Ntshovelo Lowukulu Wu Tisa Ntsako Le Taiwan

TAIWAN i xihlala xa 390 wa tikhilomitara hi ku leha na 140 wa tikhilomitara hi ku anama. Xi na vaaki vo tlula 20 000 000, hi xin’wana xa swivandla swa vaaki vo tala emisaveni. Vo tala va vaaka-tiko va xona va vulavula Xichayina, kumbe Xichayina xa Mandarin hi laha va le Vupela-dyambu va xi vitanaka ha kona. Kambe swindzin’wana swo hlayanyana ni kwalomu ka 13 wa tindzimi ta swivongo ta vulavuriwa laha.

Xi ri eTropic of Cancer, Taiwan i xihlala lexi noneke swinene, xi humesa ntshovelo lowukulu swonghasi wa rhayisi ni swin’wana swa le masin’wini lerova xi rhumela swakudya ematikweni ya le handle. Hambi swi ri tano, ntshovelo wa muxaka wun’wana wu tisa ntsako lowukulu eka lava va wu nghenelaka. Lowu i ntshovelo wa swa moya wa lava va hlamulaka kahle eka ‘mahungu lamanene ya mfumo.’—Matewu 24:14.

Ku Byala Ko Sungula Lokuntsongo

Ntirho wo byala timbewu ta ntiyiso wa Bibele eTaiwan wu sungule kwalomu ka malembe ya 60 lama hundzeke, loko muyimeri wa Sosayiti ya Watch Tower a te hi le Japani kutani a nyikela tidyondzo to karhi ta Bibele entsindza wa Taipei. Jaha rin’wana ra Mujapani leri va nge i Saburo Ochiai ri hlamule kahle eka rungula ra Mfumo naswona hi ku hatlisa ri sungule ku vulavula ni van’wana ha rona. Endzhakunyana, vatirheli vambirhi va nkarhi hinkwawo vo huma eJapani va famba-fambe exihlaleni, va byala timbewu ta mahungu lamanene. Eku heteleleni, va khotsiwile hi varhangeri va nyimpi va Majapani kutani va nyikela vutomi bya vona hikwalaho ka Mfumo wa Xikwembu. To tala ta timbewu leti va ti byaleke ti mile hi xihatla exikarhi ka rixaka ra Maamis, kambe ku tsakela kuntsongo a ku kumiwa exikarhi ka vanhu vo tala va Machayina lava tshamaka eribuweni ra le vupela-dyambu bya xihlala. Ngopfu-ngopfu i Mabudha kumbe Matao.

Ntirho wa ntshovelo hi tlhelo ra moya eTaiwan wu ye mahlweni ku suka eka masungulo wolawo lamantsongo, lerova namuntlha xihlala lexi xi ve nsimu leyi nga ni mihandzu. Hi xikombiso, emalembeni ya ntlhanu lama hundzeke, vanhu va 529 va khuvuriwile, vo tala va huma exikarhi ka vaaki va Machayina. Leswi swi tise nhlayo ya vahuweleri va Mfumo exihlaleni eka nhlohlorhi ya 1 552 hi 1989. Ina, Matao, Mabudha, ni Vakriste va nomo ntsena va amukela mahungu lamanene naswona va dyondza hi Yehova Xikwembu! Kambe swi njhani ku vulavula hi Bibele ni vanhu va masungulo yo tano yo hambana? Naswona xana vuyelo byi ve byihi?

Ku Hlamula Ka Xinghana Ku Langutana Ni Ku Tsakela Ka Xiviri

Ntirho wo chumayela eTaiwan wa vuyerisa ni ku tlhontlha hikuva vanhu va Machayina va ni xinghana hi ntumbuluko. Hi ntolovelo, va yingisela vaendzi hi xichavo. Loko tibuku ta Bibele ti nyikeriwa, hakanyingi ti amukeriwa hi xichavo. Hikwalaho, vatirheli van’wana va nkarhi hinkwawo va fambise ku fikela eka 300 wa timagazini kumbe va kume 100 wa swikhokhelo swa timagazini ta hina hi n’hweti yin’we. Hi malembe yo tala, Tibibele to tala, tibuku, timagazini ni swiphephana swi siyiwe ni vanhu. Kutani ke, ha yini ku engeteleka eka vahuweleri va Mfumo a ku nonoka hi xiringaniso?

Xivangelo xin’wana xi katsa mianakanyo ya Confucius leyi hundzuleke ku ehleketa ka vanhu hi malembe xidzana yo tala. Hi ku ya hi Confucius, loyi “hi ku xixima Mimoya a tshamaka ekule na yona, a nga vitaniwa la tlhariheke.”a Mianakanyo ya kona hi leswaku munhu wo tlhariha a nga katseki ngopfu hi vugandzeri bya mimoya kumbe swikwembu. Xisweswo, vo tala va nga ha lava ku tiva hi rungula ra Mfumo, kambe a hi vangani va lavaka ku katseka eka dyondzo ya Bibele. Kutani, nakambe, hambi leswi Machayina ma pfumelaka eka mimoya ni swikwembu swo tala, mianakanyo ya Muvumbi la tlakukeke a yi tolovelekanga nikantsongo eka vo tala va vona. Ku tlula kwalaho, hambi ku ri vanhu lava tivekaka va Bibele vo tanihi Abrahama na Davhida, va nga ha va va nga vuli nchumu eka vona. Hikwalaho, a swi nonon’hwi ku vona leswaku ha yini nkarhi wo tala ni ku tiyisela, swi laveka ku pfuna vanhu laha leswaku va amukela Bibele tanihi Rito ra Xikwembu leri huhuteriweke ni ku kurisa vuxaka bya munhu hi xiyexe ni Muvumbi, Yehova Xikwembu. Hambi swi ri tano, hi ku katekisiwa hi Yehova, matshalatshala yo tano ya hakeriwa.

Lexi Susumetelaka Ku Andza

Hi malembe yo tala, mabandlha ya vanhu va Yehova eTaiwan ma tirhise tiholo leti hirhiweke ku khomela minhlangano ya vona kona. Xilaveko xa ndhawu leyi faneleke swinene ya minhlangano xi tisiwe enyingisweni wa vakulu va bandlha rin’wana loko munhu loyi a tsakelaka a te: “Loko mi ri ni ntiyiso, mi endla yini eka ndhawu yo fana ni leyi? Ha yini mi nga vi ni ndhawu ya minhlangano ya nkarhi hinkwawo?” Kutani hi ku titshega hi Yehova, bandlha rero ri sungule ku lava ndhawu leyi faneleke ya Holo ya Mfumo. Eku heteleleni, va xave makamara mambirhi lama hlanganeke eka muako lowukulu, kutani sweswi va ni Holo ya Mfumo leyinene.

Emalembeni ya tsevu lama hundzeke, Tiholo ta Mfumo ta 11 tiakiwile kumbe ku xaviwa eTaiwan. Eka mhaka yin’wana ni yin’wana, leswi swi vange ntshovelo lowu engetelekeke ni nhlayo leyikulu ya lava va vaka kona eminhlanganweni. Xikombiso xin’wana a ku ri bandlha leri nga edoroba-nkulu ra le dzongeni ka Tainan. Hi 1981 doroba leri rikulu ra vanhu va 600 000 a ri ri na bandlha rin’we lerintsongo ntsena ra 44 wa vahuweleri va Mfumo. Hikwalaho ka xilaveko ntlawa lowu wu kunguhate ku aka Holo ya wona ya Mfumo. Hi ripfumelo ra leswaku Yehova a a ta va katekisa, vamakwerhu va xinuna ni va xisati va ye emahlweni ni kungu leri hambi leswi holo a yi ta lava kwalomu ka R520 000. Van’wana va nyikele hi nsuku wa vona wa ndzhaka; van’wana va tlherisele maendzo ya le ntsungeni wa malwandle endzhaku. Un’wana ni un’wana ebandlheni u nyikele nseketelo lowu taleke. Loko vamakwerhu ehofisini ya rhavi ra Sosayiti ya Watch Tower va twe hi ta kungu leri, va kunguhate ku aka kaya ra varhumiwa ehenhla ka Holo ya Mfumo, xisweswo va humesa hafu ya nxavo. Holo yi hetiwile hi malembe mambirhi. Vuyelo byi ve byihi ke? Hi nkarhi lowu Holo ya Mfumo yi hetiweke ha wona, nhlayo leyi heleleke ya vahuweleri yi fike eka 74! Hi nkarhi lowu, mabandlha mambirhi, hi ntsengo wa vahuweleri va 160, ma tirhisa holo yoleyo, naswona nhlayo ya vhiki na vhiki ya lava va vaka kona eminhlanganweni yi va ni nhlayo-xikarhi ya kwalomu ka 250. Mabandlha lawa mambirhi sweswi ma kunguhata ku aka Holo ya Mfumo ya vumbirhi.

Ntshovelo eXikarhi Ka Mintlawa Ya Swivongo

Ntshovelo exikarhi ka mintlawa ya swivongo eribuweni ra vuxa bya Taiwan a wu ya emahlweni ku sukela loko ku sungula ntirho wa Mfumo exihlaleni. Vanhu van’wana va ka Amis lava sunguleke ku dyondza ntiyiso ku tlula malembe ya 50 lama hundzeke va ha chivirika. Hi malembe layo tala, va hlangane ni mintlhontlho yo tala. Hi nkarhi wa ku tekiwa hi Japani hi Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava, a va fanele ku dyondza Xijapani. Loko xihlala xi tlheriseriwe eChayina endzhaku ka nyimpi, a a va fanele ku dyondza ririmi ra Xichayina. Eku sunguleni ka va-1960, va langutane ni ndzingo wa muxaka wun’wana. Hi nkarhi wolowo vanhu vo tala lava dumeke va rixaka ra va ka Amis va tshike nhlengeletano leyi baseke ya Yehova kumbe ku kombisiwa va nga fanelanga ku hlanganyela na yona. Eka leswi hinkwaswo, ntlawa wa Timbhoni leti tshembekaka wu ye emahlweni wu tirhela Yehova. Vo tala va vatukulu va vamakwerhu lava va xinuna ni va xisati lava kuleke vo tshembeka sweswi va rhangela entirhweni wo chumayela.

Vanhu lava humaka eka mintlawa yin’wana ya tinxaka na vona va hluvukile hi tlhelo ra moya. Hi xikombiso, ku ni ntlawa wo tshembeka wa vahuweleri va Mfumo exikarhi ka rixaka ra va ka Bunun. Van’wana va vakokwana wa vona va xinuna va sweswinyana a va ri vahloti va tinhloko. Sweswi vanhu lava va chumayela rungula ro rhula ra Mfumo wa Xikwembu. Tinxaka ta va ka Lukai ni va ka Paiwan na tona ti amukele vumbhoni lebyinene, naswona vo tala exikarhi ka vona va endle ku hundzuka lokukulu evuton’wini bya vona. Ba Chu Fu u hlamusela ntokoto wa yena, a ku:

“Ndzi tswariwe etikweni ra tintshava ra Pingtung. Tanihi leswi tata wa mina a a ri hosi ya rixaka ra va ka Lukai, vanhu a va tisa tinyiko ta swakudya, kutani a hi nga boheki ku endla ntirho wihi ni wihi lowu tikaka. Hikwalaho ka xiyimo lexi, ndzi khomiwe hi moya wa vutinyungubyisi lebyikulu. Ndzi ve ‘hosi’ ya ntlawa wa swigevenga leswintsongo, hi xungeta vanhu ni ku va tekela mali. A ndzi chaviwa emutini wa ka hina. Eka malembe ya 22, ndzi teke un’wana wa vanghana va mina vo tala va vanhwanyana tanihi nsati. Kambe hanyelo ro biha ni ku nwa ngopfu a swi mile hi vuenti swinene eka mina lerova a ndzi kuma vutomi bya vukati swi nonon’hwa ku byi amukela. Hi ku hatlisa vukati bya hina byi onhakile, kutani ndzi tlhelele eka mahanyelo ya mina ya khale.

“Kwalomu ka nkarhi lowu, nsati wa mina u sungule ku va kona eminhlanganweni ya Timbhoni ta Yehova. A ndzi nga tsakeli naswona ndzi titeke ndzi ri muhedeni. Hambi swi ri tano, hikwalaho ka matshalatshala ya nsati wa mina layo tshembeka ni ya ku chivirika hi 1973 ndzi pfumerile ku famba na yena entsombanweni wa matiko hinkwawo eTaipei. Hi tshame ni ndyangu wa Timbhoni. Vunene bya makwerhu wa xisati wa Muchayina ni ku nga yi hi nghohe swi ndzi khumbile swinene. Loko ndzi tlhelela ekaya, ndzi sungule ku dyondza Bibele naswona ndzi endle matshalatshala lama tshembekaka yo hundzuka. Ndzi khuvuriwe hi 1974.

“Ku sukela kwalaho, a ku ri na miringo yo tala. Wun’wana a ku ri ku dyondza ku hlaya Xichayina. Ku va swakwe a ku ri wun’wana. Hikwalaho ka leswi a ku nga ri na vamakwerhu lava vupfeke vo tihlanganisa na vona kumbe ku lava mpfuno eka vona, ndzi khutaziwe ku tshemba Yehova. Ndzi dyondze ku titsongahata ni ku namarhela nhlengeletano ya Yehova. Vuyelo byi ve byihi? Namuntlha, hinkwavo endyangwini wa mina va gingiriteka entiyisweni. Ndzi ni lunghelo ro va nandza wa vutirheli ebandlheni, leri sweswi ri nga ni vahuweleri va 60 lava chivirikaka. Hambi leswi ndzi nga riki na nyiko yo karhi leyi hlawulekeke, Yehova u katekise ni ku seketela matshalatshala ya mina entirhweni wo tshovela.”

Ntshovelo Wu Ya eMahlweni

Taiwan i xiyenge lexintsongo ntsena xa nsimu ya misava hinkwayo. Hambi swi ri tano, marito ya Yesu, “Ntshovelo i wukulu, kambe vatirhi a va talanga,” ma tiyisile ni laha. (Matewu 9:37) Lembe leri nga hundza, 4 534 va ve kona eka Xitsundzuxo xa rifu ra Kriste. Naswona tanihi leswi ntshovelo wu yaka eku chaputeni, vatirhi lava a a va ti karhata eTaiwan va tshovela va tsakile.—Ringanisa Psalma 126:5, 6.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Mepe/Swifaniso leswi nga eka tluka 31]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

JAPANI

CHAYINA

TAIWAN

PHILIPPINES

[Swifaniso]

Holo ya Mfumo leyi ya ha ku akiwaka eribuweni ra vuxa bya Taiwan

Vahuweleri va Mfumo va tisa ntsako eka vo tala etikweni leri ra rihlaza