a khuvuriwa, u va ni ntshembo wa leswaku u ta ponisiwa. Leswaku hi kota ku endla vadyondzisiwa, hi fanele hi kota “ku dyondzisa kahle.” (2 Tim. 4:1, 2) Hikwalahokayini? Hikuva Yesu u hi lerise a ku: “Fambani mi ya endla . . . vadyondzisiwa . . . , mi va dyondzisa.” Muapostola Pawulo u vule leswaku u ya “emahlweni” ni ntirho wolowo “hikuva loko u endla tano u ta tiponisa u tlhela u ponisa ni lava ku yingisaka.” w20.10 14 ¶1-2

Mudyondzisiwa Petro u dyondze ku rhandza ntirho wa ku va muphasi wa vanhu. Hikwalaho ko pfuniwa hi Yehovha, Petro u ve muphasi wa vanhu loyi a nga ni vutshila. (Mit. 2:14, 41) Hi chumayela hikwalaho ka leswi hi rhandzaka Yehovha; xexo hi xona xivangelonkulu lexi endlaka hi endla ntirho lowu. Loko hi rhandza Yehovha, swi ta endla leswaku hi nga chavi ku chumayela van’wana. Loko Yesu a rhamba Petro leswaku a va muphasi wa vanhu u te: “U nga chavi.” (Luka 5: 8-11) Petro a a nga chavi nikatsongo leswi a swi ta n’wi humelela loko a va mudyondzisiwa. Kurinasweswo, a a hlamarisiwe hi tihlampfi to tala swinene leti Yesu a endleke leswaku va kota ku ti phasa hi singita naswona a a tivona a nga faneleki ku tirha na Yesu. Ku fana na Petro, u nga ha khomiwa hi ku chava loko u ehleketa hi leswi u faneleke u swi endla leswaku u ta va mudyondzisiwa wa Kreste. Kambe loko u rhandza Yehovha, Yesu ni warikwenu swi ta endla leswaku u nga chavi ku amukela xirhambo xa Yesu xo va muphasi wa vanhu.—Mat. 22:37, 39; Yoh. 14:15. w20.09 3 ¶4-5

Hi ku tirhandzela hi nyikela hi nkarhi, matimba ni rifuwo ra hina leswaku hi lavisisa vanhu lava lavaka “vutomi lebyi nga heriki.” (Mit. 13:48) Loko hi endla leswi, hi va hi tekelela Yesu. U te: “Swakudya swa mina i ku endla ku rhandza ka loyi a ndzi rhumeke ni ku heta ntirho wakwe.” (Yoh. 4:34; 17:4) Na hina hi navela ku endla tano. Hi lava ku heta ntirho lowu hi nyikiweke wona. (Yoh. 20:21) Hi lava leswaku vanhu van’wana ku katsa ni vamakwerhu lava tshikeke ku tirhela Yehovha va hi joyina entirhweni lowu. (Mat. 24:13) Ku vula ntiyiso, a swi olovi ku endla ntirho lowu Yesu a hi nyikeke wona. Kambe a hi wu endli hi ri hexe. Yesu u hi tshembise leswaku u ta va na hina. Hi kota ku endla ntirho wo endla vadyondzisiwa hileswi hi nga “vatirhikulobye ni Xikwembu” naswona hi pfuniwaka hi “Kreste.” (1 Kor. 3:9; 2 Kor. 2:17) Hikwalaho, hi ta swi kota ku wu heta. Hakunene i nkateko ku endla ntirho lowu naswona swa tsakisa ku pfuna van’wana leswaku na vona va wu endla!—Filp. 4:13. w20.11 7 ¶19-20

Hakanyingi swiboho leswi vatswari va swi endlaka swi khumba vutomi bya vana va vona niloko se va kurile. Loko vatswari va endla swiboho leswi hoxeke, swi nga vangela vana va vona swiphiqo. Kambe loko va endla swiboho leswinene, vana va vona swi ta va fambela kahle evuton’wini. Kambe vana na vona va fanele va tiendlela swiboho leswinene. Xiboho lexinene lexi un’wana ni un’wana a nga xi endlaka, i ku tirhela Yehovha, Tata wa hina wa le tilweni. (Ps. 73:28) Vatswari va Yesu a va tiyimisele ku pfuna vana va vona leswaku va tirhela Yehovha, swiboho leswi va swi endleke swi kombisa leswaku a va swi teka swi ri swa nkoka ku endla tano. (Luka 2:40, 41, 52) Yesu na yena u endle swiboho leswinene leswi n’wi pfuneke leswaku a kota ku endla ku rhandza ka Yehovha. (Mat. 4:1-10) Loko Yesu a ri karhi a kula a a ri ni musa, a tshembekile a tlhela a va ni xivindzi naswona a ri n’wana loyi mutswari un’wana ni un’wana loyi a gandzelaka Yehovha a ta ti ba xifuva hi yena. w20.10 26 ¶1-2

Ehleketa hi swiyimo leswi landzelaka. Makwerhu wa xisati loyi a kuleke u tsundzuka mikarhi yo tsakisa leyi a tshameke a tiphina hayona. Hambileswi ti dyaka ti ya emagoveni, wa ha chivirika entirhweni wa Yehovha. (1 Kor. 15:58) Siku ni siku u tivona a ri emisaveni leyintshwa a ri karhi a tiphina hi vutomi ni maxaka yakwe. Makwerhu un’wana wa xisati u tsundzuka leswaku u tshame a khunguvanyisiwa hi makwerhu un’wana kambe u n’wi rivalerile. (Kol. 3:13) Makwerhu un’wana u tsundzuka leswaku u tshame a endla swihoxo kambe sweswi u tiyimisele ku tshama a tshembekile. (Ps. 51:10) I yini leswi vamakwerhu lava havanharhu va fanaka hi swona? Hinkwavo va tsundzuka leswi tshameke swi va humelela khale kambe a va tshameli ku ehleketa hi swona. Kurinasweswo, va ehleketa hi vumundzuku. Hikwalahokayini swi ri swa nkoka ku ehleketa hi vumundzuku? Tanihi leswi munhu loyi a fambaka a langute endzhaku, a nga ta ka a nga swi koti ku famba kahle, na hina a hi nge swi koti ku ya emahlweni hi tirhela Yehovha loko hi tshamela ku tsundzuka swilo swa khale.—Luka 9:62. w20.11 24 ¶1-3

Loko socha ra matimba leri vuriwaka Goliyadi ri languta Davhida, a ri n’wi teka a nga ri nchumu. Ku engetela kwalaho, Goliyadi, a ri xihontlovila, a a hlomile naswona a ri mathwarivona enyimpini. Kasi Davhida a ri mufana loyi a nga riki na ntokoto naswona a tikomba a nga lunghekelanga nyimpi. A a titshenge hi Yehovha naswona eku heteleleni u hlule nala wakwe. (1 Sam. 17:41-45, 50) Davhida u tlhele a boheka ku langutana ni ntlhontlho wun’wana lowu a wu n’wi endla a titwa a nga pfuni nchumu. U tirhele hosi ya le Israyele hi ku tshembeka leyi a yi hlawuriwe hi Yehovha, ku nga Sawulo. Eku sunguleni Hosi Sawulo a a xixima Davhida. Kambe eku heteleleni, ku tikukumuxa ku endle Sawulo a vondzoka Davhida. Sawulo u kombe Davhida xa ncila wa bulubulu a tlhela a ringeta ku n’wi dlaya. (1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11) Hambileswi Hosi Sawulo a a cinisa Davhida rhuvurhuvu kambe Davhida u ye emahlweni a n’wi xixima tanihi leswi a vekiwe hi Yehovha ku va hosi. (1 Sam. 24:6) Davhida u titshenge hi Yehovha leswaku a n’wi nyika matimba yo kota ku tiyisela maxangu wolawo.—Ps. 18:1, xingheniso. w20.07 17 ¶11-13

Vuprofeta byo tala lebyi vulavulaka hi hosi ya le n’walungwini ni hosi ya le dzongeni byi hetisekile, hikwalaho hi nga tiyiseka leswaku ni lebyin’wana bya ha saleke byi ta hetiseka. Leswaku hi twisisa vuprofeta lebyi kumekaka eka Daniyele ndzima 11, hi fanele hi tsundzuka leswaku byi vulavula ntsena hi vafumi ni mifumo leyi tshameke yi fuma vanhu va Xikwembu kumbe yi va hlaseleke. Hambileswi malandza ya Xikwembu ma nga matsongo loko ma ringanisiwa ni vaaki va laha misaveni, hakanyingi ma hlaseriwa. Hikwalahokayini? Hikuva Sathana ni mafambiselo yakwe hinkwawo va ni xikongomelo xin’we ntsena, ku nga ku herisa lava tirhelaka Yehovha na Yesu. (Gen. 3:15; Nhlav. 11:7; 12:17) Ku engetela kwalaho, vuprofeta lebyi tsariweke hi Daniyele byi fanele byi pfumelelana ni vuprofeta byin’wana lebyi nga eRitweni ra Xikwembu. Ku vula ntiyiso, hi nga byi twisisa kahle vuprofeta bya Daniyele loko ntsena hi byi ringanisa ni tindzimana tin’wana ta le Matsalweni. w20.05 2 ¶1-2

Vo tala namuntlha va ni mavonelo yo hambanahambana mayelana ni leswi endlekaka hi vanhu loko va fa. Bibele yi ri yini hi mhaka leyi? Loko munhu a fa, miri wa yena wa bola. Kambe Mutumbuluxi wa vuako hinkwabyo, a nga n’wi pfuxa a tlhela a n’wi nyika miri lowu n’wi faneleke. (Gen. 1:1; 2:7) Muapostola Pawulo u tirhise xikombiso leswaku a hlamusela ndlela leyi Xikwembu xi nga ta pfuxa vanhu hayona. Ehleketa hi “ndzoho” kumbe “mbewu” ya ximilana. Loko yi byariwile yi sungula ku mila kutani yi kula yi va ximilana lexintshwa. Ximilana lexi humaka a xi fani ni mbewu leyi xi humeke eka yona. Pawulo u tirhise xikombiso lexi ku kombisa leswaku Muvumbi wa hina a nga nyika munhu “miri hilaha [a] rhandzaka hakona.” Pawulo u tlhele a vula leswaku “ku ni miri wa le tilweni ni miri wa la misaveni.” Njhani? Laha misaveni hi ni mimiri ya nyama kambe lava nga etilweni va ni mimiri ya moya yo fana ni ya tintsumi.—1 Kor. 15:36-41. w20.12 9-10 ¶7-9

Ha swi lava ku hanya hi ku rhula. A nga kona loyi a tsakelaka ku tshamela ku karhateka. Hambiswiritano, mikarhi yin’wana hi pfa hi karhateka hi tivutisa xivutiso xo fana ni lexi Hosi Davhida a ti vutiseke xona lexi nga eka ndzimana ya namuntlha. Swilo swin’wana leswi endlaka hi karhateka a hi nge swi koti ku swi papalata. Hi xikombiso, a hi nge swi koti ku sivela ku durha ka swakudya, swiambalo ni ndhawu yo tshama leswi tlakukaka lembe ni lembe; kumbe ku sivela vatirhikulorhi kumbe vadyondzikulorhi ku hi ringa hi tshika ku tshembeka kumbe hi tikhoma ku biha hi swa masangu. Nakambe, a hi nge swi koti ku sivela ku andza ka vugevenga laha hi tshamaka kona. Hi langutana ni swiphiqo leswi hikuva vanhu vo tala lava hi hanyaka na vona a va hanyi hi Matsalwa. Sathana, xikwembu xa misava leyi, wa swi tiva leswaku vanhu van’wana va ta tshika ku tirhela Yehovha hikwalaho ko “vilela hi swilo swa misava leyi.” (Mat. 13:22; 1 Yoh. 5:19) Hikwalaho, a swi hlamarisi leswi misava leyi yi teleke swiphiqo leswi dyisaka vanhu mbitsi! w21.01 2 ¶1, 3

Muapostola Yohane u tlhele a hi tsundzuxa leswaku hi papalata ku venga vamakwerhu. Loko hi nga xi yingisi xitsundzuxo xolexo, Sathana u ta hi hambukisa. (1 Yoh. 2:11) Leswi swi humelerile eka van’wana enkarhini wa vaapostola. Sathana u we a pfuka leswaku a byala moya wa rivengo ni wa ku avana exikarhi ka vanhu va Xikwembu. Hi nkarhi lowu Yohane a tsaleke mapapila yakwe ha wona, vavanuna lava a va ri ni moya wo fana ni wa Sathana se a va ri kona evandlheni. Hi xikombiso, Diyotrefo a a vanga ku avana lokukulu evandlheni rin’wana. (3 Yoh. 9, 10) A a nga va xiximi vayimeri va huvo leyi fumaka lava a va endzela mavandlha. U ringete ni ku hlongola van’wana evandlheni lava a va komba vanhu lava a a nga va rhandzi malwandla. A a ri ni moya wa ku biha swinene! Ninamuntlha, Sathana wa ha lwa hi matimba leswaku a vanga ku avana exikarhi ka vanhu va Xikwembu. Onge hi nga ka hi nga ri pfumeleli rivengo leswaku ri hi ava hi le xikarhi! w21.01 11 ¶14

Eka nyimpi yo sungula ya misava, mfumo wa Jarimani ni wa Britain yi xanise malandza ya Xikwembu lama aleke ku ya enyimpini. Mfumo wa United States wu pfalele lava a va rhangela entirhweni wo chumayela. Ku xanisiwa loku ku hetisise vuprofeta lebyi tsariweke eka Nhlavutelo 11:7-10. Hi va-1930, ngopfungopfu hi nkarhi wa nyimpi ya vumbirhi ya misava, hosi ya le n’walungwini yi hlasele vanhu va Xikwembu hi tihanyi. Hitler ni valandzeri vakwe va yirise ntirho wa vanhu va Xikwembu. Vakaneti va dlaye madzana ya vanhu va Yehovha kutani va yisa magidi ya vona etikampeni ta nxaniso. Hosi ya le n’walungwini yi kote ku “thyakisa ndhawu yo kwetsima” ni “gandzelo ra siku ni siku” hi ku yirisa ntirho wo chumayela wa malandza ya Xikwembu ni ku ma sivela ku dzunisa vito ra Yehovha. (Dan. 11:30b, 31a) Murhangeri wa wona Hitler, u kale a hlambanya leswaku u ta herisa vanhu va Xikwembu eJarimani. w20.05 6 ¶12-13

Loko hi kombana xinakulobye lexikulu, hi sirhelela vandlha eka moya wa ku phikizana. Tsundzuka leswaku Yonathani a a nga teki Davhida tanihi nala naswona a nga kalanga a phikizana na yena, a ringeta ku lwela xitulu xa vuhosi. (1 Sam. 20:42) Hinkwerhu hi nga swi kota ku fana na Yonathani. U nga teki vamakwenu tanihi valala va wena hikwalaho ka vuswikoti lebyi va nga na byona, ‘kambe hi ku titsongahata teka van’wana va ri lava tlakukeke eka wena.’ (Filp. 2:3) Tsundzuka leswaku un’wana ni un’wana wa pfuna hi ndlela yo karhi evandlheni. Loko hi titsongahata, hi ta kota ku vona swilo leswinene eka vamakwerhu naswona hi ta dyondza swo tala eka vona. (1 Kor. 12:21-25) Loko hi kombana xinakulobye lexikulu, hi endla leswaku vanhu va Xikwembu va va ni vun’we. Hi kombisa leswaku hi vadyondzisiwa va Yesu naswona leswi swi endla leswaku vanhu va timbilu letinene va lava ku gandzela Yehovha. Xa nkoka swinene, hi yisa ku dzuneka eka “Tatana la nga ni tintswalo letikulu tlhelo Xikwembu xa nchavelelo hinkwawo,” ku nga Yehovha.—2 Kor. 1:3. w21.01 24 ¶14; 25 ¶16

Leswi hi nga Timbhoni ta Yehovha, mikarhi yin’wana vanhu va hi tekela ehansi, va hi hlekula va vula leswaku a hi tlharihanga naswona hi tsanile. Hikwalahokayini? Hikuva mahanyelo ya hina ma hambanile ni ya vanhu lava nga riki Vakreste. Ha titsongahata naswona hi vanhu vo rhula. Hi hala tlhelo, misava leyi yi ndhundhuzela vanhu lava tikukumuxaka, lava omeke tinhloko ni vaxandzuki. Ku engetela kwalaho, a hi hlanganyeli eka swa tipolitiki kumbe etinyimpini. Hi hambanile ni vanhu va misava leyi, hikwalaho va hi teka hi ri swikamba. (Rhom. 12:2) Hambileswi vanhu va hi tekaka hi nga pfuni nchumu kambe Yehovha wa hi tirhisa swinene. U hi tirhisa ku endla ntirho wa nkoka, ku nga ku chumayela mahungu lamanene. Malandza yakwe namuntlha ma humesa timagazini leti hangalasiweke ni ku hundzuluxeriwa ku tlula timagazini hinkwato emisaveni naswona ma tirhisa Bibele ku pfuna vanhu va timiliyoni leswaku va hundzula vutomi bya vona. Ku dzuneka hinkwako ku ya eka Yehovha. w20.07 15 ¶5-6

Yesu wa titsongahata eka Yehovha kambe sweswo a swi vuli swona leswaku a nga tlharihanga kumbe a nga na vuswikoti. Ndlela yo olova ni leyi twisisekaka leyi Yesu a hi dyondzisaka hayona, yi kombisa leswaku u tlharihile. (Yoh. 7:45, 46) Yehovha u kombise leswaku wa byi tlangela vuswikoti lebyi Yesu a nga na byona lerova u tirhe na Yena loko a tumbuluxa vuako hinkwabyo. (Swiv. 8:30; Hev. 1:2-4) Endzhaku ka loko Yesu a pfuxiwile, Yehovha u n’wi nyike “matimba yo lawula swilo hinkwaswo etilweni ni le misaveni.” (Mat. 28:18) Hambileswi Yesu a nga ni vuswikoti kambe wa ha titshege hi Yehovha. Hikwalahokayini? Hikuva u rhandza Tata wakwe. Vavanuna lava tekeke va fanele va tsundzuka leswaku Yehovha a nga endlanga leswaku wansati a va ehansi ka nuna wakwe hileswi A tekaka vavasati va nga pfuni nchumu. Yehovha u tiyisekise mhaka yoleyo hi ku hlawula vavasati swin’we ni vavanuna leswaku va ya fuma na Yesu. (Gal. 3:26-29) Yehovha u nyike N’wana wakwe vulawuri ku kombisa leswaku wa n’wi tshemba. Hilaha ku fanaka, nuna loyi a tlhariheke u ta nyika nsati wakwe vulawuri byo karhi ekaya. w21.02 11 ¶13-14

Rito ra Xikwembu ri fana ni xivoni, ri hi pfuna ku vona laha hi faneleke hi lulamisa kona. (Yak. 1:23-25) Hi xikombiso, endzhaku ko hlaya Rito ra Xikwembu, hi nga xiya leswaku hi fanele hi lawula ndlela leyi hi hlundzukaka hayona. Yehovha, u ta hi pfuna hi kota ku tikhoma loko hi tirhisana ni vanhu van’wana kumbe loko va hi hlundzukisa. Hi ta angula kahle loko hi langutana ni swiphiqo naswona hi kota ku teka swiboho leswinene. (Yak. 3:13) Hakunene i swa nkoka ku yi tiva kahle Bibele! Mikarhi yin’wana hi tiva swilo leswi hi faneleke hi swi papalata endzhaku ka loko hi endle xihoxo. Lexi nga hi pfunaka, i ku dyondza eka vanhu lava endleke swilo hi vutlhari ni lava endleke swihoxo. Hi yona mhaka Yakobo a hi khutazeke ku dyondza hi vanhu va le Bibeleni vo tanihi Abrahama, Rahava, Yobo na Eliya. (Yak. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Malandza wolowo yo tshembeka ya Yehovha ma tiyisele miringo leyi a yi ta va yi ma tekele ntsako. Ku tiyisela ka wona ku kombisa leswaku na hina Yehovha a nga hi pfuna hi kota ku tiyisela. w21.02 29-30 ¶12-13

Mudyondzisi hi yena loyi a nga ni vutihlamuleri byo pfuna xichudeni xakwe leswaku xi twisisa Rito ra Xikwembu. Loko a ku kombela leswaku u famba na yena eka xichudeni xakwe, titeke tanihi mupfuni wakwe. U fanele u n’wi seketela. (Ekl. 4:9, 10) U nga n’wi seketela njhani leswaku dyondzo yi famba kahle? Lunghiselela. Sungula hi ku kombela mudyondzisi a ku chumbutela hi xichudeni xakwe. Xichudeni xa wena i munhu wa njhani? Mi dyondza nhlokomhaka yihi? U lava xi twisisa yini namuntlha? Xana ku na leswi ndzi faneleke ndzi swi vula ni ku swi endla kumbe leswi ndzi nga fanelangiki ndzi swi vula kumbe ku swi endla hi nkarhi wa dyondzo? Ndzi nga xi khutaza njhani? Hambileswi mudyondzisi a nga taka a nga ku byeli timhaka leti nga xihundla ta xichudeni xakwe kambe leswi a nga ta ku byela swona swi ta ku pfuna. Joy loyi a nga murhumiwa u ri: “Leswi swi pfuna vanhu lava ndzi fambaka na vona leswaku va tiva ndlela leyi va nga xi pfunaka hayona xichudeni.” w21.03 9 ¶5-6

Xin’wana lexi endlaka hi vengiwa hileswi hi hanyaka hi milawu ya Xikwembu. Milawu leyi yi hambanile swinene ni milawu ya vanhu leyi hlohlotelaka manyala. Hi xikombiso, namuntlha vanhu vo tala va pasisa mahanyelo ya manyala yo fana ni lawa ma endleke leswaku Xikwembu xi lovisa muti wa Sodoma na Gomora. (Yuda 7) Leswi hi yingisaka milawu ya Bibele mayelana ni mahanyelo yo tano, vanhu vo tala va hi hlekula naswona va vula leswaku hi ni xihlawuhlawu! (1 Pet. 4:3, 4) I yini lexi nga endlaka hi kota ku tiyisela loko vanhu va hi venga ni ku hi rhuketela? I ku va ni ripfumelo leri tiyeke ra leswaku Yehovha u ta hi pfuna. Ku fana ni xitlhangu, ripfumelo ra hina ri nga timela “miseve hinkwayo leyi pfurhaka ya lowo homboloka.” (Efe. 6:16) Kambe a swo helela kwalaho. Hi fanele hi va ni rirhandzu. Hikwalahokayini? Hikuva rirhandzu “a ri hlundzuki.” Ri tiyisela swilo hinkwaswo swo vava. (1 Kor. 13:4-7, 13) Ku rhandza Yehovha, vamakwerhu ni valala va hina swi nga hi pfuna hi kota ku tiyisela loko hi vengiwa. w21.03 20-21 ¶3-4

Mikarhi yin’wana, hi komba vamakwerhu leswaku ha va rhandza hi ku papalata ku endla swilo swo karhi. Hi xikombiso, a hi hatli hi kwata loko va vula swin’wana. Ehleketa hi leswi endlekeke loko Yesu a ri kusuhi ni ku dlayiwa. U byele vadyondzisiwa vakwe leswaku loko va lava ku kuma vutomi lebyi nga heriki va fanele va dya nyama ni ku nwa ngati ya yena. (Yoh. 6:53-57) Marito wolawo a ma tsema nhlana lerova vadyondzisiwa vakwe vo tala va tshike ku n’wi landzela kambe vanghana vakwe va ntiyiso a va tshikanga. A va nga swi twisisi leswi Yesu a swi vuleke naswona na vona swi va hlamarisile. Hambiswiritano, a swi va kwatisanga naswona a va nga swi teki tanihi leswi hoxeke. Kurinasweswo, va n’wi tshembile hikuva a va swi tiva leswaku mikarhi hinkwayo u vulavula ntiyiso. (Yoh. 6:60, 66-69) Hikwalaho, i swa nkoka leswaku hi papalata ku hatla hi kwata loko vanghana va hina va vula swin’wana. Ematshan’weni yo kwata, hi fanele hi va nyika nkarhi wo hlamusela leswi va swi vulaka.—Swiv. 18:13. w21.01 11 ¶13