Langutelo Ra Bibele

Ku Lombisa Ni Ku Lomba Exikarhi Ka Vanghana

“LO’WO BIHA A LOMBA, KAMBE A NGA TLHERISI; LA LULAMEKE O TWELA V̌ANHU E V̌USIWANA, WA HANANA.”—PISALEMA 37:21.

“UNGA tshuki u va mulombi kumbe mulombisi; hikuva hakanyingi mali a yi kumeki ni vunghana bya hela.” Marito lawa ma tsariwe hi mutsari wa switori wa Munghezi William Shakespeare, a vula vutlhari bya khale swinene. Entiyisweni, a xi kona lexi holovisaka vanhu ngopfu ku tlula ku lomba kumbe ku lombisa mali. Hambi loko makungu ma endliwe kahle naswona ma endliwe hi swikongomelo leswinene, a hi minkarhi hinkwayo swilo swi endlekaka hilaha a swi languteriwe hakona.—Eklesiasta 9:11, 12.

Ku nga ha va ni swiyimo leswi endlaka leswaku swi nonon’hwa kumbe swi nga koteki leswaku munhu loyi a lombeke mali a hetisisa switshembiso swakwe. Kumbe, hi xitshuketa loyi a lombiseke a nga ha tikuma a lava mali leyi a yi lombiseke. Loko swi va tano, hilaha Shakespeare a kombiseke hakona, vunghana ni vuxaka swi nga ha va ekhombyeni.

Ina, munhu a nga ha va ni swivangelo leswi twalaka swo lomba mali. Loko a langutane ni xiphiqo xa timali lexi vangiweke hi mhangu leyikulu kumbe hi ku heleriwa hi ntirho, a nga ha vona ku ri hava ndlela yin’wana handle ko lomba. Bibele yi khutaza lava va nga swi kotaka leswaku va pfuna lava va pfumalaka loko swi ri ematimbeni ya vona. (Swivuriso 3:27) Leswi swi nga ha katsa ku va lomba mali. Kutani, xana Vakreste lava va tirhisaka lunghiselelo rero va fanele va byi languta njhani vutihlamuleri bya vona?

Misinya Ya Milawu Leyi Va Nga Anakanyaka Ha Yona

Bibele a hi buku leyi nyikaka swikongomiso emhakeni ya timali. A yi dziki etimhakeni hinkwato leti khumbaka ku lomba kumbe ku lombisa. Timhaka to fana nileswaku u fanele a lava ntswalo kumbe e-e nileswaku a lava wo tanihi kwihi yi swi siyela vanhu lava lombisanaka.a Kambe, Bibele yi nyikela misinya ya milawu leyi nga erivaleni, ya rirhandzu leyi faneleke yi lawula langutelo ra un’wana ni un’wana la lombaka kumbe a lombisaka mali.

Languta misinya ya milawu leyi tirhaka eka loyi a lombeke. Muapostola Pawulo u khutaze Vakreste leswaku va “nga koloti munhu xanchumu, loko ku nga ri ku rhandzana.” (Varhoma 13:8) Hambileswi Pawulo a wu naviseke nsinya lowu wa nawu, hakunene ndzayo yakwe yi nga ha tekiwa yi ri xitsundzuxo emhakeni yo tivangela swikweleti. Minkarhi yin’wana swa antswa ku hanya u nga ri na yona mali ematshan’weni ya ku kolota munhu un’wana. Ha yini? Swivuriso 22:7 (NW) yi hlamusela leswaku “mulombi i nandza wa mulombisi.” Loyi a lombaka u fanele a xiya leswaku u le hansi ka xiboho xo karhi kukondza mali yi tlherisiwa. Entiyisweni, leswi a nga na swona a hi swakwe hi ku helela. Lexi faneleke xi va xa nkoka evuton’wini byakwe, i ku hakela swikweleti leswi va nga pfumelelana ha swona, loko swi nga ri tano ku nga ha va ni swiphiqo.

Hi xikombiso, loko a nga hakeli hi nkarhi, loyi a n’wi lombeke a nga ha siringeka. Loyi a n’wi lombeke a nga ha vona onge u dya mali ya yena loko a n’wi vona a xava swiambalo, a dya eswitolo kumbe a ya emasikwini ya ku wisa. A nga ha hlundzuka. Vuxaka bya vona hambi ku ri bya mindyangu ya vona byi nga ha va ni swipimelo kumbe byi onhaka. Byolebyo ku nga ha va vuyelo byo biha loko loyi a lombaka a nga swi endli leswi a swi tshembiseke.—Matewu 5:37.

Kambe ku vuriwa yini hiloko loyi a lombeke o tshuka a tsandzeka ku endla leswi a swi tshembiseke hikwalaho ka swiyimo leswi nga ehenhla ka matimba yakwe? Xana leswi swi ta sula xikweleti? A swi tano. Mupisalema u vula leswaku munhu wo lulama “loko o hlambanyile, a nga hunḍuki, hambi a nga onhakeriwa.” (Pisalema 15:4) Exiyin’weni xo tano, nchumu wa rirhandzu ni wa vutlhari lowu loyi a lombeke a nga wu endlaka hi ku hatlisa i ku hlamusela xiyimo lexi a langutaneke na xona eka mulombisi. Kutani va nga ha endla malunghiselelo man’wana. Leswi swi ta tisa ku rhula, naswona swi ta tsakisa Yehovha Xikwembu.—Pisalema 133:1; 2 Vakorinto 13:11.

Entiyisweni, munhu u kombisa kahle leswaku i munhu wa njhani hi ndlela leyi a tamelaka swikweleti swakwe ha yona. Ku va ni langutelo ra ku nga khathali malunghana ni ku hakela swi kombisa leswaku a wu khathali hi vanhu van’wana. Kahle-kahle, munhu la nga ni langutelo ro tano u ni vutianakanyi—leswi a swi navelaka ni leswi a swi lavaka swi ta ku sungula. (Vafilipiya 2:4) Mukreste loyi a alaka hi vomu ku hakela swikweleti swakwe leswi a swi tivaka u veka vuxaka byakwe ni Xikwembu ekhombyeni, naswona swiendlo swakwe swi nga ha kombisa mbilu ya makwanga, yo homboloka.—Pisalema 37:21.

Mulombisi

Hambileswi ndzhwalo lowukulu wu nga le makatleni ya loyi a lombeke, yi kona ni misinya ya milawu leyi tirhaka eka loyi a lombiseke. Bibele yi kombisa leswaku loko hi swi kota ku pfuna lava pfumalaka, hi fanele hi va pfuna. (Yakobo 2:14-16) Kambe leswi a swi vuli swona leswaku munhu u bohekile ku lombisa mali, hambiloko yi laviwa hi makwerhu wa moya. “Munhu wa v̌utlhari o v̌ona khombo, kutani a tumbela,” ku vula Bibele.—Swivuriso 22:3.

Hi ku tiva ni ku twisisa mintlhamu ya xiviri leyi nga vaka kona hi ku lombisa ni ku lomba, munhu wo tlhariha u ta kambisisa kahle xikombelo xin’wana ni xin’wana xo lava ku endla xikweleti. Xana ku ni xivangelo xo endla xikombelo xexo? Xana munhu loyi a lavaka ku lombiwa u ehleketisise kahle hi mhaka leyi? Xana munhu loyi a lavaka ku lombiwa u hlelekile naswona u ni ndhuma leyinene? Xana u tiyimiserile ku sayina maphepha lama kombisaka ntwanano wa n’wina? (Ringanisa Yeremiya 32:8-14.) Xana u tiyimiserile hakunene ku yi tlherisela?

Leswi a swi vuli swona leswaku Mukreste u fanele a ala ku pfuna munhu la pfumalaka loyi swi nga ha endlekaka a tsandzeka ku hakela xikweleti xakwe. Vutihlamuleri lebyi Mukreste a nga na byona a byi hikiwi hi timhaka ta bindzu. “Mani na mani la nga ni swa ku hanya ha swona swa misava leyi kutani a vona makwavo a pfumala kambe a swinya a nga n’wi kombi ntsetselelo wakwe lowukulu, xana rirhandzu ra ku rhandza Xikwembu ri tshamisisa ku yini eka yena?” ku vutisa muapostola Yohane. Ina, Vakreste va fanele va kombisa “rirhandzu, ku nga ri hi marito kumbe ririmi, kambe hi swiendlo ni ntiyiso.”—1 Yohane 3:17, 18.

Eswiyin’weni swin’wana, munhu a nga ha endla xiboho xa ku ka a nga n’wi lombi mali makwavo la pfumalaka. A nga ha hlawula ku n’wi nyika nyiko kumbe ku n’wi pfuna hi ndlela yo karhi. Hi moya lowu fanaka, loko ku va ni swiphiqo malunghana ni ku lombisa, mulombisi a nga ha hlawula ku kombisa tintswalo. A nga ha rhandza ku ehleketa hi swiyimo leswi cinceke swa loyi a lombeke kutani a engetela nkarhi wo hakela, a hunguta xikweleti, hambi ku ri ku sula xikweleti hi ku helela. Leswi i swiboho swa munhu hi xiyexe leswi un’wana ni un’wana a faneleke a tiendlela swona.

Vakreste va fanele va tsundzuka leswaku Xikwembu xi xiya swilo hinkwaswo naswona xi ta endla leswaku hi tihlamulela hi ndlela leyi hi tikhomaka ha yona ni ndlela leyi hi tirhisaka ha yona swilo leswi hi nga na swona. (Vaheveru 4:13) Xitsundzuxo xa Bibele xa leswaku ‘timhaka hinkwato ti endleka hi rirhandzu’ hakunene xa tirha eku lombiseni ni le ku lombeni exikarhi ka vanghana.—1 Vakorinto 16:14.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 16]

“Mucincisi Wa Mali Ni Nsati Wakwe” (1514), hi Quentin Massys

[Xihlovo Xa Kona]

Scala/Art Resource, NY