Ku Tiyisela Hi Ntsako Le Middle East
Xiviko lexi xi nyanyulaka xi huma eka Timbhoni ta Yehova eLebanon
LEMBE ra hina ra ntirho ra 1990 ri sungule hi nyimpi ya xinkarhana ya vukari ya tibomo eBeirut. Kutani ku ve ni ku rhula loku khomeleleke ku sukela eku heleni ka September 1989 ku fikela hi January 1990.
Hi tin’hweti toleto nhlohlorhi leyintshwa ya vahuweleri va 2 659 yi vikiwile (hi November), loko yi ringanisiwa na 2 467 eka lembe ra ntirho ra 1989. Vanhu va makume-mune-mune va khuvuriwile, naswona n’hweti yin’wana ni yin’wana avhareji ya 65 yi hlanganyele entirhweni wa vuphayona byo pfuna. Ro sungula, ku tlula 2 000 wa tidyondzo ta Bibele ti vikiwile, naswona hi sungule ku langutela leswi a swi ta hetisisiwa enkarhini lowu taka.
Kambe nyimpi yi tlhekekile nakambe eBeirut Vuxa, laha mabandlha yo tala ma nga kona, naswona vamakwerhu vo tala va boheke ku balekela eswiphen’wini swin’wana swa tiko. Hi masiku yo tala a hi nga swi koti ku hlangana ni mabandlha etindhawini leti khumbekeke, naswona swiviko swa ntirho wa nsimu a swi nga helelanga. Hambi swi ri tano, vamakwerhu lava va hangalakeke va joyine mabandlha etindhawini leti va balekeleke eka tona, naswona ntirho wa yindlu na yindlu wu ye mahlweni hi vuyelo lebyinene etikweni hinkwaro. Hi nkarhi wolowo, makaya yo tala ya vamakwerhu a ma hisiwile kumbe ku onhiwa hi tibomo. Makwerhu un’wana wa xisati u lovile.
Hi ntshembo hi langute eka Yehova leswaku hi kuma mpfuno ni nkongomiso. Maphayona lama nga ni xivindzi ma tinyiketele ku yisa malunghiselelo ya swa moya, kun’we ni swakudya ni mati eka vamakwerhu lava nga ematikweni lama nge hansi ka nhlaselo. Hi ku susumetiwa hi rirhandzu eka Yehova ni vamakwerhu, va ringete hambi ku ri ku tsemakanya mapato lawa a ma fuhlekiwe swibuluki. Vumbhoni lebyinene byi nyikeriwile tanihi leswi vanhu va voneke mpfuno wu ya eka mindyangu ya vamakwerhu. Va vone leswi rirhandzu ra ntiyiso ri nga swi endlaka loko hinkwavo va ri ni vun’we evugandzerini bya Xikwembu xin’we xa ntiyiso, Yehova.—Yohane 13:34, 35; 15:13.
Hi lembe ra ntirho, vamakwerhu a va kayelanga hambi ku ri nkandziyiso wun’we wa timagazini ta hina. Tanihi leswi ana se a swi ri tano ha kona hi Xihondzo xo Rindza, magazini wa Awake! hi Xiarabu wu sungule ku humesiwa nkarhi wun’we ni wa Xinghezi, ku sungula hi nkandziyiso wa January 8, 1990. Timbhoni ni vanhu lava tsakelaka a va tsake ngopfu. Nakambe a swi nyanyula ku vona tibuku letintshwa hi Xiarabu, tanihi broxara leyi nge Xana U Fanele Ku Pfumela Eka Vunharhu-un’we? ni tibuku leti nge Bibele—I Rito Ra Xikwembu Kumbe I Ra Munhu? na Buku Yanga Ya Timhaka Ta Bibele.
Tinyiko leti ta swa moya ti nyikeriwile ku nga khathariseki ku pfala ka tifektri to tala ni miako yin’wana eBeirut. Xiyimo xa ikhonomi xi bihile etikweni hinkwaro. Tindhawu to tala a ti na gezi, a ti na mati, a ti na ntirho wa riqingho. Sweswi, hi ta twa vamakwerhu van’wana va vula ndlela leyi va kumeke ntsako ha yona hambi loko va langutana ni minhlaselo ya nyimpi leyi a yi ya emahlweni ku ringana 15 wa malembe.
“Tlhelo Lerinene”
Makwerhu wa le Beirut wa tsala: “Xo sungula, ndzi nyikela ku nkhensa loku humaka embilwini eka Yehova hikuva u hi hlayisile exikarhi ka nhlengeletano ya yena ya vugandzeri lebyi tengeke ku nga khathariseki swiyimo hinkwaswo swo nonon’hwa leswi hi langutaneke na swona. Eka swiendlakalo swa sweswinyana, ndzi ve ni mintokoto yo karhi leyi ndzi tiseleke ntsako, naswona ndzi yi languta tanihi tlhelo lerinene ra nyimpi.
“Hi nkarhi wa nhlaselo lowukulu wa tibomo, hi tshame ni vaakelani eswitepisini, tanihi leswi yoleyo ku nga ndhawu leyi hlayisekeke hi nkarhi wa nyimpi ya tibomo. Nkarhi na nkarhi hi vulavule na vona hi Mfumo wa Xikwembu tanihi ntlhantlho lowu nga wona ntsena eka swiphiqo swa vanhu, naswona nkarhi na nkarhi hi khongele eka Xikwembu xa hina, Yehova. Leswi swi tiviwe hi hinkwavo.
“Minkarhi yin’wana nyimpi a yi heta masiku yo tala, naswona a hi nga swi koti ku va kona eminhlanganweni. Kutani ndzi te ni magazini wa Xihondzo xo Rindza kutani ndzi wu hlaya loko ndzi tshamile eswitepisini. Sweswo swi pfuxe ku tsakela eka vaakelani va hina. Van’wana va vona a va nga hi vulavurisi hikwalaho ka leswi hi nga Timbhoni ta Yehova. Kambe loko yindlu ya hina yi hlaseriwe hi bomo, a va hlamarisiwile hi rirhandzu leri vamakwerhu va ri kombiseke. Sweswi va lave ku vulavula na hina. Sweswo swi endle hi swi kota ku fambisa swikhokhelo swo hlayanyana swa Awake! eka vona.
“Mintokoto leyi yi ndzi endle ndzi tiyimisela ku hambeta ndzi vulavula hi ntiyiso. Yehova u lulameriwa hi vugandzeri bya hina hinkwabyo ni xichavo xa hina hinkwaxo ni ku dzuneka hinkwako.”
“Vito Ra Yehova Ri Ponise Vutomi Bya Mina”
Makwerhu loyi a humaka eBandlheni ra Ras Beirut wa hlamusela: “Mina, nsati wa mina, ni vafana va hina lavantsongo vambirhi hi sungule siku ra hina evutirhelini bya yindlu na yindlu exiphen’wini xa vupela-dyambu bya Beirut. Ni ndzhenga, hi ve ni nhlangano wa ririmi ra Xinghezi ekaya ra mina. Hi 6:30 p.m. a ku ri ni munyama. Vanhu lava a va ri eswitarateni a ku ri vavanuna lava hlomeke ntsena. Tibomo a ti wela ehansi. Vaaki vo tala va muako wa hina a va balekile. A ku nga ri na mati kumbe gezi. Kutani hi twe ku gongondziwa erivantini.
“Hi ku ehleketa leswaku ku nga ha va ku ri un’wana wa vaakelani va hina loyi a lavaka mati kumbe xinkwa, nsati wa mina u pfule rivanti. A ku yime vavanuna va mune lava hlomeke. Va kombetele swibamu swa vona eka nsati wa mina kutani va ndzi kombela hi vito. Vhiki rero vavanuna va kaye a va tekiwile emakaya ya vona hi ndlela leyi kutani va dlayiwa hi xihatla. Loko vavanuna lava hlomeke va ndzi vona, va kombetele swibamu swa vona leswi duvulaka hi swoxe enhlokweni ya mina kutani va ndzi lerisa leswaku ndzi famba na vona. Ndzi va byerile ndzi ku: ‘Ndzi ta famba na n’wina. Kambe ndzi kombela ku sungula ndzi ambala.’ Ndzi khongele eka Yehova hi mbilu ya mina hinkwayo, ndzi kombela mpfuno wa yena. Loko ndzi heta ku khongela, ndzi titwe ndzi ntshunxekile swinene kutani ndzi sungula ku languta vavanuna lava va hlomeke no chavisa tanihi vanhu lava tolovelekeke. A ndzi vulavula na vona handle ko chava.
“Ndzi va vutisile: ‘Mi lava yini eka mina? A hi vulavuleni kantsongo endlwini hi nga si huma.’ Loko hi ri ekamareni ro tshama eka rona, hosi ya vona yi ndzi vutisile: ‘I mfanelo yihi leyi u nga na yona yo nghena etindlwini u chumayela eka vanhu?’ Ndzi hlamurile: ‘U rhwala xibamu leswaku u sindzisa ku endla ku rhandza ka wena, naswona a nga kona loyi a ku sivelaka. Ndzi rhwala mahungu lamanene ya ku rhula lawa Yesu a hi leriseke ku ma chumayela.’ Kutani ndzi hlamusele ripfumelo ni ntirho wa Timbhoni ta Yehova. Loko ndzi boxe vito ra Yehova, va te: ‘Hi ta aneriseka ku ku tshika kwala. A ku na xilaveko xo ku teka u famba na hina.’ Entiyisweni, un’wana exikarhi ka vona a a tolovelane ni makwerhu un’wana. U te: ‘Loyi u fana na Jarjoura.’
“Hi veke vumbhoni eka vavanuna volavo va swibamu ni ku hlamula swivutiso swa vona ku ringana awara ni hafu. Kutani, ematshan’wini yo ndzi nghenisa ebokisini ra movha wa vona va famba na mina hi laha va endleke ha kona hi van’wana, va kombele ku rivaleriwa, va ndzi tswontswa, va tiyisekisa ku nyikela mpfuno wa vona loko ndzi wu lava kutani va famba. Nkarhi lowu hinkwawo, ndzi twe nsirhelelo wa Yehova. Ku hlanganyela entirhweni wa yindlu na yindlu mixo wolowo ni ku va kona enhlanganweni nindzhenga swi ndzi tiyisile leswaku ndzi yima ndzi tiyile. Entiyisweni, vito ra Yehova ri ponise vutomi bya mina.”—Swivuriso 18:10.
“Nkhathalelo Wa Yehova Wu Hi Rhendzerile”
Makwerhu un’wana loyi a humaka eBeirut wa tsala: “A ku ri Ravunharhu, hi ti-31 ta January, 1990. Loko ndzi ri karhi ndzi tirha kun’we ni makwerhu wa mina endlwini ya makwerhu wa xisati, ku lwa ku sungurile nakambe. Tibomo ti duvukile hinkwako. Hikwalaho ka nyimpi leyi chavisaka, a hi nga koti ku tlhelela ekaya. Makwerhu loyi wa xisati a a ri ni malwandla swinene hambi leswi a a ri ni swiphemu leswi nga riki swingani swa xinkwa.
“A ndzi vilela ngopfu hi nsati wa mina hikuva i Muphilippine naswona a a nga tolovelananga ni vukari bya nyimpi. Hambi swi ri tano, hi siku ra vumbirhi ndzi swi kotile ku suka ndzi ya endlwini ya mina. Tifanichara to tala a a ti pfale switarata, kambe hi ku pfuniwa hi Yehova, ndyangu wa mina a wu hlayisekile. Endzhaku ka ku holanyana, nyimpi leyikulu ya tibomo yi sungurile nakambe. Hi tumbele ekaya ra makwerhu ekusuhi ni ra hina. A hi ri ntlhanu—mina, nsati wa mina, xifanyetana xa mina xa malembe mambirhi hi vukhale, makwerhu wa mina ni nsati wa yena. Tibomo ni mindzilo a swi wa ematlhelweni hinkwawo, kambe nkhathalelo wa Yehova wu hi rhendzerile. Masiku mambirhi ya nyimpi leyikulu ya tibomo ma hundzile, loko hi hambete hi etlela ehansi hi ri na musi wa tibombo etinhompfini ta hina.
“Loko hi ri karhi hi yingisela ku duvuka, hi tsundzuke marito ya Davhida eka Psalma 18:1-9, 16-22, 29, 30. Eminkarhini yoleyo yo nonon’hwa, naswona ku nga khathariseki hinkwaswo leswi a swi humelela, a hi tsakile naswona a ha ha n’wayitela. Hi khongele eka Yehova leswaku loko hi fa, hi fa hi ku olova, handle ko xaniseka. Ntshembo wa hina wa ku pfuka ka vafi a wu tiyile.
“Siku leri landzelaka a ri nga tshembisi. Kwalomu ka 25 wa tibomo a ti wele ekusuhi ni yindlu leyi a hi tumbele eka yona, kambe a ku vavisekanga munhu eka hina. Xana u nga anakanya hi mintlhaveko ya hina loko hi vona nsirhelelo wa Yehova? Mixo lowu landzelaka, hi xihatla hi anakanye ku baleka. Movha wa mina a wu ri wona ntsena exitarateni lowu a wu nga hisiwanga. Ndzi chayele exikarhi ka tindhawu leti fuhlekiweke swibuluki ni tibombo, naswona hi ku pfuniwa hi Yehova hi swi kotile ku balekela eka ndhawu leyi a yi horilenyana ku tlula ya hina. Kwalaho, vamakwerhu va hi nyike swiambalo, swakudya ni mali hi rirhandzu.
“Ku nga khathariseki swiphiqo leswi hinkwaswo, hi titwe hi tsakile hikuva Yehova a a ri na hina. A swi tikomba onge hi loko a rhumele tintsumi takwe leswaku ti sivela tibomo ku ta eka hina (Psalma 34:7) Ina, ntsako wa hina a wu ri wukulu. Kambe ntsako wa hina wu ta va wukulu ngopfu endzhaku ko pona Armagedoni.”
Xilamulela-Mhangu Lexi Tirhaka!
Tindhawu tin’wana ta Beirut a ti tikomba onge hi loko ku ve ni ku tsekatseka ka misava. Tindlu to tala ta vamakwerhu a ti onhiwile kumbe ku herisiwa. Loko nkitsikitsi wa sweswinyana wu tlhekekile, Komiti ya Rhavi yi lunghisele komiti ya xilamulela-mhangu ku khathalela swilaveko swa vamakwerhu. Yi sungule ku tirha hi February 16, 1990, hi nkarhi lowu eku heteleleni a hi ta rhurha eka tindhawu leti onhiweke. Xikongomelo xa komiti leyi a xi ri hi matlhelo manharhu: ku nyikela xikhutazo xa moya eka vamakwerhu; ku khathalela swilaveko swa vona swa mali, swakudya ni mati; ni ku va pfuna ku lunghisa kumbe ku aka makaya ya vona nakambe.
A ku nga ri na xilaveko xo rhamba vatirhi vo tirhandzela. Siku rin’wana ni rin’wana vo tala va tile ni mixo ku ta pfuna. Hi leti tin’wana ta tinhlamuselo ta lava va pfuniweke:
Makwerhu un’wana wa xisati, tanihi leswi yindlu ya yena a a yi ri karhi yi basisiwa ni ku pfuxetiwa, u te: “Ndzi twe hi ta mpfuno lowu nyikiwaka hi vamakwerhu loko mhangu yi humelela. Sweswi ndza wu vona ni ku wu twa.” Hambi a ri muakelani wa yena, wansati wa Mumoslem u byele makwerhu loyi wa xisati a ku: “Hakunene ma rhandzana. Bya n’wina hi byona vukhongeri lebyinene. Sweswi ndzi ta balekela emutini wa ka hina kutani ndzi byela un’wana ni un’wana leswi mi swi endlaka laha.” Muakelani loyi u tise swakudya eka vatirhi vo tirhandzela.
Makwerhu wa xisati la dyuhaleke u hlamuserile: “A ndzi swi languterile leswaku u ta ndzi endzela, kambe a ndzi nga swi langutelanga leswaku Sosayiti yi ta rhumela un’wana a ndzi tisela mati.” A a rila loko a ntswontswa makwerhu loyi a teke ku ta n’wi pfuna.
Ndyangu wa vanhu vanharhu—wanuna ni wansati lava a va ri vahuweleri lava nga khuvuriwangiki ni jaha ra vona lerintsongo—va endzeriwile kutani va nyikiwa bokisi lerikulu ra masi, xinkwanyana, mati ya ku nwa ni mali. Loko va byeriwe leswaku i Timbhoni ta Yehova leti endleke lunghiselelo leri, wanuna u te: “A ndzi ri eka Kereke ya Evangelical ku ringana 11 wa malembe naswona a ndzi chivirika swinene. Kambe emalembeni lawa ya 15 ya nyimpi eLebanon, a va kalanga va ehleketa ku endla nchumu wo fana ni lowu eka swirho swa vona.” U ye mahlweni: “Leyi i nhlengeletano ya Xikwembu yi ri yoxe hakunene.” Wanuna loyi ni nsati wa yena va khuvuriwile enhlengeletanweni hi May 1990.
Nkulu un’wana u hlamuserile: “Marito ma tsandzeka ku kombisa ku nkhensa ka hina eka mintirho ya rirhandzu leyi mi yi endleleke vamakwerhu lava hlaseriweke. A ndzi khumbekile swinene lerova ndzi humesa mihloti loko ndzi vona ntlawa wa vamakwerhu lavantsongo, vatirhi vo tirhandzela, va aka yindlu ya vatswari va mina nakambe. Hambi ku ri vaakelani va hina lava nga riki Timbhoni va kombise ku tlangela ka vona. Entiyisweni hi nkhensa Yehova ni nhlengeletano ya yena hikwalaho ka nseketelo lowu tirhaka lowu wu nyikeriweke. Vona ndlela leyi marito ya mupisalema ma nga ntiyiso ha yona eka Psalma 144:15: ‘Ku katekile tiko leri Yehova a nga Šikwembu ša rona!’”
“Mi Vanhu Va Muxaka Muni?”
Makwerhu un’wana wa xisati la nga ni ndyangu u tsarile: “Ndzi tsakela ku phofula ku tlangela ka mina loku enteke hikwalaho ka rirhandzu ra Yehova ni nhlengeletano ya yena. Yindlu ya mina a yi hlaseriwe hi tibomo to tala kutani yi tshwa. Vo tala va hi byele leswaku a yi nge lunghiseki. Hambi swi ri tano, sweswi yi lunghisiwe hi ku helela onge a ku humelelanga nchumu eka yona, yi rhendzeriwe hi madzana ya tindlu exitarateni xa hina leti hisiweke ni ku herisiwa.
“Hambi va ri vaakelani va hina, lava nga riki Timbhoni ta Yehova, va vutisa: ‘Rirhandzu leri ri huma kwihi? Mi vanhu va muxaka muni? I vamani vanhu lava va tirhaka hi ku chivirika ko tano, vo rhula ni lava tikhomaka kahle swonghasi? A ku dzunisiwe Xikwembu lexi xi mi nyikeke rirhandzu leri ni moya wa ku tinyiketela.’ Vona ndlela leyi ma fanelaka ha yona marito ya Psalma 84:11, 12: ‘Hikuv̌a Yehova Šikwembu i dyambu ni šitlhangu, Yehova o nyika tintŝalo ni ku kwetsima, a nga aleri ntšhumu e ka lav̌a fambaka eku lulameni. Oho Yehova wa tinyimpi, ku katekile l’a ku ṭhembaka!’”
Wanuna loyi nsati ni vana va yena va nga Timbhoni ta Yehova u tsarile: “Ndzi lava ku mi nkhensa hikwalaho ka mpfuno wa n’wina wo lunghisa yindlu ya hina. Ntirho wa n’wina wu kombise rirhandzu ra xiviri ra Vukriste leri ri pfumalekaka swinene masiku lawa. Onge Xikwembu xi nga katekisa matshalatshala ya n’wina.”
Endzhaku ka loko yindlu ya nkulu un’wana yi pfuxetiwile, u te: “Milomu ya hina yi tsandzeka ku phofula leswi nga etimbilwini ta hina. A hi nge kumi marito yo mi byela wona hi ku tlangela ka hina eka Yehova ni nhlengeletano ya yena. Hi twe vukona bya Yehova ekhombyeni ra hina. Rirhandzu ra n’wina ri khutaze swirho hinkwaswo swa ndyangu wa mina ku hlanganyela eku pfuneni ka van’wana lava pfumalaka.”
Hi April, vanhu va 194 eLebanon va tsakele ntirho wa vuphayona byo pfuna. Vusiku bya Xitsundzuxo a byi horile ku tlula vusiku byin’wana, naswona Xitsundzuxo xi khomiwe hi ntsengo wa lava veke kona va 5 034. Tinhlengeletano hinkwato leti kunguhatiweke ti khomiwile, naswona ntsengo wa nhlayo ya vanhu lava khuvuriweke ya lembe a ku ri 121, ku nga khatariseki minkitsinkitsi leyi a yi ri kona etikweni. Mindyangu yo tala emabandlheni yi siye tiko hi ku helela. Kambe vanhu lava ha ku tsakelaka va endla nhluvuko wo khuvuriwa, naswona vahuweleri va Mfumo va 2 726 va ya emahlweni va andza hi nhlayo. Hi lembe ra ntirho ra 1990, vanhu va Yehova hinkwavo eLebanon va tokote ku tshembeka ka Yehova tanihi leswi a hi khathaleleke kahle ni ku hi kongomisa hi pona minkarhi ya mpfilumpfilu.—Psalma 33:4, 5; 34:1-5.