Ku Tiva “Mianakanyo Ya Kreste”

“‘I mani loyi a tivaka mianakanyo ya Yehovha, leswaku a n’wi letela?’ Kambe mianakanyo ya Kreste hi na yona.”—1 VAKORINTO 2:16.

1, 2. I yini leswi Yehovha a voneke swi fanerile ku swi paluxa eRitweni ra yena mayelana na Yesu?

XANA Yesu a a languteka njhani? A a ri ni misisi ya njhani? nhlonge yona? mahlo ke? A a lehe ku fikela kwihi? Ntiko wa yena a wu ri tanihi kwihi? Hi malembe-xidzana yo tala, ku endliwe swifaniso swo hambana-hambana swa Yesu. Swin’wana swi n’wi kombise a ri munhu wa vurhena ni matimba, kasi swin’wana swi n’wi kombise a ri phyakavaka ni xihota.

² Hambiswiritano, Bibele a yi vulavuli ngopfu hi xivumbeko xa Yesu. Ku ri na sweswo, Yehovha u vone swi fanerile ku paluxa nchumu wa nkoka swinene: leswaku Yesu a a ri munhu wa muxaka muni. Marungula ya Tievhangeli a ma hi vikeli ntsena leswi Yesu a swi vuleke ni ku swi endla, kambe ma tlhela ma paluxa leswaku a a ri ni mintlhaveko, naswona ma kombisa leswaku ha yini a vule marito yo karhi kumbe a endle swilo swo karhi. Tievhangeli leti ta mune leti huhuteriweke ti hi pfuna ku kambisisa leswi muapostola Pawulo a swi vuleke “mianakanyo ya Kreste.” (1 Vakorinto 2:16) I swa nkoka leswaku hi tiva miehleketo, mintlhaveko ni vumunhu bya Yesu. Ha yini? Hikwalaho ka swivangelo swimbirhi.

3. Ku tiva ka hina mianakanyo ya Kreste swi nga hi pfuna ku twisisa yini?

³ Xo sungula, mianakanyo ya Kreste yi hi pfuna ku twisisa mianakanyo ya Yehovha Xikwembu. Yesu a a n’wi tiva swinene Tata wakwe lerova a ku: “Leswaku N’wana i mani ku hava loyi a swi tivaka handle ka Tatana; ni leswaku Tatana i mani, ku hava loyi a swi tivaka handle ka N’wana, ni loyi N’wana a rhandzaka ku n’wi hlavutela eka yena.” (Luka 10:22) Hi marito man’wana Yesu a a vula leswaku, ‘Loko mi lava ku tiva leswi Yehovha a nga xiswona, langutani mina.’ (Yohane 14:9) Xisweswo, loko hi dyondza leswi Tievhangeli ti swi paluxaka ehenhleni ka ndlela leyi Yesu a a ehleketa ni ku titwa ha yona, kahle-kahle hi va hi dyondza ndlela leyi Yehovha a ehleketaka ni ku titwa ha yona. Vutivi byo tano byi hi pfuna ku va ni vuxaka lebyikulu na Xikwembu xa hina.—Yakobo 4:8.

4. Leswaku hi kota ku tekelela Kreste hakunene, hi fanele hi dyondza yini ku sungula, naswona ha yini?

⁴ Xa vumbirhi, ku tiva ka hina mianakanyo ya Kreste swi hi pfuna ku “landzelerisisa mikondzo yakwe.” (1 Petro 2:21) Ku landzela Yesu a hi ku phindha marito yakwe ni ku tekelela swiendlo swakwe ntsena. Tanihi leswi marito ni swiendlo swa hina swi lawuriwaka hi miehleketo ni mintlhaveko, ku landzela Kreste swi lava leswaku hi hlakulela ‘langutelo ra mianakanyo’ leri a a ri na rona. (Vafilipiya 2:5) Hi marito man’wana, leswaku hi kota ku tekelela Kreste hakunene, hi fanele hi rhanga hi dyondza ku ehleketa ni ku titwa ku fana na yena, hilaha hi nga swi kotaka hakona tanihi vanhu lava nga hetisekangiki. Kutani hi mpfuno wa vatsari va Tievhangeli, a hi kambisiseni mianakanyo ya Kreste. Xo sungula hi ta bula hi swilo leswi lawuleke ndlela leyi Yesu a a ehleketa ni ku titwa ha yona.

Vukona Byakwe A Nga Si Va Munhu Wa Nyama

5, 6. (a) Vanakulobye va hina va nga hi khumba njhani? (b) N’wana wa mativula wa Xikwembu u ve ni vuxaka na mani ematilweni loko a nga si ta emisaveni, naswona vuxaka bya kona byi n’wi khumbe njhani?

⁵ Vanhu lava hi tolovelaneke ngopfu na vona va nga hi khumba hi ndlela yo karhi, va lawula miehleketo, mintlhaveko ni swiendlo swa hina, swi va swinene kumbe swi va swo biha.a (Swivuriso 13:20) Anakanya hi munhu loyi Yesu a a hanya na yena ematilweni loko a nga si ta emisaveni. Evhangeli ya Yohane yi vula leswaku loko Yesu a nga si va munhu wa nyama a a ri “Rito,” kumbe Muvulavuleri wa Xikwembu. Yohane u ri: “Eku sunguleni Rito a a ri kona, naswona Rito a a ri ni Xikwembu, Rito a a ri xikwembu. Yena eku sunguleni a a ri ni Xikwembu.” (Yohane 1:1, 2) Tanihi leswi Yehovha a nga riki na masungulo, laha ku vuriwaka leswaku Rito ri ve ni Xikwembu ku sukela “eku sunguleni” ku fanele ku kombeteriwa eka masungulo ya mintirho ya Xikwembu ya ku tumbuluxa. (Pisalema 90:2) Yesu i “mativula ya ntumbuluko hinkwawo.” Hikwalaho u ve kona, swivumbiwa leswin’wana swa moya ni vuako swi nga si tumbuluxiwa.—Vakolosa 1:15; Nhlavutelo 3:14.

⁶ Hi ku ya hi mindzinganyeto yin’wana ya sayense, vuako byi ni malembe ya kwalomu ka 12 wa magidi ya timiliyoni byi ri kona. Loko mindzinganyeto yoleyo yi pakanisile hi ndlela yo karhi, N’wana wa Xikwembu wa mativula u ve ni Tata wa yena hi malembe yo tala swinene emahlweni ka ku vumbiwa ka Adamu. (Ringanisa Mikiya 5:2.) Kutani va ve ni vuxaka lebyikulu exikarhi ka vona. Tanihi vutlhari lebyi munhuhatiweke, N’wana loyi wa mativula, loko a nga si va munhu wa nyama, u hlamuseriwa tanihi loyi a nge: “A ndzi ri munhu loyi [Yehovha] a n’wi rhandzaka hilaha ku hlawulekeke siku ni siku, mina ndzi tsakile emahlweni ka yena nkarhi hinkwawo.” (Swivuriso 8:30) Kunene, N’wana wa Xikwembu u khumbeke ngopfu hi ku heta malembe ya ntsandza-vahlayi a ri ni vuxaka lebyikulu ni Xihlovo xa rirhandzu! (1 Yohane 4:8) N’wana loyi u tive miehleketo ya Tata wakwe a tlhela a yi kombisa, mintlhaveko ni tindlela ta yena, hi mukhuva lowu ku nga riki na un’wana loyi a koteke ku swi kombisa ha wona.—Matewu 11:27.

Vutomi Bya Le Misaveni Ni Minhlohlotelo Ya Kona

7. Hi xihi xivangelo xin’wana lexi endleke swi fanela leswaku N’wana wa Xikwembu wa mativula a ta emisaveni?

⁷ N’wana wa Xikwembu a a fanele a dyondza swo tala, hikuva xikongomelo xa Yehovha a ku ri ku hlomisela N’wana wa yena leswaku a va Muprista Lonkulu la nga ni ntwela-vusiwana, la kotaka ku “hi tshandzisa eku tsaneni ka hina.” (Vaheveru 4:15) Xin’wana xa swivangelo swa ku va N’wana a te emisaveni a va munhu wa nyama a ku ri ku fikelela swilaveko swa ntirho lowu. Tanihi munhu wa nyama ni ngati, Yesu u langutane ni swiyimo ni minhlohlotelo leyi a yi xiyeke kunene loko a ha ri etilweni. Sweswi se a a kota ku va ni mintlhaveko kun’we ni minsusumeto leyi vanhu va nyama va nga na yona. Minkarhi yin’wana a a karhala, a khomiwa hi torha ni ku twa ndlala. (Matewu 4:2; Yohane 4:6, 7) Ku tlula kwalaho, u tiyisele maxangu yo hambana-hambana. Kutani u “dyondze ku yingisa” naswona a wu fanelekela kahle ntirho wa yena wa ku va Muprista Lonkulu.—Vaheveru 5:8-10.

8. Hi tiva yini hi vutomi bya Yesu byo sungula bya laha misaveni?

⁸ Ku vuriwa yini hi leswi Yesu a langutaneke na swona loko a ha hanya emisaveni? A ku vuriwi swo tala ngopfu hi matimu yakwe ya vuhlangi. Kahle-kahle, i Matewu na Luka ntsena lava hlamuseleke leswi endlekeke hi nkarhi wa ku velekiwa ka yena. Vatsari va Tievhangeli leti a va swi tiva leswaku Yesu u rhange a hanya etilweni a nga si ta emisaveni. Vutomi byakwe bya le mahlweni ka ku va munhu wa nyama, hi byona ngopfu-ngopfu byi kombisaka leswaku u ve munhu wa muxaka muni. Hambiswiritano, Yesu u ve munhu wa nyama hi ku helela. Hambileswi a a hetisekile, a a fanele a kula a hundza emalembeni ya ku va ricece, a va ndzumulo, a hundzela eka malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi ivi a va munhu la vupfeke, a ri karhi a dyondza. (Luka 2:51, 52) Bibele yi vika swilo swin’wana malunghana ni vutomi byo sungula bya Yesu, leswi handle ko kanakana swi n’wi khumbeke.

9. (a) I yini lexi kombisaka leswaku Yesu u velekeriwe endyangwini wa vusiwana? (b) Yesu u fanele a kulele ehansi ka swiyimo swa muxaka muni?

⁹ Swi tikomba onge Yesu u velekeriwe endyangwini wa vusiwana. Leswi swi kombisiwa hi gandzelo leri Yosefa na Mariya va ri yiseke etempeleni loko a ri ni masiku ya kwalomu ka 40 a velekiwile. Ematshan’weni yo yisa khuna leritsongo ri ya endliwa xitlhavelo lexi hisiweke kun’we ni xituvana kumbe gugurhwana swi va gandzelo ra swidyoho, va yise “magugurhwana mambirhi kumbe swituvana swimbirhi.” (Luka 2:24) Hi ku ya hi Nawu wa Muxe, gandzelo leri a ri endliwa hi swisiwana. (Levhitika 12:6-8) Hi ku famba ka nkarhi, ndyangu lowu wa swisiwana wu kurile. Yosefa na Mariya va kume vana van’wana va kwalomu ka tsevu hi ndlela ya ntumbuluko, endzhaku ka ku velekiwa ka Yesu hi singita. (Matewu 13:55, 56) Kutani Yesu u kulele endyangwini lowukulu, lowu kumbexana a wu hanya hi ku phemelana nhloko ya njiya.

10. I yini lexi kombaka leswaku Mariya na Yosefa a va ri vanhu lava chavaka Xikwembu?

¹⁰ Yesu u kurisiwe hi vatswari lava chavaka Xikwembu, lava a va khathala ha yena. Mana wakwe Mariya a a ri wansati wo hlawuleka. Tsundzuka leswaku loko ntsumi Gabriyele yi n’wi xeweta yi te: “Xewani, wena loyi a tsakeriweke swinene, Yehovha u na wena.” (Luka 1:28) Yosefa na yena a a ri wanuna la tinyiketeleke. Lembe na lembe a a hamba a teka riendzo ra tikhilomitara ta 150 a ya tlangela Paseka eYerusalema. Mariya na yena a a ya, hambileswi a ku boheka leswaku ku ya vavanuna ntsena. (Eksoda 23:17; Luka 2:41) Hi nkarhi wun’wana loko Yosefa na Mariya va teke riendzo ro tano, endzhaku ko famba va lava Yesu hi mahika loko a ha ri ni malembe ya 12 hi vukhale, va n’wi kume etempeleni exikarhi ka vadyondzisi. Yesu u byele vatswari vakwe lava karhatekeke a ku: “Xana a mi nga swi tivi leswaku ndzi fanele ku va endlwini ya Tatana?” (Luka 2:49) “Tatana”—swi tikomba onge rito rero a ri vula nchumu wa ntikelo swinene eka Yesu loko a ha ri ntsongo. Handle ko kanakana u fanele a byeriwe leswaku Yehovha hi yena Tata wakwe wa xiviri. Tlhandla-kambirhi, swi tikomba onge Yosefa, tata wa muwundli wa Yesu, a a ri ni mbilu leyinene. Kunene, Yehovha a a nga ta hlawula munhu wo kariha ni wa nsele leswaku a kurisa N’wana wa Yena la rhandzekaka!

11. Yesu u dyondze ntirho wihi, naswona eminkarhini ya ku tsariwa ka Bibele, ku endla ntirho lowu a swi katsa yini?

¹¹ Loko a ri eNazareta, Yesu u dyondze ntirho wo vatla, laha handle ko kanakana a dyondzisiweke hi Yosefa, tata wakwe wa muwundli. Yesu a a wu tiva kahle ntirho wakwe lerova yena hi byakwe a a vuriwa “muvatli.” (Marka 6:3) Eminkarhini ya ku tsariwa ka Bibele, vavatli a va thoriwa leswaku va aka tindlu, va endla fanichara (ku katsa ni matafula, switulu ni mabence), ni ku endla swo rima ha swona. Eka buku yakwe leyi vuriwaka Dialogue With Trypho, Justin Martyr, wa lembe-xidzana ra vumbirhi C.E., u tsale leswi landzelaka ha Yesu: “A a tshamela ku vatla ni loko a ri ni vanhu, a endla swikomu ni majoko.” Ntirho wo tano a wu nga olovi, hikuva swi tikomba onge khale a swi nga koteki leswaku muvatli a xava mapulanga. Handle ko kanakana, a a huma a ya lava murhi, a wu tsema ivi a rhwala mintsandza ya kona a muka na yona ekaya. Kutani swi nga endleka leswaku Yesu a a swi tiva leswaku swa tika ku kuma mali ya ku tihanyisa, ndlela yo tirhisana ni vaxavi ni ku wundla va ka vona.

12. I yini lexi kombaka leswaku swi nga endleka Yosefa a rhange a fa, Yesu a nga si fa, naswona leswi swi fanele swi vule yini eka Yesu?

¹² Leswi a a ri mativula, handle ko kanakana Yesu u pfune ku wundla ndyangu wa ka vona, tanihi leswi swi vonakaka onge ku rhange Yosefa a fa, Yesu a nga si fa.b Zion’s Watch Tower ya January 1, 1900, yi te: “Ku anakanyiwa leswaku Yosefa u fe Yesu a ha ri ntsongo, kutani yena a sungula ku endla ntirho wa vuvatli ivi a wundla ndyangu. Vumbhoni bya Matsalwa byi seketela mhaka leyi, laha Yesu a vuriwaka muvatli, naswona ku vulavuriwa hi mana wakwe ni vamakwavo, kambe a ku vuriwi nchumu hi Yosefa. (Marka 6:3) . . . Kutani swi nga endleka leswaku yo tala eka malembe ya khume-nhungu ya vutomi bya Hosi ya hina, ku sukela hi nkarhi wa xiendlakalo [lexi tsariweke eka Luka 2:41-49] ku ya fika enkarhini wa ku khuvuriwa ka yena, u ma hete a ri karhi a endla mintirho leyi tolovelekeke.” Mariya ni vana vakwe, ku katsa na Yesu, handle ko kanakana a va ri tiva gome leri vaka kona loko u feriwa hi wanuna tlhelo tatana la rhandzekaka.

13. Loko Yesu a ri karhi a endla vutirheli byakwe, ha yini a byi endle hi vutivi, ku twisisa naswona a ri ni mintlhaveko, leyi ku nga riki na munhu un’wana loyi a a ta va na yona?

¹³ Swi le rivaleni leswaku Yesu a nga kulanga hi ku nyenyela. Ku ri na sweswo, u titwele hi yexe leswi vutomi bya vanhu ntsena byi nga xiswona. Kutani hi 29 C.E., ku fike nkarhi wa leswaku Yesu a hetisisa xiavelo lexi a nyikiweke xona hi Xikwembu, lexi a a fanele a xi endla. Hi xixikana xa lembe rero, u khuvuriwile ematini kutani a tswariwa a va N’wana wa Xikwembu wa moya. ‘U pfuleriwe matilo,’ leswi handle ko kanakana swi kombisaka leswaku u kote ku tsundzuka vutomi lebyi a byi hanyeke etilweni loko a nga si va munhu wa nyama, ku katsa ni miehleketo ni mintlhaveko leyi a a ri na yona. (Luka 3:21, 22) Kutani loko Yesu a endla vutirheli byakwe, u byi endle hi vutivi, ku twisisa naswona a ri ni mintlhaveko, leyi ku nga riki na munhu un’wana loyi a a ta va na yona. Hi xivangelo lexi twalaka, vunyingi bya timhaka leti vatsari va Tievhangeli va ti tsaleke byi vulavula hi swiendlakalo swa vutirheli bya Yesu. Hambiswiritano, swin’wana swa leswi a swi vuleke ni ku swi endla a va swi kotanga ku swi tsala. (Yohane 21:25) Kambe leswi va huhuteriweke leswaku va swi tsala swi hi pfuna ku kambisisa mianakanyo ya nghwazi leyi tshameke yi hanya.

Muxaka Wa Munhu Loyi Yesu A A Ri Yena

14. Tievhangeli ti swi kombisa njhani leswaku Yesu a a ri ni rirhandzu ni mintlhaveko?

¹⁴ Tievhangeli ti kombisa leswaku Yesu a a ri munhu wa rirhandzu ni mintlhaveko. U angule hi tindlela to hambana-hambana eka swiyimo swa vanhu: u twele munhu wa nhlokonho vusiwana (Marka 1:40, 41); u kombise ku vaviseka eka vanhu va tinhamu to nonon’hwa (Luka 19:41, 42); hilaha ku faneleke u hlundzukele vacincisi va mali lava a va ri ni makwanga (Yohane 2:13-17). Tanihi leswi a a ri ni ntwela-vusiwana, Yesu a a susumeteleka ku rila, naswona a nga yi fihlanga mintlhaveko yakwe. Loko Lazaro, munghana wakwe la rhandzekaka a file, Yesu u khumbekile swinene hi ku vona Mariya, makwavo wa Lazaro a rila, lerova na yena a rila a ri karhi a voniwa hi lavan’wana.—Yohane 11:32-36.

15. Ndlela leyi Yesu a languteke ni ku khoma van’wana ha yona yi wu kombise njhani twela-vusiwana wa yena?

¹⁵ Ntwela-vusiwana wa Yesu wu tikombe ngopfu eka ndlela leyi a a languta van’wana ha yona ni ku hanyisana na vona. U ye eka swisiwana ni lava tshikileriweke, a va pfuna ku ‘kumela mimoya ya vona ku wisa.’ (Matewu 11:4, 5, 28-30) Hambiloko a khomekile, a a nga swi honisi swilaveko swa lava xanisekaka, hambi ni le ka wansati loyi a a khuluka ngati, loyi a khumbeke nguvu yakwe a nga voniwi, kumbe mukomberi loyi a ri bofu loyi a hambeteke a huwelela hambi va n’wi miyeta. (Matewu 9:20-22; Marka 10:46-52) Yesu a a languta leswinene eka vanhu kutani a va bumabumela; kambe hi hala tlhelo a a va tshinya loko swi laveka. (Matewu 16:23; Yohane 1:47; 8:44) Hi nkarhi lowu vavasati a va nga ri na malunghelo yo nyawula, Yesu u va kombise xichavo lexi faneleke. (Yohane 4:9, 27) Kutani a swi hlamarisi leswi ntlawa wa vavasati wu n’wi tirheleke hi ku swi rhandza hi ku tirhisa swilo swa wona.—Luka 8:3.

16. I yini lexi kombaka leswaku Yesu a a ri ni langutelo leri faneleke hi vutomi ni swilo leswi vonakaka?

¹⁶ Yesu a a ri ni langutelo leri faneleke hi vutomi. Swilo leswi vonakaka a swi nga ri swa nkoka ngopfu eka yena. Swi tikomba onge a a nga ri na swilo swo tala leswi vonakaka. U vule leswaku a nga na “ndhawu yo veka nhloko yakwe.” (Matewu 8:20) Hi nkarhi lowu fanaka, Yesu a a tsakisa ni vanhu van’wana. Loko a ya enkhubyeni wa vukati—laha hakanyingi a ku giyiwa, ku yimbeleriwa ku tlhela ku tsakiwa—swi le rivaleni leswaku a a nga yeli ku ya onha. Phela, Yesu u endle singita ra yena ro sungula kwalaho. Loko vhinyo yi hela, u hundzule mati ma va vhinyo, swakunwa leswi “tsakisaka mbilu ya munhu wa nyama.” (Pisalema 104:15; Yohane 2:1-11) Kutani nkhuvo wu kote ku ya emahlweni, leswi endleke leswaku vatekani va nga khomiwi hi tingana. Langutelo leri faneleke ra Yesu ri tlhele ri kombisiwa hi ku tikarhata ka yena lokukulu evutirhelini.—Yohane 4:34.

17. Ha yini swi nga hlamarisi leswi Yesu a veke Mudyondzisi Lonkulu, naswona tidyondzo takwe a ti kombisa yini?

¹⁷ Yesu a a ri Mudyondzisi Lonkulu. Swo tala swa leswi a swi dyondziseke a swi ri swilo swa xiviri evuton’wini, leswi a a swi toloverile swinene. (Matewu 13:33; Luka 15:8) A a dyondzisa hi ndlela yo hlawuleka swinene—a yi twisiseka swinene, yi olova ni ku pfuna. Leswi a swi hlawuleke ngopfu hi leswi a a swi dyondzisa. Tidyondzo takwe a ti ku kombisa kahle ku tiyimisela ka yena ku dzikisa miehleketo, mintlhaveko ni tindlela ta Yehovha etimbilwini ta vayingiseri vakwe.—Yohane 17:6-8.

18, 19. (a) Yesu u hlamusele Tata wakwe hi swifaniso swihi leswi twisisekaka? (b) Ku ta hlamuseriwa yini eka xihloko lexi landzelaka?

¹⁸ Hi ku tolovela ku tirhisa swifaniso, Yesu u hlamusele Tata wakwe hi ndlela leyi twisisekaka swinene, leyi a swi nga ta olova ku yi rivala. I swinene ku vulavula hi tintswalo ta Xikwembu. Kambe swi tsakisa ngopfu ku vona leswaku Yehovha u fana ni tatana la rivalelaka, loyi a khumbekaka swinene loko a vona n’wana wakwe a vuya lerova a “tsutsuma a wela enhan’wini yakwe, a n’wi ntswontswa hi rirhandzu.” (Luka 15:11-24) Loko Yesu a lwisana ni ndhavuko lowu dzikeke, lowu a wu endla leswaku varhangeri va vukhongeri va langutela vanhu ntsena ebodlheleni, u hlamusele leswaku Tata wakwe i Xikwembu lexi tshinelelekaka, lexi yingiseke swikombelo swa muluvisi la titsongahataka, ematshan’weni ya xikhongelo xo tilavela vito xa Mufarisi la titlakusaka. (Luka 18:9-14) Yesu u vule leswaku Yehovha i Xikwembu lexi khathalaka, lexi tivaka ni loko xindzingiri lexitsongo xi wela ehansi. Yesu u tiyisekise vadyondzisiwa vakwe a ku: “Mi nga chavi: Mi ni risima ku tlula swindzingiri swo tala.” (Matewu 10:29, 31) A swi hlamarisi leswi vanhu a va hlamarisiwe hi ‘ndlela ya Yesu ya ku dyondzisa,’ kutani va va ni vuxaka na yena. (Matewu 7:28, 29) Phela, enkarhini wun’wana, “ntshungu lowukulu” wu tshame na yena masiku manharhu, wu nga ri na swakudya!—Marka 8:1, 2.

¹⁹ Hi nga tlangela leswi Yehovha a hlavuteleke mianakanyo ya Kreste eRitweni rakwe! Kambe ke, xana hina hi nga hlakulela ni ku kombisa mianakanyo ya Kreste hi ndlela yihi, emhakeni ya ku hanyisana ka hina ni van’wana? Leswi swi ta hlamuseriwa eka xihloko lexi landzelaka.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

Wa Tsundzuka Xana?

• Ha yini swi ri swa nkoka leswaku hi tiva “mianakanyo ya Kreste”?

• Yesu a a hanya na mani loko a nga si va munhu wa nyama?

• Loko a ha hanya laha misaveni, i swiyimo ni minsusumeto yihi leswi Yesu a langutaneke na swona hi xiviri?

• Tievhangeli ti paluxa yini malunghana ni vumunhu bya Yesu?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]

Yesu u kulele endyangwini lowukulu, lowu kumbexana a wu hanya hi ku phemelana nhloko ya njiya

[Swifaniso leswi nga eka tluka 12]

Vadyondzisi va hlamarisiwe hi matwisiselo ni mahlamulelo ya Yesu loko a ha ri ni malembe ya 12 hi vukhale