Loko Timbilu To Nonon’hwa Ti Kombisa Ku Tsakela

HI 1989, TIMBHONI TA YEHOVHA EPOLAND ti amukeriwe ximfumo tanihi nhlengeletano ya vukhongeri. Timbhoni leti a ti pfaleriwe ekhotsweni hikwalaho ka vukala-tlhelo bya tona bya Vukreste ti ntshunxiwile hakatsongo-tsongo, ti siya vabohiwa vo tala ekhotsweni lava a va navela ku dyondza leswi engetelekeke eka tona malunghana na Bibele. Leri i rungula ra ndlela leyi Timbhoni ta Yehovha ekhotsweni rin’wana ro tano, ti endleke hakona matshalatshala ya ku pfuna lava va nga tshama va va ni timbilu to nonon’hwa leswaku va amukela matimba ya Rito ra Xikwembu.

LE WOŁÓW, doroba leri nga ni vanhu va 12 000 edzonga-vupela-dyambu bya Poland, ku na khotso leri nga ni malembe ya 200 hi vukhale, laha makhamba man’wana lamakulu ya le Poland ma hlayisiwaka kona. Ku sukela loko ntirho wa tona wu amukeriwe ximfumo, Timbhoni ta Yehovha ti endle matshalatshala ya ku yisa mahungu lamanene ya Mfumo eka vabohiwa lava nga kwalaho, naswona va endla sweswo hi ku hiseka lokukulu.

Lexi pfuleke ndlela yoleyo, a ku ri papila leri humesiweke hi Ndzawulo ya Vululami hi February 1990, ri ya eka vakongomisi hinkwavo va makhotso ePoland. Papila leri ri tsundzuxe leswaku a va fanelanga va “nonon’hwerisa” vabohiwa lava lavaka ku amukela tibuku ta Watch Tower kumbe lava lavaka ku hlangana ni Timbhoni ta Yehovha. Leswi Timbhoni tin’wana ti heteke malembe yo tala ekhotsweni ra le Wołów, a ti va tiva kahle vo tala va vabohiwa vo nonon’hwa va kwalaho. Hambiswiritano, ti tshembele eka Yehovha leswaku a katekisa matshalatshala ya tona ya ku endla leswaku ntiyiso wa Bibele wu olovisa timbilu to nonon’hwa ta vabohiwa lavan’wana.

Ku Sungula Ntirho Lowu

Makwerhu Czesław la humaka edoroba-nkulu ra le Wrocław, kwalomu ka tikhilomitara ta 40 ku suka kwalaho, loyi a a pfumeleriwe ku endzela khotso ra le Wołów, u ri: “A swi tika ku sungula nongonoko lowu. Hi burisane ko tala ni vafambisi va khotso leswaku hi va khorwisa leswaku ntirho wa hina wa vukhongeri wu ta vuyerisa vabohiwa.”

Mutirhi-kulobye na Czesław ku nga Paweł u ri, lexi a xi tikisa timhaka hileswaku “mufambisi-nkulu u sindzise leswaku vabohiwa va tirhisa mintirho ya vukhongeri tanihi vukanganyisi bya ku vuyeriwa hi swilo leswi vonakaka.” Kambe loko makhamba manharhu lama nga tshama ma va ni khombo, ma khuvuriwa hi 1991, valawuri va khotso va cince langutelo ra vona, kutani ntirhisano wu ve lowu antswaka.

Czesław u ri: “Hi sungule hi ku nyikela vumbhoni eka vabohiwa, eka mindyangu ya vona leyi a yi va endzela ekhotsweni, ni le ka varindzi va khotso. Kutani hi pfumeleriwe ku chumayela mahungu lamanene kamara hi kamara ra khotso, ku nga nchumu lowu wu nga tolovelekangiki swinene. Eku heteleleni, loko hi kume vo sungula lava tsakelaka, hi nyikiwe mpfumelelo wa ku tirhisa holo leyitsongo leswaku hi fambisa tidyondzo ta Bibele ni ku khoma minhlangano ya Vukreste.” Ina, Yehovha u pfule ndlela etimbilwini to nonon’hwa ta vabohiwa.

Nongonoko Wa Ku Dyondzisa Lowu Humelelaka

Ku nga ri khale, holo yoleyo leyitsongo yi vonake yi ri yitsongo swinene. Tanihi leswi vabohiwa lava khuvuriweke swin’we ni vamakwerhu lava humaka ehandle a va hlanganyela entirhweni wa ku chumayela, vabohiwa lava nga vaka 50 va sungule ku va kona eminhlanganweni. Un’wana wa vakulu va kwalaho u ri: “Ku tlula malembe manharhu, hi khome minhlangano hinkwayo kwalaho naswona vabohiwa a va va kona nkarhi ni nkarhi eminhlanganweni ya vhiki ni vhiki.” Kutani hi May 1995 va pfumeleriwe ku tirhisa holo leyikulwanyana.

Xana vamakwerhu lava nga ni vutihlamuleri va swi kumisisa ku yini leswaku i mani la nga taka eminhlanganweni leyi a yi khomeriwa ekhotsweni? Makwerhu Czesław na Zdzisław va ri: “Hi ni nxaxamelo wa vakhotsiwa lava kombisaka ku tsakela ntiyiso hi mbilu hinkwayo. Loko mubohiwa a nga endli nhluvuko kumbe a xwa eminhlanganweni handle ka xivangelo lexi twalaka, xisweswo a kombisa leswaku u kayivela ku tlangela malunghiselelo yo tano, hi susa vito rakwe eka nxaxamelo lowu ivi hi byela mukongomisi wa khotso.”

Hi nkarhi wa tidyondzo ta vona ta Bibele, vamakwerhu va tlhela va dyondzisa vabohiwa ndlela yo lunghiselela minhlangano kahle ni ndlela yo tirhisa tibuku ta hina hi ndlela leyi humelelaka. Xisweswo, loko vabohiwa va ta eminhlanganweni, va va va lunghiselele kahle naswona va kota ku hlanganyela hi ku ntshunxeka. Va nyikela tinhlamulo leti akaka, va tirhisa Tibibele ta vona hi vutshila lebyikulu naswona va tirhisa ndzayo yoleyo eka vona, hakanyingi etinhlamulweni ta vona va katsa marito yo tanihi lama nge, ‘ndza swi vona leswaku ndzi fanele ndzi endla leswi kumbe leswiya.’

“Tidyondzo ta Bibele leti fambisiwaka ekhotsweni ra le Wołów i 20 wa tona loko ti helerile. Tidyondzo ta nhungu ti fambisiwa hi vahuweleri vanharhu lava ha riki vabohiwa,” ku vula matsalana wa vandlha. Vabohiwa lava va ve ni vuyelo lebyinene loko va ri karhi va chumayela hi kamara ni kamara ra khotso ni loko va ri karhi va famba-famba ekomponini ya khotso. Hi xikombiso, hi tin’hweti ta khume ku sukela hi September 1993 ku ya eka June 1994, va fambise tibuku ta 235, tibroxara ta kwalomu ka 300 ni timagazini ta 1700. Ku nga ri khale, valanguteri vambirhi va khotso va kombele ku fambiseriwa tidyondzo ta Bibele.

Tinhlengeletano To Hlawuleka Ti Tisa Ntsako

Hi ku famba ka nkarhi, ku engeteriwe mpfuno wun’wana eka nongonoko wa ku dyondzisa ekhotsweni rero, ku nga tinhlengeletano to hlawuleka. Valanguteri lava famba-fambaka ni vamakwerhu van’wana lava fanelekaka a va nyikela tinkulumo ta nkoka ta minongonoko ya nhlengeletano ya xifundzha ni nhlengeletano yo hlawuleka ya siku rin’we, eholweni ya vutiolori ya khotso. Nhlengeletano yo sungula yo hlawuleka yi khomiwe hi October 1993. Phepha-hungu ra Słowo Polskie ri vike leswaku ku ve ni vabohiwa va 50 naswona “mindyangu ku katsa vavasati ni vana, va tile va huma eWrocław,” va endla nhlayo ya vanhu va 139 lava a va ri kona. Nkarhi wa ku wisa enongonokweni wa nhlengeletano wu endle leswaku ku va ni nkarhi wa ku dya swakudya leswi lunghiseleriweke hi vamakwerhu va xisati, swin’we ni nkarhi wa xinakulobye lexinene xa Vukreste.

Ku sukela hi nkarhi wolowo, ku khomiwe tinhlengeletano tin’wana to hlawuleka ta nkombo, naswona a ku vuyeriwanga vabohiwa ntsena kambe ni lava va ntshunxiweke. Loko makwerhu va xisati la nga Mbhoni a endzele loyi a nga tshama a va mubohiwa ekhotsweni ra Wołów, loyi sweswi a tshamaka edorobeni, eku sunguleni a a kanakana. Kambe loko a byeriwe leswaku mukhotsiwa un’wana u ve Mbhoni, wanuna loyi u hlamale ngopfu, a ku: “Xana mudlayi yoloye se i Mbhoni?” Hikwalaho ka sweswo wanuna loyi u amukele dyondzo ya Bibele.

Ku Hundzuka Loku Veke Vuyelo Lebyi Hlamarisaka

Xana nongonoko lowu lowukulu wa ku dyondzisa wu olovise timbilu to nonon’hwa ta vabohiwa hakunene? A va tivulavulele hi voxe timhaka ta vona.

Zdzisław, wanuna wa ku tiyimisela hi ntumbuluko, u ri: “A ndzi va tivanga vatswari va mina hikwalaho ka leswi va ndzi tshikeke ndza ha ri ntsongo, kutani a ndzi swi navela ngopfu ku kombiwa rirhandzu. Loko ndza ha ri ntsongo, ndzi katseke evugevengeni kutani ndzi hetelela ndzi dlayile. Ku titwa ndzi ri ni nandzu ku ndzi vangele leswaku ndzi ehleketa ku tidlaya, kutani a ndzi lava ntshembo wa xiviri hi mahlo-ngati. Hiloko hi 1987, ndzi kuma magazini wa Xihondzo xo Rindza. Eka wona ndzi dyondze hi ntshembo wa ku pfuxiwa ka lava feke ni wa vutomi lebyi nga heriki. Loko ndzi swi xiyile leswaku ntshembo a wa ha ri kona, ndzi bakanye mianakanyo ya ku lava ku tidlaya ivi ndzi sungula ku dyondza Bibele. Sweswi ndzi dyondzile leswaku rirhandzu leri humaka eka Yehovha ni le ka vamakwerhu ri vula yini.” Ku sukela hi 1993, khale ka mudlayi loyi u ve nandza wa vutirheli tlhelo phayona ra nkarhinyana, ivi n’wexemu a va phayona ra nkarhi hinkwawo.

Hi tlhelo rin’wana, Tomasz u amukele dyondzo ya Bibele hi ku olova. U ri: “Hambiswiritano, rero a ku nga ri goza ra mbilu hinkwayo. A ndzo dyondza ntsena hikwalaho ka leswi a ndzi rhandza ku koka mahlo ya vanhu loko ndzi hlamusela tidyondzo ta Timbhoni ta Yehovha eka van’wana. Kambe a ndzi nga endli nchumu hi ntiyiso wa Bibele. Siku rin’wana ndzi endle xiboho, kutani ndzi ya enhlanganweni wa Vukreste. Vabohiwa lava khuvuriweke va ndzi amukele hi malwandla. Ndzi swi xiyile leswaku ematshan’weni ya ku ringeta ku koka mahlo hi vutivi, a ndzi fanele ndzi olovisa mbilu ya mina yo nonon’hwa, ndzi hundzula mianakanyo ya mina.” Tomasz u sungule ku ambala vumunhu lebyintshwa bya Vukreste. (Vaefesa 4:22-24) Namuntlha, i Mbhoni leyi tinyiketeleke, leyi khuvuriweke naswona u kuma ntsako hi ku chumayela kamara hi kamara ra khotso.

Ntshikilelo Lowu Humaka Eka Khale Ka Vanghana

Lava va nga dyondza ntiyiso wa Bibele ekhotsweni va tshikileriwe ngopfu emakamareni hi khale ka vanghana va vona ni hi valanguteri va khotso. Un’wana wa vona wa tsundzuka a ku: “Nkarhi hinkwawo a ndzi hlekuriwa ni ku vungunyiwa. Kambe ndzi tsundzuke marito lama khutazaka ya vamakwerhu. Va ndzi byele leswaku: ‘Hambeta u khongela Yehovha. Hlaya Bibele ya wena kutani u ta titwa u ri ni ku rhula endzeni ka wena.’ Sweswo swi ndzi pfunile hakunene.”

Ryszard makwerhu la tiyeke, la khuvuriweke, u ri: “Vabohiwa-kulorhi a va nga khathali loko va vula swilo swo biha leswi a va swi kongomise eka mina. A va ndzi lemukisa va ku: ‘U nga ha ya eminhlanganweni ya wena, kambe u nga ringeti ku tihlawula u tiendla onge wa antswa, wa swi twa?’ Loko ndzi hundzukile evuton’wini bya mina hikwalaho ka ku tirhisa misinya ya milawu ya Bibele, a ndzi fanele ndzi xaniseka hikwalaho ka sweswo. Va yimise mubedo wa mina hi nhloko, va hangalasa tibuku ta mina ta Bibele, naswona va thyakisa tlhelo leri ndzi tshamaka eka rona ekamareni. Ndzi khongelele matimba eka Yehovha ya leswaku ndzi tikhoma kutani ndzi tlherisela swilo etindhawini ta swona ndzi miyerile. Endzhaku ka nkarhi, ku hlaseriwa loku ku herile.”

Vabohiwa van’wana lava khuvuriweke va ri: “Loko vabohiwa-kulorhi va vona leswaku hi endle xiboho lexi tiyeke xa ku tirhela Yehovha, ntshikilelo wu te hi xivumbeko xin’wana. Va nga ha vula va ku, ‘Tsundzukani leswaku a ma ha fanelanga mi nwa, mi dzaha kumbe mi hemba.’ Ntshikilelo wo tano wu pfuna munhu leswaku a lawula miri wakwe, hi ku hatlisa a tshika mikhuva yihi na yihi yo biha kumbe ku godzomberiwa. Wu tlhela wu pfuna leswaku munhu a hlakulela mihandzu ya moya.”—Vagalatiya 5:22, 23.

Ku Va Malandza Lama Tinyiketeleke Ya Xikwembu

Hi ku pfumeleriwa hi valawuri va khotso, nkhuvulo wo sungula wu endliwe endhawini ya vutiolori hi ximun’wana xa 1991. Zdzisław a a ri yena la khuvuriwaka a tsakile. A ku ri ni vabohiwa va 12, naswona vamakwerhu va xinuna ni va xisati va 21 lava humaka ehandle va tile exiendlakalweni lexi. Nhlangano lowu wu ve ni vuyelo lebyi khutazaka eka vabohiwa. Vo hlayanyana va endle nhluvuko lowu xiyekaka lerova vabohiwa van’wana vambirhi va khuvuriwile endzhakunyana elembeni rero. Endzhaku ka malembe mambirhi, hi 1993, nkhuvulo wu endliwe kambirhi, naswona vabohiwa lava engetelekeke va nkombo va kombise ku tinyiketela ka vona eka Yehovha!

Loko ri vika hi nkhuvulo lowu veke kona hi December, phepha-hungu ra kwalaho ra siku ni siku ra Wieczór Wrocławia, ri te: “Vanhu a va hambeta va khitikanela eholweni ya vutiolori, va pfuxela hinkwavo naswona va qhavulana na vona. Laha a ku na munhu wumbe. Va vumba ndyangu wun’we lowukulu, lowu ehleketaka hi ndlela yin’we, wu hanya hi ndlela yin’we naswona wu ni vun’we eku tirheleni ka Xikwembu xin’we, ku nga Yehovha.” “Ndyangu [wolowo] wun’we lowukulu” hi nkarhi wolowo a wu ri ni vanhu va 135, ku katsa ni vabohiwa va 50. A hi tivaneni ni van’wana va vona.

Jerzy, la khuvuriweke hi June, u ri: “Hambileswi ndzi nga tshama ndzi kuma ntiyiso wa Bibele malembe lama hundzeke, entiyisweni leswi a swi ri eka mina a ku ri mbilu yo nonon’hwa. Vukanganyisi, ku dlaya vukati ni nsati wa mina wo sungula, ku va ni vuxaka bya rimbewu lebyi nga riki enawini na Krystyna, ku va ni n’wana ehandle ka vukati ni ku tlhelela ko tala ekhotsweni—hi leswi vutomi bya mina a byi ri xiswona.” Loko a vone ndlela leyi swigevenga swin’wana swo nonon’hwa swi veke Timbhoni ha yona loko swi ri ekhotsweni, u sungule ku tivutisa, ‘Xana a ndzi nge swi koti ku va wanuna wo antswa na mina?’ U kombele dyondzo ya Bibele naswona a sungula ku ta eminhlanganweni. Hambiswiritano, ku cinca ka xiviri ku endleke loko muchuchisi a n’wi byele leswaku Krystyna u ve un’wana wa Timbhoni ta Yehovha malembe manharhu lama hundzeke. Jerzy u ri: “Ndzi hlamale ngopfu! Ndzi tivutisile, ‘Ku vuriwa yini hi mina? Xana ndzi endla yini?’ Ndzi swi xiyile leswaku loko ndzi lava ku amukeriwa hi Yehovha, ndzi fanele ndzi lulamisa vutomi bya mina.” Hikwalaho ka sweswo, ku ve ni ku vuyelelana loku tsakisaka ekhotsweni—na Krystyna ni n’wana wa vona wa nhwanyana wa malembe ya 11 hi vukhale, Marzena. Ku nga ri khale, va tsarise vukati bya vona ximfumo. Hambileswi Jerzy a ha riki ekhotsweni naswona a ha riki ni swiphiqo swa yena, wa ha ku tidyondzisa ririmi ra mavoko naswona wa swi kota ku pfuna vabohiwa lava feke tindleve.

Loko Mirosław a sungula xikolo ana se a a katseke eswiendlweni swa vukhamba. A a tsakisiwa swinene hi leswi vanghana vakwe a va swi endla kutani hi ku hatlisa a sungula ku endla leswi fanaka. Va tele lava a nga va tekela swilo swa vona kumbe a va ba. Hiloko a ya pfaleriwa ekhotsweni. Mirosław u ri: “Loko ndzi tikume ndzi ri ekhotsweni, ndzi ye eka muprista ndzi ya lava mpfuno. Kambe ndzi khomisiwe tingana swinene. Kutani ndzi endla xiboho xa leswaku ndzi ta tidlaya hi ku dya chefu.” Rona siku leri a kunguhate ku herisa vutomi byakwe ha rona, u rhurhiseriwe eka kamara rin’wana. Kwalaho u kume kopi ya Xihondzo xo Rindza lexi a xi vulavula hi xikongomelo xa vutomi. U engeta a ku: “Rungula rero ro olova ni leri twalaka ri ve leswi a ndzi swi lava. Sweswi a ndzi swi lava ku hanya! Hikwalaho ndzi khongele Yehovha naswona ndzi kombela leswaku Timbhoni ti ndzi fambisela dyondzo ya Bibele.” U endle nhluvuko wa xihatla edyondzweni yakwe ya Bibele ivi a khuvuriwa hi 1991. Sweswi i phayona ra nkarhinyana ekhotsweni, tanihi leswi a nyikiweke lunghelo ra ku chumayela kamara hi kamara ra khotso.

Ku ta fikela sweswi se ku khuvuriwe vabohiwa va 15. Swigwevo swa vona loko swi hlanganisiwile swi endla malembe ya kwalomu ka 260. Van’wana va ntshunxiwe va nga si heta swigwevo swa vona. Mubohiwa un’wana u hunguteriwe xigwevo xakwe xa malembe ya 25 hi malembe ya khume. Vo hlayanyana lava nga kombisa ku tsakela loko va ri ekhotsweni va ve Timbhoni leti khuvuriweke endzhaku ka ku ntshunxiwa ka vona. Ku engetela kwalaho, ku ni vabohiwa van’wana va mune ekhotsweni lava lunghiselelaka nkhuvulo.

Ku Tlangela Loku Humaka Eka Valawuri Va Khotso

Xiviko lexi humaka ekhotsweni xi ri: “Ku hundzuka loku endliweke hi vabohiwa a ku xiyeka swinene. Vo tala va tshike ku dzaha naswona va hlayisa makamara ya vona ma basile. Ku hundzuka ko tano ka ku tikhoma ku voniwa eka vabohiwa vo tala.”

Phepha-hungu leri vuriwaka Życie Warszawy ri vika leswaku valawuri va khotso ra le Wołów va pfumerile leswaku “vabohiwa va dyondzisiwile; a va vangeli varindzi va khotso swiphiqo.” Xihloko xexo xi ya emahlweni xi vula leswaku lava va ntshunxiweke va nga si heta swigwevo swa vona va tihlanganise hi ku helela ni nhlengeletano ya Timbhoni ta Yehovha naswona a va tlheleli evugevengeni.

Xana hi wahi mavonelo ya mukongomisi wa khotso? U ri: “Ntirho va Timbhoni ta Yehovha ekhotsweni leri wa tsakeriwa swinene naswona wa pfuna.” Mukongomisi wa pfumela leswaku “loko dyondzo ya vona ya Bibele yi ri karhi yi ya emahlweni [ni Timbhoni], timfanelo ni mimpimanyeto ya vabohiwa swa cinca, swi va nyika matimba lamantshwa lama kongomisaka vutomi bya vona.” Va hanya hi ndlela ya vutlhari naswona va xixima. I vatirhi lava gingiritekaka, naswona a va vangi swiphiqo. Ina, ku bumabumeriwa ko tano loku humaka eka valawuri ku tsakisa Timbhoni leti tirhaka ni vabohiwa va khotso ra le Wołów.

Timbhoni leti endzaka ti ma tlangela swinene marito ya Yesu lama nge: “Tinyimpfu ta mina ndza ti tiva ni tinyimpfu ta mina ta ndzi tiva. . . . Ti ta yingisa rito ra mina, ti va ntlhambi wun’we, murisi a va un’we.” (Yohane 10:14, 16) Hambi ku ri makhumbi ya khotso ma nge n’wi siveli Murisi Lonene, Yesu Kreste, leswaku a hlengeleta lava fanaka ni tinyimpfu. Timbhoni ta le Wołów ta tsaka leswi ti veke ni lunghelo ra ku va ni xiavelo entirhweni lowu, lowu tsakisaka. Naswona ti langute eka Yehovha leswaku a ti nyika mikateko leyi yaka emahlweni loko ti pfuna vo tala va timbilu leti nonon’hwaka leswaku va amukela mahungu lamanene ya Mfumo, makumu ma nga si fika.—Matewu 24:14.

[Bokisi leri nga eka tluka 27]

Xiphiqo “Lexikulu Xa Vuhlangi”

Timbhoni leti tirhaka ekhotsweni ra le Wołów ti ri: “Endzhaku ka loko a ve ekhotsweni nkarhi wo karhi, hakanyingi mubohiwa a nga ha swi twisisi leswi ku hanya hi ku ntshunxeka swi vulaka swona, kumbe ku tihanyela wexe. Kahle-kahle leswi hi langutaneke naswona i xiphiqo ‘lexikulu xa vuhlangi,’ munhu loyi endzhaku ka ku ntshunxiwa ekhotsweni a nga swi tiviki leswaku u fanele a tikhathalela hi ndlela yihi. Hi yona mhaka vandlha a ri nga va dyondzisi ntiyiso wa Bibele ntsena. Hi fanele hi n’wi lunghiselela leswaku a ta kota ku hanya ni vanhu, hi n’wi tsundzuxa hi makhombo lamantshwa ni miringo leyi a nga tshukaka a langutana na yona. Hambileswi hi vaka ni vurhon’wana leswaku hi nga n’wi sirheleli ku tlula mpimo, hi fanele hi n’wi pfuna ku sungula vutomi lebyintshwa.”