Swikombo Swa Mikandziyiso Leyi Nga Eka Xiyimiso Xa Mihlangano Xa Mahanyelo Ni Ntirho Wa Hina Wo Chumayela
AUGUST 6-12
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | LUKA 17-18
“Vana La Khensaka”
(Luka 17:11-14) Kuteloko a ya eYerusalema a hundza exikarhi ka Samariya na Galeliya. 12 Loko a nghena eka ximutana xin’wana a hlangana ni vavanuna va khume lava nga ni nhlokonho, kambe va yima ekulenyana. 13 Hiloko va tlakusa marito ya vona va ku: “Yesu, Muleteri, vana ni tintswalo eka hina! 14 “ Kuteloko a va vona a ku eka vona: “Fambani mi ya tikombisa eka vaprista.” Kutani eku fambeni ka vona va basisiwa.
vona tinhla leti engetelekeke ta Lk 17:12, 14 eka nwtsty
vavanuna va khume lava nga ni nhlokonho: Emikarhini ya Bibele vanhu lava a va ri ni nhlokonho a va tshama hi xivona ku endlela leswaku va ta kota ku pfunana. (2Th 7:3-5) Nawu wa Xikwembu a wu vula leswaku vanhu lava nga ni nhlokonho va tshamela ekule ni vanhu van’wana. Munhu loyi a nga ni nhlokonho a fanele a lemukisa vanhu lava nga ekusuhi hi ku huwelela a ku: “A ndzi tenganga, a ndzi tenganga!” (Lv 13:45, 46) Hilaha Nawu a wu lerisa hakona, vanhu lava a va ri ni nhlokonho a va yimela ekulenyana na Yesu.—Vona tinhla leti engetelekeke ta Mt 8:2 ni marito lama nge “Leprosy; Leper,” eka Glossary.
famba u ya tikombisa eka muprista: Loko Yesu Kreste a ha ri laha misaveni, u yingise Nawu wa vuprista bya Aroni lowu a wu tirha hi nkarhi wolowo, hi ku lerisa vanhu lava a va tshunguleke nhlokonho leswaku va ya eka muprista. (Mt 8:4; Mr 1:44) Hi ku ya hi Nawu wa Muxe, muprista a fanele a tiyisekisa loko munhu loyi a ri ni vuvabyi bya nhlokonho a horile hakunene. Kutani loko munhu yoloye a horile eka vuvabyi bya nhlokonho, a ya etempeleni ni tinyenyana timbirhi leti hanyaka, leti baseke ni mukedari ni nguvu ya ribungwana ni hisopa leswaku a ya endla switlhavelo ha swona.—Lv 14:2-32.
(Luka 17:15, 16) Un’wana wa vona loko a vona leswaku u horisiwile, a vuya, a vangamisa Xikwembu hi rito lerikulu. 16 Kutani a wa hi xikandza xakwe emilengeni ya Yesu, a n’wi nkhensa; naswona, a a ri Musamariya.
(Luka 17:17, 18) Yesu a angula a ku: “Va basisiwe va ri khume, a swi tano ke? Kutani, xana lavan’wana va kaye va kwihi? 18 Xana a va kona lava vuyeke va ta vangamisa Xikwembu handle ka wanuna loyi wa rixaka rin’wana?”
Hikwalaho Ka Yini Hi Fanele Hi Va Lava Nkhensaka?
Xana Yesu u swi honisile leswi lavan’wana va tsandzekeke ku ta va ta nkhensa? Rungula ri ya emahlweni ri ku: “Yesu a angula a ku: ‘Va basisiwe va ri khume, a swi tano ke? Kutani, xana lavan’wana va kaye va kwihi? Xana a va kona lava vuyeke va ta vangamisa Xikwembu handle ka wanuna loyi wa rixaka rin’wana?’”—Luka 17:17, 18.
Vavanuna lavaya va kaye a va nga hombolokanga. Eku sunguleni, va swi kombise erivaleni leswaku a va ri ni ripfumelo eka Yesu naswona va yingise hi mbilu hinkwayo swileriso swakwe, leswi a swi katsa ku ya eYerusalema leswaku va ya tivonakarisa eka vaprista. Hambiswiritano, hambileswi swi nga kanakanisiki leswaku va xi nkhense swinene xiendlo xa Yesu xa musa, va tsandzekile ku ya n’wi nkhensa. Sweswo a swi n’wi tsakisanga Kreste. Ku vuriwa yini hi hina? Loko un’wana a hi khoma kahle, xana hi hatla hi n’wi nkhensa naswona loko swi fanerile hi n’wi tsalela khadi ro nkhensa?
Endla Ndzavisiso
(Luka 17:7-10) “I mani eka n’wina loyi a nga ni hlonga leri rimaka kumbe leri khathalelaka ntlhambi, loko ri vuya ensin’wini a nga ta ri byela a ku, ‘Hatlisa u ta haleno, u vurhama etafuleni’? 8 Kambe, xana a nge vuli eka rona a ku, ‘Ndzi lunghiselele swakudya leswi ndzi nga ta lalela ha swona, u ambala fasikoti u ndzi tirhela kukondza ndzi heta ku dya ni ku nwa, kutani endzhaku ka sweswo na wena u nga dya ni ku nwa’? 9 A nge ri nkhensi hlonga hikwalaho ka leswi ri endleke swilo leswi ri averiweke swona, a hi swona ke? 10 Kutani na n’wina, loko mi endle swilo hinkwaswo leswi mi averiweke swona, vulani mi ku, ‘Hi mahlonga lama nga pfuniki nchumu. Leswi hi nga swi endla hi leswi a hi fanele ku swi endla.’ ”
vona tinhla leti engetelekeke ta Lk 17:10 eka nwtsty
lama nga pfuniki nchumu: Hi ku kongoma., “xikangalafula; mpheheleni.” Eka xifaniso lexi, Yesu a nga vuli swona leswaku mahlonga ni vadyondzisiwa vakwe va fanele va titeka tanihi swikangalafula kumbe vampheheleni. Xiga lexi nge “lama nga pfuniki nchumu,” xi kombisa leswaku mahlonga a ma fanele ma titsongahata naswona ma nga lavi ku ndhundhuzeriwa kumbe ku dzunisiwa. Swidyondzi swin’wana swi teka xiga lexi tirhisiweke laha tanihi xithathelo lexi vulaka leswaku “ho va mahlonga lama nga faneriwiki hi ku xiximiwa.”
(Luka 18:8) Ndza mi byela, xi ta endla leswaku ku endliwa vululami eka vona hi ku hatlisa. Nilokoswiritano, loko N’wana wa munhu a fika, xana kunene u ta ri kuma ripfumelo emisaveni?”
vona tinhla leti engetelekeke ta Lk 18:8 eka nwtsty
ripfumelo: Kumbe “ripfumelo ro tano.” Xiga lexi xi kombisa leswaku Yesu a nga kombeteli eka ripfumelo leri tolovelekeke kambe eka muxaka wun’wana wa ripfumelo, ku fana ni ripfumelo leri kombisiweke hi noni ya le xifanisweni xa Yesu. (Lk 18:1-8) Leswi swi katsa ku va ni ripfumelo eka matimba ya xikhongelo ni le leswaku Xikwembu xi ta endla leswaku vahlawuriwa va xona va va ni ku rhula. Yesu u tshike xivutiso lexi vulavulaka hi ripfumelo xi nga hlamuriwanga ku endlela leswaku vadyondzisiwa vakwe va ta kambisisa ripfumelo ra vona. Xikombiso lexi vulavulaka hi xikhongelo ni ripfumelo a xi fanela hikuva Yesu a ha ku byela vadyondzisiwa vakwe leswaku a va ta langutana ni ndzingo.—Lk 17:22-37.
Ku Hlaya Ka Bibele
(Luka 18:24-43) “Yesu a n’wi languta kutani a ku: “Ku ta va nchumu wo nonon’hwa swinene eka lava nga ni mali leswaku va nghena emfun’weni wa Xikwembu! 25 Entiyisweni, swa olova swinene leswaku kamela yi hundza exuveni xa neleta yo rhunga ku ri ni ku va munhu la fuweke a nghena emfun’weni wa Xikwembu.” 26 Lava va tweke sweswo va ku: “I mani loyi a nga ponisiwaka?” 27 A ku: “Swilo leswi vanhu va nga swi kotiki Xikwembu xa swi kota.” 28 Kambe Petro a ku: “Waswivo! Hi siye swilo swa hina hi ku landzela.” 29 Yena a ku eka vona: “Ndzi tiyisile ndzi ri eka n’wina, A ku na munhu la siyeke yindlu kumbe nsati kumbe vamakwavo kumbe vatswari kumbe vana hikwalaho ka mfumo wa Xikwembu 30 loyi a nga ta ka a nga kumi swo tala swinene enkarhini lowu, kutani emafambiselweni lama taka ya swilo a kuma vutomi lebyi nga heriki.” 31 Kutani a teka lava 12 a ya na vona etlhelweni, a ku: “Maswivo! Hi tlhandlukela eYerusalema, naswona swilo hinkwaswo leswi tsariweke hi vaprofeta malunghana ni N’wana wa munhu swi ta hetiseka. 32 Hi xikombiso, u ta nyiketiwa eka vanhu va matiko naswona u ta endliwa xihlekiso, a rhukaniwa ni ku tshwuteleriwa; 33 loko se va n’wi bile va ta n’wi dlaya, kambe hi siku ra vunharhu u ta pfuka.” 34 Hambiswiritano, a va swi twisisanga swilo leswi hinkwaswo; kambe rito leri a ri fihlekile eka vona, naswona swilo leswi vuriweke a va nga swi tivi. 35 Loko a fika ekusuhi na Yeriko munhu un’wana la feke mahlo a a tshame etlhelo ka gondzo a kombela. 36 Loko a twa ntshungu wu hundza a vutisa leswaku swi nga va swi vula yini. 37 Va n’wi vikela va ku: “Yesu wa Munazareta wa hundza!” 38 Hiloko a huwelela, a ku: “Yesu, N’wana wa Davhida, vana ni tintswalo eka mina!” 39 Kutani lava nga emahlweni va n’wi byela hi ku tshinya leswaku a miyela, kambe a ya emahlweni a huwelela swinene ngopfu a ku: “N’wana wa Davhida, vana ni tintswalo eka mina.” 40 Kutani Yesu a yima ivi a lerisa leswaku wanuna loyi a tisiwa eka yena. Loko a fika ekusuhi, Yesu a n’wi vutisa a ku: 41 “Xana u lava leswaku ndzi ku endlela yini?” A ku: “Hosi, endla leswaku ndzi tlhela ndzi vona.” 42 Hiloko Yesu a ku eka yena: “Tlhela u vona; ripfumelo ra wena ri ku hanyisile.” 43 Kutani hi ku hatlisa a tlhela a vona, a sungula ku n’wi landzela, a vangamisa Xikwembu. Naswona, loko vanhu hinkwavo va swi vona, va vonga Xikwembu.”
AUGUST 13-19
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | LUKA 19-20
“Dyondza Eka Xifaniso Xa Timayina Ta Khume”
(Luka 19:12, 13) Hikokwalaho a ku: “Munhu un’wana wa le vukosini u endzele tiko ra le kule a ya kuma matimba ya vuhosi ivi a vuya. 13 A vitana mahlonga yakwe ya khume a ma nyika timayina ta khume, a ku eka wona, ‘Pindzulani ndzi kondza ndzi vuya.’
jy 232 ¶2-4
Xifaniso Xa Yena Xa Timayina Ta Khume
A ku: “Munhu un’wana wa le vukosini u endzele tiko ra le kule a ya kuma matimba ya vuhosi ivi a vuya.” (Luka 19:12) Riendzo ro tano a ri ta teka nkarhi. Swi le rivaleni leswaku Yesu i “Munhu un’wana wa le vukosini” loyi a endzelaka “tiko ra le kule,” ku nga etilweni laha Tata wakwe a nga ta n’wi nyika matimba yo fuma.
Eka xifaniso lexi, loko ‘munhu wa le vukosini’ a nga si famba, u vitana mahlonga yakwe ivi a nyika hlonga ha rin’we mayina ya silivhere, kutani a ku eka wona: “Pindzulani ndzi kondza ndzi vuya.” (Luka 19:13) Timayina ta silvhere i mali ya ntikelo wa le henhla. Mayina yin’we yi ringana ni muholo wa murimi wa tin’hweti tinharhu.
Swi nga endleka leswaku vadyondzisiwa a va titeka ku fana ni mahlonga wolawo ya khume ya le xifanisweni lexi, hikuva Yesu a ha ku va fanisa ni vatshoveri. (Matewu 9:35-38) Kambe a nga va kombelanga leswaku va tisa ntshovelo wa mavele. Ku ri na sweswo, ntshovelo i vadyondzisiwa van’wana lava nga ta fumiwa hi Mfumo wa Xikwembu. Vadyondzisiwa va endla hinkwaswo leswi va nga swi kotaka leswaku va engetela vadyandzhaka va Mfumo.
(Luka 19:16-19) Kutani ro sungula ri ya, ri ku, ‘Hosi, mayina ya wena yi pindzule timayina ta khume.’ 17 Kutani a ku eka rona, ‘U endle kahle, hlonga lerinene! Hikwalaho ka leswi u kumekeke u tshembekile emhakeni leyitsongo swinene, lawula miti ya khume.’ 18 Hiloko ku ta ra vumbirhi, ri ku, ‘Hosi, mayina ya wena yi tswale timayina ta ntlhanu.’ 19 Na rona a ri byela a ku, ‘Na wena, ungamela miti ya ntlhanu.’
jy 232 ¶7
Xifaniso Xa Yena Xa Ti Mayina Ta Khume
Ku fana ni mahlonga, loko vadyondzisiwa va endla hinkwaswo leswi va nga swi ko taka leswaku va endla vadyondzisiwa lava engetelekeke, vanga tiyiseka leswaku Yesu u ta tsaka. Nakambe va nga tiyiseka leswaku u ta va hakela hikwalaho ka matshalatshala ya vona. I ntiyiso leswaku, vadyondzisiwa va Yesu a va na vuswikoti lebyi fanaka naswona swiyimo swa vona a swi fani. Hambiswiritano, Yesu loyi a nyikiweke “matimba ya vuhosi” u ta va katekisa hikwalaho ka ku tshembeka ni matshalatshala ya vona yo endla vadyondzisiwa.—Matewu 28:19, 20.
(Luka 19:20-24) Kambe rin’wanyana ri ta, ri ku, ‘Hosi, mayina ya wena hi leyi, a ndzi yi vekile ndzi yi phutsele hi lapi. 21 Waswivo, a ndzi ku chava, hikuva u munhu wo nonon’hwa; u teka leswi u nga swi vekisangiki naswona u tshovela leswi u nga swi byalangiki.’ 22 A ku eka yena, ‘Ndzi ku avanyisa hi leswi humaka enon’wini wa wena, hlonga ro homboloka. A wu swi tiva leswaku ndzi munhu wo nonon’hwa, ndzi teka leswi ndzi nga swi vekisangiki ni ku tshovela leswi ndzi nga swi byalangiki, a swi tano ke? 23 Hikwalaho, ha yini u nga yi vekanga mali ya mina ya silivhere evuvekisini? Loko ndzi fika a ndzi ta yi teka yi ri ni ntswalo.’ 24 “Hiloko a byela lava a va yime ekusuhi a ku, ‘N’wi tekeleni mayina leyi, mi yi nyika loyi a nga ni timayina ta khume.’
jy 233 ¶1
Xifaniso Xa Yena Xa Ti Mayina Ta Khume
Hikwalaho ko tsandzeka ku engetela rifuwo ra n’wini wa rona, hlonga leri ri lahlekeriwile. Vaapostola a va wu langutele hi mahlongati nkarhi lowu Yesu a ta va hosi ha wona eMfun’weni wa Xikwembu. Hikwalaho, leswi a swi vuleke hi hlonga leri ro hetelela, swi endle va xiya leswaku loko va nga tirhi hi matimba a va nge yi kumi ndhawu eMfun’weni wolowo.
Endla Ndzavisiso
(Luka 19:43) Hikuva u ta fikeriwa hi masiku lawa valala va wena va nga ta aka rihlampfu ra timhandzi to tontswa ri ku rhendzela naswona va ta ku rhendzela, va ku kayakayisa hi tlhelo rin’wana ni rin’wana.
vona tinhla leti engetelekeke ta Lk 19:43 eka nwtsty
rihlampfu ra timhandzi to tontswa: Kumbe “nxaxa.” Rito ra Xigriki leri nge khaʹrax ri humelela laha ntsena eka Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki. Ri hlamuseriwa tanihi “risungunu kumbe mhandzi yo koma leyi tirhisiwaka ku biyela ndhawu; mhingu” ri tlhela ri tirhisiwa eka “masocha lama akaka rihlampfu; nxaxa.” Marito lawa ya Yesu ma hetiseke hi lembe ra 70 C.E. loko vuthu ra Varhoma leri a ri rhangeriwe hi Titus ri aka rihlampfu ri rhendzela muti wolowo. Titus a a ri ni swikongomelo swinharhu—ku sivela Vayuda leswaku va nga baleki, ku va khutaza leswaku va tinyikela ni ku endla leswaku vaaki va muti wolowo va sika kutani va tinyikela. Leswaku va yisa nhundzu yo aka eYerusalema, vuthu ra va Rhoma ri tsemelele mirhi leyi a yi kumeka etlhelo ka muti.
(Luka 20:38) A hi Xikwembu xa lava feke, kambe i xa lava hanyaka, hikuva eka xona hinkwavo va hanya.”
vona tinhla leti engetelekeke ta Lk 20:38 eka nwtsty
hikuva eka xona hinkwavo va hanya: Kumbe “hikuva hinkwavo va hanya hi ku ya hi langutelo ra yena.” Bibele yi kombisa leswaku vanhu hinkwavo lava hanyaka kambe va ti hambaniseke ni Xikwembu va file hi ku ya hi langutelo ra xona. (Ef 2:1; 1Tm 5:6) Hikwalaho, malandza lama feke ma ri karhi ma endla ku rhandza ka Xikwembu ma ha hanya hi ku ya hi langutelo ra xona, tanihi leswi xikongomelo xa xona xa ku pfuxa vafi xi nga ta hetiseka.—Rhm 4:16, 17.
Ku Hlaya Ka Bibele
(Luka 19:11-27) Loko va ha yingise swilo leswi a engeta a vula xifaniso, hikuva a a ri ekusuhi na Yerusalema naswona a va anakanya leswaku mfumo wa Xikwembu a wu ta humelela hi ku hatlisa. 12 Hikokwalaho a ku: “Munhu un’wana wa le vukosini u endzele tiko ra le kule a ya kuma matimba ya vuhosi ivi a vuya. 13 A vitana mahlonga yakwe ya khume a ma nyika timayina ta khume, a ku eka wona, ‘Pindzulani ndzi kondza ndzi vuya.’ 14 Kambe vaaka-tiko vakwe a va n’wi venga kutani va sala va rhuma huvo ya vayimeri, yi ku, ‘A hi swi lavi leswaku munhu loyi a va hosi ya hina.’ 15 “Eku heteleleni loko a vuya endzhaku ko kuma matimba ya vuhosi, a lerisa leswaku mahlonga lawa a ma nyikeke mali ya silivhere ma vitaniwa ma ta eka yena, leswaku a kumisisa leswi ma swi pindzuleke hi ntirho wa bindzu. 16 Kutani ro sungula ri ya, ri ku, ‘Hosi, mayina ya wena yi pindzule timayina ta khume.’ 17 Kutani a ku eka rona, ‘U endle kahle, hlonga lerinene! Hikwalaho ka leswi u kumekeke u tshembekile emhakeni leyitsongo swinene, lawula miti ya khume.’ 18 Hiloko ku ta ra vumbirhi, ri ku, ‘Hosi, mayina ya wena yi tswale timayina ta ntlhanu.’ 19 Na rona a ri byela a ku, ‘Na wena, ungamela miti ya ntlhanu.’ 20 Kambe rin’wanyana ri ta, ri ku, ‘Hosi, mayina ya wena hi leyi, a ndzi yi vekile ndzi yi phutsele hi lapi. 21 Waswivo, a ndzi ku chava, hikuva u munhu wo nonon’hwa; u teka leswi u nga swi vekisangiki naswona u tshovela leswi u nga swi byalangiki.’ 22 A ku eka yena, ‘Ndzi ku avanyisa hi leswi humaka enon’wini wa wena, hlonga ro homboloka. A wu swi tiva leswaku ndzi munhu wo nonon’hwa, ndzi teka leswi ndzi nga swi vekisangiki ni ku tshovela leswi ndzi nga swi byalangiki, a swi tano ke? 23 Hikwalaho, ha yini u nga yi vekanga mali ya mina ya silivhere evuvekisini? Loko ndzi fika a ndzi ta yi teka yi ri ni ntswalo.’ 24 “Hiloko a byela lava a va yime ekusuhi a ku, ‘N’wi tekeleni mayina leyi, mi yi nyika loyi a nga ni timayina ta khume.’ 25 Kambe vona va ku eka yena, ‘Hosi, u ni timayina ta khume!’—26 ‘Ndzi ri eka n’wina, Un’wana ni un’wana loyi a nga na swona, u ta nyikiwa leswi engetelekeke; kambe loyi a nga riki na nchumu, ni leswi a nga na swona swi ta tekiwa. 27 Ku tlula kwalaho, valala lava va mina lava nga lavangiki leswaku ndzi va hosi ya vona va tiseni laha, mi va dlaya emahlweni ka mina.’”
AUGUST 20-26
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | LUKA 21-22
“Ku Kutsuriwa Ka N’wina Ka Tshinela”
(Luka 21:25) “Nakambe, ku ta va ni swikombiso edyambyini ni le n’wetini ni le tinyeletini, matiko ma ta kayakaya emisaveni, ma nga tivi leswaku ma ta endla yini hikwalaho ka ku pfuma ka lwandle ni vukarhi bya rona.
Mfumo Wa Xikwembu Wu Susa Valala Va Wona
9 Swiendlakalo leswi chavisaka swa le tilweni. Yesu u vule ka ha ri emahlweni a ku: ‘Dyambu ri ta va munyama eku humeni ka rona, ni n’weti a wu nge ku humesi ku vonakala ka wona naswona tinyeleti ti ta wa hi le tilweni.’ Entiyisweni vanhu a va nge he lavi nkongomiso eka varhangeri va vukhongeri. Xana Yesu a a kombetela eka matimba lama tlulaka lama tolovelekeke ya le matilweni? Kumbexana a a kombetela eka wona. (Esa. 13:9-11; Yuw. 2:1, 30, 31) Xana vanhu va ta angula njhani eka leswi nga ta endleka? Va ta “kayakaya” hikwalaho ka leswi ‘va nga swi tiviki leswaku va ta endla yini.’ (Luka 21:25; Sof. 1:17) I ntiyiso leswaku valala va Mfumo wa Xikwembu—ku sukela eka ‘tihosi ku ya eka mahlonga’—“va ta titivala hikwalaho ka ku chava ni ku langutela swilo leswi taka” naswona va ta tsutsuma leswaku va kuma vutumbelo. Kambe a va nge yi kumi ndhawu leyi sirhelelekeke yo tumbela eka yona leswaku va balekela vukarhi bya Hosi ya hina.—Luka 21:26; 23:30; Nhlav. 6:15-17.
(Luke 21:26) Kasi vanhu va ta titivala hikwalaho ka ku chava ni ku langutela swilo leswi taka ehenhla ka misava leyi akiweke; hikuva matimba ya matilo ma ta ninginisiwa.
(Luke 21:27, 28) Endzhaku ka sweswo va ta vona N’wana wa munhu a ta a ri epapeni hi matimba ni ku vangama lokukulu. 28 Kambe loko swilo leswi swi sungula ku humelela, yimani mi ololoka ivi mi tlakusa tinhloko ta n’wina, hikuva ku kutsuriwa ka n’wina ka tshinela.”
Tiyimiseleni Ku Endla Leswaku ‘Rirhandzu Ra N’wina Ra Vumakwerhu Ri Ya eMahlweni’!
17 ‘Vana ni xivindzi lexikulu.’ (Hlaya Vaheveru 13:6.) Ku tshembela eka Yehovha swi hi nyika xivindzi xo tiyiselela miringo leyikulu. Loko hi ri ni xivindzi xo tano swi hi pfuna leswaku hi va ni langutelo lerinene. Loko hi ri ni langutelo lerinene, hi ta kombisa rirhandzu ra vumakwerhu hi ku khutaza ni ku chavelela vamakwerhu. (1 Vatesalonika 5:14, 15) Hambi hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu, hi nga va ni xivindzi hi ku tiva leswaku ku ponisiwa ka hina ku le kusuhi.—Luka 21:25-28.
“Ku Kutsuriwa Ka N’wina Ka Tshinela”!
13 Xana timbuti ti ta endla yini loko ti swi vona leswaku ti ta lovisiwa? Ti ta “tiba hi xirilo.” (Matewu 24:30) Kambe vatotiwa ni lava va va seketelaka va ta endla yini? Va ta endla leswi Yesu a swi vuleke: “Loko swilo leswi swi sungula ku humelela, yimani mi ololoka ivi mi tlakusa tinhloko ta n’wina, hikuva ku kutsuriwa ka n’wina ka tshinela.” (Luka 21:28) Hi nga tiyiseka leswaku u ta hi ponisa.
Endla Ndzavisiso
(Luka 21:33) Tilo ni misava swi ta hundza, kambe marito ya mina ma nga ka ma nga hundzi.
vona tinhla leti engetelekeke ta Lk 21:33 eka nwtsty
Tilo ni misava swi ta hundza: Matsalwa man’wana ma vula leswaku tilo ni misava swi ta tshama hilaha ku nga heriki. (Gn 9:16; Ps 104:5; Ekl 1:4) Laha marito ya Yesu ma nga tekiwa tanihi xithathelo, leswi vulaka leswaku hambiloko ko endleka swihlamariso leswaku matilo ni misava swi hundza, kambe leswi Yesu a swi vuleke swi ta hetiseka hakunene. (Ringanisa na Mt 5:18.) Kambe, tilo ni misava leswi ku vulavuriwaka ha swona laha, i tilo ni misava yo fanekisela leyi Nhl 21:1 yi kombetelaka eka yona tanihi “tilo lerintshwa ni misava leyintshwa.”
marito ya mina ma nga ka ma nga hundzi: Kumbe “marito ya mina a swi nge endleki leswaku ma hundza.” Ndlela leyi xivulwa lexi xi vekiweke ha yona, xi tiyisekisa leswaku marito ya Yesu a ma ta hetiseka hakunene hambiloko ko ba lexi dumaka.
(Luka 22:28-30) “Hambiswiritano, hi n’wina mi khomeleleke swin’we na mina emiringweni ya mina; 29 kutani ndzi endla ntwanano swin’we na n’wina, hilaha Tata wa mina a endleke hakona ntwanano wa mfumo swin’we na mina, 30 leswaku mi ta dya ni ku nwa etafuleni ra mina emfun’weni wa mina, kutani mi tshama eswiluvelweni leswaku mi avanyisa tinyimba ta 12 ta Israyele.
Mi Ta Va “Mfumo Wa Vaprista”
15 Endzhaku ka loko Yesu a simeke Xilalelo xa Hosi, u endle ntwanano ni vadyondzisiwa vakwe vo tshembeka, lowu vuriwaka ntwanano wa Mfumo. (Hlaya Luka 22:28-30.) Ku hambana ni mintwanano leyin’wana, leyi Yehovha a katsekaka eka yona, lowu i ntwanano lowu nga kona exikarhi ka Yesu ni valandzeri vakwe lava totiweke. Loko Yesu a ku “hilaha Tata wa mina a endleke hakona ntwanano . . . swin’we na mina,” swi nga ha endleka leswaku a a kombetela eka ntwanano lowu Yehovha a wu endleke na yena leswaku a va “muprista hi masiku hi ku ya hi mukhuva wa Melkisedeke.”—Hev. 5:5, 6.
16 Vaapostola vo tshembeka va 11 va ‘khomelele swin’we na Yesu emiringweni ya yena.’ Ntwanano wa Mfumo wu va tiyisekise leswaku va ta va na yena etilweni naswona va ta tshama eswiluvelweni va fuma tanihi tihosi tlhelo vaprista. Hambiswiritano, lava 11 a ku nga ri vona ntsena lava a va ta va ni lunghelo rero. Yesu la kwetsimisiweke u humelele eka muapostola Yohane exivonweni kutani a ku: “Loyi a hlulaka ndzi ta n’wi pfumelela ku tshamisa na mina exiluvelweni xa mina, tanihi leswi na mina ndzi hluleke kutani ndzi tshamisa ni Tata wa mina exiluvelweni xa yena.” (Nhlav. 3:21) Hikwalaho, ntwanano wa Mfumo wu endliwa ni Vakreste lava totiweke va 144 000. (Nhlav. 5:9, 10; 7:4) Lowu i ntwanano lowu endlaka leswaku va kota ku fuma na Yesu etilweni. Leswi swi fana ni mutekiwa loyi a hlawuriweke leswaku a tekiwa hi hosi kutani a fuma na yona. Entiyisweni, Matsalwa ma vula leswaku Vakreste lava totiweke i “mutekiwa” wa Kreste, “nhwana la tengeke” loyi a tshembisiweke vukati hi Kreste.—Nhlav. 19:7, 8; 21:9; 2 Kor. 11:2.
Ku Hlaya Ka Bibele
(Luka 22:35-53) A tlhela a ku eka vona: “Loko ndzi mi rhumile mi nga ri na xipachi ni nkwama wa swakudya ni maphaxani, a mi pfumalanga nchumu, a hi swona ke?” Va ku: “Hi swona!” 36 Kutani a ku eka vona: “Kambe sweswi loyi a nga ni xipachi a a xi teke, ni nkwama wa swakudya hilaha ku fanaka; naswona loyi a nga riki na banga a a xavise nguvu yakwe ya le handle a ri xava. 37 Hikuva ndza mi byela leswaku leswi tsariweke swi fanele ku hetiseka eka mina, leswi nge, ‘U hlayiwe ni lavo kala nawu.’ Hikuva leswi khumbaka mina swa hetiseka.” 38 Kutani va ku: “Hosi, waswivo, hi lawa mabanga mambirhi.” A ku eka vona: “Swi ringene.” 39 Kutani a huma a ya eNtshaveni ya Mitlhwari hi ku ya hi ntolovelo; vadyondzisiwa na vona va n’wi landzela. 40 Loko a fika endhawini ya kona a ku eka vona: “Hambetani mi khongela, leswaku mi nga ngheni endzingweni.” 41 Kutani yena a suka eka vona ku lava ku endla mpfhuka wo hoxa ribye, ivi a nkhinsama hi matsolo a sungula ku khongela, a ku: 42 “Tatana, loko u swi rhandza, susa xinwelo lexi eka mina. Nilokoswiritano, ku nga endleki ku rhandza ka mina, kambe a ku endleke ka wena.” 43 Kutani ntsumi leyi humaka etilweni yi humelela eka yena, yi n’wi tiyisa. 44 Kambe kuteloko a fikeriwa hi maxangu a hambeta a khongela hi matimba swinene; kutani nyuku wakwe wu kotisa mathonsi ya ngati wu thonela ehansi. 45 Kutani a tlakuka loko a heta ku khongela, a ya eka vadyondzisiwa, a va kuma va khudzehela hikwalaho ka gome; 46 hiloko a ku eka vona: “Mi etlelela yini? Pfukani, mi hambeta mi khongela, leswaku mi nga ngheni endzingweni.” 47 Loko a ha vulavula, waswivo, ntshungu, ni wanuna la vuriwaka Yudasi, un’wana wa lava 12, a a famba emahlweni ka wona; kutani a tshinela eka Yesu ku n’wi ntswontswa. 48 Kambe Yesu a ku eka yena: “Yudasi, xana u xenga N’wana wa munhu hi ku n’wi ntswontswa?” 49 Loko lava a va ri na yena va vona leswi a swi ta endleka, va ku: “Hosi, xana hi va khemba hi banga?” 50 Un’wana wa vona a khemba hlonga ra muprista lonkulu, a susa ndleve ya rona ya xinene. 51 Kambe Yesu a angula a ku: “Yimani, a swi helele kwala.” Hiloko a khumba ndleve a n’wi horisa. 52 Kutani Yesu a byela vaprista lavakulu ni vafambisi va tempele ni vakulukumba lava teke eka yena: “Xana mi te eka mina ni mabanga ni michizo onge hi loko ndzi ri xigevenga? 53 Loko ndza ha ri na n’wina etempeleni siku ni siku a mi ndzi tshambulutelanga mavoko ya n’wina. Kambe lowu i nkarhi wa n’wina ni wa vulawuri bya munyama.”
AUGUST 27–SEPTEMBER 2
LESWI HI SWI DYONDZAKA EBIBELENI | LUKA 23-24
“Lunghekela Ku Rivalela Van’wana”
(Luka 23:34) Kambe Yesu a ku: “Tatana, va rivalele, hikuva a va swi tivi leswi va swi endlaka.” Ku tlula kwalaho, leswaku va ava tinguvu takwe, va hoxe vuhlolotwana.
“Ku Tiva Rirhandzu Ra Kreste”
16 Yesu u kombise rirhandzu ra Tata wakwe hi ku hetiseka hi ndlela yin’wana ya nkoka—a “lunghekele ku rivalela.” (Pisalema 86:5) Ku tiyimisela ka yena ku rivalela ku vonakile hambiloko a ri emhandzini ya nxaniso. Loko a boheke ku fa rifu leri khomisaka tingana, a gongondzeriwa hi swipikiri emavokweni ni le milengeni, xana Yesu u te yini? Xana u kombele Yehovha leswaku a xupula vadlayi va yena? Ku hambana ni sweswo, swin’wana leswi Yesu a swi vuleke loko a fa, hi leswi: “Tatana, va rivalele, hikuva a va swi tivi leswi va swi endlaka.”—Luka 23:34.
(Luka 23:43) Kutani a ku eka yena: “Ndzi tiyisile namuntlha ndzi ri eka wena, U ta va na mina eParadeyisini.”
Xana Xikwembu Xa Va Rivalela Vanhu Lava Endleke Swidyoho Leswikulu?
Yehovha a nga languti xidyoho hi xoxe ntsena kambe u xiya ni langutelo ra mudyohi. (Esaya 1:16-19) Anakanya hi vadyohi vambirhi lava a va beleriwe etlhelo ka Yesu. Havambirhi ka vona a va ri ni milandzu leyikulu, hikuva un’wana wa vona u te: “Hi kuma hi ku helela leswi swi hi lulameleke hikwalaho ka swilo leswi hi swi endleke; kambe munhu loyi [Yesu] a nga endlanga nchumu lexi humeke endleleni.” Marito ya mudyohi loyi ma kombisa leswaku a a tiva swo karhi hi Yesu. Naswona vutivi byebyo byi n’wi pfunile leswaku a cinca langutelo ra yena. Sweswo swi kombisiwa hi leswi a nga tlhela a swi vula eka Yesu a ku: “U ndzi tsundzuka loko u nghena emfun’weni wa wena.” Kreste u xi hlamule njhani xikombelo xexo lexi humaka embilwini? U te: “Ndzi tiyisile namuntlha ndzi ri eka wena, U ta va na mina eParadeyisini.”—Luka 23:41-43
Anakanya hi mhaka yoleyo: Marito lawa Yesu a ma vuleke ro hetelela loko a ha ri munhu wa nyama a ma katsa ku kombisa tintswalo eka wanuna loyi a pfumeleke leswaku a a faneriwa hi xigwevo xa rifu. Sweswo swa khutaza hakunene! Hikwalaho, hi nga tiyiseka leswaku Yesu Kreste swin’we ni Tata wa yena, Yehovha va ta va ni ntwela-vusiwana eka hinkwavo lava hundzukaka swi huma embilwini, ku nga khathariseki leswi va swi endleke enkarhini lowu hundzeke.—Varhoma 4:7.
(Luka 24:34) va ku: “Entiyisweni Hosi yi pfuxiwile naswona yi tlhele yi humelela eka Simoni!”
“Ku Tiva Rirhandzu Ra Kreste”
17 Kumbexana, xikombiso lexikulu xa ndzivalelo wa Yesu xi nga ha voniwa eka ndlela leyi a khomeke muapostola Petro ha yona. A swi kanakanisi leswaku Petro a a rhandza Yesu hi mbilu ya yena hinkwayo. Hi Nisan 14, ku nga vusiku byo hetelela bya vutomi bya Yesu, Petro u vulavule na yena a ku: “Hosi, ndzi tiyimiserile ku famba na wena ekhotsweni ni le ku feni.” Kambe endzhaku ka tiawara ti nga ri tingani, Petro u landzule Yesu ka nharhu, a ku a nga n’wi tivi! Bibele ya hi byela leswaku ku humelele yini loko Petro a landzula ra vunharhu: “Hosi yi hundzuluka yi languta Petro.” Petro u tivone nandzu hikwalaho ka xidyoho xa yena, kutani “a humela ehandle, a rila hi xiviti.” Loko Yesu se a file, muapostola loyi a nga ha va a tivutisile, ‘Xana Hosi ya mina yi ndzi rivalerile?’—Luka 22:33, 61, 62.
18 Petro a nga rindzanga nkarhi wo leha leswaku a kuma nhlamulo. Yesu u pfuke hi mixo wa Nisan 16, naswona handle ko kanakana u endzele Petro hi siku rero. (Luka 24:34; 1 Vakorinto 15:4-8) Ha yini Yesu a tikarhate a endzela muapostola loyi, loyi a N’wi landzuleke swinene? Kumbexana Yesu a a lava ku tiyisekisa Petro loyi a tisoleke leswaku a ha rhandzeka ni leswaku wa ha ri wa nkoka eka Hosi ya yena. Kambe Yesu a nga endlanga leswi ntsena leswaku a tiyisekisa Petro.
Endla Ndzavisiso
(Luka 23:31) Hikuva loko va endla swilo leswi loko murhi wu tsakama, ku ta humelela yini loko wu omile?”
vona tinhla leti engetelekeke ta Lk 23:31 eka nwtsty
loko murhi wu tsakama, . . . loko wu omile: Swi nga endleka leswaku Yesu a vulavula hi Vayuda. A va fana ni murhi lowu vuneke, hambileswi va n’wi voneke Yesu kambe i Vayuda va nga ri va nga ni lava kombiseke ripfumelo eka yena. Hambiswiritano, Yesu a ta dlayiwa ku nga ri khale naswona Vayuda vo tshembeka a va ta totiwa hi moya lowo kwetsima kutani va va xiphemu xa Israyele wa moya. (Rhm 2:28, 29; Ga 6:16) Hi nkarhi wolowo, Israyele wa nyama u ta va a file hi tlhelo ra moya, ku fana ni murhi lowu vuneke.—Mt 21:43.
(Luka 23:33) Kuteloko va fika endhawini leyi vuriwaka Ripala, va fika va n’wi belela kona ni vaendli va leswo biha, un’wana exineneni xakwe ni un’wana eximatsini xakwe.
vona xifaniso eka nwtsty
Xipikiri Lexi Beleriweke eRhambyini Ra Xirhendze
Lexi i xifaniso xa xipikiri lexi beleriweke erhambyini ra xirhendze naswona xi leheke 11, 5 wa tisentimitara. Rhambu leri ri kumeke hi 1968, loko vayimburi va ri karhi va endla ndzavisiso en’walungu wa Yerusalema naswona vumbhoni byi kombisa leswaku ri celeriwe hi nkarhi wa ku fuma ka Rhoma. Lebyi i vumbhoni lebyi kombisaka leswaku loko munhu a dlayiwa, a a beleriwa hi swipikiri emhandzini. Xipikiri lexi swi nga endleka leswaku xi fana ni lexi masocha ya le Rhoma ma xi tirhisiweke loko ma belela Yesu Kreste emhandzini. Rhambu leri ri kumiwe endzeni ka bokisi ra ossuary leri endliweke hi ribye, leri a ku hoxiwa marhambu ya mufi endzhaku ka loko se a borile. Leswi swi kombisa leswaku loko munhu a dlayiwe hi ku beleriwa emhandzini, a a ta lahliwa hi ndlela leyi tolovelekeke.
Ku Hlaya Ka Bibele
(Luka 23:1-16) Kutani va yima hi vunyingi bya vona, xikan’we-kan’we, va n’wi yisa eka Pilato. 2 Hiloko va sungula ku n’wi hehla, va ku: “Wanuna loyi hi n’wi kume a onha tiko ra hina a tlhela a ri arisa ku hakela xibalo eka Khezari, a vula leswaku yena i Kreste hosi.” 3 Kutani Pilato a n’wi vutisa xivutiso: “Xana u hosi ya Vayuda?” A n’wi hlamula a ku: “Wena hi wexe u vula swona.” 4 Kutani Pilato a byela vaprista lavakulu ni ntshungu a ku: “A ndzi kumi nandzu eka munhu loyi.” 5 Kambe va sungula ku phikelela, va ku: “U kucetela vanhu hi ku dyondzisa eYudiya hinkwaro, ku sukela eGaleliya ku ta fika laha.” 6 Loko a twa sweswo, Pilato a vutisa loko wanuna loyi a ri Mugaleliya, 7 Endzhaku ko kumisisa leswaku a a huma ehansi ka vulawuri bya Heroda, a n’wi rhumela eka Heroda, loyi na yena a a ri eYerusalema emasikwini wolawo. 8 Heroda u tsake ngopfu loko a vona Yesu, hikuva ku ringana nkarhi wo leha a a lava ku n’wi vona hikwalaho ka leswi a tweke hi ta yena, naswona a a langutele ku n’wi vona a endla xikombiso xo karhi. 9 Kutani a sungula ku n’wi vutisa hi marito yo tala swinene; kambe a nga n’wi hlamulanga. 10 Hambiswiritano, vaprista lavakulu ni vatsari va tama va yimile va n’wi hehla hi matimba. 11 Kutani Heroda swin’we ni varindzi vakwe lava nga masocha va n’wi tsongahata, ivi a n’wi endla xihlekiso hi ku n’wi ambexa nguvu yo vangama, a n’wi tlherisela eka Pilato. 12 Kutani Heroda na Pilato va va vanakulobye esikwini rero; hikuva emahlweni ka sweswo a ku ri ni vulala exikarhi ka vona. 13 Kutani Pilato a vitana vaprista lavakulu ni vafumi ni vanhu va hlengeletana14 a ku eka vona: “Mi tise munhu loyi eka mina mi ku u hlohlotela vanhu ku xandzuka, kutani maswivo, ndzi n’wi kamberile emahlweni ka n’wina kambe a ndzi xi kumanga xisekelo xa swihehlo leswi mi n’wi hehlaka ha swona munhu loyi. 15 Entiyisweni, hambi a ri Heroda a nga xi kumanga, hikuva u n’wi tlherisele eka hina; kutani maswivo, a nga endlanga nchumu lexi lulameriwaka hi rifu. 16 Hikokwalaho ndzi ta n’wi ba ivi ndzi n’wi ntshunxa.”