The Bible’s Viewpoint

Leswi U Faneleke Ku Swi Endla Loko U Khunguvanyisa Van’wana

TIMHAKA ti onhakile. U swi vona xikan’we. Makwenu wa Mukreste a nga ha ri na mhaka na wena. A nga vuli leswaku u karhatiwa hi yini, kambe a hi kanyingi a ku xeweta—kumbexana u ta ku xeweta ntsena loko ku rhanga wena u n’wi xeweta! Xana u fanele ku ya eka yena u kumisisa leswaku ku onhake yini?

U nga ha tibyela leswaku, ‘Xexo i xiphiqo xakwe. Loko ndzi n’wi khunguvanyisile, u fanele ku ta a ta ndzi byela.’ Hakunene, Bibele yi khutaza munhu loyi a khunguvanyisiweke leswaku ku va yena a rhangaka a ya rivalelana ni makwavo. (Ringanisa Matewu 18:15-17.) Kambe ku vuriwa yini hi loyi a khunguvanyiseke un’wana? Xana yena u ni vutihlamuleri byihi?

EDyondzweni yakwe ya le Ntshaveni, Yesu u te: “Hikwalaho, loko u humesa mhamba ya wena alitarini, kutani u tsundzuka kwalaho leswaku makwenu u ni mhaka na wena, siya mhamba ya wena kwala alitarini, kutani u rhanga u ya rivalelana ni makwenu; hi kona u nga ta ta, u ta humesa mhamba ya wena.” (Matewu 5:23, 24) Xiya leswaku marito lawa ya Yesu ma kongomisiwe eka loyi a khunguvanyiseke un’wana. Xana u ni vutihlamuleri byihi mayelana ni ku tlhantlha mhaka? Leswaku hi hlamula sweswo, a hi xiyeni leswi marito ya Yesu a ma vula swona eka vayingiseri vakwe va Vayuda va lembe-xidzana ro sungula.

“U Humesa Mhamba Ya Wena Alitarini”

Laha Yesu u nyika nhlamuselo leyi twalaka: Mugandzeri wa Muyuda u te eYerusalema eka wun’wana wa minkhuvo leyi a yi va kona lembe na lembe. U ni nyiko—kumbexana i xiharhi—leyi a nga ta yi nyikela eka Yehovha.a Ku endla gandzelo a ku nga ri ntsena mukhuva lowu nga vuriki nchumu. Buku leyi nge Judaism—Practice and Belief yi hlamusela yi ku: “Ku hlawula tinyiko to nona, leti nga riki na xisolo, ku ti vona ti kamberiwa hi vativi, ku tshinelela na tona timitara ti nga ri tingani ealtarini leyi pfurhaka ndzilo, ku ti nyikela, ku tlhandleka mavoko enhlokweni, ku phofula ku nyama kumbe nandzu, kumbe ku nyikela xiharhi hi ndlela yo karhi, ku xeka nkolo wa xona, kumbe hambi ku ri ku xi khoma ntsena—leswi a swi tiyisekisa nkoka ni ku xiximeka ka xiendlakalo xolexo. . . . A nga kona loyi a a pfumela leswaku Xikwembu xi lerise leswaku ntirho lowu hinkwawo wu endliwa . . . loyi a a ta swi endla handle ko khumbeka emintlhavekweni.”

Xisweswo marito ya Yesu eka Matewu 5:23, 24 ma endla vanhu va anakanya hi nkarhi lowu nga wa nkoka ni lowu xiximekaka swinene eka mugandzeri wa Muyuda. Xidyondzi xin’wana xa Bibele xi hlamusela xivono lexi hi ndlela leyi: “Mugandzeri u nghena eTempeleni; a hundza nongonoko wa swivandla swa yona, Xivandla xa Vamatiko, Xivandla xa Vavasati, Xivandla xa Vavanuna. Ku tlula sweswo a ku ri ni Xivandla xa Vaprista lexi vanhu van’wana a va nga yi eka xona. Mugandzeri u yime erihlampfini, se u lunghekele ku yisa nyiko yakwe eka muprista; u tlhandleka mavoko yakwe [enhlokweni ya xiharhi] leswaku a tiphofula.”

Enkarhini wolowo wo hlawuleka, mugandzeri u tsundzuka leswaku makwavo u ni mhaka na yena. Swi nga ha endleka leswaku u byeriwa hi ripfalo rakwe, kumbe swi nga ha endleka a swi lemukile hi ndlela leyi makwavo a a n’wi languta ha yona leswaku u khunguvanyekile hi ndlela yo karhi. Xana u fanele ku endla yini?

‘Siya Mhamba Ya Wena . . . , U Famba’

Yesu u hlamusela a ku: “Siya mhamba ya wena kwala alitarini, kutani u [famba].” Hikwalaho ka yini? Xana i yini lexi nga vaka xa nkoka enkarhini wolowo ku tlula ku nyikela gandzelo eka Yehovha? Yesu u ya emahlweni a hlamusela: “Rhanga u ya rivalelana ni makwenu; hi kona u nga ta ta, u ta humesa mhamba ya wena.” Kutani mugandzeri u siya nyiko ya yena leyi hanyaka ealtarini ya gandzelo leri hisiwaka ivi a ya lava makwavo la khunguvanyisiweke.

Tanihi leswi ku nga ni nkhuvo, a swi kanakanisi leswaku makwavo la khunguvanyisiweke u le xikarhi ka vapfhumba lava teke eYerusalema. Leswi wu nga ni switarata swo lala ni tindlu leti tlhomelelaneke, Yerusalema wu ni vaaki vo tala swinene. Kambe lowu i nkhuvo, kutani muti wu tele hi vaendzi.b

Hambi loko vanhu va muganga wun’we va famba va tlhela va dzima swin’we mintsonga, ku famba-famba emutini lowu taleke u lava munhu a swi ta tika. Hi xikombiso, hi nkarhi wa Nkhuvo wa Mintsonga, vaendzi a va dzima mintsonga hinkwako-nkwako emutini ni le mapatwini ni le mintangeni ya le Yerusalema. (Levhitika 23:34, 42, 43) Kambe, mugandzeri wa Muyuda a a boheka ku lava makwavo la khunguvanyisiweke a kala a n’wi kuma. Kutani ku landzela yini?

Yesu u ri: “Rivalelana ni makwenu.” Rito ra Xigriki leri hundzuluxeriweke va ku “rivalelana” ri huma eka riendli (di·al·lasʹso) leri vulaka “‘ku endla ndzulamiso, ku cincisana,’ hikwalaho i ‘ku vuyelelana.’” Tanihi leswi a endleke matshalatshala lamakulu yo kuma makwavo la khunguvanyisiweke, mugandzeri wa Muyuda u lava ku rivalelana na yena. Kutani, hi ku vula ka Yesu, a nga ha tlhelela etempeleni ivi a nyikela nyiko yakwe, hikuva sweswi Xikwembu xi ta yi amukela.

Xisweswo marito ya Yesu eka Matewu 5:23, 24 ma dyondzisa dyondzo ya nkoka: Ku vuyelelana kumbe ku rhula, ku va kona emahlweni ko endla gandzelo. Ndlela leyi hi khomaka ha yona vagandzeri-kulorhi ya byi khumba vuxaka bya hina ni Xikwembu.—1 Yohane 4:20.

Leswi U Faneleke Ku Swi Endla Loko U Khunguvanyisa Van’wana

Kutani, ku vuriwa yini loko u tikuma u ri exiyin’weni lexi hlamuseriweke eku sunguleni ka xihloko lexi—u lemuka leswaku u khunguvanyise mugandzeri-kuloni? Xana u fanele ku endla yini?

Hi ku tirhisa ndzayo ya Yesu, teka goza ro ya eka makwenu. Hi xikongomelo xihi? Xana u ya hi xikongomelo xa ku n’wi khorwisa leswaku a nga fanelanga a titwa a khunguvanyekile? A swi tano nikatsongo! Swi nga ha endleka xiphiqo xi nga vangiwi ntsena hi ku ka mi nga twananangi. Yesu u te: “Rivalelana.” Loko swi koteka, susa nsele lowu nga embilwini yakwe. (Varhoma 14:19) Leswaku u endla sweswo, swi nga ha lava leswaku u twisisa ndlela leyi a titwaka ha yona a khunguvanyekile, u nga yi kaneti. Nakambe u nga ha tivutisa, ‘Xana ndzi nga endla yini leswaku hi phahlelana mariyeta?’ Hakanyingi, ku nga ha laveka ntsena ku kombela ndzivalelo hi mbilu hinkwayo. Hambi swi ri tano, minkarhi yin’wana munhu la khunguvanyisiweke a nga ha teka nkarhinyana leswaku a lulamisa ndlela leyi a titwaka ha yona.

Kambe, ku vuriwa yini loko swi nga koteki leswaku mi vuyelelana ku nga khathariseki matshalatshala yo tala lawa u ma endleke? Varhoma 12:18 yi ri: “Endlani hinkwaswo leswi mi swi kotaka, hi tlhelo ra n’wina, ku hanyisana ni vanhu hinkwavo hi ku rhula.” (Xiitaliki i xerhu.) Xisweswo u nga tiyiseka leswaku loko u tikarhatile leswaku u rivalelana na yena, Yehovha u ta swi tsakela ku amukela vugandzeri bya wena.

[Tinhlamuselo ta le hansi]